Category
🎥
Short filmTranscript
00:00Muzyka
00:28Na początek pytanie.
00:30Są pracowite, pożyteczne, porządne i bardzo dobrze zorganizowane.
00:36Ty, ty, ty.
00:37Ty, to poznaniaki.
00:40Pszczoły. Ja wiem, że poznaniacy krzewią o sobie w świecie stereotyp takiej pracowitej, porządnej pszczoły.
00:47Przekonajmy się, czy tak jest w istocie. Wędrówkę po prapolskiej Wielkopolsce zaczynamy od Muzeum Pszczelarstwa w Swarzędzu.
00:56Gdy pod swoją strzechą cichą siedział stary piast z rzepichą, sobie, innym dla wygody, chował pszczoły, sycił miod.
01:05Ta głoda bartna piastowskich czasów nie pamięta, ale Jagiellońskie, owszem, liczy bowiem 600 lat. To najstarszy zabytek muzeum.
01:14Bartnik musiał być dobrym wspinaczem, bo barcie drążono w pniach potężnych sosen albo jodeł wysoko nad ziemią.
01:21Każdą barć znakowano. Za kradzież miodu albo roju groziło obcięcie prawej ręki, a nawet kara śmierci.
01:28Niedźwiedź na znakach się nie znał i prawem się nie przejmował.
01:34Z końcem XVIII wieku hodowla pszczół w lesie zanikła. Rozwinęły się pasieki przydomowe.
01:40W Swarzędzu zgromadzono ponad 200 różnych typów uli. Najstarsze i najprostsze są ule kłodowe.
01:48Ścięte i wydrążone pnie drzew przykryte daszkiem.
01:54Ze słomy pleciono tak zwane koszki.
01:57Najbardziej podziwiane są ule figuralne i wierne kopie zabytków architektury wielkopolskiej.
02:02Pszczoła zbiera nektar, który w ulu przetworzony zostaje na miód.
02:08By zebrać naparstek nektaru, owad musi odbyć 60 lotów.
02:12Do produkcji jednego naparstka miodu potrzebne są co najmniej trzy naparstki nektaru.
02:18Swarzędzkie ule stoją w parku. W kilku z nich nadal mieszkają pracowite owady.
02:22W ten sposób się informują. Kręcąc odwłokiem, robotnica wskazuje swoim siostrom kierunek, w którym znajdują się kwiatowe pola.
02:29Patronem pszczelarzy jest święty Ambroży.
02:33Gdy święty był jeszcze dzieckiem, na jego twarz opadł rój pszczół.
02:37Żadna go nie urządliła. Przeciwnie, napoiły go miodem.
02:41Stąd święty Ambroży przedstawiany jest zawsze z plecioną koszką.
02:46Klacz ze źrebakiem.
02:47Rzeźba stoi przed klasycystycznym pałacem w Raczocie.
02:51Zbudował go dwa wieki temu książe Antoni Jabłonowsa, wojewoda poznaacki.
02:56We wnętrzu stylowy wystój, dekoracje sztukatorskie i malarskie, komunki z marmuru, klasycystyczne piecy i stylowe menny.
03:05W okresie oświecenia pałac był głośnym ośrodkiem kultury.
03:09Działał tu teatr tworski, jeden z pierwszych w Polsce.
03:13Wystawiano w nim sztuki księcia Jabłonowskiego oraz Józefa Wybickiego.
03:18Autor pieśni Legionów, gościł w Raczocie.
03:20Gościli tu także Tadeusz Kościuszko i książe Józef Polakowski.
03:27A skąd konie przed pałacem?
03:30W 1926 roku cały majątek przejęła stadnina koni.
03:35Z tego czasu jedna z większych w Europie.
03:37Jej założycielem i pierwszym dyrektorem był Władysław Siemiński.
03:42Zginął we wrześniu 1939 roku podczas ewakuacji koni w głąb Polski.
03:47Są wyjątkowo łagodni.
03:52To efekty domieszki krwi holstyńskiej.
03:55Znakomite do skoku, dobre podwierzchnie.
03:58Konie rasy wielkopańskie.
04:00W stadnienie w Raczocie jest ich dziś około 200.
04:04W wozowni stoi kolekcja zabytkowych pojazdów.
04:08Te chłopskie wcale nie były mniej wygodne od pańskich.
04:11No może mniej eleganckie.
04:13Oto linijka używana do polowy.
04:15I myśliwski dog kart ze skrzynią do przewozów psów.
04:19Małych i długich.
04:20Dog by się tu nie zmieścił.
04:23Podobno jeden z reprezentacyjnych breków zapisał się w historii.
04:26Tak, to chyba był ten.
04:29W grudniu 1918 roku Ignacy Paderewski przyjeżdża do Poznania.
04:35Na dworcu kolejowym wsiada do tego pojazdu i rusza w miasto.
04:39Rozentuzjazmowany tłum wyprzęga konie i sami ludzie dociągają pojazd z mistrzem do hotelu Bazar.
04:49Wiek wcześniej, w 1806 roku, tak samo witali poznawiacy Jana Henryka Dąbrowskiego.
04:55Tę scenę malował Jan Bładyż.
04:58Bohatera pochowano w kościółku w Winnej Górze.
05:01Witraż w kaplicy grobowej przedstawia tryumów Chrystusa Zmartwychwstałego.
05:06Znak wiary legionistów.
05:07Poniżej orzeł biały i grobowiec opatrzony skromnym napisem Henryk Dąbrowski.
05:14Do trumny włożono trzy szable i trzy kule, którymi został zraniony pod Nowi, Tczewem i Berezynem.
05:20Na ścianach kaplicy wypisano nazwę miejsc bitewnych związanych z generałem.
05:25Majątek we Winnej Górze Dąbrowski otrzymał od Napoleona za wierną służbę
05:29i jako wyrównanie kosztów poniesionych przy tworzeniu legionów.
05:32Gdy ojczyzna była w potrzebie, generał sprzedał dziedziczne do bradna oparstwa.
05:37Po jego winnogórskim dworku została jeno fotografia i pamiątkowy głaz.
05:42W zniesionym obok tego miejsca pałacu, odrestaurowanym pięknie przez Instytut Ochrony Roślin,
05:48urządzono muzeum pamięci bohatera, o którym śpiewamy.
05:52Marsz, marsz Dąbrowski z ziemi włoskiej do Polski.
05:57We Wrocławiu podziwiamy panoramę racławiecką.
05:59We Wielkopolsce, gdzie dużo mniejszą, ale zawsze panoramę, grodzisku.
06:04Do bitwy doszło podczas wiosny ludu w 1848 roku.
06:09Odmalował ją Tomasz Arnusz.
06:11Grodzisk słynie w Polsce ze znakomitej wody.
06:14Czerpano ją ze studni w środku rynku.
06:17Gdzie dobra woda, tam dobre piwo.
06:19I kiedyś było.
06:21Pszenne, lekkie, niezwykle musujące.
06:24Zdarzyło się raz, że studnia wyschła.
06:26Mieszkańców wyratował z biedy Bernard z Wombrzeźna.
06:29Zakonnik pobłogosławił studnię i trysnęła z nim woda.
06:32Piwo uważone na tej wodzie miało lepszy smak niż dotąd.
06:37I przyczyniło się do sławy miasta.
06:40Odtąd wdzięczni mieszkańcy Grodziska Wielkopolskiego
06:44posyłali beczkę na tego trunku na grób Bernarda do klasztoru w Lubiniu.
06:49My przebywamy tu z pustymi rękoma, bo piwo Grodziskie to już historia.
06:56Aby we wszystkim Bóg był uwielbiony, to dewiza zakonu benedyktyni.
07:01Drewniany sarkofag z rzeźbioną postacią sługi Bożego Bernarda z Wombrzeźna jest pusty.
07:07Z tym faktem też związane są liczne legendy.
07:09Benedyktyni osiedli w Lubiniu w XI wieku za Bolesława Śmiałego.
07:14Ten barokowy kościół stoi na fundamentach budowli romańskiej.
07:18W ołtarzu głównym obraz narodzenia Najświętszej Marii Panny, patronki świątyni.
07:23Wspaniale zdobione prezbiterium pełni rolę chóru zakonnego.
07:27W dębowych stallach zbierają się mnisi, by zgodnie ze wskazaniem reguły świętego Benedykta
07:32śpiewać codzienne modlitwy.
07:34Asystują im muzykujący anioły.
07:37Pomyśleć, że popularne określenie anielska twarz odnosi się zwykle do kobiet,
07:42a przecież większość aniołów jest rodzaju męskiego.
07:46W ołtarzu kaplicy różańcowej wisi obraz Matki Bożej, czczony od dawnych czasów jako cudowny.
07:56Renesansowe nagrobki opatów to przykład złamania reguły,
07:59bo w klasztorze nie powinno się wystawiać ich nikomu.
08:02Perła wśród nizie, mówią o opactwie w Lubinu i słusznie, w jego murach pobrzmiewa echo sprzed dziewięciu wieków.
08:10W Gieczu także słychać echa prapolskiej Wielkopolski.
08:14Oto fundamenty zespołu pałacowego z czasów Mieszka II.
08:17Budowę przerwał najazd księcia czeskiego Brzetysława, który wziął ten silny gród bez walki, bo mieszkańcy się poddali.
08:23Pół wieku temu na grodzisku rozpoczęto prace wykopaliskowe.
08:27Prowadzone do dziś ciągle przynoszą coś nowego.
08:32Oto ossarium, zbiór kości ludzkich z początku XI wieku.
08:36Pochodzą z grobów, na które natrafiono podczas kupania fundamentów pod kościół.
08:41Do ocennych znalezisk należą miecz z inskrypcją, szłom, czyli hełm wojownika,
08:46groty, ostrogi, topory i przedmioty codziennego użytku.
08:51Odebrane ziemi zabytki prezentowane są w muzeum, na wystawie pod tytułem
08:55Giecz Monarchii Piastowskiej.
08:59Z wykopalisk wiemy, że była tu szkoła.
09:02Oto rylce do pisania na woskowych tabliczkach.
09:05Piękny stylus wykonany z brązu to import z Europy Zachodniej.
09:10Giecz otoczony był wałem drewniano-ziemnym.
09:13W kronice Gal Anonim oceniał załogę grodu na 300 pancernych i 2000 tarczowników.
09:18W czasach formującego się państwa polskiego to była potęga.
09:231515. Ta data w wieczu nie robi wrażenia, choć dzwon jest starszy od Zygmunta.
09:31We wsi przy kościele odnajdziesz mogiły dwóch Stanisławów Chebanowskich.
09:35Słynnego architekta, budowniczego teatru polskiego w Poznaniu i jego wnuka, pisarza i reżysera.
09:41We wnętrzu dwunastowiecznego kościoła kolejna niespodzianka archeologiczna.
09:46Fundamenty świątyni o dwa wieki starsze.
09:50Patronem kościoła jest święty Mikołaj, obiekun kupców, co wskazuje na to, że była tu kiedyś osada targowa.
09:57I pytanie. O czym mowa?
09:59Punktualne, silne, szybkie, od czasu do czasu pogwizdujące.
10:05Tej, to poznaniaki!
10:07Być może poznaniacy sobie od czasu do czasu pogwizdują, ale mnie chodzi o parowozy.
10:12Parowozownia w Wolsztynie to serce i dusza miasta.
10:15Wolsztyn to bodaj ostatnie miasto w Polsce, z którego codziennie wyjeżdżają pociągi z lokomotywą parową.
10:23To Leszna z Bożynka, Poznań.
10:26W zabytkowej lokomotywowni odmierza czas zegar dworcowy z 1913 roku.
10:31Chodzi nadal z dokładnością do minuty.
10:34Stare, stutonowe olbrzymy toczą się po stuletnich szynach.
10:39Stuletnia obrotnica niezawodnie skierowuje je na odpowiednie tu.
10:43Wszystko sprawa, wszystko działa.
10:47Tu nie będzie kłótnie jak w domu przy kolejce zabawce.
10:50Kto pierwszy ma się bawić, ojciec czy syn?
10:53W Wolsztynie mogą się bawić razem, jednocześnie.
10:59Wnętrze pięknej Heleny.
11:01Tak nazwany polski parowóz pospieszny z 1937 roku.
11:06Osiągał prędkość 130 km na godzinę.
11:08Z jakichś powodów nie wdrożono go do produkcji.
11:12Skończyło się na prototypie.
11:13O, jak tak będziemy szuflować, to daleko nie zajdziemy.
11:29A mówił, twary wystarczyło tylko na to, by wrócić do lokomotywów.
11:34Są takie miasta, o których nie można, choćby się nawet i chciało coś orzec.
11:40Uliczki, rynek, plewania, pobożna i tylko jedno jest zdarzenie.
11:45Dworzec, pisał Kazimierz Wierzyński.
11:47Ale z pewnością nie miał na myśli Wolsztyna, bo oprócz dworca i parowoców są tu jeszcze inne zdarzenia.
11:53Miasto rozłożyło się nad dwoma jeziorami.
11:56Nad Wolsztyńskim Marcin Rożek zbudował dom według własnego pomysłu.
12:01Oryginalny budynek jest dziś siedzibą muzeum.
12:04Oto wystawa poświęcona Rożkowi, wybitnemu rzeźbiarzowi okresu międzywojnie.
12:09Artysta miał też dobrą rękę do portretów.
12:11W czasie II wojny w więzieniu hitlerowcy nakazali Rożkowi wykonanie portretu Hitlera.
12:17Odmówił. Zginął w Oświęcimiu.
12:21Jego wielkie realizacje to pomniki Chopina i Moniuszki w Poznaniu, Bolesława Chrobrego w Gnieźnie.
12:28W Wolsztyńskim Parku na Dębie wyrzeźbił kiedyś głowy Mefista i Meduja.
12:33To dzieło przeniesiono do muzeum.
12:34Wolsztyn to potwierdzenie stereotypu wielkopolskim.
12:42Miasto czyste, zadbane, porządne.
12:45Pod koniec XIX wieku w miejscowym szpitalu pracował niemiecki lekarz Robert Koch.
12:49Mieszkał w tym domu.
12:51Badania prowadzone w Wielkopolsce doprowadziły go do odkrycia prądka gruźnicy i do nagrody Nobla.
12:57Koło kolegiaty w środzie wielkopolskiej postawmy kolejne pytanie. O czym mowa?
13:02Nieznośnie hałaśliwe, kłótliwe, a czasami nawet urągające prawu.
13:08Tej, to nie poznaniaki.
13:10Takie były wielkopolskie sejmiki szlacheckie. Odbywały się w środzie wielkopolskiej.
13:17Tu w świątyni obradowali senatorowie. Na trybunach na zewnątrz posłowie.
13:23A sekretarz protokolant chował się w kaplicy za kratą, bowiem brać szlachecka często szabli dobywała tumult czyniąc.
13:34Lała się wtedy krew w świętym miejscu i często dochodziło do zerwania obrad.
13:39Renesansowa kaplica grobowa podobna jest do Zygmuntowskiej na Wawelu.
13:44Ufundował ją wojewoda poznański Hieronim Gostomski.
13:48Z marmuru pięknego wielkim kosztem wymurował.
13:51W niej swoją żonę uczciwie pochował.
13:54Kaplicę zamyka wspaniała krata z brałowem.
13:57Poszukajmy innych zabytków.
14:04Pod chórem trafisz na renesansową płytę nagrobną starosty Ambrożego Pampowskiego.
14:09Przedstawiony jest jako rycerz.
14:13Na uwagę zasługują też XVI-wieczne stalle kanonickie i grupa ukrzyżowania na Belce Tęczoku.
14:22W średzkiej świątyni pracował Augustyn Szamarzewski,
14:25organizator spółdzielni oszczędnościowo-kredytowych.
14:28Obok księdza Wawrzyniaka drugi wielkopolski menadżer w Sutandu.
14:32Dwor w Koszutach ustawiono na 11 godzinę.
14:35To znaczy front domu był najlepiej oświetlony, gdy słońce nie osiągnęło jeszcze szczytu.
14:41Przybywających do dworu gości podejmowano w salonie kawą, herbatą bądź czekoladą.
14:50Jeśli proszeni byli na obiad, przechodzili stąd do jadalni.
14:56Potrawy gotowano w oficynie.
14:57Stamtąd przynoszono je do kredensowej części jadalni i dalej na stół biesiadny.
15:03Jadalnia zajmowała całą szerokość budynku.
15:05Większy od niej był tylko sal.
15:10Dalsza część dworu ma mniej reprezentacyjny charakter.
15:14Mieściła gabinet pana, pokój gościnny, dziecinny i sypialny.
15:18Tak wyglądało wnętrze małej siedziby ziemiańskiej w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku.
15:28Jak w Soplicowie.
15:29A propos, jeden z turystycznych szlaków regionu nazwano Mickiewiczowskim.
15:33Adam Mickiewicz, śpieszący do powstania listopadowego, zdążył dojść do Wielkopolski.
15:40Tu zatrzymał się na czas jakiś.
15:43Muzeum związane z jego osobą jest w pałacu w Śmiałowie.
15:48Ale ostatnio w Wielkopolsce przybył jeszcze jeden obiekt poniekąd związany z Wieszczem.
15:54Do Cichowa przeniesiono Soplicowo, filmową dekorację do pana Tadeusza.
16:00Razem ze starym wiarusem ma się rozumieć.
16:04A było tak.
16:05Marek Pinkowski, trener zwierząt, jego bociany, wrówki i wróbelki brały udział w filmowej epopei.
16:11Dowiedział się, że Soplicowo trzeba zniszczyć albo przenieść.
16:14Dlaczego nie do Cichowa, pomyślał pan Marek i z kansen stoi.
16:17Niech służy szerzeniu kultury i oświaty wśród następnych pokoleń naszego narodu, mówiono na otwarciu.
16:26Niech trwa na wieki w myśl słów Mickiewicza.
16:29Nie tak, panowie bracia, w Wielkopolsze było.
16:32Co za duch, co za zgoda, aż przypomnieć mi.
16:40Wielkopolskie konie, wielkopolski porządek, wielkopolskie wiatraki
16:45przypominają chlebową sagę tej ziemi.
16:48Wiatrak. Prymitywne urządzenie do przemiału ziarna na mąkę.
16:52Tyle encyklopedii.
16:54Prymitywne?
16:55Zajrzyjmy do koźlaka, który stoi w skansenie w Wolsztynie.
16:59Najstarsze i najważniejsze elementy konstrukcji mają 400 lat.
17:03Wszystkie działają.
17:05Cały wiatrak wspiera się na koźle, stąd nazwa, i można go obracać, szukając wiatra.
17:10Do obracania służy kołowrót, tak zwana baba.
17:17Oj, nie tak, panowie, kręcicie. Nie tak. Trzeba szybciej.
17:22Wszystkie domy przy rynku w Rakoniewicach były kiedyś podobne.
17:33Z głębokim podcieniem, z drewna i szachowca.
17:36Zachowało się kilka.
17:37Ciekawe, co kryje wnętrze XVIII-wiecznego kościoła ewangelickiego.
17:42Muzeum pożarnictwa.
17:43To to najstarszy wóz bojowy, w miniaturze i prawdziwy.
17:47Zbudowany ponad 200 lat temu.
17:49Cały drewniany.
17:50Pompę tłoczącą obsługiwało 6 osób.
17:53Inni nalewali wodę do zbiornika.
17:55Ten wóz miał już pompę sąco-tłoczącą.
17:58Wystarczyło koniec węża zanurzyć w wodzie i pompować.
18:01Leon Pituła był strażakiem jeszcze przed II wojną.
18:04To dobry duch muzeum.
18:05W Rakoniewicach stoją wozy zbudowane w poznańskich zakładach cegielskiego
18:09i produkcji niemieckiej.
18:12Święty Florian chroni od pożaru.
18:15Strażacy umieszczali swego patrona na sztandarach.
18:18Wraz z kasłem.
18:19Bogu na chwałę.
18:21Bliźniemu na ratunkach.
18:22To nie wszystko.
18:24W pawilonie obok kościoła stoją samochody strażackie.
18:27Chevrolety, petfordy.
18:29Wśród nich jest też nasz staruszek Star 20.
18:35Samochody są sprawne.
18:37Ten Chevrolet kilkakrotnie brał udział w zawodach strażackich.
18:40A do pożaru ruszamy w hełmie z epoki i z bekadłem ostrzegającym przechodów, że się jedzie.
18:50Do wiatraków w Śmiglu strażacy nie mieli szczęścia.
18:56Kiedyś było ich 99.
18:59Do setnego mieszkańcy nie mogli dojść, bo od co go wybudowano, to jakieś inne z gromadki się spali.
19:04Dziś ostały się dwa.
19:07Panowie strażacy, miejcie je na oku.
19:09Dziękuje za oglądanie.
19:11Dziękuje za oglądanie.
19:12Dziękuje za oglądanie.
19:14Dziękuje za oglądanie.