Category
🎥
Short filmTranscript
00:00Sięgając do źródeł historycznej prawdy średniowiecznej Polski,
00:07skazani jesteśmy na permanentne błądzenie.
00:10Z nie do końca wiarygodnych zapisów wyłaniamy okruchy zdarzeń
00:14wymieszane z legendami, okraszonymi dworską propagandą.
00:19W naszej świadomości pozostaje mglista i mętna wizja.
00:25Po ponad tysiącu lat zbliżamy się do niejednoznacznej postaci
00:29Bolesława Chrobrego, przebijając się przez otchłań dziejów.
00:51Bolesław Chrobry urodził się prawdopodobnie wedle tradycji w 967 roku.
00:58Ja podejrzewam, że to raczej dopasowano do przyjętej daty chrztu Mieszka I w 966 roku.
01:07I chodziło o to, żeby Bolesław był owocem związku w pełni chrześcijańskiego,
01:12żeby nie było żadnych wątpliwości co do tego.
01:14Od wieków powtarzają, że urodził się na wyspie Ostrów Lednicki w kamiennym Pallatium
01:25w siedzibie ojca księcia Mieszka I.
01:29Jednak dotąd nie znaleziono źródeł potwierdzających te informacje.
01:33Bolesław urodził się jako pierwszy syn Mieszka I ze związku oficjalnego już z czeską księżniczką Dobrawą.
01:46Więc był owocem związku międzydynastycznego, które to małżeństwo było gwarancją sojuszu zawartego między piastami i przemyślidami.
02:00Czyli między, jakbyśmy dzisiaj powiedzieli, między Polską a Czechami.
02:05Jest źródło, według którego Mieszko I zostawił swojego pierworodnego syna Bolesława na dworze niemieckim,
02:16czy też w Saksonii po prostu, jako zakładnika.
02:20Gdyby tak było, no to by wskazywało, gdzie Chrobry nauczył się, jak tę władzę sprawować.
02:27Mieszko I bał się sam stawić przed cesarzem na zjeździe w Fedymburgu.
02:33No i dlatego wysłał swojego syna jako zakładnika.
02:36To był taki zwyczaj, który był dość powszechny i trzeba raczej sobie to wyobrażać jako honorowa gwarancja przyjaznych stosunków,
02:43czy też podległości w przypadku Mieszka I.
02:47To sobie można wyobrazić, że byłaby to okazja do zapoznania się z tym, czym jest dwór cesarski.
02:52Na pewno mu imponował ten blichtr, zobaczył skuteczność współpracy państwa z kościołem,
02:58dużo się nauczył, wykorzystał to potem w swoich konfliktach z cesarstwem.
03:07Chrobry jako prawie dwudziestolatek był bardzo aktorakcyjną partią na tej scenie między dynastycznych związków.
03:18I Mieszko I jego ojciec wyraźnie próbował to rozegrać, poszukując dla niego żony, która zapewniłaby mu odpowiedni sojusz polityczny.
03:30Pierwsza żona nieznanego imienia, córka Margrabiego, Miśnińskiego Rygdaga, krótko zagościła na dworze piastowskim, została odesłana do domu.
03:44Druga Węgierka też została odesłana do domu.
03:48Dopiero trzecie małżeństwo okazało się trwałe.
03:51To była Mnilda, córka jakiegoś księżątka Połapskiego.
03:56Dla Chrobrego z pewnością to była mocna szkoła bezwzględności politycznej, ale akurat wydaje się, że ostatecznie bardzo dobrze trafił, bo ten związek z Mnildą przetrwał dwadzieścia kilka lat.
04:12Mówi się, że Mnilda miała zbawienny wpływ na swojego męża, który miał charakter paskudny, porywczy.
04:20To właśnie księżna Mnilda łagodziła go.
04:26W 992 roku umiera Mieszko, ojciec Bolesława Chrobrego.
04:36To ważne wydarzenie, bo oczywiście otwiera dla Bolesława drogę do władzy.
04:40Ale zdobycie tej władzy nie jest wcale proste, dlatego że Mieszko po śmierci Dobrawy, matki Bolesława, był żonaty z Odą, z którą miał trzech synów.
04:53Mieszko umierając podzielił swój kraj. Jeden powiedział, że między wielu, inny, że między trzech.
04:59Pod koniec swoich rządów Mieszko dokonał ważnego aktu religijno-politycznego, czyli przekazania swego państwa, określonego w tym dokumencie jako civitas chinesge,
05:11czyli jakby państwo gnieźnieńskie, świętemu Piotrowi, czyli w tym wypadku papiestwu.
05:16Informacja o tym zachowała się w bardzo późnym regeście, czyli takiej formie skróconego odpisu.
05:23Jest dosyć niejasna i to, co widzimy na pewno, to że Mieszkowi w tym przekazaniu państwa świętemu Piotrowi towarzyszy jego żona Oda oraz dwóch spośród trzech synów z tego małżeństwa.
05:35Mieszko pierwszy nie uwzględnił Bolesława w dokumencie Dagome-Judex.
05:41W zachowanym regeście dokumentu takiego zapisu nie ma, co mogło oznaczać wydziedziczenie Bolesława kosztem przyrodnich braci z drugiego małżeństwa ojca, co jednak wydaje się mało prawdopodobne.
05:53Świadczy to o tym, że Bolesław już miał jakieś nadanie, jakieś władztwo. Pozostaje tylko pytanie, czy miał je z rąk Czechów, czy Mieszka pierwszego.
06:07Być może Mieszko pierwszy za dziedzictwo Bolesława uznał jedynie wydzieloną Małopolskę.
06:12Tekst, który nazywamy Dagome-Judex, nie jest to niestety oryginalny dokument, tylko to jest streszczenie, regest wykonany przez kardynała Deus Dedita, któremu papież zlecił spisanie posiadłości papieskich.
06:34I on znalazł dokument, którego w ogóle nie rozumiał.
06:37Dobrze pokazuje to jeden z egzemplarzy tego dzieła, gdzie mowa jest o tym, że prawdopodobnie dotyczy to jakiejś darowizny na Sardynii, ponieważ autor wie, że na Sardynii rządzą sędziowie, a Mieszko jest tam określany jako Judeks.
06:55To pokazuje, że owi przepisujący w gruncie rzeczy nie wiedzieli już o czym piszą.
07:00Znaczenie tego tekstu do dzisiaj budzi kontrowersję. Profesor Strzelczyk kiedyś powiedział, że to jest koszmar polskiej mediewistyki, a profesor Samsonowicz kiedyś powiedział, że proponuje, żeby przestać w ogóle dyskutować o Dagome-Judex, bo to do niczego nie prowadzi.
07:16Więc ja podejrzewam, że to była inicjatywa jego młodej żony Ody, która w ten sposób chciała interesy swoich synów zabezpieczyć.
07:27Gdyby Chrobry wtedy nie zareagował szybko, brutalnie i skutecznie, no to państwo zostałoby podzielone i częścią tego państwa w imieniu małoletnich synów zarządzałaby Oda Teodorykówna.
07:46To on obejmuje całość władzy w Polsce i Ode oraz jej synów wypędza do Rzeszy.
07:57Jednocześnie Titmar, który nam o tym opowiada, wspomina o tym, że oślepionych zostało dwóch ludzi, których imiona wymienia, Przybywo i Odylen.
08:06Nie wiemy do końca kim oni byli, ale wydaje się, że musieli należeć do jakiejś elity ówczesnego państwa piastowskiego.
08:12Ale przecież on mógł postąpić o wiele bardziej brutalnie.
08:15W tym czasie nie byłoby niczym niezwykłym, gdyby na przykład kazał ich wszystkich zamordować albo wykastrować.
08:23Na różne sposoby wtedy walczono o władzę, więc to wypędzenie ich było takim łagodnym dosyć zabiegiem.
08:32Bolesławowi udało się utrzymać jedność władzy aż do końca swoich rządów, co jak spojrzymy na późniejsze losy państwa piastowskiego w XI czy XII wieku, nie było wcale normą.
08:45Rozważając tę sytuację sprzed ponad tysiąca lat musimy pamiętać, że to były inne państwa, inny sposób sprawowania władzy, inne zwyczaje.
08:56Pokonanych przeciwników okaleczano albo wręcz mordowano.
09:01Stosowanie metod okrutnych i bezwzględnych było na porządku dziennym.
09:05Okrucieństwo Bolesława Chrobrego, no ona ma bardzo ciekawy aspekt, który opisuje Titmar i związany jest z jego religijnością.
09:14Titmar opisuje mianowicie, że w Polsce istniał zwyczaj, że rozpoczynano adfinencję od jedzenia mięsa przed rozpoczęciem Wielkiego Postu.
09:22I Titmar pisze, że Bolesław tym, którzy nie przestrzegali tej zasady, tego prawa, kazał wybijać zęby, czyli tym samym też uniemożliwiał im dalsze popełnienie grzechu.
09:33Z kolei tych, którzy cudzołożyli, zdaniem Titmara, Bolesław kazał przybijać zamożne do mostu i zostawiał im nóż, pozwalając wybrać, co chcą robić.
09:43I teraz interesująca jest ocena, którą matuje Titmar.
09:46Titmar z jednej strony pisze o chrobrnym, którego nie lubi, ale widać w nim pewien podziw dla tego rygoryzmu, konsekwencji Chrobrego we wprowadzeniu chrześcijańskich zasad.
09:58Mówi mniej więcej coś takiego, dziwisz się czytelniku, że tak okrutnie postępował, ale musisz zrozumieć, że miał taki lud jakby dlęta, z którymi nie da się inaczej jak siłą.
10:08Bo jak tłumaczy, władca był odpowiedzialny za postępowanie moralne swoich poddanych, w związku z tym, gdyby nie dopilnował, sam mógłby ryzykować, że zbawienia nie osiągnie.
10:18Od początków swojego panowania Bolesław związał losy swego księstwa z duchowym i politycznym życiem Europy, co przysporzyło znaczenia Polsce, państwu, którego potęgę konsekwentnie budował.
10:35Pierwsza budowla była wzniesiona przez Mieszka I na Ostrowie Tupskim.
10:43Była budowlą parterową, przygotowaną na potrzeby dosyć skromnego dworu.
10:49Ale Bolesław Chrobry, bywały w świecie, chciał mieć swoją siedzibę zorganizowaną na wzór palacjów ottońskich z centrum cesarstwa niemieckiego.
11:03W związku z tym swoją siedzibę poznańską, siedzibę swego ojca, rozbudował.
11:08Powiększą tę siedzibę, wyodrębniając w niej zarówno takie miejsca, które służyły manifestacji jego władzy, aula regia, czyli aula królewska, i też miejsca, które służyły codziennemu bytowi.
11:25I kaplica pałacowa w Poznaniu, ta część sakralna siedziby książęcej była bardzo ważną, istotną, ze względu na to, że właściwie utrwalała władzę książęcą.
11:40Palatium jest pierwszą budowlą murowaną w państwie, rozbudowywaną przez Bolesława Chrobrego.
11:48Musimy pamiętać, że cały dwór piastowski rezydował w miejscu, które musiało być godnie chronione.
11:55Taką ochronę stwarzały wspaniałe konstrukcje wałów obronnych grodu poznańskiego.
12:02To jest forteca, forteca czteroczłonowa, w której budowa jest niezwykłym dziełem zarówno logistycznym, jak i inżynieryjnym.
12:10Budowa tych konstrukcji trwała tutaj w zasadzie przez cały wiek dziesiąty, a wzmacniał je, poszerzał i rozbudowywał Bolesław Chrobry.
12:20Były to konstrukcje skrzyniowe z dębu, wypełniane drewnem i gliną oraz piaskiem, czyli dociążane, przykrywane płaszczem gliniano-ziemnym po to, żeby były niepalne.
12:32Posiadamy belkę. Drzewo na tą belkę zostało ścięte w 1966 roku i można to tak precyzyjnie określić, że możemy nawet powiedzieć, że było ścięte wiosną.
12:42Mamy w ten sposób tego najstarszego świadka wydarzeń, który w konstrukcjach drewnianych został złożony przez budowniczych wału grodowego.
12:55Budował kościoły, sprowadzał księży, sprowadzał misjonarzy.
13:03Mamy dwie kaplice, jedną w Poznaniu, drugą na Ostrowie Lednickim.
13:08Obie zbudowane tak, że niewątpliwie one służyły tylko dworowi mieszka pierwszego.
13:13I dopiero w czasach Bolesława Chrobrego pojawia się zmiana.
13:19Nie palono już zwłok, co przez kilka tysiący lat było tradycją na naszych ziemiach,
13:26tylko kościół wymagał chowania zmarłych w całości.
13:32Wymusił tę zmianę sposobu chowania zmarłych.
13:35Wprowadzanie chrześcijańskich obyczajów zbliżało Chrobrego do papiestwa i Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
13:48Bolesław zjednał sobie cesarza Odtona III, może dzięki temu, że wcześniej przebywał w Niemczech,
13:55będąc zakładnikiem na cesarskim dworze.
13:58Kronikarz Titmar pisał, że Mieszko I, ojciec Bolesława, podarował małoletniemu, wówczas Odtonowi III, wielbłąda.
14:09No to była aż taka sensacja, że zapisano to w kronikach, więc było to bardzo sprytne posunięcie Mieszka.
14:17No bo co można było dać takiemu dziecku?
14:20No skrzynie złota, jakieś uzbrojenie, ale wielbłąd to było coś.
14:26Wyobrażamy sobie, jak ten orszak Mieszka I szedł z tym wielbłądem i wkraczał do Magdeburga.
14:34Musiało to być wrażenie duże.
14:38Ten prezent prawdopodobnie zapamiętał pozytywnie, co mogło być jedną z przyczyn późniejszej słabości do Bolesława.
14:45Sympatię Odtona do papieskiego księcia niewątpliwie wzmacniała propapieska polityka Chrobrego,
14:54który od początków swojego panowania wspierał chrystianizację Polski.
14:59Niektórzy historycy twierdzą, że Bolesław zaczął chrystianizować jako pierwszy,
15:04a jego ojciec Mieszko jedynie ochrzcił siebie i swój dwór, nie tępiąc bogaństwa i tolerując swobodę religijną swoich poddanych.
15:15To był akt nie tylko religijny, ale to był też akt polityczny.
15:21Tym sposobem Chrobry zbudował silne chrześcijańskie państwo, rozszerzając jego granice ku Morzu i ku Karpatom,
15:32a nawet sięgając swoimi ambicjami po Ruś Kijowską i zyskiwał dzięki chrześcijaństwu silne wsparcie ówczesnych elit europejskich.
15:42Chrześcijaństwo było drogą do wkroczenia w świat cywilizowany, świat porzymski, który bardzo zazdrośnie wyznaczał granice tej cywilizacji chrześcijańskiej.
15:59Wszyscy władcy pogańscy byli lekceważeni, więc jedynym sposobem włączenia się do tej Europy było przyjęcie chrześcijaństwa.
16:10Nie ulega wątpliwości, że na samym początku, właśnie jeszcze w wieku X, władca cywilizowany, w tamtych czasach po prostu chrześcijański, musiał mieć szereg atrybutów.
16:22Jednym z atrybutów był kamienny kościół, więc Bolesław taki postawił.
16:28Wojsko i posiadanie własnej monety.
16:31No więc Bolesław zarządził, że taka mennica ma powstać.
16:37Wczesną wiosną 997 roku Bolesław uzyskując poparcie papieża wysyła biskupa Wojciecha wygnanego z Pragi, potomka czeskiego rodu Sławnikowiców, który udaje się z misją na wracanie na chrześcijaństwo pogan z Prus.
16:53To było pomysłem od to na trzeciego, żeby wysłać Wojciecha właśnie do Bolesława Chrobrego, który miał dalej zdecydować, co z tym biskupem zrobić i wysłał go, żeby spróbował nawrócić Prusów, z którymi Bolesław Chrobry nie potrafił sobie zbrojnie poradzić.
17:16Ale wsparł tę misję, dostarczył łódź ze zbrojną załogą, która zawiozła tych misjonarzy Wojciecha Radzima i księdza Bogusze najpierw do Gdańska, a potem stamtąd nad jezioro Drużno w rejon dzisiejszego Elbląga, gdzie Wojciech próbował nawrócić tych Prusów, ale to było zupełnie nieudane.
17:40Zderzył się z niechęcią Prusów, którzy bali się, że zmieniając religię spowodowało ją zatrzymanie się swojego świata.
17:48Drugi żywot autorstwa Brunona tłumaczy, że z punktu widzenia Prusów obecność misjonarza na ich ziemiach, obecność kogoś, kto sprzeciwia się ich bogom, było w gruncie czy aktem swego rodzaju bluźnierstwa, które mogło na wszystkich Prusów sprowadzić nieszczęście.
18:08Obecność takiego kogoś jak Wojciech może spowodować, że krowy przestaną dawać mleko, jeziora przestaną dawać ryby, po prostu bogowie się zdenerwują.
18:19W piątek 23 kwietnia 997 roku stało się coś, co zadecydowało o losach Polski przez wieki.
18:30Znurzona wędrówką drużyna Wojciecha rozkłada się na leśnej polanie w świętym gaju Pogan przy grodzisku Holin.
18:37Ze snu budzi ich hałas. Otacza ich grupa wojowników uzbrojonych w dzidy. Przewodzący im bogański kapłan Sikko, któremu kiedyś Polacy zabili brata, rani śmiertelnie biskupa włócznią, by następnie z pomocą swoich ludzi posiekać go na kawałki.
18:55Po czym głowę Wojciecha nabijają na pal.
18:58Opowiadają o cudownym odnalezieniu głowy, która miała być zawieszona na pice i pilnowana przez orła, który przyleciał i chronił ją przed bezczeszczeniem.
19:12Jednak puszczają wolno jego brata przyrodniego Radzima Gaudentego, zapewne po to, by doniósł o tragedii i pomógł w ten sposób w żądaniu okupu za wydanie ciała biskupa.
19:24Obcięli mu głowę, którą podobno jakiś podróżny zaniósł Bolesławowi Chrobremu, który postanowił wykupić od Prusów ciało św. Wojciecha.
19:38Srebro, którego zażądali Prusowie, miało ważyć tyle, co ciało biskupa.
19:43I ta słynna opowieść, że sypał to srebro, sypał i nie mógł przeważyć i przyszła wdowa, która swoją jedyną monetę, jaką miała, rzuciła na szalę i natychmiast ta waga okazała się odpowiednia.
20:01W każdym razie wykupił to ciało i pochował uroczyście w Gnieźnie.
20:06Wieści o męczeńskiej śmierci rozeszły się po chrześcijańskiej Europie, docierając do Rzymu.
20:14Wówczas podkreślano fakt, iż Wojciech zmarł w piątek, jak Chrystus.
20:18Wydaje się, że Bolesław natychmiast zrozumiał, jak wielkim kapitałem, jeśli mogę to tak określić, jest ciało Wojciecha, który jeszcze był przedstawiany na dodatek jako apostoł.
20:34To stało się podstawą ideologiczną dla stworzenia arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, metropolii gnieźnieńskiej.
20:41Trudno orzec, czy on wiedział, jakie będą ogromne skutki tej decyzji, że ten grób Wojciecha stanie się centrum pielgrzymek
20:56i mało tego, że trzy lata później przyciągnie samego cesarza Ottona III.
21:02A dlaczego? No dlatego, że Wojciech był postacią formatu europejskiego.
21:06On był znany w cesarstwie, w Italii, we Francji, na Węgrzech, w Bawarii, w Polsce.
21:18Był księciem z pochodzenia, był biskupem, a więc hierarchą kościelnym, który znał trzech cesarzy, trzech papieży.
21:25No niezwykła zupełnie postać i to, że on akurat przyjechał do Polski i zginął i został pochowany w gnieźnie,
21:34no było niezwykłym zbiegiem przypadków bardzo korzystnych dla Bolesława Chrobrego.
21:42Bolesław Chrobry niezwłocznie podjął starania o wyniesienie biskupa na ołtarze.
21:46W końcu, w 999 roku, papież Sylwester II, biskupa Wojciecha, uznał świętym i kanonizował.
21:59Wojciech został świętym bardzo szybko, przy czym znowu trzeba zastrzec, że wtedy nie odbywało się tak jak dzisiaj,
22:10że jakiś skomplikowany proces przygotowawczy, zebranie dokumentów, świadectwa rozmaite,
22:17wtedy wystarczyło, tak jak w przypadku Wojciecha, zginąć śmiercią męczeńską w trakcie krzewienia wiary.
22:25Owa kanonizacja rozsławiła nasz kraj. O Polsce pisano wówczas w europejskich kronikach.
22:33W okolicach Germanii jest miejsce zasobne w środki, potężne bronią i srogimi mężami.
22:39Mieszkańcy zwą je słowiańszczyzną.
22:46Pojęcie Polski powstało dopiero w czasach Bolesława Chrobrego.
22:50Po raz pierwszy nazwa Polski pojawia się na denarze Bolesława Chrobrego,
22:55gdzie czytamy legendę Princes Polonie.
22:58Na tej samej monecie jest paw, który nie jest orłem białym, tylko symbolem chrystologicznym,
23:04życia wiecznego i symbolem religijnym.
23:08Bo na monetach tego czasu zawsze mamy dwojaki przekaz.
23:12Legitymizację władzy, czyli imię władcy, jego tytulaturę oraz symbole religijne.
23:19Czasami jest to krzyż, czasami kapliczka, a czasami właśnie inny symbol ikonograficzny,
23:24w tym przypadku paw.
23:25Możemy uchwycić ten moment, kiedy oficjalnie nadano państwu piastowskiemu nazwę.
23:32Nazwę indywidualną, która wyróżniała je od innych państw i która mogła trwać bez względu na to,
23:42kto aktualnie rządził.
23:43Bo wcześniej mówiono o państwie Bolesława, państwie Mieszka, czy narusi państwo Włodzimierza.
23:48Natomiast tutaj była już ta Polonia, a od tej nazwy mieszkańcy to byli Polonii, czyli Polacy.
23:57I ta nazwa, jak wiemy, przetrwała do dzisiaj.
23:59Trzy lata po śmierci Wojciecha wyrusza aż z Rzymu z wielkim orszakiem cesarz Otto III,
24:10jadąc z pielgrzymką do grobu tego najnowszego męczennika i świętego.
24:18Przyjeżdża, staje na granicy nad Bobrem.
24:23Tam go wita zgodnie z protokołem Bolesław Chrobry.
24:267 marca 1000 roku było bardzo zimno.
24:31Nie przeszkodziło to jednak w przygotowaniu wyjątkowo wystawnych uroczystości
24:35z udziałem gigantycznych szyków rycerstwa.
24:38Po latach Gal Anonim pisał o Bolesławie w swojej kronice.
24:43Przedziwne wprost cuda przygotował na przybycie cesarza.
24:47Przeróżne chówce rycerstwa rozstawił na wzgórzach,
24:50następnie do stojników, jak i chóry na obszernej równinie.
24:54Chówce odróżniała odmienna barwa strojów.
24:58Najkosztowniejsze rzeczy, jakie można znaleźć gdziekolwiek na świecie.
25:02Kiedy cesarz ujrzał, orszak powitalny zawołał
25:05Na koronę mego cesarstwa!
25:08To, co widzę, większe jest niż wieść głosiła.
25:11Nie godzi się takiego i tak wielkiego męża księciem nazywać,
25:16lecz wypada chlubnie wynieść go na tron królewski
25:19i uwiecznić koroną.
25:22Jadą razem do Gniezna, cesarz, kiedy już zbliża się do miasta,
25:27zdejmuje obuwie i boso przechodzi te ostatnie metry.
25:36To jest typowy element pokutny, pielgrzymkowy.
25:40I później te akty religijne, czyli właśnie owo ufundowanie ołtarza,
25:45wszystko to było związane z jednej strony trzcią,
25:48którą otaczał on świętego Wojciecha, no a z drugiej strony wydaje się,
25:52że mogło być też tym aktem formalizacji kultu świętego.
25:56Pod tą trzeci, przybywając do świętego Wojciecha,
25:59niósł w sercu pewien niepokój, bo sam go do tych Prusów wysłał.
26:02Trzeba też pamiętać, że zjazd nieźniński wiąże się z wymianą relikwii,
26:11czyli też bardzo ważnym elementem, który dobrze pokazuje,
26:15jak się wydaje pewne powiązanie życia politycznego i religijnego.
26:20Mianowicie wymiana relikwii z jednej strony była aktem pobożności,
26:23ale z drugiej strony aktem umocnienia sojuszu i przyjaźni między elitami.
26:27Przywiózł ze sobą wspaniałe dary, złote tablice ołtarzowe,
26:34kopię włóczni świętego Maurycego, absolutnie niezwykły prezent.
26:38Nikt inny poza Chrobrym takiego zaszczytu nie dostąpił.
26:42Owa kopia włóczni świętego Maurycego, patrona Rzeszy Niemieckiej,
26:47która miała dawać moc pokonywania wrogów,
26:50to zachowana do dziś jedna z najznaczniejszych pamiątek historii Polski.
26:54Włócznia świętego Maurycego była świętym insygnium cesarstwa,
27:00noszona przed cesarzami, szczególnie w trakcie kampanii wojennych,
27:05więc ona gwarantowała zwycięstwo posiadaczowi.
27:10Z jednej strony wiązano ją ze świętym Maurycem i tak zwanym Legionem Tebańskim,
27:16ale była przede wszystkim relikwią pasyjną.
27:18To znaczy wierzono, że to jest ta włócznia, którą przebito bok chrystusowy,
27:21a na dodatek wewnątrz niej znajdowały się jeszcze jakieś fragmenty z gwoździ chrystusowych.
27:28Tą właściwą włócznię posiadali władcy niemieccy
27:32i było to podstawowe insygnum ich władzy.
27:35Znaczy my wiemy, że z nią udawali się do walki
27:37i z takiej tradycji, którą zapisano, głęboko wierzono na przykład,
27:43że zwycięstwo odtona pierwszego nad Węgrami na Lechowym Polu w 955 roku
27:48było właśnie efektem tego, że Bóg sprzyjał oddziałom niemieckim
27:53właśnie dzięki obecności włóczni św. Maurycego.
27:57Jednym z sukcesów owego zjazdu stało się to,
28:00że arcybiskupem gnieźnieńskim został przyrodni brat św. Wojciecha Radzim Gaudenty.
28:06Powstała wówczas pierwsza na ziemiach polskich metropolia i archidiecezja.
28:12Obejmowała trzy biskupstwa w Kołobrzegu, w Krakowie i we Wrocławiu.
28:18Biskupstwo poznańskie, choć Titmar o tym milczy,
28:22zostało z jakichś powodów niewłączone do archidiecezji gnieźnieńskiej.
28:27Wiemy, że ta niezależność od biskupstwa i Mogunckiego, i Magdeburskiego
28:32była przede wszystkim znakiem, że oto na terenach,
28:36które były podległe księciu jeszcze wówczas, Bolesławowi Chrobremu.
28:42Narodziła się niezależna jednostka kościelna,
28:46podlegająca oczywiście bezpośrednio papieżowi.
28:50Była jakby przedłużonym symbolem tej niezależności,
28:54którą cieszył się Bolesław Chrobry.
28:56W zamian za to, oto dostaje w prezencie ramię św. Wojciecha.
29:01Ja podejrzewam, że cesarz planował wywiezienie całych relikwii,
29:06całego ciała, no ale Chrobry w międzyczasie już zrozumiał,
29:10jaka jest waga polityczna bycia opiekunem tak ważnego świętego.
29:15I powiedział nie.
29:17Jakieś tam negocjacje były oczywiście.
29:20I ostatecznie cesarz musiał się zadowolić jednym ramieniem.
29:25Nie wiemy, czy prawym, czy lewym, ale zabrał je ze sobą
29:29i wiózł jako taką triumfalną zdobycz przez całe swoje państwo.
29:37Według kronikarza Galla Anonima,
29:40cesarz odtąd trzeci, jakoby poparł kandydaturę Bolesława na króla Polski,
29:46chcąc pozyskać ambitnego księcia dla swojej koncepcji
29:49cesarstwa uniwersalistycznego,
29:51widząc w nim sojusznika w realizacji swojej wizji
29:54paneuropejskiego państwa pod berłem cesarskim,
29:58podzielonego na cztery równorzędne królestwa.
30:02I Bolesław Chrobry niewątpliwie miał do odegrania w tym ważną rolę,
30:08jako ten silny władca za wschodnią granicą cesarstwa.
30:14W zachowanej miniaturze Ewangeliarza Odtona III
30:17możemy oglądać figury składające hołd cesarzowi,
30:22stanowiące personifikacje owych czterech krain Europy.
30:26Są to Roma, czyli Italia, Galia, czyli Francja,
30:31Germania, czyli Niemcy i Sklawinia, czyli Słowiańszczyzna,
30:36w której miał panować Bolesław Chrobry.
30:40Cesarz Odton III niewątpliwie był swego rodzaju rewolucjonistą.
30:44Zmienił całkowicie strategię geopolityczną Rzeszy Niemieckiej
30:49z zbrojnego rozwiązywania konfliktów
30:53na przyjacielskie przyciąganie tych władców pogranicznych,
30:59oferowanie im różnych tytułów,
31:03jak przyjaciel i współpracownik cesarstwa.
31:05Najważniejszym aktem dokonanym przez Odtona III
31:10podczas zjazdu gnieźnieńskiego
31:12była symboliczna koronacja Bolesława na króla.
31:16Gal anonim pisał
31:17A zdjąwszy z głowy swój diadem cesarski,
31:21włożył go na głowę Bolesława,
31:24na znak przymierza i przyjaźni,
31:27a za chorągiew triumfalną
31:28dał mu w darze gwuźdź z krzyża pańskiego
31:32wraz z włócznią świętego Maurycego.
31:34Gal wkłada w usta cesarza Odtona III
31:38ten zachwyt Bolesławem.
31:41Nawet jeżeli tak było,
31:43to w czasie takich męskich biesiat
31:46do różnych dochodzi sytuacji,
31:50ale z pewnością nawet cesarz
31:53nie mógł dokonać koronacji królewskiej.
31:56Żeby nie wiem, co założył na głowę Bolesława Chrobrego,
32:00koronacji można było dokonać
32:03tylko koroną poświęconą w Rzymie
32:05przez papieża, koniec, kropka.
32:07Istnieje taki stereotyp,
32:09że denar z legendą Bolesław Rex
32:11jest wyrazem aspiracji Bolesława
32:14do posiadania korony królewskiej.
32:17Sama moneta jednak prawdopodobnie jest wynikiem inwencji rytownika.
32:24Samo wyobrażeniu samego Bolesława,
32:26on był królem od początku
32:28i żadna moneta z tytułem Rex
32:30nie była mu do tego potrzebna.
32:32Niechętnych Robremu
32:37germański kronikarz Tittmar,
32:40zarzucający mu po wygnaniu macochy
32:42lisią chytrość działania,
32:44pisał złośliwie o łaskach,
32:46które książę otrzymał od Ottona III.
32:49Niech Bóg wybaczy cesarzowi
32:51i, z czyniąc trybutariusza panem,
32:54wyniósł go tak wysoko.
32:55Warto dodać, że zjazdowi Gnieźnieńskiemu,
32:59jak i innym spotkaniom,
33:01towarzyszyły huczne biesiady
33:03organizowane z niebywałym przepychem
33:05pokazującym potęgę polskiego władcy.
33:08Po trzydniowej uczcie
33:09książę Bolesław
33:11wszystkie srebrne i złote naczynia
33:13oddał cesarzowi
33:15w celu uczczenia jego majestatu.
33:17Ponadto Otton III
33:18został obdarowany trzystoma zbrojnymi.
33:22Bolesław Chrodry miał się udać
33:24z cesarzem Ottonem III
33:26do Akwisgranu,
33:27gdzie cesarz Otto zarządził
33:29otworzenie grobu Karola Wielkiego.
33:33Karol Wielki miał być pochowany
33:35w pozycji siedzącej
33:37i usytuowany na złotym tronie,
33:40który został z tego grobu wydobyty
33:42i cesarz Otto III
33:44miał go podarować Bolesławi Chrobry.
33:47Żadnego tronu Chrobry nie dostał.
33:50To napisał taki Francuz,
33:51który był kłamcą, fałszerzem i oszustem.
33:53A nasi historycy się uchwycili tego
33:57i chcieli zrobić z Bolesława następcę cesarza.
34:02To każdy badacz ma to gdzieś z tyłu głowy,
34:05że źródło historyczne, które analizujemy,
34:08nigdy nie zostało spisane
34:09na potrzeby przyszłych pokoleń.
34:11Ten, kto pisał nawet kronikę
34:13czy jakieś dzieje,
34:15to pisał na zapotrzebowanie
34:16tu i teraz swoich czasów.
34:18I zazwyczaj one mają charakter
34:19propagandowy.
34:21Około roku 1001 w Rzymie
34:24rozpoczęto starania
34:26o koronę dla Bolesława.
34:28Jednak prawdopodobnie na skutek
34:29intryg jego macochy Ody
34:31trafiła ona do węgierskiego księcia Stefana.
34:35Znowu stworzyliśmy taką legendę,
34:39że to Węgrzy nam ukradli tę koronę.
34:42Tłumaczenie, dlaczego ten Stefan
34:4325 lat wcześniej przed Bolesławem
34:46został królem.
34:46Jakoś trzeba było to uzasadnić.
34:49W styczniu 1002 roku
34:51nagle umiera cesarz Odton III.
34:54Wkrótce przyjazne stosunki z Rzeszą
34:56kończą się, gdy ubiegający się
34:58o cesarski tron ks. Bawarski
35:00Henryk II
35:01radykalnie zmienia politykę niemiecką.
35:05Chrobry próbuje wykorzystać
35:08ten chwilowy chaos w cesarstwie.
35:11Jedzie do Merseburga
35:13na zjazd, gdzie ma być zatwierdzona
35:16korona Henryka II.
35:19Po drodze zagarnia posiadłości cesarskie
35:22na Górnym Połabiu,
35:25czyli Łużyce, Milsko
35:26i jeszcze gród
35:28Margrabiowski miśnie zdobywa.
35:31Przyjeżdża do tego Merseburga
35:34w lipcu 1002 roku
35:35i po prostu żąda,
35:37żeby mu zatwierdzić tę zdobyczę.
35:39Henryk odmawia,
35:41Chrobry się obraża,
35:43wyjeżdża z tego Merseburga
35:44i jeszcze w trakcie tego wyjazdu
35:46próbują Chrobrego zamordować,
35:50który cudem tylko wychodzi
35:51z tego bezszwanku.
35:53No więc początek znajomości
35:55dwóch władców
35:56no trudno gorzej sobie wyobrazić.
36:00Rozpoczyna się kilkunastoletnia wojna
36:02z Niemcami,
36:03przerywana okresami kruchego pokoju.
36:06Przez pewien czas Bolesław
36:08władał górnym biegiem łaby
36:09do rzeki Sali,
36:11w której dno wbił
36:12legendarne graniczne słupy z żelaza.
36:16W 1003 roku Chrobry
36:18zasiada na czeskim tronie
36:19jako Bolesław IV,
36:21eliminując swojego kuzyna,
36:23satrapę i psychopatę
36:24Bolesława III Rudego,
36:26który wykastrował
36:27swojego brata Jaromira,
36:29próbując też w łaźni
36:30zamordować swojego drugiego brata,
36:33Olbrzycha.
36:34Ponoć Chrobry zwabił
36:36owego Bolesława Rudego do Krakowa,
36:38by tam go oślepić.
36:40Niektórzy historycy twierdzą,
36:42że ów oślepiony
36:43do końca swoich dni
36:44przebywał latami na Wawelu,
36:46snując się tam odziany
36:47w książęce szaty.
36:48W X wieku na Wawelu
36:52znajdowało się palatium,
36:54czyli siedziba władców.
36:57Integralną częścią tego palatium
37:00była rotunda
37:01Najświętszej Marii Panny.
37:03Jeżeli Bolesław Rudy
37:04był rzeczywiście w Krakowie,
37:07był na Wzgórzu Wawelskim,
37:09to rotunda z całą pewnością
37:10by pamiętała jego pobyt.
37:13Mimo, że Bolesław Rudy
37:16został bardzo surowo,
37:17przynajmniej według naszych kategorii
37:19potraktowany,
37:20to jednak nie został zabity.
37:23Mimo początkowego entuzjazmu
37:25Czechów wobec Chrobrego,
37:27syna czeskiej księżniczki Dobrawy,
37:29polski książę nie utrzymuje się
37:31długo na praskim tronie.
37:33Po odmowie Henrykowi II
37:35hołdu lennego,
37:36niemiecki król,
37:37wykorzystując bunt Czechów,
37:39postanowił obalić Bolesława
37:40i ruszył na Pragę.
37:47Znamienną jest anegdota
37:49opisująca pogardę Chrobrego
37:50okazywaną Henrykowi II.
37:53Gdy Bolesławowi doniesiono,
37:55że armia niemiecka jest blisko,
37:57ponoć nie przerywając uczty
37:59miał powiedzieć
38:00toć gdyby leźli jak te żaby,
38:03mogliby już tu przybyć.
38:05W końcu jednak Bolesław
38:06musiał opuścić czeski tron,
38:08ustępując przed Jaromirem,
38:10którego władza nie miała przyszłości,
38:12gdyż okaleczony przez brata
38:13został eunuchem.
38:15Mimo tych zdarzeń
38:16Chrobry do 1018 roku
38:18zachował kontrolę nad Słowacją
38:20wraz z aneksją Moraw.
38:24Po ucieczce Chrobrego z Czech,
38:28kiedy musiał uznać wyższość
38:31militarną Henryka II,
38:34rozpoczyna się okres
38:37właściwie nieprzerwanych wojen.
38:39Średnio co dwa lata
38:41Henryk II organizuje wyprawę
38:44przeciwko Bolesławowi Chrobremu.
38:46Chrobry prowadził wojnę
38:48podjazdową, partyzancką,
38:51niszcząc zapasy żywności,
38:53blokując drogi,
38:55obrzydzając życie tej armii,
38:57która była wygłodzona, schorowana
38:59i na końcu za każdym razem
39:02ten Henryk musiał się wycofać
39:04jak niepyszny,
39:05nie osiągnąwszy właściwie niczego.
39:07W 1013 roku
39:09wreszcie zawarto
39:11układ pokojowy.
39:14Henryk już oddał Chrobremu
39:16te łóżyce i Milsko.
39:19Obiecał mu wsparcie zbrojne
39:21w wyprawie na Kijów.
39:22Pokój miał być wieczysty,
39:27ale przetrwał tylko dwa lata.
39:30Został zawarty właśnie tylko dlatego,
39:32że obaj władcy mieli swoje plany chwilowe.
39:37Chrobry chciał wyprawić się na Ruś,
39:40natomiast Henryk II
39:41chciał pojechać do Italii,
39:43żeby wreszcie zdobyć koronę cesarską.
39:46Kolejnym najazdom nie było końca,
39:48zarówno ze strony Niemiec, jak i Polski.
39:51Wojska niemieckie docierały
39:52na nasze ziemie,
39:53wspierane przez sojuszników
39:54czeskich i lutyckich.
39:56Bolesław skoncentrował swoje siły
39:58na Łużycach.
40:00Wówczas Niemcy ponieśli
40:01ciężkie straty po bitwie
40:02o przeprawę przez Odrę
40:04i na bagnach przy Bobrze.
40:07Kontrofensywa polska
40:08dotarła pod Miśnie,
40:09lecz miasto nie zostało zdobyte.
40:1215 lat ciągłych wojen
40:14to było wyczerpujące dla obu stron,
40:17chociaż można powiedzieć,
40:19że Chrobry żadnej z tych wojen nie przegrał,
40:21ale te armie, które się przetaczały
40:23w jedną stronę, w drugą stronę,
40:25które tych chłopów mordowały,
40:29pozbawiały żywności,
40:31paliły im zabudowania,
40:33no to było katastrowalne po prostu.
40:35Z drugiej strony,
40:37taka zwycięska wojna
40:38była też źródłem sporych dochodów.
40:41W styczniu 2018 roku,
40:43tym razem w Budziszynie,
40:45przedstawiciele obu wojujących stron
40:48uzgadniają kolejny wieczysty pokój,
40:52tym razem utrwalając go małżeństwem.
40:57Oferują mu rękę
40:58młodej margrabianki
41:00miśnieńskiej Ody.
41:03Także no wszyscy już
41:05w tym cesarstwie mieli serdecznie
41:07dosyć tych wojen,
41:08które do niczego nie prowadziły.
41:09Książę Bolesław zdecydował się
41:12zaatakować Ruś,
41:13której władcą był Jarosław Mądry.
41:16Przyczyną decyzji o ataku
41:17była chęć przywrócenia
41:19na tron kijowski
41:20swojego zięcia Świętopełka
41:21i uwolnienia więzionej
41:23przez Jarosława córki Chrobrego,
41:25a też opanowania
41:26nadgranicznych grodów czerwieńskich.
41:28Po zebraniu swojej armii,
41:30posiłków niemieckich, węgierskich
41:32i sprzymierzonych pieczyngów,
41:34Chrobry ruszył na wschód.
41:36Do spotkania jego wojsk
41:38z siłami Jarosława
41:39doszło 22 lipca
41:411818 roku pod Wołyniem,
41:43obecnym grudkiem nad Burzańskim
41:45w powiecie chrubieszowskim.
41:47Przeciwników rozdzielała wąska
41:49w tym miejscu rzeka Buk.
41:51Wówczas Bolesław rozkazał
41:53wybudować tam most.
41:55W trakcie prac obydwie strony
41:56wzajemnie sobie urągały.
41:58Do nagłego ataku
41:59sprowokował Chrobrego
42:01niejaki błód,
42:02wojewoda ruski
42:03i piastun Jarosława Mądrego,
42:05który stojąc nad rzeką
42:07lżył go i krzyczał
42:09A ty tu po co?
42:11Oto oszczepem
42:11rozpruje brzuch twój tłusty.
42:14Wówczas zirytowany Bolesław
42:16wraz ze swoimi wojami
42:18przeprawił się przez rzekę w pław,
42:20zaskakując siły Jarosława
42:21nieprzygotowany w tym momencie do boju
42:23i szybko ruszył
42:25za uciekającymi rusinami.
42:27Przypadek zrządził,
42:28że wówczas na niebie
42:29pojawiła się kometa,
42:31o której potem pisano
42:32w wielu krajach.
42:34W Polsce głoszono,
42:35że sam Bóg
42:36oświetlił Chrobremu
42:37drogę do Kijowa,
42:38największej metropolii
42:40w ówczesnej Europie Wschodniej.
42:42Jarosław,
42:43wzięty w kleszcze,
42:45zrezygnował
42:46z obrony swojej stolicy,
42:48uciekł z niej
42:49i w sierpniu
42:51mieszkańcy
42:52otworzyli bramy
42:54przed Bolesławem,
42:56prosząc go o łaskę.
42:57Przez wieki legendą
43:01obrosły owe słynne,
43:02domniemane uderzenia
43:03chrobrego mieczem
43:04we wrota
43:05Złotej Bramy
43:06Kijowskiego Grodu.
43:08Mieczem, który
43:09jakoby miał się
43:10wówczas wyszczerbić.
43:12Stąd nazwa
43:13Szczerbiec,
43:14którą mu nadano
43:15na pamiątkę wydarzenia.
43:17Z kolei w kronice
43:18Wincentego Kadłubka
43:19czytamy
43:20po zajęciu miasta
43:22wielokrotnym
43:22miecza uderzeniem
43:23wyrzezał
43:25na Złotej Bramie
43:25też jakby
43:26jakiś
43:27znak graniczny.
43:29Natomiast w żywocie
43:30mniejszym
43:30Stanisława Wincentego Kiejcza
43:32z kolei jest napisane
43:34wchodząc do Kijowa
43:35przez bramę
43:36zwaną Złotą
43:37uderzył mieczem
43:38w jej podwoje
43:39na znak,
43:40iż dotąd
43:41sięgają
43:41granice
43:42jego królestwa.
43:48Przyjmijmy,
43:49że ów
43:49legendarny
43:50miecz
43:50zwany
43:51Szczerbcem,
43:52którego
43:52jakoby
43:53używali
43:53kolejni
43:54władcy
43:54polscy
43:55wyruszając
43:55do walki
43:56z wrogiem
43:56to nie
43:57konkretny
43:58przedmiot,
43:59a raczej
43:59symbol.
44:03Jest to
44:03paradny
44:03miecz
44:04trzynastowieczny,
44:06więc nie mógł
44:06mieć nic wspólnego
44:07z Bolesławem
44:07Chrobrym.
44:08Według tradycji
44:09ostatnim
44:10władcą,
44:11który miał
44:12przy sobie
44:13miecz
44:13Chrobrego
44:13konkretnie był
44:14Bolesław
44:14Krzywołusty.
44:16W kolejnym
44:17fragmencie
44:17kroniki
44:18Galla Anonima
44:19czytamy
44:19I dobywszy
44:21miecz
44:21z pochwy
44:22uderzył nim
44:23w złotą
44:23bramę,
44:24gdy zaś
44:25ludzie jego
44:25się dziwili
44:26czemu to
44:27czyni,
44:28wyjaśnił im
44:28ze śmiechem
44:29i wcale
44:30dowcipnie
44:30tak jak
44:32o tej godzinie
44:32złota
44:33brama
44:33ugodzona
44:34została
44:34tym mieczem,
44:36tak
44:36najbliższej
44:37nocy
44:37ulegnie
44:38siostra
44:38najtchórzliwszego
44:39z książąt,
44:40której mi
44:41dać nie
44:41chciał.
44:43Jednakże
44:43nie połączy
44:44się z
44:44Bolesławem
44:45w łożu
44:45małżeńskim,
44:46lecz tylko
44:47raz jeden,
44:49jako
44:49nałożnica,
44:51aby pomszczona
44:52została zaś
44:52w ten sposób
44:53zniewaga
44:54naszego rodu.
44:56Rusinom
44:57zaś
44:57ku obeldze
44:58i hańbie.
45:00Wiadomo,
45:01że jeszcze
45:01przed małżeństwem
45:02z Odą
45:03Bolesław
45:03zabiegał
45:04o rękę
45:04predysławy,
45:06owej ruskiej
45:06księżniczki,
45:07siostry
45:08Jarosława
45:08Mądrego.
45:11Cała
45:12historia
45:13wyprawy
45:13na Kijów
45:14Fugel
45:14Anonima
45:15jest takim
45:15właśnie
45:16testem
45:17jakości
45:18i wielkości
45:19władz.
45:20A najciekawsze
45:20jest to,
45:21że pisze to
45:22mnik chrześcijański,
45:23pokazuje
45:24i to jeszcze
45:25twierdzi,
45:25że to jest
45:26zabawne,
45:26że doszło
45:27do zgwałcenia
45:28dziewczyny,
45:29że jest to
45:30właśnie
45:30uczynienie
45:31jej
45:32nałożnicą
45:33na jedną
45:33noc
45:34i w żaden
45:35sposób tego
45:35nie potępiaj.
45:36Osadził
45:37swojego
45:37zięcia
45:38na tronie
45:39wielkoksiężęcym,
45:40a sam
45:41pociągał
45:42za sznurki,
45:43będąc faktycznym
45:44władcą.
45:46Pewnie
45:46łupił,
45:49wyciągał
45:49wszystko,
45:50co się dało
45:50i wysyłał do Polski
45:52zawartość
45:53skarbca
45:54kijowskiego.
45:56Następne
45:57siedem lat
45:57zapewne
45:58spokojnie
45:59konsumował
46:00owoce
46:01swojego
46:02zwycięstwa.
46:04Cieszył się
46:04młodą żoną
46:05i młodą kochanką.
46:07Cieszył się
46:07z syna,
46:08którego przygotował
46:09na następce tronu
46:10Mieszka II
46:10i z wnuka
46:12Kazimierza,
46:13który w międzyczasie
46:14się urodził.
46:15No więc
46:15przyszłość
46:16dynastii
46:17wydawała się
46:18być zabezpieczona.
46:20Jedyne,
46:21czego mu brakowało,
46:22to korony
46:22królewskiej.
46:23No ale
46:24nic nie mógł zrobić,
46:25bo
46:25cesarz Henryk
46:27kontrolował
46:28papiestwo
46:29i bez
46:30jego zgody
46:31taka koronacja
46:32nie miałaby
46:33miejsca.
46:33Na szczęście
46:34dla Bolesława
46:35w 1024 roku
46:36umiera
46:37i papież
46:38i cesarz
46:40Henryk II.
46:42Znowu
46:43rozpoczyna się
46:44ten typowy
46:44chaos sukcesyjny
46:46w cesarstwie.
46:46W każdym razie
46:47korona
46:48z Rzymu
46:49do Polski
46:50przyjechała.
46:52Kiedy dokładnie
46:53tego
46:53nie wiemy.
46:55Próbuje się
46:56wskazywać
46:5718 kwietnia,
46:58ale jedynym
46:59argumentem jest,
47:00że wtedy była
47:01Wielkanoc
47:01i że wtedy
47:02powinien był się
47:04chrobry koronować,
47:05ale ja w to nie wierzę,
47:06podejrzewam,
47:06że on tak
47:07pragnął tej korony,
47:08że jak tylko
47:09przyjechała
47:09natychmiast
47:10mówił
47:10proszę mnie
47:11ukoronować.
47:13W wieku
47:14około
47:1458 lat
47:15Bolesław
47:16Chrobry
47:17doczekał się
47:17spełnienia
47:18zamiaru
47:18powziętego
47:19przed ćwierć wiekiem.
47:21Mediewiści
47:22twierdzą,
47:23że bez
47:23przyzwolenia
47:24papieża
47:24w niedzielę
47:25wielkanocną
47:25na rozkaz
47:26księcia
47:26Bolesława
47:27arcybiskup
47:28Gnieźnieński
47:29ukoronował go
47:30na pierwszego
47:31króla Polski.
47:33Dwóch
47:34biskupów
47:34w szatach
47:35liturgicznych
47:35z relikwiarzami
47:37na piersiach
47:37wiodło księcia
47:39pod ręce
47:39wprost
47:40z jego dworu
47:40do bazyliki.
47:42Chóry
47:42śpiewały
47:43podniosłe
47:43pieśni.
47:45Wówczas
47:45odpięto
47:46księciu
47:46miecz
47:47i zdjęto
47:47płaszcz.
47:49Powiedziony
47:49przed ołtarz
47:50padł
47:50krzyżem
47:51na posadzkę.
47:53Arcybiskup
47:54zapytał
47:55lud,
47:55czy chce
47:56mieć
47:56Bolesława
47:57za króla.
47:58Lud
47:59i dostojnicy
47:59odpowiedzieli
48:00niech tak
48:01będzie,
48:02niech tak
48:03będzie,
48:04amen.
48:05Księcia
48:05namaszczono
48:06olejami,
48:07a na skronie
48:08nałożono koronę.
48:10Od tej chwili
48:11Bolesław
48:11stał się
48:12władcą
48:12z łaski
48:13Boga
48:13równym
48:14innym
48:15królom.
48:16W bazylice
48:17zabrzmiało
48:18radosne
48:18Tedeum.
48:20Chociaż
48:20nie znaleziono
48:21żadnego
48:21źródła,
48:22w którym
48:23byłaby
48:23informacja
48:24o miejscu
48:24koronacji,
48:25nie mogło
48:26się to
48:26stać
48:26nigdzie
48:27indziej
48:27niż
48:28w Gnieźnie.
48:29Chrobry
48:29wreszcie
48:30tę koronę
48:30zdobył.
48:31Niedługo
48:32się nią
48:32nacieszył,
48:33bo
48:33już
48:34w czerwcu
48:351025
48:36roku
48:37umiera.
48:39Z odejściem
48:40króla
48:41Bolesława
48:41złoty wiek
48:43zmienił się
48:43w ołowiany.
48:45Dźwięk
48:45cytry w
48:45płacz,
48:46radość
48:47w smutek.
48:48Przez
48:49cały rok
48:49nikt w Polsce
48:50nie urządził
48:51publicznej
48:51uczty,
48:52nikt ze
48:53szlachty
48:53nie ustroił
48:54się w
48:54uroczyste
48:55szaty.
48:56Żadnego
48:56tańca,
48:57żadnego
48:58dźwięku.
48:59Z zejściem
49:00wtedy Bolesława
49:00zdało się,
49:01że i spokój
49:02i radość
49:03razem z nim
49:04z Polski
49:05odeszły.
49:08Wiemy
49:08ze źródeł
49:09pisanych,
49:10ale też
49:10z materiałów
49:12wykopaliskowych,
49:14że
49:14miejscem
49:15spoczynku
49:16chrobrego
49:17była
49:17poznańska
49:18katedra.
49:19Pozostałości
49:20tego
49:21mauzoleum
49:22zachowały się
49:23do dziś
49:24dwa grobowce.
49:25Jeden
49:25uznawany
49:26za miejsce
49:27spoczynku
49:27Mieszka I
49:28i drugi
49:29młodszy
49:30jest z pewnością
49:31miejscem
49:32pochówku
49:33Bolesława
49:33Chrobrego.
49:35Pozostało
49:35wspomnienie
49:36o królu,
49:37który władał
49:38od Bałtyku
49:38po Karpaty,
49:40od Szczecina
49:40po Gdańsk,
49:41od Bugu
49:42aż po Górny
49:43Biekłaby.
49:45Jego
49:45zwycięskie
49:46wojny
49:46z Niemcami
49:47zakończyły się
49:48przyłączeniem do Polski
49:49Milska,
49:50Łużyc
49:50i Moraw.
49:52Udana wyprawa
49:53na Ruś Kijowską
49:54przyniosła zdobycz
49:55terytorialną
49:55w postaci
49:56Grodów Czerwieńskich.
49:58Chrobry
49:58zostawił w spadku
50:00wielkie i silne
50:01królestwo,
50:02państwo
50:02liczące się
50:04w Europie.
50:04Jak popatrzymy
50:08z perspektywy
50:08tego tysiąca lat
50:10od jego
50:11koronacji,
50:12dzięki Bolesławowi
50:13Chrobemu
50:13mamy dwie rzeczy,
50:15państwo
50:15i podstawę
50:17tożsamości.
50:18Mimo
50:18późniejszych
50:19różnych
50:20kolej i losu,
50:21fundament
50:21tego państwa
50:23pierwszych piastów
50:24położył Chrobry
50:25na wiele stuleci
50:27do dziś.
50:30Chrobry
50:30władcą wielkim
50:32był,
50:32to wszyscy
50:33wiemy,
50:33ale równocześnie
50:35był też
50:36politycznym
50:37awanturnikiem
50:38niewątpliwie,
50:39który
50:39próbował
50:40narzucić
50:41swoją wolę
50:42wszystkim sąsiadom,
50:44co kończyło się
50:46często
50:46konfliktami
50:47to konfliktami
50:48zbrojnymi,
50:49szczególnie
50:50z cesarstwem.
50:52Chrobremu
50:53w jakimś sensie
50:53można powiedzieć
50:54udało się
50:55z tego państwa,
50:56które na siłą rzeczy
50:57było państwem
50:58dosyć peryferyjnym
50:59stworzyć ważny
51:00ośrodek jakoś
51:00uczestniczący
51:02w pewnym życiu,
51:03Europy łacińskiej
51:05czy łacińskiego
51:05chrześcijaństwa.
51:06Można powiedzieć,
51:07że to państwo
51:09chrobrego
51:10już tysiąc lat
51:11temu
51:12było w tym samym
51:14miejscu,
51:14co i dzisiaj.
51:15Znajdowaliśmy się
51:16między Rusią
51:17a Niemcami.
51:21I jeszcze
51:22na południu Czesi
51:23niezbyt nam
51:25wówczas
51:25przyjaźni.
51:26No i ten
51:27chrobry, który
51:27miotał się
51:29między tymi
51:29sąsiadami,
51:30ale tak skutecznie,
51:32że wszystkich
51:32ich pokonał,
51:33spacyfikował
51:34i umierał
51:35w spokoju
51:35niezagrożony
51:36przez nikogo,
51:37ale problemy
51:38miał bardzo
51:39podobne
51:39do współczesnych.
51:45Tu
51:46spoczywa w grobie
51:47władca,
51:48chluba i kochanie,
51:50chrobry,
51:51godzien
51:51wszelkich
51:52uwielbień,
51:53zaledwie
51:53świętym
51:54zdrojem
51:55polany,
51:56a liścik
51:56miedź Boży
51:57prawdziwy.
51:58Cześć Ci,
51:59o miłościwy
52:00Panie,
52:01niezwyciężony
52:01Bolesławie,
52:03coś z niedowiarka
52:04Ojca,
52:04lecz z bogobojnej
52:05Matki zrodzony,
52:07niejedną
52:08ziemięś
52:09orężem
52:09na wyprawach
52:10pobił.
52:11Z powodu
52:12dobrego
52:12imienia
52:13dał Ci
52:13odto
52:14koronę
52:15na zapasy.
52:16Błogo Ci.
52:28Dziękuje za oglądanie.
52:58Dziękuje za oglądanie.