10-anyos na bata mula Cebu, math-tinik pagdating sa square roots?! Cellphone for rent?! No cellphone, no problem para sa mga taga-Trece Martires sa Cavite!
Samantala, mga alaala at legasiya na iniwan ni Pope Francis o binansagang the People’s Pope, ating balikan
Amang may polio mula Calauag, Quezon, gumapang paakyat ng entablado para magsabit ng medalya sa kanyang mga anak. At sundalo mula Pagadian City na pinaslang noon pang 1985, hindi diumano naagnas ang bangkay dahil diumano sa isang… agimat?! Panoorin ang video. #KMJS
“Kapuso Mo, Jessica Soho” (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS
Samantala, mga alaala at legasiya na iniwan ni Pope Francis o binansagang the People’s Pope, ating balikan
Amang may polio mula Calauag, Quezon, gumapang paakyat ng entablado para magsabit ng medalya sa kanyang mga anak. At sundalo mula Pagadian City na pinaslang noon pang 1985, hindi diumano naagnas ang bangkay dahil diumano sa isang… agimat?! Panoorin ang video. #KMJS
“Kapuso Mo, Jessica Soho” (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS
Category
😹
FunTranscript
00:00:00May pa-surprise quiz tayo mga kapuso. Ano ang square root ng mga numerong ito?
00:00:07Ano po yung square root ng 1,500?
00:00:09Sorry!
00:00:13Sa laki ng mga numerong ito, natural lang na marami ang mga mute.
00:00:19Ano po yung square root ng 3,500?
00:00:21Pero money lang yan, hindi sa isang profesor, hindi sa isang mathematician, kundi sa isang bata.
00:00:34What is the square root of 1,500?
00:00:38Around of 39.
00:00:3939 daw? Sakto?
00:00:41Around of 39.
00:00:42Perfect! Correct!
00:00:44Human calculator yarn?
00:00:46Square root of 3,400?
00:00:492,750?
00:00:53Correct!
00:00:55Aba, math tinik!
00:00:57Correct!
00:00:59Correct!
00:00:59Kilalanin ang 10 taong gulang na bata mula sa Cebu na pagdating sa square root, math tinik!
00:01:092,750?
00:01:11Ang ating math genius, tigabayan ng Madridejos sa malaparaisong isla ng Bantayan sa Cebu.
00:01:18Ang 10 taong gulang na si Axel.
00:01:22Maliligo lang daw sana sa dagat si Axel noon.
00:01:25Di na kasi malalim yung tubig kaya nanghingin na lang ako noon.
00:01:29Dito na niya nilapitan ang grupo ni na Leonard.
00:01:32Sabi niya, dapat may kapalit na talent.
00:01:34Sabi ko, marunong ako mag square root.
00:01:36Hindi agad kami naniwala kasi square root yun.
00:01:39Sticky nga, check nga natin.
00:01:40Square root of 10,000?
00:01:43100 times 100,000, tigabayan.
00:01:4510,100?
00:01:46100,000, tigabayan.
00:01:49Okay, correct, perfect!
00:01:51Yung mga numbers po na binigay namin sa kanya ay random lang po.
00:01:54Square root of 77?
00:01:568 point something, pero dileng siya malalong to.
00:01:59Dah?
00:01:59Dah!
00:02:00Sa 20 math questions kay Axel.
00:02:0318 point, tama ko.
00:02:04Dah!
00:02:06Perfect!
00:02:08150, 155.
00:02:10Natuwa kayo nung binigyan ako ng 155.
00:02:14May pambilin ako ng bigay.
00:02:15Kung may isang kasamahan kami, sobrang kuripot ko talaga.
00:02:18Napabigal ko talaga kay Axel.
00:02:20Hmm, tignan nga natin kung talagang halimaw sa square root itong si Axel.
00:02:26Sige nga!
00:02:27Square root of...
00:02:28150, 155.
00:02:3035.
00:02:31Tama?
00:02:32Hindi namin alam!
00:02:34Square root of...
00:02:35750.
00:02:37750, 27!
00:02:39So far, impressive!
00:02:45Talino talaga.
00:02:46Napahangan niya talaga kami.
00:02:48Naunahan kami nga kahit mas matatanda pa.
00:02:50Ang nanay ni Axel na si April, nagtataka kung saan nakuha ng kanyang anak, ang galing nito sa math.
00:02:59Gayong lagi raw itong laman ng kalsada.
00:03:01Hindi po namin siya nakita na nag-aaral sa bahay. Lagi nang sa laruan yan.
00:03:06Ang Lola Feli naman ni Axel, hindi na nagulat. Nasa lahi raw kasi talaga nila ang pagiging math patalino.
00:03:13Ako at saka yung anak ko, mayroon talagang kakayahan nga magiging matalino.
00:03:18At take note, si Axel, hindi raw tambay lang sa kalsada.
00:03:23Nag-aaral siya. Grade 4 na siya ngayon dito sa Madredejos Elementary School.
00:03:29Mabilis siyang makapick up at saka madilis siyang matuto sa mga lessons namin.
00:03:338 plus 1.
00:03:369.
00:03:37Gusto ko ay math. Gusto ko rin maging civil engineer.
00:03:40Square root of 3,400.
00:03:449,48.
00:03:462.
00:03:47Pero ang nagturo raw talaga ng square root kay Axel, isang turista.
00:03:52Doon po ako may nakita sa plaza na matanda. Tapos siningian po po.
00:03:57Tapos sabi niya, wala kong pera na dala. Tuturuan na lang kita kung paano mag-square root.
00:04:02Sinabihin niya ako, pariyalan na number yung equivalent para magawang square root.
00:04:06Doon ko po nalaman hanggang sa napraktisan ko na po.
00:04:10Hanggang sa ito na nga ang madalas niyang ibida.
00:04:13What is the square root of 1,500?
00:04:16Marang daw, 39.
00:04:1839 daw? Masakto?
00:04:19Marang daw.
00:04:20Wow!
00:04:20Perfect! Correct!
00:04:22Maraming technique para mag-compute ng square root.
00:04:24Sa sibling paraan, pwedeng isaulo mo yung mga perfect square.
00:04:28Yun ang pinaka-mabilis.
00:04:30Nagsusulot ako sa hangin habang pinaglipat-lipat ko yung mga number.
00:04:34Doon na ako sa plaza ng hinghing era para may pambili kami ng mga makain.
00:04:39Pati na rin ang Vegas.
00:04:40Ang kuya niya, dati silap ang baon niya sa school hanggang maghapong.
00:04:44Pero dahil sa madalas na pamamalimos si Axel, malimit ding mag-absent sa klase.
00:04:50Nakaka-pick to talaga yun sa grades niya.
00:04:53Pag may quiz is coming, wala na siyang score.
00:04:55Pag present siya, medyo matamlay or natutulog dahil pagod siguro.
00:04:59Para masama sa lubog pero walang choice kasi nakakatulong din naman yung ginagawa ni Axel.
00:05:06Naawa mo. Mahirap kasi kami, ma'am.
00:05:08Kaya minsan, papa-absent ka lang sila kasi wala kami maipabaon.
00:05:13Pag di sila nakapasok, mag-discardin muna kami ni Lola niya para kinabukasan makain sila
00:05:19bago pumasok at saka pag-uwi.
00:05:21Ang tatay ni Axel, may iba ng pamilya.
00:05:24Gulay-gulay.
00:05:26Kapag walang pasok sa eskwela, si Axel kasama ng kanyang Lola Feline na naglalako ng gulay.
00:05:32Siya ay yung nagko-compute ng bayaran.
00:05:34Square root of 77.
00:05:368 point something. Pero dili siya malangko.
00:05:39Dado!
00:05:40Pero sa edad ni Axel, ngayon pa lang, maituturing na ba siyang math genius?
00:05:49Hello!
00:05:51Ang ginawa namin is the test for non-verbal intelligence for Axel.
00:05:56So in terms of IQ and intelligence, nasa average range yung intelligence ni Axel for the age group niya.
00:06:02However, we noted na iba talaga yung mathematical skill ni Axel, which is not typical for the age group.
00:06:09Definitely, there is a potential for acceleration.
00:06:11There should be a parang push ng parent and also for the school to determine if it's appropriate for Axel to take advanced courses for his age.
00:06:20Laliwanagan po ako kapapasalamatan po sa Panginoon na nagbigay sa'ko.
00:06:25Ang gagawin namin, hindi na naman siya pa pa-absinent. Naalagaan ko na sa pag-aaral.
00:06:32Para maging masigasig pa si Axel sa pag-aaral, ang local government ng Madridejos binigyan siya ng school supplies.
00:06:40Meron kaming ibigay sa'yo mga kaunting tulong para sa pamilya mo. Meron tayong groceries, bigas.
00:06:46Hindi na rin kailangan pang problemahin ni April ang pangkolehyo ni Axel.
00:06:51Ang LGU kasi, naghandog din ng college scholarship para sa bata.
00:06:56Elementary to college. Hindi lang para sa'yo, para na rin sa kapatid mo.
00:07:02Masaya kami kaya. Medyo maluag-luag na namin.
00:07:06Natutuwa po. May nag-i-sponsor po sa'kin. Maraming maraming salamat po.
00:07:13Hanggat kaya po namin, igagapang namin silang dalabang makatagtapos.
00:07:18Tatapusin at ayusin ko po ang pag-aaral ko at babawasin ko na rin po ang pagtatambay ko sa kalsada.
00:07:24Huwag ismulin ang mga nakikita lang sa mga park o kalsada.
00:07:28Baka may math wizard diyan.
00:07:33Square root of 3,400.
00:07:363,400 ay 28.
00:07:39Doha!
00:07:39Correct!
00:07:40No cellphone, no problem yan para sa mga tigat 13 Martires sa Cavite na ang mga cellphone pinarerentahan.
00:07:56Cellphone for rent!
00:07:58Hindi itin na naman yung pamilya ni Duisa.
00:08:01Bit-bit ang isang maliit na kaldero.
00:08:03Aakalain mong may pa-summer outing ang mag-anak na ito sa 13 Martires sa Cavite.
00:08:08Ano yung tala nyo?
00:08:10Tanghalian namin.
00:08:11Pero hindi sila magbababad sa dagat, kundi sa cellphone.
00:08:16Sobrang init, wala pa kami electric fan.
00:08:18Naisip ko, mag-rent tayo doon.
00:08:20Ito kasi ang summer destination ng mga walang sariling cellphone dito sa Barangay Aguado.
00:08:27So, bunda doon.
00:08:28Ang cellphone for rent!
00:08:30Sa bahay kasing ito, hile-hile rang nakadikit sa pader ang Android phones na pwedeng rentahan 10 pesos per hour.
00:08:42Pwedeng pang games, pang social media, o kahit pang scroll-scroll lang.
00:08:47Pag sa bahay kasi, isa lang yung cellphone namin.
00:08:49Yung cellphone ko, yung luma na yung cellphone.
00:08:51Paanda rito ng negosyanteng si Jose Marie.
00:08:54Nagsimula lang daw siya sa tatlong lumang cellphone.
00:09:06Hanggang umabot na ito ng halos dalawang dosena.
00:09:24Pag-messenger, video call.
00:09:25Kasi meron na siyang kasamang internet.
00:09:27Bawat unit, may nakadikit na numero.
00:09:30Ito, mga naka-out.
00:09:31Sira di ako talaga yung pinagbibili yung mga pang-renta ko ng cellphone.
00:09:34Yung mga pass charger, mga one-hour full charge sa kagad.
00:09:37Every year, nagpalit ako ng cellphone.
00:09:39Yung cellphone na mga pinaparentan ko, mga branded.
00:09:42May designated charger din ang bawat cellphone.
00:09:45Kaya ang mga kable.
00:09:47Para rin ispaget yung nagka-buhol-buhol.
00:09:50Kailangan talaga natin i-manage ang ating mga extension cords natin.
00:09:54Hindi natin alam pag maalis na yun ang bahay.
00:09:57Isang spark lang, makadulot na ng sunok.
00:09:59Sa mga magre-renta, kailangan muna magsulat sa logbook.
00:10:03Diego.
00:10:04Eh magkano naman kaya?
00:10:05Sa isang oras, isang bom piso.
00:10:07Pag dalawang oras naman, 20 pesos, may dibli ng popcorn.
00:10:10Si na Jose Marie kasi, meron ding tindang mga popcorn.
00:10:14Sino ba yung nakapag-tours dyan?
00:10:16Tours ka diba?
00:10:17Diba?
00:10:17At para hindi pakalat-kalat lang kung saan-saan ang mga magre-renta,
00:10:24meron din silang standby area.
00:10:26Nagpagawa ko ng ganitong para maging safe yung mga bata.
00:10:29Kasi kung dito lang sa labas, pwede kasi silang magkabanggaan, magkatakbuan,
00:10:33mahuhulog yung mga cellphone.
00:10:34Ang maganda dito, safe yung mga bata, may CCTV pa.
00:10:37At para iwas nakaw.
00:10:38Alimbawa, meron isang gusto magrenta, hindi ko kilala.
00:10:41Kailangan may kakilala siya na indoors na kakilala din siya.
00:10:44Tapos pag may nakakabasag, binaban ko rin ng isang buwan.
00:10:47Ang malimit suki niyo si Marie, mga chikiting.
00:11:02Ang bahay niya tuloy, parang daycare center.
00:11:05Karamihan kasi mga nanay dito, dito na iniiwan yung mga anak nila.
00:11:09Kung may mga pinupuntan sila na importante, nababantayin ko rin.
00:11:12Pag sa bahay kasi isa lang yung cellphone namin, so nakikipagagawin yung mga kapatid niya.
00:11:17Ini-English niya nga po ako eh, kasi nga siguro po,
00:11:19sa pagsiselfone niya, natututo siya doon sa mga pinapanood niyang mga karton.
00:11:24Hello po!
00:11:25Hello po!
00:11:26Ang may bahay na si Doriza, kina Jose Marie na rin iniiwan ang kanyang mga anak.
00:11:30A-arpila ko dalawang cellphone, tapos iwan ko yung dalawa, mamalingki mo na ako.
00:11:34Papunta ng palingki, sa health center, dito ko sila gina-iwan.
00:11:39Kasi walang tao sa bahay po, sir, nang baka delikado eh.
00:11:43Takbuhan din nila ito sa tuwing sobrang init ng panahon.
00:11:46Wala pa kami electric fan. Sobrang init, sabi ko, punta na lang kami doon.
00:11:50Eh, yung kardiro po, yung dinala ko, doon kami kakain ng mga anak ko.
00:11:54Maghahapan na dito, sinanak lang siya.
00:11:56Huwag mo sa lalas ko!
00:11:57Sa cellphone for rent din daw niya madalas nakakausap ang kanyang mister, na isang delivery rider.
00:12:04Kinsinas katapusan talaga po, silsya ga-uwi sa amin.
00:12:07Umaga, tanghali, kinunta ko yung mister ko.
00:12:09Bay, I love you. Sabi niya, I love you too.
00:12:11Ingatan mo mga bata, very good talaga ka.
00:12:13100% ka sa akin. Pag dumating ka, may kiss ka sa akin.
00:12:173,000 pesos lang daw kasi ang buwanang sweldo ng mister ni Doriza.
00:12:22Kaya, hindi sila makabili ng sariling cellphone.
00:12:24Ano lang, unahan namin ng cellphone, unahan namin ng pagkain namin.
00:12:27Wala't nga ako niya!
00:12:28Isa pa sa mga suki ni Jose Marie, ang 13 anyos na si Chester.
00:12:33Kasi cellphone ko po eh, basag, misa nag-overheat pag nasa tangharing tapat.
00:12:37Dito pa ako nakawa ng assignment ko. Dito pa rin ako nakakapaglaro.
00:12:41Mabilis po, di po malag.
00:12:42Ang mga cellphone for rent, hindi daw pwedeng iuwi o ilabas.
00:12:46Pero sa batas na ito, may kaisa-isang exempted.
00:12:50Ang 77 anyos na kapitbahay ni Jose Marie, na si Lola Rosario.
00:12:55Ma'am mo, abay pa. Ano mo nga ako?
00:12:57Malapit lang kasi. Pwede naman ko di ako lalabas.
00:13:00Sigaw na lang, lapitan nila ako.
00:13:03Kada araw, umaabot daw ng 6 na oras ang arkilan niya ng cellphone.
00:13:07At ang pambayad niya rito, galing sa kanyang pensyon.
00:13:10Pag nuod ka ng cellphone, maga hanggang gabi.
00:13:12Ika na ininda nga may sakit ako.
00:13:14Pag nakita mo mga palabasang mga action movie, yan ang paborito kong panuorin.
00:13:19Mag-isa na lang sa buhay si Lola Rosario.
00:13:22Kaya para hindi malungkot, ang Lola niyo, sinubukan na rin mag-dating apps.
00:13:27Pakahang tayo ng papa.
00:13:29Pero paglilinaw niya, hanggang text o chat lang daw siya.
00:13:34Ayaw nung may kasama, lalong ma-stress ako.
00:13:37Blame yun kung intendin.
00:13:38Kung ako lang mag-isa, magawa kung gusto ko.
00:13:41At para mapanatiling safe space ito, may iba pang mga patakaran si Jose Marie sa kanyang shop.
00:13:47Yung mga malalaswa, hindi nila ma-access yun.
00:13:49Nakablack na yun yung mga site na yun.
00:13:51Bawal talaga yung pagsusugal.
00:13:52Baka dyan masira yung mga kabataan sa pagsusugal.
00:13:5599% na ng mga Pilipino ang mayroong cellphone.
00:13:58So yung 1%, bagamat maliit siya sa numero, katumbas pa rin ito ng halos mahigit isang milyong katao.
00:14:04Ang wala pa rin cellphone magpahanggang sa ngayon.
00:14:07Ayon sa pag-aaral, ang isang bata ay hanggang dalawang oras lamang sa isang araw gumagamit dapat ng gadget.
00:14:14Ang mga magulang ang dapat nagtuturo sa mga bata kung ano ang dapat nilang pinanunood.
00:14:20Di rin sila pwedeng magbabad hanggang alas 10 lampas.
00:14:23Bilang pasasalamat ni Jose Marie sa kanyang mga suki.
00:14:30Sa araw na ito, ililibre niya sila ng cellphone for rent sa loob ng dalawang oras.
00:14:38Wow!
00:14:38Dahil daw sa parintaan ko, naging masipag daw yung anak nila.
00:14:43Kasi maghugas daw yan, maglilinis daw ng bahayan para daw mabigyan lang ng pangrenta.
00:14:49Sa panahon ngayon, ang cellphone hindi na lang luho.
00:14:53Isa na itong basic necessity.
00:14:56Kaya nakakatuwang isipin na sa kabila ng kakulangan, may mga munding negosyo pa rin na nagsisilbing tulay.
00:15:03Maghapa na rito, sinanak lang siya.
00:15:07Para ang ating mga kababayan sa laylayan, manatiling konektado sa kanilang mga mahal sa buhay,
00:15:13sa mga impormasyon at sa mga nagaganap sa ating mundo.
00:15:18Wow!
00:15:20Tam, tam!
00:15:21Yung panent nga po, 50 na cellphone.
00:15:23Gusto ko lahat sila makapagrent.
00:15:24Ay, paldo ha.
00:15:25Tiyempre, mayamin na ako eh.
00:15:26Buong mundo ang simbahang katoliko.
00:15:35Tayong mga Pilipino, nagluluksa sa pagpanaw ng tinaguriang People's Pope, si Pope Francis.
00:15:43Isang magiliw, bagamat halatang nangihina rin na Santo Papa ang bumungad sa publiko nitong Easter Sunday o Pasko ng Pagkabuhay.
00:16:01Kaya naggulat ang lahat nung kinabukasan, isang masamang balita.
00:16:14Carissimi fratelli et sorelle, con profundo dolore, devo anunciare la morte del nostro Santo Padre Francesco.
00:16:26Ang leader ng simbahang katolika.
00:16:35Ang binansagang People's Pope na si Pope Francis.
00:16:47Sa edad na 88 anyos.
00:16:50Pumanaw na.
00:16:59Recomendiamo l'anima da Papa Francesco al infinito amore misericordioso de Dio Uno e Trino.
00:17:10Lumipad ako pa Vatican City para makibalita at para masilayan at magbigay respeto sa Santo Papa.
00:17:22Sa huling pagkakataon, ang mga labi ni Pope Francis nakalagak dito sa St. Peter's Basilica.
00:17:29Ikiramay po kami sa inyo sa pagpano po ni Pope Francis.
00:17:35Alam ko, malapit na malapit kayo sa kanya eh.
00:17:37Oo, nang salat. Maraming salamat.
00:17:39Talagang minahal ni Pope ang mga Pilipino.
00:17:44Ang tawag po ng mga maraming Pilipino sa kanya, Lolo Kiko.
00:17:48Alam niya na Lolo Kiko ang tawag sa kanya na marami.
00:17:51Ang saya niya.
00:17:52Pag nakakita siya ng mga Pilipino na tinatawag siyang Lolo Kiko, talagang sobrang saya niya.
00:17:57Malapit sa kanya ang mga Pilipino, ano ho?
00:18:00Hindi lang dahil sa alam niya na mga Pilipino ay tunay na nanampalataya.
00:18:06Dahil din sa lifestyle natin na kung saan tayo ay madali ding maging kaibigan ng lahat.
00:18:13At dahil sa ating pagmamahal sa kapwa, pagmamahal sa Diyos.
00:18:18Pwede bang ikuwento niyo sa amin just how closely you worked with Pope Francis?
00:18:23Pag may mga bibisitahin ako mga places kung saan yung mga mission ng congregation namin,
00:18:29dumadaan muna ako sa kanya at nagihingi ng blessing.
00:18:32At ang pinakamaganda pong relationship namin ay yung pagiging parang kaibigan lang talaga,
00:18:38hindi po yung parang head or leader na kung saan yung leader ang nagkukumad.
00:18:46Nakikipag-usap po siya at gusto niyang malaman lalong-lalo na yung mga paghihirap namin as missionaries.
00:18:52So hindi siya yung parang Santo Papa na napakataas, hindi maabot, hindi po siya ganun?
00:18:57Hindi po. Talagang ang pinadaman niya po, lalong-lalo na sa akin,
00:19:02yung magulang na ginagabayan niya yung kanyang mga anak,
00:19:07hanggat po nga sa huling minuto ng kanyang buhay ay in-offer niya pa para sa atin.
00:19:16Yung huling public appearance niya, nag-tour pa siya sa St. Peter's Square.
00:19:21Oo, pinakita niya talaga na sa sufferings, hindi dapat tumigil ang isang tao.
00:19:26I can only reiterate the importance and above all, the richness and the beauty of family life.
00:19:37So papunta ho kami sa Vatican mismo, kasama natin si Father Jess.
00:19:48Try natin na makalapit dun sa labi ni Pope Francis.
00:19:54In-expect na natin maraming tao haba ng pila.
00:19:57Nasa St. Peter's Square po tayo sa labas ng basilika kung saan naroon ang labi ni Pope Francis.
00:20:04Ngayong araw po ng Biyernes, ang huling public viewing ng kanyang labi.
00:20:08Dahil bukas po ay ang kanyang libing, bago noon ay may funeral mass na gagawin mo rito.
00:20:14Napakaraming tao po rito, matyagang pumipila yung iba.
00:20:18Hindi bababa ng apat na oras ang ipinila.
00:20:21Para lang sa ilang segundo na sila'y makalapit sa labi ni Pope Francis.
00:20:26Siguro yung mga dami ho na mga pumupunta rito para pumila na makapasok sa St. Peter's Basilica.
00:20:33Patunay rin kung gaano minahal ng mga maraming tao sa buong mundo ang Yumaong Santo Papa.
00:20:44Kahit yung mga hindi pareho ng paniniwala,
00:20:49mga nasa Gaza, yung mga dumadaan sa mga matinding pagsubok,
00:20:54he would reach out to them, yung mga nasa laylayan.
00:20:58At ngayon, nakikita rin yung sukli sa kanya.
00:21:01Dahil ang dami hong pumupunta rito from all over the world,
00:21:04across all generations na rito.
00:21:06Dito na tayo sa mismo ng St. Peter's Basilica.
00:21:14Ito na yung holy door.
00:21:16So, papasok tayo dito para makalapit dun sa kanyang labi.
00:21:21Kaya't napakasimple na lang yung lahat na ginagawa sa celebration ngayon.
00:21:38Si Pope John Paul II po naalala ko, naka-elevate siya.
00:21:42Nakapatong dun sa kabaong medyo mataas yung pwesto.
00:21:45Kasi yun yung part ng rites for the funeral of the Pope.
00:21:49Pero si Pope Francis...
00:21:50Pinili niya itong mapakasimple kasi gusto niya yung parang funeral lang ng simpleng Kristiyano.
00:21:56At sa kaisa lang nakabaong yung ginamit, hindi na tatlo.
00:21:59Hindi na rin red shoes.
00:22:00Hindi.
00:22:01Kasi yung altar ni Pope Francis.
00:22:03Papal altar po.
00:22:04Dito siya madalas pag-misa noon.
00:22:07Ngayon, dun siya nakalaga pa yung kanyang labi.
00:22:10Katatapos ko lang kung makita yung labi ni Pope Francis.
00:22:38Yung expression niya, peaceful naman.
00:22:41So, nakaka-relieve din na to see yung facial expression niya na parang he was at peace.
00:22:48Hindi siya nahirapan.
00:22:52Kalalabas ko lang po ng St. Peter's Basilica.
00:22:55Nakalapit po tayo ng ilang segundo dun sa yung pinaka-close na pwesto.
00:23:02So, ako, nagsabi na lang po ako ng thank you Pope Francis for everything.
00:23:07Habang papalapit doon sa labi mismo ni Pope Francis, madarama mo talaga yung katahimikan.
00:23:14Nakakatuwa rin na makita may mga younger generations at nanggaling sa iba't ibang mga lugar ng mundo.
00:23:22Ilang oras ka pumila?
00:23:27I think an hour po.
00:23:29Ah, talaga? O anong masasabi mo sa experience mo?
00:23:32Well, it was very touching naman po siya at the same time po.
00:23:36Parang it's a chance din po para magdasal po.
00:23:39What is it about Pope Francis na gustong-gusto mo?
00:23:42Ang humble niya po as a person.
00:23:43That's what I like about him po.
00:23:46Kasi nakita mo yung labi ni Pope Francis?
00:23:48O ano'y reaction mo?
00:23:49O ano'y nasasabi?
00:23:50O ano'y nakakatilaw.
00:23:51Bakit?
00:23:52Palagang ramdam mo yung ano'y nasa, yung kam ng, yung spiritual value.
00:23:58Ilang oras ka pumila?
00:24:00Swerte po ako, nakapila po ako ng mga, ulang-ulang kung dalawang pagkas.
00:24:04Baikli na yun?
00:24:05Baikli na kung ano.
00:24:05Iba kasi apat na oras eh.
00:24:06Oras, limito, oras.
00:24:08Anong gusto mo kay Pope Francis?
00:24:10Humanity niya, yung kanyang pagiging mababang luog.
00:24:14O ito, may mga kababaan tayo.
00:24:15O ang dami nila, o.
00:24:16Yes, pa.
00:24:17Nagpila rin ho kayo kay Pope Francis.
00:24:20Anong reaction mo nung nakalapit ka sa ano?
00:24:22O nakaita ko, kinalibutan po ako.
00:24:24Napaka-blest po namin.
00:24:26Andito kami sa Rome.
00:24:27Nandito na po tayo sa St. Peter's Square.
00:24:38Kitang-kita naman dito, yung physical arrangements para po dun sa gagawing funeral mass bukas.
00:24:46Ito yung upuan ng mga VIP dahil andito raw si President Trump ng Amerika,
00:24:53pati si former President Biden nandito.
00:24:55I understand nandito na rin si President Bonggong Marcos at marami pang iba.
00:25:02Si Pope Francis o si Jorge Mario Bergoglio na mula Argentina, kilalang namuhay ng simple.
00:25:10Sa hinabahaba na ng istorya ng papacy,
00:25:13siya lang ang unang gumamit ng pangalan na Francis na hango sa buhay ni San Francisco de Assisi.
00:25:22Talagang sinasabuhay niya na yung pagiging payak na pamumuhay.
00:25:27Kasi nung unang mga panahon, yung mga Santo Papa ay nakakapaya ng pula,
00:25:32tapos talagang full regalia.
00:25:34Pero ang Santo Papa nang bumungad sa balcony ng St. Peter's, white.
00:25:40Very simple talaga siya.
00:25:41Ang mga Santo Papa ay nakatira talaga sila sa palasyon ng Vatican.
00:25:49Pero si Pope Francis ay nagilusto niya na maniraan sa isang maliit na apartment sa likod ng Vatican.
00:25:57Ang tawag natin ay Santa Marta.
00:26:00Namatay siya na meron lang less than $100.
00:26:05Imagine ang isang makapangyarihan na leader ng simbahan na matay.
00:26:11Ito lang yung pera niya.
00:26:12340,000 euros kasuwal to katataan ng mga Santo Papa.
00:26:16Hindi nga raw po ito tinanggap.
00:26:17Ang 344,000 euro ay talagang hindi niya tinanggap.
00:26:22Please, Holiness, Pope Francis.
00:26:24Pero higit sa lahat, tumatak siya sa kanyang puso na para sa mga mahihirap.
00:26:33Ipinakita niya ito hindi lang sa gawa, sa kanyang pananalita, sa isa na buhay niya ito eh.
00:26:40Every life is second.
00:26:45Laging niyang ipinapaalala saan mang parte ng mundo na dapat tulungan ang mga mahihirap,
00:26:51yung mga nasa laylayan ng ating lipunan.
00:26:53Isa sa mga unan niyang proyekto, magpagawa ng palikuran, paliguan para sa mga homeless dito sa Rome.
00:27:02Sa tabi po nitong mga napakatatayog na mga kolum na napakagagara, napakagrandyoso,
00:27:08akalain niyo po nagpatayo siya rito ng mga CR at paliguan para sa mga homeless dito sa Vatican.
00:27:15Para bang inilapit niya yung simbahan sa kanila at binigyan ng konting kalinga.
00:27:21At alam niyo ho ba, dun sa loob ng men's CR na yan,
00:27:24merong maliit na oven na nagbibake ng tinapay para may makain din po yung mga homeless.
00:27:30He really was a pope who thought of the poor.
00:27:36Perhaps siya lang po ang santupapang gumawa nito.
00:27:40Isa siyang liberal sa napakaraming mga pagkakataon, katulad ng mga nasa LGBTQ.
00:27:48Hindi niya ito tinataboy.
00:27:49Sahalip ay binibigyan niya ito ng isang panibagong pananaw na hindi kayo nireject ng simbahan,
00:27:56mga tunay na anak kayo ng Diyos, very controversial at very inclusive.
00:28:02Tutol sa gyera, sa nangyayari sa Ukraine, mas lalong-lalong sa Gaza.
00:28:07Why are deadly weapons being sold to those who plan to inflict untold suffering on individuals and society?
00:28:22At yung pakikipag-ugnayan niya din sa mga Muslim at magiging inclusive tayo,
00:28:29ang tawag natin sa kanila ay mga neighbor religions.
00:28:37Ito po ang Santa Maria Maggiore Basilica o ang St. Mary Major sa Ingles.
00:28:43Malapit lang po ito sa Vatican.
00:28:45Ito po ang napiling timlayan o libingan ng Yumaong Santo Papa, Pope Francis.
00:28:50Paborito niya raw ho kasi itong puntahan.
00:28:54May spot ho dyan sa simbahan malapit dun sa painting ng Madonna na dinadasala ni Pope Francis.
00:29:02Yung spot daw na yun, yung napili niyang libingan na ayon sa kanyang last wishes.
00:29:08Gusto niya sa lupa o sa sahig siya mailibing.
00:29:11At isa pa sa kanyang mga ibinilin, ang dapat nakasulat lang sa lapida ay Franciscus.
00:29:18Kung saan nahalaw yung pinili niyang pangalan nung siya ay hirangi ng Santo Papa.
00:29:22Ito ho siguro ay isa pang tanda kung gaano siya kasimple as a person.
00:29:28So, ito po ang loob ng Santa Maria Maggiore.
00:29:36Puntahan po natin yung particular spot kung saan niya gusto mailibing.
00:29:41Ito po yung chapel within the basilica kung saan daw nagdadasal si Pope Francis.
00:29:48Ito yung napiling spot, yung nakatakip ngayon na kahoy kung saan siya ililibing sa sahig.
00:30:04Daming tao pinipilahan yung spot na nakatakip naman ngayon ng kahoy.
00:30:11Pero tells you something about yung faith ng mga tao talaga.
00:30:15Nanggaling ka sa loob?
00:30:16Opo, sinilip po po yung tomb na paglilibingan po ni Pope Francis.
00:30:22Anong pakiramdam mo na dyan siya sa loob ng simbahan na yung ililibing?
00:30:27Medyo nalungkot po kasi namatay po siya.
00:30:30There's really nothing like a Filipino welcome.
00:30:33Ramdam na ramdam, napaka-init, ang saya.
00:30:37Ayan ang kanyang pagbaba.
00:30:40Oh no!
00:30:42Uy!
00:30:43Ay, aswerte ng mga kapulot!
00:30:46Ayan na! Ayan na! Dumating na si Pope Francis!
00:30:51Si Pope Francis, mas napalapit sa ating mga Pilipino nung bumisita siya sa Pilipinas taong 2015.
00:31:00Bumisita siya sa Malacanang.
00:31:02Ayun, my baby!
00:31:04I'm a bless!
00:31:04Ay, boy, I'm swerte na maliging mga kapal ito.
00:31:08Nagdao siya ng kanyang kauna-unahang misa sa Pilipinas sa Manila Cathedral.
00:31:13Do you love me?
00:31:17Then, thank you very much.
00:31:18Isa sa mga mapalad na nagkaroon ng close encounter sa kanya, ang pamilya ni Remy.
00:31:29Hindi makapaniwala na andun kami, in front of us, ay kasama namin si Pope.
00:31:34Kami ang pamilya Dizon. May mga panoong nakakaroon kami ng hindi pagkakaunawaan.
00:31:41Ngunit, ang mga pinagdaanan namin ang siyang nagturo sa amin na maging isang kristyanong pamilya.
00:31:49Ang kanyang inang si Kika, may iniregalo pa para kay Pope Francis na isang skullcap.
00:31:56Si nani ko yung nag-abot kay Pope.
00:31:58Tapos sinuot niya, medyo maluwag.
00:32:00Binalik niya kay nanay yung skullcap.
00:32:03Ang souvenir mula sa Santo Papa, nakatago ngayon sa kanilang simbahan.
00:32:08Memorabilia na namin siya dito sa Polycross Parish.
00:32:12Dito na namin siya pendwesto.
00:32:13Nakatanggap din daw sila ng rosario mula sa Santo Papa, ang kanyang nanay Kika.
00:32:19Yumaon ito lang na kraang buwan at ito raw ang ipinabaon nila sa kanyang libingan.
00:32:24Para lagi pa rin niyang kasama si Pope Francis.
00:32:27Si Naremi, napili raw noong makalapit kay Pope Francis dahil sa pagkupup noon ng kanyang nanay Kika sa mga seminarista sa kanilang lugar.
00:32:37Isa sa mga pinatuloy nila rito, walang iba, kundi si Cardinal Luis Antonio Tagle, na isa sa pinakamalapit kay Pope Francis.
00:32:45Noong time na yun, dito namin sila pinapatuloy sa kwartong to.
00:32:50Ito yung isa sa memorabilia namin with Cardinal Tagle.
00:32:54Andito siya ito, noong seminarista pa lang siya, bata pa.
00:32:58Pero isa sa pangunahing misyon ni Pope Francis, ang makamusta at madamayan ang mga biktima ng Superbagyong Yolanda sa Pakloban.
00:33:11Touchdown!
00:33:12Ito na ang Santo Papa.
00:33:14Viva el Papa, Papa Francesco! Viva el Papa!
00:33:20Kahit bumabag yun noon, ang Santo Papa hindi nagpatinag.
00:33:25Magdamagan, hindi umalis.
00:33:27Yung libo-libo natin mga kababayan, sabi nila, eh ma'am, eh signal number one lang yan.
00:33:34Yung Yolanda nga, nakaya namin eh.
00:33:36Nagnisa pa siya sa ilalim ng malakas na ulan.
00:33:40Yung misa niya sa Tacloban, nakakapote siya ng yelo.
00:33:43Yung misa niya sa Tacloban, nakakapote siya ng yelo.
00:34:09Na yun ang suot ng mga tao. Talagang nakikpagkaisa talaga siya.
00:34:14Di masukat ang kanilang tuwa na personal na makita ang tinaguriang people's hope na sinadya ang kanilang lalawigan
00:34:21para mabigyan ang inspirasyon ang mga patuloy na bumabangon mula sa Super Typhoon Yolanda.
00:34:27Ang pamilya ni Mary Jane Arias na nakatira sa isang barong-barong sa tabing kalsada, mas-maswerte.
00:34:34Sa tapat kasi ng kanyang bahay bumaba ang Santo Papa.
00:34:37Yung lumapit ka sa amin, pakiramdam ko ngayon, lumalapit din si Lord.
00:34:42Nang naglamano kami, pinapray kami, nalikan yung kapatid ko, yung baby.
00:34:46Nangpart sa amin, si Pope Francis, kasi siya yung nagpabago sa amin, pati sa paniniwala sa Diyos din.
00:34:54Nakisalo rin sa isang pananghalian ng Santo Papa kasamang ang ilang survivor ng Yolanda at ang Lindol sa Buhol.
00:35:04Ito yung upuan na ginamit ng Santo Papa during the lunch.
00:35:08Yung magagamit is na-preserve din namin.
00:35:10Kinawat nga selfie while we were having lunch.
00:35:13He taught yung mag-trust otro, mag-despite and inspire, you should serve, you should praise the Lord.
00:35:21Bakit po mga payag ang Diyos na may ganitong nangyayari?
00:35:25Hindi naman napigilan na bumuhos ang emosyon nung nakausap ni Pope Francis ang mga batang kalye na sina June at Glyzel
00:35:33sa encounter with the youth na ginanap sa UST o sa University of Santo Tomas.
00:35:40Marami na po ang mga batang pinabayaan ng kanilang mga magulang.
00:35:43Marami sa kanila ang naging biktama at masama ang nangyayari sa kanila tulad ng droga o prostitusyon.
00:35:52Bakit po mga payag ang Diyos na may ganitong nangyayari?
00:35:54El núcleo de tu pregunta casi no tiene respuesta.
00:36:00Solamente cuando somos capaces de llorar sobre las cosas que vos viviste, podemos entender algo y responder algo.
00:36:08Ako po ay nagpalaboy-laboy sa kalye.
00:36:11Hindi ko na po alam kung saan ako tutuloy.
00:36:15Natutulog lang po ako sa tabing kalye.
00:36:18Hindi ko na rin po alam kung ano ang aking kakainin sa bawat araw.
00:36:22Si Jun, 23 anyos na ngayon.
00:36:26Mahirap na po talaga kami.
00:36:28Yung tatay ko, barker lang po.
00:36:30Gawa rin po ng yung pinagbabawal nga po na gamot.
00:36:33Kaya po siya nakulong.
00:36:34So lumayos po ako noon.
00:36:35Tumira po ako sa kalye for almost one year.
00:36:38Namamalumos ako, nangangalakal.
00:36:39Nagawa ko na rin magnakaw.
00:36:41Napunta ako din sa Tuloy ng Kabataan kasi meron po ang mga street educator.
00:36:46Hanggang nabigyan na nga ng pambihirang pagkakataon na makausap ang Santo Papa.
00:36:53Una ko pong naramdaman nung nayakap po si Pope Francis.
00:36:56Yakap ng isang ama po.
00:36:58Nahinanap yung yakap ng tatay ko since matagal siyang nawala.
00:37:02Nasa ikalawang taon na siya ng kolehyo.
00:37:05Gusto kong tulungan.
00:37:06Kung sino mong pwede mga tulungan ko mga bata na naging katulad ko sa kalye.
00:37:10Nagsagawa rin si Pope Francis ng misa sa luneta na dinaluhan ng kumigit-kumulang pitong milyong tao.
00:37:21Ito raw ang itinuturing na largest papal crowd sa kasaysayan.
00:37:27And I'm the Father, the Son, and the Holy Spirit.
00:37:31Amen.
00:37:33Special ko joy to me to celebrate Santo Niño Sunday with you.
00:37:41Samantala, naka-display ngayon sa UST ang ilang memorabilya ng pagbisita ni Pope Francis.
00:37:47Nandito rin ang papal chair na ginamit niya sa encounter with the youth.
00:37:52Ang pastor bonus po, ang ibig sabihin ay good shepherd.
00:37:56Ang ibang papal chair naman na ginamit din ni Pope Francis,
00:38:01matatagpuan sa isang pagawaan ng mga sacred furniture sa San Pedro sa Laguna.
00:38:06Ang papal chair na ginamit niya sa meeting with the family sa Pasay,
00:38:11gawa sa telang tinalak.
00:38:13Kaya tinawag itong tinalak papal chair.
00:38:17Ginawa po namin yan para talagang Pinoy na Pinoy itong chair na ito.
00:38:22At ang pinakamahalaga raw sa lahat,
00:38:24ang ginamit ng Santo Papa sa makasaysayang Nisa sa Maynila,
00:38:28ang aktwal na Luneta Papal Chair.
00:38:32Pumis-special yan.
00:38:33Kasi hindi man ako makalapit kay Pope,
00:38:36yung ginawa ko, uupuan niya.
00:38:39Malaging blessing po sa akin yun.
00:38:40Masyadong importante sa amin ito.
00:38:41Masyadong significant.
00:38:43Lalo na ngayon na wala na si Pope Francis.
00:38:46Pebrero nitong taon,
00:38:50nung nagsimulang bumagsak ang kalusugan ni Pope Francis.
00:38:54Pumunta pa siya sa St. Peter's Square para sa Easter Sunday Blessing.
00:38:59At yun na nga ang huling pagkakataon na nasilayan ng publiko si Pope Francis.
00:39:14Araw po ng Sabado,
00:39:26umaga dito sa Rome,
00:39:28papasok na ho kami ng Vatican.
00:39:30Maaga ho kami para dun sa funeral mass,
00:39:34bago yung libing ni Pope Francis sa araw na ito.
00:39:37Milyon po siguro ang debotong mag-a-attend,
00:39:42pati yung mga world leaders.
00:39:48Ano hong thoughts nyo on this day, sister?
00:39:52We are here to pay humaids to Pope Francis.
00:39:56And this is a way of thanksgiving to him for his so special.
00:40:01He is loved by all of our people.
00:40:03Siyempre mamimiss niyo po siya.
00:40:05Of course.
00:40:06I meet him twice.
00:40:07Ah, talaga po.
00:40:08Ano sabi niya sa inyo?
00:40:09Sabi niya,
00:40:10we have to disseminate and remain simple.
00:40:15And the church needs a simple preacher.
00:40:18Bago po mag 9.30 dito sa harapan ng St. Peter's Square,
00:40:23ay nagsimula ang Rosario prior to the funeral mass.
00:40:27Sa mga sandali po ito,
00:40:29rush ng mga tao na naghahabol para makahanap ng pwesto
00:40:35para maka-attendance sa misa.
00:40:38Saan po kayo nanggaling, ma'am?
00:40:39London.
00:40:39Nanggaling kami ng London.
00:40:40Oh, naman layo ng pinanggalingan nyo.
00:40:42Well, it's a very hard movie.
00:40:47It's 10.03 dito pa rin po sa St. Peter's Square.
00:40:51Mukhang in place na po yung mga VIP doon sa harapan.
00:40:55Sa harapan, nandun yung mga cardinal at yung mga obispo.
00:40:59And yung mga deboto naman na narito,
00:41:02nandito lahat sa St. Peter's Square.
00:41:03Nagsisimula pong magpalakpakan
00:41:05to signal siguro yung start po ng funeral mass.
00:41:10Kami po sa media ay nakakordon off
00:41:26dito po sa certain positions lang po sa St. Peter's Square.
00:41:31Kasama po sa mga nandito sa aming pwesto
00:41:33ay si Julian Assange na isa sa prominente na whistleblower.
00:41:41Darito po siya para mag-attend din ng funeral mass.
00:41:45Sikat po si Mr. Assange doon sa WikiLinks.
00:41:48Nakulong po siya ng matagal dahil po doon
00:41:51at nandito po siya sa Misa Red na yun.
00:41:56Facts, Bobbys!
00:41:59Merbundo, mini!
00:42:01Multilingual po itong ginaganap na funeral mass.
00:42:10Kanina narinig natin basically it's Italian
00:42:12pero meron din Latin, meron din Spanish and English.
00:42:18Ang nagpe-preserve po nito
00:42:20is His Reverend Eminence Cardinal Giovanni Battista Re
00:42:25ang Dean of the College of Cardinals.
00:42:27Pag-preserve po itong pinapalakpakan si Pope Francis
00:42:43ng mga nandito sa harapan ng St. Peter's Pacific.
00:42:49Final applause for him, for everything that he's done.
00:42:54Pasasalamat din sa mga nagawa niya para sa simbahan.
00:42:58Mula sa St. Peter's Square,
00:43:02binala ang kanyang labi
00:43:04sa Papal Basilica of St. Mary Major
00:43:07o ang Santa Maria Maggiore Basilica
00:43:10dito pa rin sa Rome sa labas ng Batikan.
00:43:13Pag-preserve po itong pinapalakpaka,
00:43:18pa rin sa Norib
00:43:19o ang inab.
00:43:20Pag.
00:43:21Pag.
00:43:22Pag.
00:43:23Pag.
00:43:23Pag.
00:43:25Pag.
00:43:26Pag.
00:43:26Pag.
00:43:27Pag.
00:43:28Pag.
00:43:30Pag.
00:43:31Pag.
00:43:33Pag.
00:43:34Pag.
00:43:34Pag.
00:43:35Pag.
00:43:36Pag.
00:43:37Pag.
00:43:38Pag.
00:43:39Ineterno
00:43:43Binago niya ang muka ng simbahan
00:44:01sa pamamagitan ng pagbabalik nito sa karukaan ni Kristo.
00:44:05Ang sabi niya, kung hindi duka ang simbahan,
00:44:07hindi yan ang simbahan niya.
00:44:09Father, et filius, et spiritus antius.
00:44:15Amen.
00:44:16Labing dalawang taon na muno si Pope Francis sa simbahang Katolika.
00:44:21Mula 2013 hanggang sa kanyang pagpanaw nitong 2025,
00:44:26siya ang kauna-unahang Santo Papa mula sa Latin America.
00:44:30Lagi niyang ipinapaalala na tulungan ang mga mahihirap
00:44:34dahil dito, tinawag siyang The People's Pope
00:44:37o The Pope for the Poor.
00:44:40Napakalaking puwang ang kanyang naiwan
00:44:43pero marami rin magaganda at masasayang alaala.
00:44:48Avemus Papa
00:44:56Only by becoming poor ourself,
00:45:06by stripping away our complacency,
00:45:11will we be able to identify
00:45:14with the least of our brothers and sisters.
00:45:21Please, pray for me.
00:45:24Magkapatid mula sa Kalawag Quezon,
00:45:34handog ang medalya sa kanilang ama
00:45:36na literal na iginapang ang kanilang pag-aaral
00:45:40sa kabila ng kanyang kondisyon.
00:45:44Hindi hadlang ang kapansanan upang dumalo ang amang ito
00:45:49sa graduation at moving up ceremony ng kanyang dalawang anak.
00:45:54Kahit pa, para lang masamahan ang kanyang mga anak
00:45:57na tumanggap ng diploma sa stage,
00:45:59Bueno, Janela B, with honors.
00:46:05Kinailangan pa niyang gumapang.
00:46:07Ang mga medalyang natanggap ng isa niyang anak isinuot sa kanya.
00:46:17Ang mga medalyang natanggap ng isa niyang anak isinuot sa kanya.
00:46:37Ang dami-daming walang magulang noong time na yun,
00:46:41pero si Tate Jun, sa kabila ng kanyang kapansanan,
00:46:45ay nagawa niyang magpakatate.
00:46:47Kinontrol ko po yung luha po dahil baka hindi ko matawag
00:46:50yung mga susunod kong iskwela.
00:46:55Sa mga magulang na iginagapang ang pag-aaral ng kanilang mga anak,
00:47:00para po sa inyo ang kwento ng kadakilaang ito.
00:47:07Nakatira sa maliit na bahay na ito si Jun Jun,
00:47:13ang kanyang mga anak na sina John Mark at Janela,
00:47:17at ang nanay niyang si Vilma.
00:47:20Si Jun Jun, lumpo dahil sa polyo.
00:47:23Ayan po, ipinanganak ko ng 1978.
00:47:27Nung isa buat kalahat, parang nagkaroon po siya ng lagnat.
00:47:30Ang sabi ng doktor, ay nanay, napolyo.
00:47:33Parang polyo yung anak mo.
00:47:34Mula ang mga bata po ako at gapang na po talaga ang ginagamit ko sa paglalakad.
00:47:39Hindi raw talaga akalain ni Jun Jun na nung araw na yun,
00:47:42may honors ang dalawa niyang anak.
00:47:45Sina John Mark na nagtapos ng senior high school
00:47:48at si Janela, nag-re-graduate naman sa junior high school.
00:47:53Ang alam ko lang po talaga, kukuha kami ng diploma,
00:47:55pagpapicture kami sa taat.
00:47:57Hindi ko rin man po talaga alam na mayro siyang award.
00:48:00Naiiyak and sobrang kabado po.
00:48:04First time po si Papa ng aakya talaga sa akin.
00:48:07Akala ko po nga, pagtatawanan po kami ng mga tao.
00:48:15Naka-approud po talaga.
00:48:17Kasi nga po, hindi ko po na-imagine na magkakaway doon.
00:48:20Hindi ko nga rin po na-imagine na si Papa yung aakat eh.
00:48:22Hindi ko na-imagine na saan ako isasabit yung medal.
00:48:27Sa akin po sinabit yung medal niya.
00:48:29Sen-saya ako po talaga sir nung araw na yun.
00:48:31Kaya sabi ko sa sobrang pagmamahal ko sa mga anak ko,
00:48:34gumaganti din po sila.
00:48:35Ang naging susi upang matugunan ni Junjun
00:48:53ang nag-aalab na pagnanais ng kanyang mga anak na makapag-aral.
00:49:01Paggawa ng kalangde-uling.
00:49:04Ang katuwang niya rito, si John Mark.
00:49:06Tuwing wala po kayong pasok,
00:49:08after uuyan po ng school,
00:49:09tumutulong po kay Papa sa paghahalon ng simento at buhangin.
00:49:19Dahil papalit-palit siya ng pwesto,
00:49:22kinakaladkad ni Junjun ang kanyang mga paa.
00:49:24Maghapon din siyang nakabilad sa init ng araw.
00:49:28Kumikita po ako sa isang linggo.
00:49:30Kuro hindi po, kababaan na 2,000 ko kaya ako ang pag.
00:49:37Bata pa lang si Junjun nung siya ay nagka-polyo.
00:49:41Sampu po kami magkakapatid.
00:49:42Pampito po ako, ako lang po nagkasakit na ganyan.
00:49:45Habang nalaki po ako, para ako naihingit.
00:49:47Kasi pag nakikita ko po yung mga kapatid ko na nakakapaglakad,
00:49:52na ano ko yung buhay ko.
00:49:54Maglakad sa karsada.
00:49:56Siguro 1 in 200 nagkakaroon ng sinasabi na irreversible paralysis.
00:50:04Hindi na magamot or maatrasan na pagkaparalisa.
00:50:09Ang polyo ay isa sa mga tinatawag na vaccine preventable diseases.
00:50:14Dahil sa kanyang kondisyon, naging masalimuot daw ang kanyang kabataan.
00:50:19Ang ginagamit ko pong pag ako inapasok po, karabaw po sa school.
00:50:24Ang ginagamit ko naman po kariton, sinasalobong naman po ako ng ibang teacher.
00:50:28Dinadala po ako doon sa room.
00:50:29Naranasan ko ang ako ibuli na po sir nung ako nag-aaral na po ng elementary.
00:50:34Maraming beses na po ako pintatawan.
00:50:36Sinasabi po sa akin, andiyan na naman yung pilay.
00:50:40Papasok na naman, wala na naman sariling ubuwan.
00:50:43Hanggang grade 5 lang ang natapos ni Junjun.
00:50:47At sa murang edad, natuto siyang magbanat ng buto.
00:50:51Dati po, pagbibinta lang sa ako ang kinabubuhay ko.
00:50:54Binibili ko sa pantala ng 7 ang isa.
00:50:57Binibinta ko po ng 9 ang isang piraso.
00:51:01Kinalaunan, nakilala niya si Karina.
00:51:03Hindi nito tunay na pangalan.
00:51:05Nagka-text meet kami.
00:51:06Aga sa nagka, meron na nga po kami ng isang mabuting relasyon.
00:51:10Ang ginusto ko lang po sa kanya, mabait.
00:51:13Para may pantustos sa lumalaki nilang pamilya,
00:51:16si Karina, nagtrabaho sa Maynila.
00:51:18Pinalagan ko po siya.
00:51:20Ilang buwan, hindi ko siya makontakt.
00:51:22Pinalabayan ko po.
00:51:24Makalipas ang ilang buwan, si Karina,
00:51:26muli raw nagparamdam.
00:51:28Tumawag po si mama kay papa.
00:51:31Then, kinausap po ako.
00:51:32Ang sabi niya po sa akin ay,
00:51:34kung gusto ko daw po sa mama sa kanya,
00:51:36kakain daw po kami sa fast food.
00:51:38Tinanong ko po si mama kung kasama po si papa.
00:51:41Hindi daw po.
00:51:42So, hindi po po pumayag.
00:51:43Tinalitaan niya ako ng ayaw na niya sa akin makisama.
00:51:47Sawan-sawa na daw po siya.
00:51:48Sa akin na lang daw po yung mga anak ko.
00:51:52Hindi na daw niya po pakikalman.
00:51:53Hindi namdam ko rin po ba't niya ako iniwan.
00:51:56Ang kotob ko sir, may asawa na rin po.
00:51:58Magmula noon, mag-isa nang iginapang ni Junjun ang kanyang mga anak.
00:52:03Kung nandito po si mama, siguro hindi din po kami maghihirap ng ganito.
00:52:06Pag may kasama pong magulang yung mga kaklasi ko po or nanay,
00:52:10nalulungkot po kasi iniisip ko na lang po na,
00:52:14ay, sana kasama ko din si mama sa meeting.
00:52:16Siguro po na, ano lang,
00:52:21tampo or galit po talaga kay mama,
00:52:23ayoko na pong pabalikin.
00:52:28Ayoko ka.
00:52:34Kung gusto ko po sana makita siya ng kapatid ko,
00:52:37kung pabalik na naman po siya is, ayoko na.
00:52:39After all these years, kung gusto niya pumalik,
00:52:41ba't niya pumalik?
00:52:42Kung gusto niya po kami hanapin,
00:52:44is mahanap niya po talaga kami kasi
00:52:45hindi naman po kami umalis sa bahay namin eh.
00:52:59Ang ipinagpapasalamat nila,
00:53:02nariyan daw lagi ang kanilang Lola Vilma.
00:53:05Ang kanilang Lola Vilma rin daw
00:53:07ang madalas magsabit sa kanila ng medalya.
00:53:10Yan po yung kauna-unaan at kauli-uli
00:53:13yung akiat na naalala kung
00:53:15grumaduit ako na kasama ko si Papa.
00:53:17Hindi ko na rin po kaya sir umakit
00:53:19ng mga matataas na school.
00:53:21Okay lang po sa akin at
00:53:23sinanay naman po ang napunta doon sa mga anak.
00:53:26Pero sa pagtatapos ng dalawa niyang anak kamakailan,
00:53:30ang mga anak na raw ni Junjun ang humiling
00:53:33na siya na ang magsabit ng medalya sa kanila.
00:53:41Sobrang proud po kay Papa kasi kahit sa anong hirap pong dinadaanan niya,
00:53:46ginagawa niya po rin po ng paraan para po sa amin ni Kuya.
00:53:49Hindi natin sila pwedeng ikahon na
00:53:51porke sila ay may kapansanan,
00:53:53hindi nila kaya ang mga bagay na nagagawa
00:53:55ng mga walang kapansanan.
00:53:57Kung nakakaya po ng isang taong may kapansanan
00:54:00na makapagpatapos ng dalawang anak,
00:54:02mag-serve sana ito ng inspiration sa ating lahat.
00:54:19Si Junjun, doble kayod ngayon,
00:54:23lalot si John Mark, magkukulehin na.
00:54:26Habang si Janela naman,
00:54:28senior high school na sa susunod na pasukan.
00:54:30Ang plano ko po sa buhay bago po mag-college
00:54:33is sa my length,
00:54:34dun din po kukuha ng pantuation ko po
00:54:36para sa pag-aaral ko po sa college.
00:54:41Dahil matagal na rin ang huling beses
00:54:43na nagkaroon ng family picture ang mag-ama,
00:54:45pinag-pictorial namin sila.
00:54:52Alam po eh, kung ngayon lang po,
00:54:54kanong pati, ganito.
00:54:56Excited ka ako yan sa pictorial?
00:54:58Supra po.
00:55:01Okay.
00:55:03Okay.
00:55:04Masaya.
00:55:06Hindi ako nagkapagpag-gradu sa kanya.
00:55:07Ngayon lang sa'yo ng graduate.
00:55:15Ang Municipal Government ng Kalawag
00:55:21at Provincial Government ng Quezon
00:55:23nagbigay ng bago niyang wheelchair.
00:55:26Nag-abot din sila ng grocery.
00:55:28Hindi na rin mamongroblema si Junjun
00:55:31sa pag-aaral ng dalawa niyang anak.
00:55:33Dahil nangako na rin silang sagutin
00:55:36pati ang college scholarship
00:55:38ni na John Mark at Janela.
00:55:40At para makatulong sa kanilang pag-aaral,
00:55:42binigyan na rin sila ng laptop computer.
00:55:46Tayo tayo na po namin matutupad na aming pangarap.
00:55:48Dahil po sa tulong ninyo.
00:55:49Maraming salamat.
00:55:51Sobrang laking tulong na po
00:55:52para sa amin tunundang po yan.
00:55:54Salamat po.
00:55:55Natupad po ang tasal ko.
00:55:57Magkamero po na.
00:55:58Tapos yung ako na lang.
00:56:00Tapos,
00:56:02matutupad na po yung kanyang mga pangarap
00:56:04ng pag-aaral ng college.
00:56:06Magkamero na po silang schoolers.
00:56:09Thank you, thank you very much po sa inyo lang.
00:56:11Maraming salamat.
00:56:12Sina John Mark at Janela,
00:56:19may sorpresa rin para sa kanilang ama,
00:56:22isang tula ng pasasalamat at pagmamahal.
00:56:26Kami iyong iginapang
00:56:28sa harap ng karamihan.
00:56:30Sa kabila ng iyong kapansanan,
00:56:32sa kabila ng ating kahirapan,
00:56:35huwag ka sanang mapagod, Papa,
00:56:36na kami isuportahan.
00:56:39Sa pamamagitan ng mga medalya,
00:56:40susuklaan ka namin ng karangalan.
00:56:56Pa, huwag kang mapapagod sa kakakapaaral sa amin,
00:57:02dahil hindi din kami mapapagod ni Kuya sa pag-aaral.
00:57:06Pa, thank you so much kasi kahit may kapansanan ka,
00:57:10tinaguhid mo kami.
00:57:11Nagtusumikap ka para sa amin,
00:57:13nagpapakapagod.
00:57:14Maraming salamat.
00:57:15Bawat isa sa atin may kanya-kanyang kalbaryo.
00:57:22May pasan-pasang problema,
00:57:24na tila ba kung minsan walang katapusan,
00:57:28lahat tayo gumagapang.
00:57:32Minsan, dahan-dahan.
00:57:34Minsan pa nga, sugatan.
00:57:36Pero sa kabila ng lahat,
00:57:39hindi tayo sumusuko.
00:57:41At sa tamang panahon,
00:57:43sana sabay-sabay rin tayong makapanhit.
00:57:48Sa entablado ng tagumpay,
00:57:51kasama ang mga mahal natin sa buhay.
00:57:55With the Arts
00:57:57Bangkay ng isang sundalo sa Pagadian City,
00:58:17sa Zamboanga del Sur,
00:58:19hindi na agnas makalipas ang apat na dekada
00:58:23dahil di umano sa isang anting-anting.
00:58:2739 anyos na si Vicky,
00:58:30pero hindi pa raw niya nasisilayan sa personal
00:58:33ang kanyang tatay Bobby.
00:58:35Di pinagbubuntis pa lang daw kasi siya
00:58:37ng kanyang nanay Victoria
00:58:38nung pinatay ito.
00:58:41Kaya ang itsura ng kanyang ama,
00:58:44binubuo na lang niya
00:58:45sa mga kwento at lumang litrato.
00:58:48Sa akong nadunggan,
00:58:50isa akong papa,
00:58:515-6 ang high-tash,
00:58:53siya, matipuno,
00:58:54gulot ang buhok,
00:58:55tasyag ilong,
00:58:56gwapo po siya.
00:58:57Sige na, kugian po sa ginunga.
00:58:59Makikita,
00:58:59unta ko sa kong papa.
00:59:01At tilag din,
00:59:02minig daw ng langit
00:59:03ang kanyang panalangin
00:59:04dahil si Vicky,
00:59:05sa kauna-unahang pagkakataon,
00:59:08nakita ang kanyang ama.
00:59:09Hindi siya nito minulto ha,
00:59:11pero nakakapanindig balahibo pa rin.
00:59:15Nung hinukay kasi kamakailan
00:59:17ang labi ng ama ni Vicky
00:59:18na inilibing noon pang 1985
00:59:21o apat na dekada
00:59:23nang nakalilipas,
00:59:24naggulat sila
00:59:25sa kanilang nadiskubre.
00:59:26Ang hinihinalang dahilan
00:59:48ng ilan kung bakit nangyari ito.
00:59:52Dahil daw sa anting-anting ni Bobby,
00:59:55parang mo yung may magimat ba?
00:59:57Matagal nung maagnat.
01:00:00Si Bobby,
01:00:01dating sundalo.
01:00:03Pero taong 1985,
01:00:05habang pabalik sa kanyang trabaho
01:00:06sa Zamboanga del Sur,
01:00:08si Bobby pinatay.
01:00:10Puawi na siya.
01:00:11Umara,
01:00:12pagkatapos,
01:00:13bumaba siya.
01:00:13Diningon siya kayo makadlo,
01:00:15kayo kailan na kuni.
01:00:16Amon na to.
01:00:17Naulilan ni Bobby
01:00:18ang apat niyang mga ana
01:00:19at ang misis niyang si Victoria,
01:00:21na ipinagbubuntis pa lang noon
01:00:23ang bunso nilang si Vicky.
01:00:25Ang mga labi ni Bobby
01:00:27nakahimlay sa sementeryong ito.
01:00:30Pero nitong March 27,
01:00:32nagdesisyon si Vicky
01:00:33na hukayin ang puntod ng ama
01:00:35para doon na rin ilagak
01:00:37ang mga labi
01:00:38ng kanilang inang si Victoria,
01:00:40na namatay nito lang March 26
01:00:42dahil sa lung cancer.
01:00:44Kinalit mang gutoy ang kamatay yun,
01:00:46nakalitan lang niya to din.
01:00:47So wala may nakaredy
01:00:49o mga lubngana niya.
01:00:51So nag-inquire niya
01:00:52ng bahay sa akong papangag ilubong.
01:00:54So giingnan mang good miss
01:00:55akong auntie nga,
01:00:56pwede ra daw ilubong dito.
01:00:59Isa sa mga naghukay,
01:01:00ang manugang ni Bobby na si Joel.
01:01:02Andi, nagpalit mi,
01:01:04o karton, o filopin,
01:01:05kaya mo siya ipuson dito.
01:01:07Kaya gadahom ko na kalansay
01:01:09na iyang 40 years.
01:01:10Pero nung binuksan na raw nila
01:01:12ang kabaong ni Bobby,
01:01:14nanlamig sila sa pakot.
01:01:21Naksiyak tuloy ko ma'am,
01:01:22nabuo giyod ma'am.
01:01:23Ang mga labi kasi ni Bobby
01:01:26na inilibing nila,
01:01:27suot ang uniforme nito,
01:01:29hindi pa rin na agnas.
01:01:30Si Vicky Nanoy Abala
01:01:57sa pag-aasikaso ng mga papeles ng ina,
01:01:59naggulat sa ipinadalang litrato
01:02:01at video ng kanyang tsuhin.
01:02:03Siya ko nga,
01:02:04nakita na ko sa picture.
01:02:07Plus, tarpagin ko.
01:02:09Buo pa man.
01:02:11Pasalamat kayo sa ginuka.
01:02:12Buo-buo pagid siya.
01:02:13Hantod gikan sa ulo,
01:02:14hantod sa tiil,
01:02:15hantod 39 years old na ko.
01:02:17Saka pa na ko siya na nakitaan nga.
01:02:19Ino na na, iya yung tsura.
01:02:20Ang balita tungkol sa hindi na agnas
01:02:31na labi ni Bobby
01:02:32laman ngayon ng mga usap-usapan
01:02:34sa kanilang bayan.
01:02:36Parang may yung may
01:02:36nag-imat ba?
01:02:37Matagal na ma-agnas.
01:02:39Pero ang mga naulilan ni Bobby
01:02:40may hinala.
01:02:42Doon na ko nun siya'y gikoptan.
01:02:43Nga ni anting-anting.
01:02:45Noong nabubuhay pa raw kasi si Bobby,
01:02:47lagi raw itong maid,
01:02:48taladalang anting-anting
01:02:50na pamanas sa kanya
01:02:52ng kanyang tsuhin.
01:02:53Proteksyon dahil delikado
01:02:55ang trabaho niya bilang sundalo.
01:02:57Doon na nagsulti sa ako
01:02:58na hinatag na to sa
01:02:59muuyuan sa una.
01:03:00Ang tinutukoy na agimat,
01:03:02isang libreta
01:03:03na naglalaman ng mga orasyon.
01:03:06Yun ang nakita ko,
01:03:07yung maliit na parang Bible,
01:03:09kulay-pulan,
01:03:09Latin ang nakasulat.
01:03:11Yung libreta,
01:03:12parang prayer book.
01:03:13Yung anting-anting,
01:03:14simula pa yan sa
01:03:15pre-Hispanic Philippines.
01:03:17Nung dumating yung mga Kastila,
01:03:18ginamit ang
01:03:19anting-anting
01:03:20katuwang ng
01:03:21Katolisismo.
01:03:22Mga sinayono ng Pilipino,
01:03:24nag-practice na yan.
01:03:25Inadopt natin ang
01:03:26Christianity
01:03:26alongside with
01:03:28pre-Hispanic beliefs.
01:03:31Magdala sa sayang
01:03:32anting-anting,
01:03:33hindi ligit siya
01:03:33ma-igo.
01:03:35Pero,
01:03:36kung totoong may visa
01:03:37ang libreta,
01:03:39bakit si Bobby
01:03:40na may hawak nito noon,
01:03:41sinawin palad?
01:03:42Sa butas ng ilong,
01:03:44wala,
01:03:44wala pos.
01:03:46La star,
01:03:47pag-il.
01:03:47At,
01:03:48anting-anting din ba
01:03:50ang salarin?
01:03:51Kung bakit ang bangkay
01:03:52ng dating sundalo
01:03:53sa pagadian,
01:03:55magpahangga ngayon,
01:03:56hindi pa rin na agnas?
01:03:58Amagin pa rin ko.
01:03:59Aasintahin na natin
01:04:01ang mga kasagutan
01:04:02sa aming pagbabalik.
01:04:08Dating sundalo
01:04:10sa pagadian city
01:04:11sa Zamboanga del Sur,
01:04:12kahit apat na dekada
01:04:14ng patay,
01:04:15nang kamakailan lang
01:04:16hinukay ang labi nito.
01:04:21Hindi pa rin ito
01:04:22na agnas?
01:04:24Nagtaka kami,
01:04:25bakit hindi siya
01:04:26na agnas?
01:04:26Yung mama ko nga,
01:04:27limang taon,
01:04:28na agnas na...
01:04:29Paniniwala ng ilan.
01:04:31Dahil diwmano ito
01:04:32sa gamit noon ni Bobby
01:04:33na agimat
01:04:34o anting-anting,
01:04:36isang libreta
01:04:37na naglalaman
01:04:38ng mga orasyon.
01:04:39Yun ang nakita ko,
01:04:41yung maliit na parang
01:04:42Bible,
01:04:42pulay-pula
01:04:43natin ang nakasulat.
01:04:44Magdala sa sayang
01:04:45anting-anting,
01:04:46hindi ligit siya ma-igo.
01:04:48Pero sa pananambang
01:04:49kay Bobby
01:04:49sa'ng 1985,
01:04:51siya'y namatay.
01:04:52Ang bala raw kasi,
01:04:54tumama na
01:04:54sa ilong ng sundalo.
01:04:56Ang bala ganin
01:04:57ang musulod
01:04:58sa ilong,
01:04:58sa bangag
01:04:59sa lawas sa tao.
01:05:00May kalotsan,
01:05:01walay kagawsan,
01:05:02asa man padulong
01:05:03ang bala.
01:05:03Nagmamatay gito siya.
01:05:04Parang
01:05:05muna yung kahinaan
01:05:06ng anting-anting.
01:05:07Pero nasaan lang
01:05:08sinasabing agimat
01:05:09ni Bobby?
01:05:11Ipinamigay pala ito
01:05:12ni Bobby
01:05:13sa asawa ni Lourdes
01:05:14bago siya namatay.
01:05:16Noong panahon yun,
01:05:17gabi na siya
01:05:18mag-drive ng motor.
01:05:19Maraming mga
01:05:20masamang tao
01:05:21nagkalat sa palibot
01:05:22kasi proteksyon daw yun.
01:05:24Walang gumalaw sa kanya
01:05:25dahil lang yun
01:05:26sa orasyon.
01:05:27Si Esmeraldo
01:05:28na siyang pinagpasahan
01:05:29ni Bobby
01:05:30na matay sa cancer
01:05:31taong 2015.
01:05:33Bago raw ito yumao,
01:05:34inihabili naman niya ito
01:05:36sa isa sa kanyang
01:05:37mga kapatid.
01:05:38Sinunog ni Victoria Insung
01:05:39yung mga librita,
01:05:41wala na natira.
01:05:42Kasi si Victoria
01:05:43kasi hindi siya
01:05:45maniwala ng ganyan.
01:05:46Since birth good,
01:05:47Christian na me,
01:05:48wala bang good sa amuan
01:05:48ng mga tinuan
01:05:49ng anting-anting.
01:05:50Oo, oo, oo,
01:05:51ka man!
01:05:52Pero bakit nga ba
01:05:53ang labi ni Bobby?
01:05:54Hindi pa rin naaagnas
01:05:56kahit apat na dekada
01:05:57na siyang patay.
01:05:59Hindi lahat ng katawan
01:06:00ay mape-preserve
01:06:02ng 40 years.
01:06:04Yung strength
01:06:05o yung tapang
01:06:06nung pagtimpla
01:06:07ng formalin solution
01:06:08is a factor
01:06:10para mas tumagal
01:06:12yung proseso
01:06:12ng preservation.
01:06:15Di naman kasi ito
01:06:15namatay
01:06:16due to a septic
01:06:18or yung infectious process.
01:06:20Maganda yung pangangatawan nito.
01:06:21Masikip yung damit
01:06:22na suot nito.
01:06:24Ang time na
01:06:25dilibing siya.
01:06:26Hindi na-expose
01:06:27cold and moist environment.
01:06:29Ito yung mga nag-contribute
01:06:30kaya hindi
01:06:31tuluyang naagnas
01:06:33yung katawan.
01:06:34Marami mga tao
01:06:35ang nag-aakala
01:06:36na ang mga
01:06:37anting-anting
01:06:38ay nakapagpapalalim
01:06:39ng kanilang pananampalataya.
01:06:41Ang paniniwala po
01:06:43sa mga
01:06:43anting-anting
01:06:44ay
01:06:45isang bagay
01:06:46na hindi po
01:06:47iminumungkahin
01:06:48ng simbahan.
01:06:49Dili yun yun yun
01:06:50sa anting-anting.
01:06:51Naarag yun siguro
01:06:52i-purpose
01:06:53ang ginong
01:06:53anong
01:06:53wala pag
01:06:54na-decompose
01:06:55ang iyong lawas.
01:06:56Sindo ga
01:06:56gahulat sila
01:06:57sa
01:06:58ako ang mama.
01:06:59Bilang respeto
01:07:00sa yumaong ama
01:07:01hindi na nila
01:07:02ginalaw
01:07:03ang mga labi nito.
01:07:04Sahalip
01:07:05ipinatong na lang
01:07:06nila rito
01:07:06ang kabaong
01:07:07ng misis
01:07:08nitong si Victoria.
01:07:09Sige lang kay
01:07:19at least
01:07:20nakita na ko
01:07:21naasya nila
01:07:22kaoban po sila
01:07:23sa kong mga
01:07:23nag-uusah
01:07:24sila.
01:07:29Nalipay na po
01:07:29na sila
01:07:32na magkita
01:07:33na sila po.
01:07:36Lumisan man
01:07:37ang ating
01:07:38mga mahal sa buhay.
01:07:39Ang kanilang
01:07:40mga alaala
01:07:41hindi kukupas
01:07:42at maaagnas
01:07:44ilang dekada man
01:07:45ang lumipas.
01:08:02And don't forget
01:08:03to hit the bell button
01:08:05for our latest updates.