TVPlaza
  • evvelsi gün
Döküm
00:00[♪ Müzik ♪........................................................................................................................................................................................................................
00:30Müzik
00:45Efendim merhabalar, Beyaz TV Geçmişe Yürüyen Adam programı sizi bekliyor.
00:50Üstelik kaç haftadır Süleymaniye Camii'nde Beyaz TV ekranlarında artık bir hafta sonu klasiği olan
00:58Geçmişe Yürüyen Adam programına hoş geldiniz.
01:02Geçmişe Yürüyen Adam kimler?
01:04Her hafta söylediğimiz gibi siz, ben, kameraman kardeşim Fikret ve montaj ekibinde bulunan herkes,
01:13yani biz kocaman bir aileyiz ve sizinle bugün Allah izin verirse
01:193 numaralı tepenin en sonunda Teodosius Meydanı'nın sonunda bulunan Hadrianus Forumundayız.
01:29Hadrianus ne demektir, 3 numara nedir, forum nedir, Süleymaniye Külliyesi nedir hepsini tek tek konuşacağız.
01:38Efendim Beyaz TV Geçmişe Yürüyen Adam programı başladı.
01:43Ben içeri giriyorum, sizleri bekliyorum.
01:46Buyurun lütfen.
01:48İNTRO
01:59Takvimler 532'yi göstermekte Büyük Roma İmparatoru, dehşetli ve muhteşem Justinianus yanına giden mimar çağırır.
02:11Bunlar Antemios ve Isidoros'tur. Der ki bana öyle bir eser verin ki Süleyman'ı geçeyim.
02:19Takvimler 532. Daha kanuni Sultan Süleyman Han'ın doğmasına bin yıl var.
02:26Peki Justinianus'un mimarlarına verdiği bana öyle bir eser verin ki Süleyman'ı geçeyim cümlesindeki Süleyman kim?
02:35Elbette ve tabii ki Hazreti Süleyman.
02:38Ve hedef koyduğu, kendisine rakip olarak belirlediği eser ise Kudüs'te bulunan Süleyman Mabedi.
02:46Onu geçmek ister.
02:48Mimarlar on bin çalışan yüz ustabaşıyla birlikte tam beş yıl çalışırlar.
02:54Takvimler 537'yi göstermektedir.
02:57Roma İmparatoru Justinianus olanca kibri, olanca küstahlıyla birlikte bembeyaz bir atla Ayasofya Katedrali'ne yani Megala Eklesi'ye doğru girer.
03:11Patrik Chrysostomos'un elini uzatmasına hiç aldırmaz.
03:16Patrik elini yiter ve atıyla beraber birinci absese kadar yani birinci girişe kadar girer.
03:24Sonra iner, Ayasofya'ya bakar, gerçekten de güzelmiş der ve ardından seni yendim Süleyman der.
03:35Bu hitap seni yendim Süleyman hitabı Roma İmparatorluğu'nda yaşayan tarihçiler tarafından bile eleştiriye tutulmuştur.
03:45Seni yendim Süleyman büyük bir acıdır.
03:49Tam bin yıl sonra Kanuni Sultan Süleyman'ın dönemi, takvimler 1550, mimar seni yanına çağırır.
03:57Muhteşem Süleyman, magnificent Süleyman ve der ki mimara bana öyle bir eser ver ki Justinianus'u geçeyim.
04:07İki tane hedefi vardır.
04:09Bir, adaşı olan Süleyman'ın intikamını almak.
04:13İki, peygamberi olan Süleyman'ın intikamını almak.
04:18Mimar Sinan, Justinianus'a rakip olarak asla ve kat'a Ayasofya'ya rakip olmamıştır.
04:26Mimar Sinan, Teskiretül Bünyan kitabında Ayasofya'yı över, onu bir İslam külliyesi, bir İslam medeniyet merkezi olarak kabul eder ve asla rakip olarak görmez.
04:41Rakibi Justinianus'un o sapıkça fikridir.
04:451550 yılında üçüncü tepenin, yedi tepe var ya İstanbul'da,
04:51üçüncü tepe olan Teodosyus Tepesi'nin Beyazıt Camii ile Süleymaniye Camii'nin daha doğrusu külliyelerinin bulunduğu bu tepe sonuna doğru,
05:03yani Eminönü yarlarına, uçurumuna doğru bir yer bulur.
05:07Burada M.S. 9. yüzyılda, yani 8. yüzyıllarda Edirne'ye adını veren İmparator Adrian tarafından yapılan bir Adrianus Kilisesi vardı.
05:21Manastır tarzı bir kilise.
05:23Adrianus Kilisesi üzerinden geçen 700 yılın sonunda yıkılmaya mahkum olmuş.
05:31Bir süre sonra da, fetihten sonra da cemaatsiz kalmış ve harap olmuş.
05:37Mimar Sinan, Adrianus ya da Adrian adı verilen Edirne'nin ismidir işte o.
05:43İmparator Adrian adına yapılan kilisenin enkazını ortadan kaldırır, sütunlarını, mermerlerini, kolonlarını kenara koyar, kullanmak için kenara koyar.
05:57Hatta bir adım öte gideyim mi, Vaftiz Havuzu'nu bile bir kenara koyar.
06:03Ola ki belki kullanırım diye.
06:06Vaftiz Havuzu'nu göreceksiniz.
06:09Süleymaniye Camii'nde bu muhteşem yapıda iki tane haç var.
06:16İki tane haç.
06:18O haçları da göreceksiniz.
06:20Mimar Sinan onları burada bırakmış.
06:23Acaba neden?
06:24Hikayesini konuşacağız.
06:26Takvimler 1557'ye gelindiğinde 70 bin metrekarelik bir arazi üzerine, 70 dönümlük bir arazi üzerine,
06:354 tanesi medrese, 2 tanesi sıbyan mektebi, 2 tane türbe, çeşme, tabhaneler, imarethaneler olmak üzere 15 ayrı eserden oluşan Süleymaniye Külliyesi oluşur.
06:51Haziran 1557 tarihinde Mimar Sinan'dan anahtarı alan Sultan Süleyman hikayesini inşallah içeride konuşacağız.
07:00İçeriye girer ve gerçekten muhteşem olmuş der.
07:057 yılda 3263 çalışanın, 3263 işçinin el emeğiyle yapılan 15 eserli Süleymaniye Camii'nin, Süleymaniye Külliyesi'nin tam ortasında bulunan 4 bin metrekarelik camisini birazdan gezeceğiz.
07:26Ama durun hemen içeriye girmeyelim ne olur.
07:30Bu program iki bölümlük bir program. Bu bölümde dışarıda, dışarıya geldiğinizde neleri göreceksiniz size onları anlatacağım.
07:40Önce demiştim ya hadi oradan başlayalım.
07:43Demiştim ya size Süleymaniye'den önce burada Hadrianus adı verilen bir kilise vardı ve o kilisenin bütün eserlerini içinde bulunan sütunları, mermerleri, yapıları hatta haç biçimindeki vaftiz havuzunu dahi korudu, sakladı ve onları kullandı dedim ya.
08:05Şimdi birinci önceliğimiz işte bu 1200 yıllık vaftiz havuzunu görelim.
08:12Ardından külliyenin diğer eserlerini tek başımıza biz bize bir aile olarak gezelim.
08:19Haydi buyrun lütfen.
08:21Az evvel bahsettiğim hadi buyrun gelin dediğim haçın vaftiz havuzunun önünde bulunmaktayız.
08:38Diyat İşleri Başkanlığı'na bağlı İstanbul Müftülüğü ya da Fatih Müftülüğü.
08:43Bunu her kim yaptıysa Allah onlardan razı olsun.
08:46Ne kadar güzel bir şey yapmışlar.
08:48Eskiden yani bundan 3-5 sene önce şu bitkiler şu ne diyeyim bunlar ağaç da değil bunlar bitki diyelim.
08:55Şu bitkiler, çiçekler burada yoktu ve bu 1200 yıllık vaftiz havuzu açıkta bulunuyordu.
09:03Dolayısıyla kenarlarını oturan insanlar vardı.
09:071200 yıllık bir eserin üzerine oturmak da ne demek.
09:12Mimar Sinan geldi camiyi yaptı ve bu haçı yeni doğan çocukların içine sokularak vaftiz edilip çıkartıldığı bu vaftiz havuzunu kırmadı.
09:24Dökmedi, haça benziyor ne kadar da günah demedi.
09:28İçine toprak doldurdu ve saksı yaptı.
09:32Doğru duydunuz Mimar Sinan 1200 yıllık bu eseri saksı olarak eserin bahçesinde tuttu.
09:41Allah ondan razı olsun.
09:43Dolayısıyla biz şu an 1200 yıllık bir yekpare bir mermerin oyularak yapıldığı bu eseri şu an görebiliyoruz.
09:53Cami 500 yıllık ama bu haç 1200 yıllık.
09:58Sanırım İstanbul'da yaşamak, sanırım İstanbullu olmak böyle bir şey.
10:04Pazar günü bu programı izledikten sonra ya da hafta sonu diyelim cumartesi pazar.
10:11Bu programı Beyaz TV ekranlarının artık klasik programı olan Yetmişe Yürüyen Adam programını izledikten sonra ailecek Süleymaniye Camii'ne geleceksiniz.
10:23Çok eminim buna.
10:25Lütfen gelin bir tek camiyi görmeyin burayı da görün.
10:30Bunun içinde bulunan vaftiz havuzunu da kendi gözlerinizle görün.
10:35Sizi 1200 yıllık vaftiz havuzuyla baş başa bırakıyorum.
10:50Mimar Sinan bu eseri yaparken çok fazla tasarrufta bulundu.
10:55Ve biraz hızlı olması için taş ocaklarında bir mermerin ya da mermer bloğunun yoğuntulmasını beklemek istemediği için
11:04elde var olan İstanbul'da var olan sağda solda var olan sütunları ve eserleri kullanmak istedi.
11:12Şimdi önünüzde bir tablo çıktı bir fotoğraf değil bir resim çıktı.
11:18Bu resim Roma İmparatorluğu zamanında hipodrom meydanı ya da Sultanahmet bölgesinde bulunan hipodrom.
11:27Bugün üzerinde Sultanahmet Camii var.
11:30Pargalı İbrahim Paşa Sarayı var.
11:33Abdülhamit Han döneminde yapılan tapu ve kadastro.
11:37Defteri Hakani nezareti var.
11:39Bugün Ayasofya müzesi olarak kullanılıyor.
11:41Üzerinde Ayasofya Camii Şerifi var.
11:45Üzerinde dikili taşlardan oluşan bir meydan var.
11:49Üzerinde Alman Çeşmesi var.
11:52Kocaman bir yapı.
11:54İşte bu yapının Roma İmparatorluğu zamanındaki görüntüsü şu an karşınızda.
12:01Farkında mısınız?
12:02İkinci blokta ikinci katında aşağıda böyle küçük küçük sütunlar bulunmakta fotoğrafta.
12:09Bilin bakalım.
12:10Hipodromun bir kısmı yıkıldıktan sonra o sütunlar ne oldu?
12:14Nereye gitti?
12:16Hiçbir yere gitmedi.
12:18Mimar Sinan hipodrom meydanındaki o sütunları topladı.
12:22Süleymaniye Camii'ne getirdi.
12:24Ve burada şu küçük bir 60'lık bir 70'lik boyda şu sütunları burada kullandı.
12:32Mimar Sinan 1800 sene önce Roma İmparatorluğu Septimus Severus tarafından
12:40hatta onun oğlu Anatolia Karakalla tarafından yapılan
12:45İtalya Roma'daki Sirkus Maximus'un bir benzeri olsun diye
12:50İstanbul Ayasofya önüne yapılan hipodrom meydanındaki 1800 yıllık sütunları
12:59çöpe atmadı.
13:00Getirdi Süleymaniye Camii'nin avlusunda.
13:04Birinci ve ikinci balkon kısmında kullandı.
13:08Cami 500 yıllık.
13:10Vaftiz havuzu 1200 yıllık.
13:13Hadi zirveye ulaşalım.
13:15Şu an görmüş olduğunuz bodur sütunlar tam 1800 yıllık.
13:20Bunun için israf etmeyi sevmeyen bir dine mensup olan
13:26Mimar Sinan'ın mantığını ve mantalitesini anlamak lazım.
13:311800 yıllık sütunlar ne de güzel durmuş 500 yıllık Süleymaniye Camii'nde.
13:49Kanuni Sultan Süleyman Han'ın türbesine hoş geldiniz.
13:52Burası Osmanlı Devleti'ni bir cihan imparatoru yapan,
13:57burası Devlet-i Ali Osman'ı dünyanın patronu yapan
14:02Magnificent ya da bizim tabirimizde Kanuni Sultan Süleyman,
14:08Muhteşem Süleyman'ın 1566 tarihinde vefat ettiğinde
14:13Mimar Sinan tarafından yapılan türbesine doğru giriş yapıyoruz.
14:19Kapıya geldik.
14:21Burada böyle bir çıkıntı var.
14:23Bu çıkıntı ne?
14:25Hemen söyleyelim.
14:26Aslında bu bir çıkıntı değil.
14:28Bu bir binek taşı.
14:30Buraya gelen halk, Sultan Süleyman'a gelenler demiyorum.
14:35Burada hiyerarşinin sıfır noktasına ulaştığı yerdir.
14:39Burada Kanuni Sultan Süleyman yatmaktadır.
14:43Burada paşalar yatmaktadır.
14:45Burada muallimler, ev hanımları, hamallar, kömürcüler, bakkallar, kasaplar, çocuklar, çoluklar.
14:54Burada halk yatmaktadır.
14:56Yani Sultan Süleyman'ın yanı başında bir hamalı görmek
15:01bize dünya hayatının ne kadar da geçici olduğunu göstermektedir.
15:07Dünyalara meydanlar okuyorsun.
15:10Ben, hükümdarlar hükümdarı, hakanlar hakanı, Allah'ın yeryüzündeki halifesi,
15:18Akdeniz'in ve Karadeniz'in, Deşli Kıpçak'ın ve Balkanlar'ın sultanı, hükümdarı, padişahı,
15:25Sultan Süleyman Han'ım diyen Kanuni'nin iki metrelik türbesi tam olarak burada.
15:3246 yıl boyunca dünyaya hükmeden, gerçekten de Avrupalı krallara taç giydirmesi için kendi de gitmiyor.
15:41Subaylar gönderen Sultan Süleyman burada yatmaktadır.
15:46Peki onun dışında burada kim yatıyor?
15:49Onun dışında burada hamallar yatıyor, kömürcü ustaları yatıyor,
15:55burada ev hanımları yatıyor, burada kız çocukları, burada erkek çocukları yatıyor.
16:02Hadi gelin size Osmanlı taş sanatının muhteşem örneklerinden birini göstererek türbe ziyaretine başlayalım.
16:12Buyurun, Bismillah.
16:14Muhteşem bir taş medeniyeti, muhteşem bir suskunlar ve sessizler yeri.
16:27Osmanlı Devleti'nde mezarlıklara, kabirlere mezarlık, kabristan, yatır demiyorlarmış.
16:37Osmanlı Devleti'nde mezarlığa hamuşhan deniyor.
16:42Hamuşhan suskunlar, uyuyanlar, sessizler demektir ve bunlar susmuşlardır.
16:50Bunlar sessizlerdir, bunlar uyuyanlardır.
16:54Bu yüzden burasının adı hamuşhandır.
16:58Ne kadar güzel bir zerafet, ne kadar hoş bir yaklaşım.
17:03Hepsi susmuşlar, hepsi zamanında konuşmuşlar.
17:08Konuşma ömürleri bitmiş, şimdi susmaya geçmişler.
17:13Haydi onlarla birlikte biz de susalım.
17:15Ama sizi 17 yaşında, 1911 tarihinde vefat eden Fatma isminde bir,
17:221911'de 17 yaşında demek ki 1894 doğumlu bir babaannenin mezarını, mezar taşını göstereyim.
17:34İnanılmaz bir zerafet, inanılmaz bir şıklık.
17:38Nerede? Hemen arkamızda.
17:40Şu an külliyenin hazire kısmında duvarı geçtik.
17:51Anlatmak için, size göstermek için başka hiçbir çaremiz yoktu ve yukarıya çıktık.
17:58Arkamda zarif bir mezar taşı var.
18:03Osmanlı mezar kültürünün, Osmanlı taş kültürünün zarif bir medeniyeti.
18:09Bizler tarih mezunları, fakültelerin birinci sınıfında sanat tarihi dersi görürüz.
18:16Sanat tarihi dersinin birinci ünitesi bir paroladır ve asla unutulmaz.
18:22Şimdi ben size bunu anlatacağım, sizler de unutmayacaksınız.
18:27Çocuklar demişti öğretmenimiz 92 yılında, unutmayın.
18:31Selçuklu oyar, Osmanlı boyar demişti.
18:35Bu ne demektir? Bu nasıl bir manifesto, nasıl bir ön söz?
18:39Selçuklu oyuyor, taş oymacılığında, ahşap oymacılığında Selçuklu zirvedir.
18:47Selçuklu'nun oyduğunu Osmanlı boyar demişti.
18:51Hatlar, tesipler, minyatürler, süsleme sanatı müthişti.
18:56Selçuklu oyar, Osmanlı boyar. Hayır, Osmanlı da oyar.
19:02Arkamda bir mezar taşı, 17 yaşında Fatma.
19:06Mezar taşındaki kitabeden anladığımıza göre, hikayesi çok güzel.
19:12Mezar taşındaki kitabeden anladığımıza göre 17 yaşındaki bu Fatma hanım ya da Fatma hanım evlenir.
19:21Düğün gecesi, yani henüz daha eşini, müstakbel eşini görmemiştir.
19:27Osmanlı'da düğünde kadınlar ve erkekler ayrı ayrı eğlenirler.
19:32Düğün evinde, baba evinde kadınlar eğlenirken, bahçede erkekler eğlenirken bir facia ve bir çığlık sesi yükselir.
19:43Zira Fatma hanım, 17 yaşındaki genç gelin hanımefendi kalbini tutmakta ve yere yığılmaktadır.
19:53İnsanlar onun üzerine gelmişler, etrafını açmışlar.
19:57Tabi o ara kalp masajı falan yok yani 1911'li yıllar.
20:02Uyandırmaya, ayıltmaya, tedavi etmeye çalışmışlar, olmamış.
20:08Fatma, düğün günü üzerinde gelinlikle, belinde babasının, Türk kültüründe gelinlere takıldığı gibi,
20:18babasının taktığı kırmızı kuşak varken, başında da duvak varken, üzerinde gelinlik varken ölür.
20:30İslam, gelinlikle beraber evlenmek üzere iken ölenlere şehit der.
20:38Allah-u Alim, Fatıma babaannemizle, 17 yaşında vefat eden Fatıma babaannemizle şehittir.
20:48Yani inşallah ben şu an size bir şehidi anlatıyorum.
20:52Vefat ettikten sonra Süleymaniye haziresine Kanuni'nin hemen mezarının yanına bir güzel mezar taşı ve bir abide yaparlar.
21:04Bu abide ne kadar da muhteşemdir.
21:07Derler ki Osmanlı'da kadınlar çiçektir.
21:12Bakın şu an bir kadın, bir hanımefendi mezarı, mezar taşının üstündeyim.
21:18Bakın burada üç adet çiçek bulunmakta, gül bulunmakta.
21:22Şurada da üç adet gül bulunmakta.
21:26Şurada da dört adet gül bulunmakta.
21:32Nasıl ama babaannenin arkasından size bakıyorum ve muhteşem bir görüntü.
21:37Burada da çiçekler bulunmakta.
21:3917 yaşındaki Fatıma babaannede bir güldür.
21:43Ama henüz muradına erememiş, düğün gecesi ölmüş bir güldür.
21:51Bu yüzden hayalleri yıkıldı, bu yüzden ümitleri gitti, bu yüzden gülü kırıldı.
21:58Bu yüzden mezar taşındaki gül kırık bir güldür.
22:04Bu tarafa geçelim.
22:06Burada demiştim ya babasının taktığı kırmızı kuşak belinde.
22:12Bakın kuşak belinde.
22:14Başında da duvak bulunmakta.
22:17Kadınlar gül demiştim ya.
22:19Bakın duvağında üzerinde üç tane gül bulunmakta.
22:23Bu kızın bir çeyiz sandığı var ya, koca evine asla gidememiş bir çeyiz sandığı.
22:30Çeyiz sandığını da mezar taşına sanduka olarak yapmışlar mermerden ve koymuşlar.
22:37Kırık bir gül, kırmızı belde bulunan kuşak, başta bulunan duvak,
22:43kadınlığı gösteren üç adet gül ve çeyiz sandığı
22:48bize Osmanlı taş sanatının gelmiş olduğu noktayı göstermekte.
22:55Lütfen Süleymaniye Camii'nin hazire kısmına geldiğimizde buraya gelelim.
23:0217 yaşında vefat eden Fatıma babaannemizin
23:07gencecik bir kız, gencecik bir gelin hanımefendi önünde dua edelim.
23:13Şimdi ben sizin adınıza duanın ilkini yapıyorum.
23:171911 yılında vefat eden Fatıma gelin hanımefendinin ruhuna.
23:22Fatiha.
23:47Türbeden çıktık, müthiş bir görüntü.
24:11El hakirül fakir, pir-i sinan ya da ser mimaran-ı hassa, mimar-ı sinan.
24:20Osmanlı Devleti'nin bütün mimarlarının başı,
24:24Osmanlı Devleti'nin padişahının baş mimarı olan
24:28ser, baş, mimaran-ı hassa, saraya mahsus has, büyük mimarların başı.
24:36Yani en en en büyük mimar, Sinan'ın imzası budur.
24:40Mimar Sinan bu kadar azametli, bu kadar kudretli,
24:44bir de dünyevi olarak çok çok çok zengin bir adam.
24:49Vefat ettiğinde İstanbul'daki bütün sokaklara
24:52onun vermiş olduğu paralarla kaldırım taşı döşendi.
24:56O kadar zengin vefat ettiğinden sonra
24:59kendi parasından ayırdığı sermayeyle medrese öğrencilerine mum dağıtıldı,
25:05mürekkep dağıtıldı.
25:07O kadar zengin bir adam.
25:09İşte mimar Sinan'ın imzası bu.
25:12Bu kadar basit.
25:14Bir kulun İslam'a göre iki tane duruşu olmalı.
25:18Kulun kula karşı, kulun kulun önündeki duruşu,
25:23kulun Rabbi önündeki duruşu.
25:26Kulun kula karşı duruşu elif gibi dimdiktir.
25:31Kulun Rabbi önünde duruşu vav gibi eğiktir.
25:37Burası Süleymaniye.
25:39Mimar Sinan tarafından 1550-1557 yılları arasında yapılan Süleymaniye
25:47ve Süleymaniye'deki hazirenin çıkışına muhteşem bir imza atmış.
25:53Mimar Sinan her eserin olduğu gibi bu eseri ne de imza atmaktan mutluluk duymuş.
26:00Ser mimarane hassa ya da el hakirül fakir.
26:04Hem hakir hem fakir.
26:07Maddi anlamda değil, mütevazilik anlamında fakir.
26:11Baş mimar Sinan'ın imzası.
26:24Sevgili dostlar, ikinci bölümde size bir şey söyleyeceğim.
26:28Ama içeride söyleyeceğim.
26:30O zaman da bunu kullanırız.
26:32Fakat şimdi dışarıdan görelim.
26:34Hem dışarıdan hem içeriden.
26:36Efendim, Süleymaniye Camii halıdan yani zeminden tabana,
26:43yani kubbenin en üstüne kadar 53 metre yüksekliğinde,
26:4853 metre yüksekliğinde 4000 metrekarelik bir araziye yayılmış olan
26:54ve 27 metrelik bir çapa sahip olan bir kubbesi olan Süleymaniye'de
27:004000 tane mum aynı anda yanarsa Süleymaniye Camii aydınlanıyor.
27:06Peki Süleymaniye Camii 4000 adet mumla aydınlandıktan sonra
27:12bu mumlardan çıkan isler Karahisari Şemseddin Efendi'nin
27:18ya da Karahisari Ahmet Şemseddin Efendi'nin yapmış olduğu hatlara
27:24ya da kubbede bulunan Fatır Suresi 41. ayete
27:28''Andolsun ki yeryüzünü ve gökyüzünü yıkılmadan ayakta tutan güç Allah'tır.''
27:35ayetinin o islerle, o mumlardan çıkan dumanlarla lekelenmesi,
27:41kirlenmesi, kararması, bozulması gerekmiyor mu? Evet.
27:45İşte bu yüzden derler ki 8 bilinmeyenli bir denklemle matematiğim kötü,
27:53nasıl olduğunu sormayın sadece başlık olarak söylüyorum.
27:588 bilinmeyenli denklem ya da integral hesaplamaları ile bir hesaplama yapmış
28:0453 metrelik kubbesi olan bu yapının 48. metresinde önünde ve arkasında delikler bırakarak
28:12bir cereyan, bir hava akımı oluşturmuş ve yerden 48 metre yukarıya doğru yükselen duman
28:21ya da is, tavana 5 metre kala havada askıda duruyor.
28:27V biçiminde yani şu an Edim'in gördüğünüz gibi V biçiminde spiral çiziyor.
28:34Daralan ve küçülen bir spiral ile yine içine gireceğiz 2. bölümde.
28:40Orada bulunan is odasında dumanlar ya da mum isleri duvara yansıyor, duvara yapışıyor.
28:49İşte bu mükemmel matematik ve fizik dehasının başlangıcını görüyorsunuz.
28:56Duvarlarda delikler bulunmakta tam 48 metre yukarıdaki bu delikler,
29:02integral hesaplamaları, 8 bilinmeyenli denklemler ve Mimar Sinan.
29:08Süleymaniye'ye geleceksiniz ya yalnızca namaz kılmaya gelmeyin.
29:13Lütfen buraya gelin ve bu avludaki, bu bahçedeki muhteşem dehanın farkına varın.
29:21Sizi 48 metre yukarıdaki deliklerle baş başa bırakıyorum.
29:39Ne kadar da güzel, ne kadar da berrak bir İstanbul gününde bulunmaktayız.
29:46Efendim 15 yapısı bulunan, 15 eseri bulunan Süleymaniye Külliyesi,
29:5370 bin metre karelik, 70 dönümlük arazideki 15 eseriyle birlikte Süleymaniye Külliyesi'nde yapılan ilk eser,
30:04dökümcüler, demirciler ya da topçular hamamı.
30:09İlk önce tam karşıda bulunan hamam yapıldı.
30:13Ardından 4 adet medrese yapıldı.
30:16Evvel 1, Sani 2, Salis 3, Rabi 4.
30:23Evveli ve Sanisi ön tarafta, biz şu an arkada bulunuyoruz.
30:28Üçüncü ve dördüncü yani Salis ve Rabi medreseleri tam olarak şu an önümüzde gördüğümüz gibi.
30:36Bu medreselerden ikişer tane daha ön tarafta bulunmakta.
30:42Ve 4 adet medrese, evvel Sani, Salis ve Rabi burada bulunmaktadır.
30:481557 yılında 70 bin metre kare üzerine 15 eserli inanılmaz bir külliye, içinde her şey var, içinde yok yok.
30:5815 eserli yapılan bu caminin bir de ısıtma tertibatı var, yerden ısıtma.
31:06Hamamda yıkanan insanların kullanmış olduğu su doğrudan doğruya sahile gitmiyor.
31:12Ama bu arada nasıl manzara, nasıl güzel bir manzara değil mi?
31:16Direkt sahile gitmiyor.
31:18Borularla caminin içine, altına gidiyor.
31:22Spiraller çizerek dolanıyor ve sonra aşağıya doğru dökülüyor caminin içinde.
31:28Hamamda kullanılan suların da aktığı bir yapı 1550'li yıllarda yani günümüzden 500 sene önce ancak Mimar Sinan tarafından yapılsa gerek.
31:41Şu manzara bir insanın her türlü zahmetine rağmen, trafiğine, yoğunluğuna, kalabalığına rağmen neden İstanbul'da yaşamaya ısrar ettiğinin sanırım cevabı sizi.
31:57Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul.
32:00Görmediğim, gezmediğim, sevmediğim hiçbir yer.
32:03Ömrüm oldukça gönül tahtıma keyfince kurul.
32:07Sade bir semtini sevmek bile bir ömre bedel.
32:11Şiirinin yazarı Yahya Kemal'in İstanbul'uyla baş başa bırakıyor.
32:27Bu 15 eserden biri de Yeniçerilerin ağlarının yani bugünkü anlamda genelkurmay başkanlarının makamı.
32:44Yani ağ kapısı işte kapı işte ağlık ağdan kasıtta Yeniçeri ağlığıdır.
32:50Burası Yeniçeri ağlığı bugünkü anlamda Osmanlı genelkurmay başkanlığı tam Süleymaniye Camii'nin yanında bulunmaktadır.
33:00Ve 15 eserden biri olarak Mimar Sinan tarafından yapılmıştır.
33:05Burası 1550'lerden 1826'ya kadar Yeniçeri ağlığı olarak kaldı.
33:12Hatta 1622 yılında hatırlar mısınız?
33:17Yedikule Zindanları programında Genç Osman'ın boğulduğu odada size anlatmıştım.
33:24Demiştim ki İstanbul Kadısı Hasan Efendi'nin köşkünden aldılar.
33:29Pijamalarıyla beraber uyuz bir eşeğe bindirdiler ve Yeniçeri ağlık binasına getirdiler.
33:35İşte orası burası tam bir gün kaldı.
33:38Ardından buradan aldılar ve onu İskender Paşa'daki Ahmediye Camii'ne getirdiler.
33:44Hatırlar mısınız?
33:45İşte Genç Osman'ın tam bir gün boyunca esir olarak tutulduğu Yeniçeri ağlığı binası ağ kapısı.
33:54Burası ağ kapısı yokuşu, fetva yokuşu hepsi buraya dair.
34:00İkinci Mahmud 1826 yılında Yeniçeri ocağını kaldırdı.
34:05Yeniçeri ağlık sistemini de kaldırdı ve burayı lav etti, darmadağın etti ve artık burası.
34:131826'dan sonra Şeyhülislamlık makamı oldu.
34:18Meşihat makamı oldu.
34:21Peki kapı ne?
34:22Ağ kapısı olarak devam etti.
34:24Hayır fetva kapısı ya da emin kapısı olarak kaldı.
34:28Yokuşsa fetva yokuşu oldu.
34:311826'dan 1924'ün 3 marzına kadar Şeyhülislamlık binası olarak kullanılan bu bina,
34:421924 tarihinde 431 sayılı Osmanlı hanedanını yurt dışına göndermek için yapılan kanuna eklenmiş bir ek maddeyle
34:55Şeyhülislamlık kaldırıldı.
34:57Yerine Diyatişleri Başkanlığı kuruldu.
35:00Burası da İstanbul Müftülük binası olarak hizmet verdi.
35:051924-2025 hali hazırda Şeyhülislamlık binasından devşirilmiş İstanbul Müftülüğü binasıdır.
35:16Bir kitabe bulunmaktadır.
35:18Kitabe II. Mahmud döneminden kalma.
35:20Hemen altta, solda dört haneli kitabenin solundaki son satırda diyor ki,
35:29Bab-ı Tezvir idi, hak kıldığı makamı iftihar.
35:34Yani burası dedikodunun, fitnenin, her türlü alçaklığın kapısı idi.
35:41Allah-u Teala burayı fetva kapısı eyledi.
35:45Bab-ı Tezvir alçaklık kapısı idi.
35:49Hak kıldığı makamı iftihar.
35:51Allah nasip etti.
35:53Fetva kapısı oldu.
35:55II. Mahmud Yeniçeri ocağına olan öfkesini kapıdaki kitabeye kadar yansıtmış.
36:01Buraya geleceksiniz ya ve lütfen buraya gelin.
36:05Zaten buraya gelin.
36:07Buraya geldiğinizde işte bu kapıyı, yaşananları, son satırı,
36:14şu an size gösteremediğim, restorasyon içerisinde bulunduğu için gösteremediğim,
36:20Mimar Sinan Türbesi'ni hep birlikte çıplak gözle görün.
36:25Süleymaniye sizi bekliyor.
36:37Efendim, bugünkü programın sonuna geldik.
36:45Bugünkü programın sonuna geldik.
36:48Süleymaniye Külliyesi'nin sonuna gelmedik.
36:51Allah fırsat ve ruhsat verirse, inşallah verir,
36:54Süleymaniye Külliyesi'nin geri kalan kısmının özetini,
36:58yoksa burayı hakkıyla 10 bölüm yapmak lazım,
37:02ama özetini haftaya 2. bölümde size anlatmak istiyorum.
37:06Haftaya neler yapacağız?
37:08Haftaya simülasyon odası, haftaya otel tabhane,
37:13darü ziyafe, akıl hastanesi, hastane, 2 adet medrese,
37:19ardından camiye girip içinde bulunan haç,
37:2228 revaklı iç avlu, şadırvan ve caminin içi.
37:28Haftaya neler var neler.
37:30Efendim, bizden ayrılmayın.
37:32Beyaz TV ekranlarından ayrılmayın.