Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:30Süleymaniye Külliyesi
00:47Efendim merhabalar.
00:48Ecdat yadigarı Süleymaniye Külliyesi'nden İstanbul'un
00:523 numaralı tepesinin Hadriyanus tarafını süsleyen
00:57Süleymaniye Külliyesi'nden hepinize merhaba.
01:00Beyaz TV ekranlarında her hafta sonu evinize misafir olmamızı sağlayan
01:07Geçmişe Yürüyen Adam programı başladı.
01:10Bu program sayesinde sizlerle dost olduk.
01:13Bizler bu program sayesinde evinize misafir olduk.
01:17Sizler lütfettiniz, bizleri evinizde ağırladınız.
01:22Ev sahipliğinizden çok memnunuz.
01:25Sağ olun, Allah sizden razı olsun.
01:27Bugün geçtiğimiz hafta birinci bölümünü anlattığımız
01:31Süleymaniye Külliyesi'nin ikinci ve son bölümüyle karşınızda bulunmaktayız.
01:38Açılış dakikalarında size dünyanın geri kalan hiçbir kısmında olmayan
01:45bir şey göstermek istiyorum.
01:47İstanbul'a geldim, ben Samsunluyum.
01:50Samsun'dan geldim, İstanbul'a geldim.
01:54Kalacak kimsem yok, kalacak yerim yurdum yok.
01:58Devlet bana bir yer yurt vermeli mi?
02:01Elhak ve tabiki vermeli.
02:03Peki burası neresi?
02:05Bitap düşmek yorgun olmak demektir ya,
02:09bir parça olumsuzluk ekidir, negatif yapar.
02:13Tapsa dinlenmek demektir.
02:15Arkamda bulunan bina ise tabhanedir.
02:19Yani oteldir.
02:21Buraya geldim, Samsun'dan.
02:23Üç gün boyunca burada kalacağım.
02:26Yemem, içmem, barınmam.
02:28Her şey devlete ait.
02:30Ve devlet bana üç gün boyunca ev sahipliği yapıyor.
02:34Nerede?
02:35Tabhanede.
02:36Tamam burada kaldım.
02:38Ama benim yeme ihtiyacım da var, devlet bunu karşılayacak mı?
02:43Devlet Ali Osman bir sosyal devlettir.
02:47Ve herkesin bütün tebaasının ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır.
02:53Benim karnım acıktı.
02:55Hadi gelin karnımızı doyuralım.
02:58Nerede?
02:59Gecemizi burada geçirdik, tabhanede.
03:02Sabah kalktık, bir sabah çorbası içelim.
03:05Ama bir dakika, bütün şartları olumsuzlaştıralım.
03:10Benim param yok.
03:12Kalacak yerim yok.
03:14Bir de benim param yok.
03:16Nerede yiyeceğim? Bedava nerede yemek var?
03:18Bunun için sanırım bir 50 metre yürümemiz gerekiyor.
03:21Hadi buyurun gelin Darü Ziyafet'e çorba içelim.
03:37Geldim.
03:38Tabhanede kaldım, otelde kaldım.
03:40Şimdi çorba içmek istiyorum.
03:42Karnım aç ve devlet bana bir çorba verecek.
03:46Versin mi? Vallahi versin.
03:48Peki nerede? Burada.
03:50Buranın adı Darü Ziyafet.
03:53Bakın aş evi değil, lokanta değil, mutfak değil, restoran değil.
04:00Darü Ziyafet, yani ziyafet evi.
04:04Bu nasıl bir estetik ve nasıl bir güzellik?
04:08Yemek verdiği ücretsiz insanlara günde iki öğün,
04:12sabah ve akşam vermiş olduğu yemeğin adına Darü Ziyafet diyorlar.
04:19Ve burada günde iki defa insanlara kimsin, nesin, necisin, nereden geldin,
04:27ten rengin, dinin, mezhebin, felsefi olarak inandığın dünya görüşü
04:34ya da bir Allah inancın var mı?
04:37Müslüman mısın, Hristiyan mısın, ateist misin, Yahudi misin?
04:42Hiçbir şeye bakmadan sadece insan olmaya bakan bir yapı ile
04:50burada insanların aç karınları doyuruluyor.
04:53Neden? Çünkü sosyal devlette halk Allah tarafından padişaha verilen bir emanettir.
05:02Çünkü sosyal devlette hayvanlar da, bitkiler de,
05:06yeryüzünde yaşayan herkes ve her şey padişaha emanettir.
05:11Bu yüzden benim karnımı padişaha burada doyurmak zorundadır.
05:16Burası neresi? Burası Darü Ziyafet.
05:204000 metrekarelik cami ortada olmak üzere 70 bin metrekare üzerine kurulu 15 eseri gezerken,
05:39arkasında, önünde, sağında, solunda nelerin olduğunu anlatırken,
05:44bir esere geldik tabhane Darü Ziyafet ve hemen yanında bir hastane.
05:50Burası bir hastane.
05:52Şimdi bir dakika iki tane hastanenin yan yana olması biraz anlamsız değil mi?
05:58Zira şu an gösterdiğim yer bir hastane.
06:02Şu an göstermiş olduğum yerde bir hastane.
06:06İki tane hastanenin ne anlamı var?
06:09Bir tane hastane yap ve büyük yap.
06:12Hayır öyle değil.
06:13Bu iki hastanenin misyonu farklı.
06:16Arkamda görmüş olduğunuz hastane bimarhane.
06:21Sağımda size göre solda görülen hastane Darü Şifa.
06:26Eğer karnın ağrıyorsa buraya geleceksin,
06:30ruhi anlamda bir sıkıntın varsa arkaya geleceksin.
06:35Bugünkü anlamda akıl hastalıkları hastanesi.
06:39Avrupa'da akıl hastaları deli adı veriliyor.
06:43Şeytanla iş birliği yapmış, ruhunu şeytana satmış denilerek
06:49törenle kilise bahçelerinde büyük kazıklara bağlanarak yakılıyor
06:56ve içindeki şeytanların ve kötü ruhların yakıldığına inanılıyordu.
07:02Avrupa'da hastaların deli diye ifade edilen akıl hastalarının yakıldığı dönemde
07:10Osmanlı'da bir akıl hastanesi bulunmakta.
07:14Adı da bimarhane olarak isimlendirilmektedir.
07:18Daha detay ve bomba bir bilgi vereyim mi?
07:2126 odası var.
07:2326 yatak kapasitesi var.
07:2626 hastaya bakıyor.
07:29Peki 26 hastaya kaç personel bakabilir?
07:34Bu rakam vereceğim sayı hastanın, hastalığın, emanetin, tebaanın
07:42padişaha nasıl emanet olduğunu göstermekte.
07:4626 hastaya odun toplayan oduncudan, tuvaletleri temizleyen tuvaletçiden, temizlikçiden,
07:54yemekleri yapan aşçıdan, hemşiresine, doktoruna, hasta bakıcısına, başhekimine kadar
08:02144 personel çalışıyor.
08:0726 hastaya 144 personelin baktığı 1550'li yıllarda dünya üzerinde başka bir hastane olmasa gerek.
08:20Bir kere daha söyleyeyim mi?
08:22Karnım ağrıyorsa buraya geliyorum.
08:26Aklım ağrıyorsa buraya geliyorum.
08:30Normal hastane ile akıl hastalıkları hastanesi üstelik 16. yüzyıl dünya ufkunun çok ötesi.
08:38Peki bu nerede?
08:40Süleymaniye Camii'nin içinde bulunduğu külliyenin 15 eserinden yalnızca ikisini saydım.
08:47Bu ecdat yadigarı eseri Türkiye Cumhuriyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü,
08:53Süleymaniye Külliyesi'nin tamamına yakınını yaptığı gibi restorasyon yapıyor.
08:59Yetkililerin ellerine sağlık.
09:01Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne, Vakıflar Genel Müdür Yardımcısı Hayrullah Kardeşim'e bir torpil yapalım mı?
09:08Tanıyorum ve seviyorum.
09:10Hayrullah Kardeşim'e ve bölge müdürlerine buradan hürmetler ediyorum.
09:18Süleymaniye Camii
09:27Muhteşem bir yere doğru giriyoruz.
09:29Muhteşem bir yere doğru giriyoruz.
09:31Burası Süleymaniye Camii'ye yapılırken Mimar Sinan tarafından çalışma ofisi olarak kullanılan bir birim.
09:39Süleymaniye'de akustik var.
09:41Böyle yaptın mı bir saniye, iki saniye sonra şak diye ses yukarıdan aşağı doğru geliyor.
09:47Camii yapmadan önce burayı yaptı ve o ses akustiğini yukarıda yaptı.
09:53Burası bir simülasyon odası.
09:55Burası bir akustik odası.
09:57Türk televizyonlarında ilk defa yapılan bir şey.
10:00Akustik odasına, ses odasına Beyaz TV'yi geçmişe yürüyen adam programı farkıyla birazdan yürüyoruz.
10:09Hazır mıyız?
10:10Fikret kamerayı kapatma.
10:12Merdivenlerin darlığını bütün dostlarımız görsün.
10:16Kamerayla birlikte içeriye girelim.
10:18Müthiş bir görsel bizi bekliyor.
10:20Buyurun lütfen.
10:33Çok dar bir merdiven.
10:35Zaten gördünüz bu merdivenlerin neresi olduğunu.
10:37Şimdi tam kubbenin orta yerindeyim.
10:40Muhtemelen sesimi yukarıdan duyuyorsunuz.
10:43Çünkü kubbenin üstüne inanılmaz bir kedi yolu aracılığıyla nasıl olmuş bilmem.
10:49Matematik bilgim olmadığı için izah edemiyorum.
10:52Fakat integral hesaplamalarının adı dünyada yokken integral hesaplamalarının bilmem kaçıncı derecesiyle
10:59Mimar Sinan burada sesi 3 saniye havada hapsetmeyi başarmış.
11:05Bir imkansızdan bahsediyorum.
11:07Fizik olarak bir imkansızlık.
11:093 saniye havada ses asılı duruyor ardından dağılıyor.
11:14Onu yapan kubbedeki estetiktir.
11:17Burası Mimar Sinan tarafından kullanılan ofis.
11:20Süleymaniye Camii yapılırken burada kaldı daracık bir oda.
11:24Daracık merdivenler.
11:26Mimar Sinan, koca Sinan burada tam 7 yıl boyunca bekledi.
11:30Sevgili dostlar sesim yukarıdan geliyor değil mi?
11:33Sesimi yukarıdan duymanızı sağlayan şey tamamen
11:37dünyada henüz o aralar 2 metrelik akustik yapıldığında
11:41vay ve bu nasıl bir şey denildiğinde
11:4453 metrelik caminin kubbesinde akustik yapmış Mimar Sinan.
11:4953 metreden sesi 3 saniye havada bekletip bağlayıp
11:53sonra aşağıya indirmek integralin bilmem kaçıncısı
11:578 bilinmeyen denklemin bilmem kaçıncısı demektir.
12:00Bunu yapan Mimar Sinan.
12:02Kayseri ağırlastlı Mimar Sinan.
12:05İtalya Florensalı olsaydı adı da mesela
12:08Da Vinci'ye benzeyen bir isim olsaydı bütün dünya bilecekti.
12:12Fakat o bizim el hakirül fakir
12:16ser mimaranı hassa Kayseri ağırlastlı Mimar Sinan.
12:21Bu yüzden maalesef dünya Mimar Sinan'ın burada yapmış olduğu
12:25muhteşem çalışmanın farkında değil.
12:29Burası Süleymaniye.
12:31Gelin ve külliyeyi kendi gözlerinizle görün.
12:34Şu an Süleymaniye Camii'nin taç kapısı önünde bulunmaktayız.
12:51Nasıl görsel bir güzellik nasıl muhteşem bir yapı.
12:55Sıkı durun dostlar.
12:575000 kese altına yapıldı burası.
13:00Her bir kesenin içinde 100 altın olsa 100 çarpı 5000
13:05bu kapının yapılması için kullanılan malzeme ve ustalara verilen para.
13:13Şimdi bir örnek vermek istiyorum.
13:15Bu caminin yapıldığı tarihlerde İstanbul'daki en büyük problem su problemi.
13:21Zira İstanbul'un Bayrampaşa Maltepe'den doğan bir su yolu var.
13:28Enginar tarlalarından doğan bu dereye biz Likos deresi diyoruz.
13:33Bayrampaşa'dan doğar Maltepe'den Ferhatpaşa çiftliğinin olduğu yerlerden
13:38bugünkü Otogar'ın olduğu yerden doğar Likos deresi.
13:42Maltepe'den Edirnekapı'ya doğru gelir.
13:46Edirnekapı'daki o Kalikeryaporta'nın olduğu yerde bir duvarın altından yol yapan su içeriye doğru.
13:55Tarihi Yarımada'nın içine doğru sur içine doğru girer ve sonra eğimden dolayı sağ yapar sol yapar
14:03ve yeni kapıdan denize akar.
14:06Bu Likos deresinin bugün Vatan Caddesi'nin geçtiği yoldan geçen Likos deresinin İstanbul'a girdiği sur parçası duvar ıslak olacak ya
14:19işte oranın da adı Sulukule'dir.
14:22Sulukule'nin adı oradan kaynaklanmaktadır.
14:25Neden bunu anlattım?
14:26İstanbul'un tek su kaynağı orasıdır.
14:29Orası da yetmez.
14:30Sultan Süleyman çağırır Sinan'ı.
14:33Der ki İstanbul'daki su problemini mutlaka halletmen lazım.
14:37Sana izin git su kaynağı bul İstanbul'a bağla.
14:41Bunun üzerine Sinan gider Kemerburgaz'a gider Büyükçekmece'ye gider Silivri'ye gider
14:49ıstıranca dağlarına kadar gider.
14:51Devasa İstanbul'u doyuracak su kaynakları bulur.
14:55Gelir Kanuni'ye der ki Sultanım ben buldum.
14:58Küçükçekmece, Büyükçekmece, Silivri, Çatalca bölgesinden İstanbul'a su getirilebilir.
15:05Fakat çok maliyetli çok külpetli bir proje olur.
15:09Sana şöyle anlatayım ne kadar maliyetli olduğunu.
15:13Dostlar verilen örneğe ve Sultan Süleyman'ın verdiği cevaba bakar mısınız?
15:20Der ki Mimar Sinan Sultanım Çatalca'dan İstanbul'a Topkapı Sarayı'na kadar
15:27altın keselerini yan yana koyarsan ve ondan bir yol yaparsan
15:35o kadarlık bir para buraya su getirmek için kullanılır der.
15:40Çatalca'dan Topkapı Sarayı'na kadar 100 kilometreden daha büyük bir yer.
15:48İçinde her birinin içinde yüzer altının bulunduğu keseler yan yana konulacak.
15:54Bir koridor yapılacak o kadar fazla para gidecek.
15:59Sultan Süleyman'ın verdiği muhteşem cevap.
16:05Yarın başla bu kadar cevap bu.
16:09Yarın başla o suyu getir.
16:12Muhteşem Süleyman, Magnificatür Süleyman, Magnification Süleyman
16:19ya da Türkçesiyle Muhteşem Süleyman'ın muhteşem hazinesi
16:24ve 5000 keselik taç kapısı şu an karşınızda.
16:34MÜZİK
16:49Şimdi burada bir tane kırmızı bir blok var.
16:52Bu kırmızı ya da porfir. Porfirogenetos.
16:56Ayvansaray'daki Bilekarna İmparatorluk Sarayı'nın adı.
17:00Porfirogenetos ya da Palladium Porfirogenetos.
17:04Bütün bu Latince, İtalyanca, Yunanca karışık kavramların adı işte bu.
17:10Kırmızı mermer ya da kırmızımsı mermer.
17:14Efendim Roma İmparatorluğu zamanında en önemli hükümdarlık alameti,
17:19en önemli hükümetme alameti kırmızıdır.
17:23Bu yüzden Romalı kralların ayağını bastığı yerlerde
17:27mutlaka kırmızı mermerler bulunmaktadır.
17:31Porfir mermerler bulunmaktadır.
17:33Kralı, İmparatoru, hükümdarı ifade eden binalara girerken
17:39mutlaka kırmızı mermerler bulunmaktadır.
17:42Bu yüzden devlet gelininin bir kısmını Roma İmparatorluğundan alan
17:47Devlet-i Ali Osman, kendi adına yapmış olduğu Sedatini camilerin girişlerine
17:54kırmızı mermerler, porfir mermerler koymuş.
17:58Demiş ki burası İmparatorluk binasıdır.
18:03Burası padişahın yaptığı binadır.
18:06İspat mı?
18:07İki minareden fazla minareler ispat mı?
18:10Kırmızı mermerler.
18:12Gelin bakın size başka bir kırmızı mermeri ve hikayesini konuşacağım.
18:18Nerede?
18:19Hemen şuradaki kapıda.
18:20Buyurun lütfen.
18:25Bir kapıya doğru geldik.
18:29Dedim ya Roma İmparatorluğunda bütün kapılarda eğer hükümdar yapmışsa
18:35kırmızı porfir mermerler vardır ve kırmızı porfir mermer
18:40hükümdarın hükümdarlığını, krallığını ifade etmektedir.
18:44Dedim ya işte bu yüzden bütün kapılarda kırmızı mermerler bulunmaktadır.
18:50Bu mermer biraz farklı bir mermer.
18:52Önce bir rivayet anlatacağım.
18:54Sonra gerçeğini anlatacağım.
18:57Rivayet o ki derler ki 1550'li yıllarda Fransa ile Osmanlı kardeş iki ülke.
19:07Fransa Osmanlı'ya sığınmış durumda.
19:10Fransız kralı Fransuva yani Francesco Alman kralı Ferdinand'dan
19:16ve İspanya krallığından sığınmak için Osmanlı'ya tabi olmuştur.
19:21Aralarında bir kapitülasyon antlaşmaları vardır ve Fransuva
19:26Osmanlı'nın bir cami yaptığını öğrenince der ki ben size bir eser vereceğim.
19:32Lütfen onu en görülen yere koyun.
19:35Sonra bir taş gelir yıllar sonra.
19:37Tarih 1557'yi göstermektedir ve bir taş gelir ama devasa büyük bir taştır.
19:44Mimar Sinan üstünden önünden altından keser.
19:49Küçültmeye çalışır bu kadar devasa bir taşa ne gerek var der.
19:54Taşı kırmaya kesmeye başladığında bir görür ki içinde bir haç vardır.
20:01Sonra ikiye yarar o haçı tam olarak görür ve der ki Fransız kralı
20:07Müslümanlar bir haça secde etsin diye bu taşı gönderdi.
20:14Sonra bu taşı alır kapıya koyar.
20:17Bu çok doğru olmayan uydurma yalan bir rivayettir.
20:23Eğer şu an bizi izleyen dostlar arasında bu rivayeti duyanlar varsa
20:29lütfen doğru olmadığını bilin.
20:31Peki doğrusu ne?
20:33Doğrusu şu burası bir imparator camisi.
20:37İmparator camisinin kapılarında kırmızı mermer olmak zorundadır.
20:42Mimar Sinan da buralara kırmızı mermerler bulacak.
20:46Ama nereden?
20:47En yakın taş ocağı İskenderun'da ardından Kütahya'da bir de Marmara Adası'nda.
20:53Ama oradaki mermerler beyaz mermerler.
20:56Ama Mimar Sinan'a kırmızı bir mermer lazım.
20:59Peki ney?
21:01O halde bulurlar.
21:02Fatih Camii'nin olduğu yerde Havaryun adı verilen kilisenin olduğu yerde
21:07Roma imparatorlarının mezarları ve tabutları, lahitleri vardı.
21:12Roma imparatoru Justinianus'un da bir lahiti vardı.
21:161204 tarihinde İtalya Venedik Doçu Enricus Dandolo
21:21120 bin kişilik bir orduyla buraya geldiğinde
21:25burada her şeyi dağıtır.
21:27Her şeyi yağmalar.
21:29Venedik'e, Ceneviz'e, Roma'ya, Milano'ya, Florensa'ya, Fransa'ya, Almanya'ya gönderir.
21:36İşte o 1204-1261 yılları arasında 57 yıl süren Latin Krallığı döneminde
21:45Roma imparatorlarının 101 adet, Roma imparatorunun lahidi vardır İstanbul'da.
21:51101 lahidi kırar.
21:53Neden?
21:54İçinden altın çıkar mı acaba diye.
21:57Altınları almak için Enricus Dandolo her tarafı dağıtır.
22:02Roma imparatoru Justinianus'un lahidi de kırılır.
22:06Mermerler ortalıkta gezmektedir.
22:09Mimar Sinan 1204'te Latinler tarafından, Venedikliler tarafından kırılan bu mermerleri alır
22:18ve buraya yerleştirir.
22:21Bütün hikaye bundan ibarettir.
22:24Yani Alfonso Grittin'in, yani Venedik Doçu Alfonso Grittin'in vermiş olduğu bir taş yok.
22:33Francesco'nun vermiş olduğu bir taş yok.
22:36Sadece Roma imparatoru Justinianus'un vefatından 700 sene sonra
22:42Enricus Dandolo tarafından kırılan lahidinin sağ ve sol iki yanak alın kısımlarının alır.
22:50Birini bu kapıya, birini bu kapıya koyar ve kırmızı porfir mermer mevzusu ortadan kalkar.
22:58Rivayetler bazen tarihi zor duruma düşürür.
23:03Bu da o zor durumdan birisidir.
23:06Süleymaniye'ye geldiğinizde imparator Justinianus'un lahidinin kenarlarında bulunan bu taşları da mutlaka görür.
23:21Şimdi camilere geldiğinizde namaz kılıyorsunuz.
23:25Allah kabul etsin.
23:26Tabi ki de kılın.
23:27Allah camileri namaz kılalım diye yaratmış.
23:31Yapan atalar da namaz kılalım diye yapmış.
23:34Fakat burası bir tarih müzesi.
23:37Burada bir sanat tarihi eseri var.
23:39Süleymaniye Camii ise başlı başına bir tarihi eser.
23:43Şimdi burada bir sütun bulunmakta.
23:45Bu sütunların nereden geldiğini zaten konuşacağız.
23:48Ama bu sütunun hemen bilezik kısmında burada bir yazı var.
23:53Osman Paşa'nın Mekke ve Medine'ye 4. Murat tarafından vazifeli olarak gittiğini gösteriyor.
24:01Ve şurada bir tarihlendirme, takvimlendirme yapılmış.
24:05Kabe'nin olukları değişti.
24:07Hacca gidildi.
24:09İstanbul'da yangın çıktı.
24:11İstanbul'u sel bastı.
24:13Ateş oldu, defrem oldu vesaire.
24:17Pek çok yazı yazmakta buralarda.
24:21Buralar devletin hafızası.
24:24Yalnızca Süleymaniye değil.
24:26Selimiye, Şehr-i Mekke, Mekke-i Mekke.
24:30Yalnızca Süleymaniye değil.
24:32Selimiye, Şehzadebaşı, Sultanahmet Camii, Nuru Osmaniye Camii.
24:38Ne kadar Selatini camiler varsa.
24:41Mihrimah Sultan Camii'ne kadar.
24:43Hepsinin bileziklerinde bu tür yazılar bulunmaktadır.
24:47Lütfen gelin bu yazılara bakın.
24:50Bu arada en güzel yazı, yüzümü en güldüren yazı.
24:55Yüzümü en güldüren yazı Sultanahmet iç avlusunun sağ tarafının dördüncü sütununda bulunmakta.
25:04Göreceğiz.
25:05O camide gidip nelerin olduğunu size tek tek anlatacağım.
25:10Dördüncü sütunun bilezik kısmında diyor ki.
25:14Diyen meçhul ama muhatap olan biliniyor.
25:18Diyor ki, ah Hüseyin, vah Hüseyin, Allah'ından bulasın Hüseyin.
25:24Yazan kim? Hüseyin kim?
25:27Hüseyin yazana ne yapmış?
25:30Hepsi meçhul ama orada Allah'ından bul Hüseyin diye bir beddua tam 400 yıldır sizin görmenizi bekliyor.
25:494000 metrekarelik bir arazi üzerine yanlış anlamayın lütfen halının serildiği alan.
25:584000 metrekarelik bir alan üzerine yapılan 4 tane fil ayağı ile yapılan bu caminin detaylarına gireceğiz.
26:09Fakat önce size muhteşem bir özellikten bahsetmek istiyorum.
26:14Hatırlar mısınız?
26:16Birinci bölümde size demiştim ki hem sağında hem solunda 48. metrede burası yerden kubbenin üstüne kadar olan kısım 53 metre.
26:3148. metrelerde hem solunda hem sağında delikler var.
26:37Hava delikleri.
26:39Ve bu delikler ne işe yarıyor?
26:41Cevap 4000 metrekarelik arazi 4000 adet mumla şamdanla aydınlanıyor.
26:49Bu şamdanlardan çıkan bu mumlardan çıkan iz zamanla yukarıya doğru toplanıp
26:56Karahisari Ahmet Şemseddin Efendi'nin yukarıda yazmış olduğu and olsun ki Allah'tır
27:04Yeryüzünü ve gökyüzünü ayakta batmadan tutan mealli Fatır Suresi 41. ayetin bulunduğu hat yazıları elekeleniyor, kararıyor.
27:17Bu yüzden 48. metrelerde bulunan delikler bu yukarıya doğru çıkan izi yukarıda hapsediyor ve bir V biçiminde bir yere doğru götürüyor.
27:31Ve o yukarıda bulunan odanın altındaki deliklerden bir hava akımı bir cereyan bu izleri alıyor ve bir duvara bir odanın duvarına yapıştırıyor.
27:44Hatırladınız mı? Tam olarak bunu söylemiştim.
27:47İşte yukarıdaki izler V biçiminde gelir ve bir odanın altındaki delikten içeriye girer.
27:55Hadi gelin iz odasına girelim ve orayı size göstereyim.
28:00Buyurun lütfen.
28:02İşte 48. metrede yakalanıp ters bir V biçiminde ve spiral olarak gidip gelip daralıp bir odanın altında bulunan deliklerden içeriye giren
28:26ve duvara yapışan izlerin girmiş olduğu delikler tam olarak yukarıda.
28:31Biz şimdi şu yoldan iz odasına doğru gireceğiz.
28:35Türk televizyonlarında belki de bunu bilmiyorum daha önce gösteren oldu mu?
28:40Belki de ilk defa bir televizyon kanalı bir program Beyaz TV Geçmişe Yürüyen Adam programı size iz odasını gösterecek.
28:50Ben çok heyecanlıyım. Siz de öylesiniz değil mi?
28:53Hadi şimdi şu mermer bloktan yukarıya doğru odaya doğru geçelim.
28:59Buyurun lütfen.
29:00Birinci kat bitti.
29:23Gerçekten zaten görüyorsunuz daralık bir yer.
29:28Şu kadar.
29:30Şimdi ikinci kata çıkıyoruz.
29:32Hedefimiz üst kat.
29:34İz odasına doğru adım adım.
29:37Ben çıkıyorum. Hadi gelin.
29:48Mimar Sinan buraları kedi yolu biçiminde ufak ufak yapmış.
29:53Şu an biz Süleymaniye Camii'nin aslında gelenlerin duvar olarak gördüğü duvarların içindeki ufacık bölümlerdeyiz.
30:02Hakikaten çok farklı bir yer ve biz iz odasına doğru çıkmaya devam ediyoruz.
30:22İz odasına geldik.
30:34Burası Mimar Sinan tarafından içerideki dumanları alıp hapsetmek.
30:44İki ayda bir de öğrencilerin gelip duvardaki isteri spatula'larla kazayıp suyla karıştırıp biraz da siyah meyve suyu döküp mürekkep yaptıkları yer iz odasına hoş geldiniz.
30:59Aşağıdan baktığımızda az evvel yukarıya baktığımızda gördüğümüz yer.
31:04Burası neden kapalı?
31:06Niye halk giremiyor, kimse giremiyor?
31:09Cevap işte bunlardan dolayı.
31:12Girenler isimlerini yazmışlar maalesef.
31:15Sanayili Bitkulak, Muhammed 2018, Kemal Pampal 2002.
31:23Neden böyle şeyler yapılmış?
31:25Neden bunlar yazılmış?
31:27Üzüntü verici.
31:29Keşke böyle olmasaydı ve keşke kapı kapanmasa ve herkes buraya girseydi.
31:37Burası Mimar Sinan tarafından yapılan bir akıl üstü dehanın ürünü.
31:43Hem caminin içinde is bırakmıyor hem de bu bölgede okuyan medreselerdeki öğrencilerin mürekkep ihtiyacını karşılıyor.
31:54Duvara yapışan isleri bir kova spatula ile kazıyorsun, isler dökülüyor, su döküyorsun karıştırıyorsun al sana mürekkep.
32:05Biraz da meyve suyu döküyorsun daha koyu kıvamda olsun diye karıştırdın oldu mu mürekkep?
32:12Yazıyorsun ama yanlış yazdın.
32:16Atayım mı? Silemiyorum da.
32:19Silsem dağılacak mürekkep bu.
32:22En güzel mürekkep silme işi nedir Fikret?
32:25Cevap yalamaktır.
32:28Yalayınca siliniyor.
32:30Efendim biz az mürekkep yalamadık tabiri.
32:34Tam olarak işte bu duvarlardan çıkmaktadır ve biz şu an Mimar Sinan'ın 500 yıl önce bize bıraktığı bir eserdeyiz.
32:44Duvarlardaki şu siyahlıklarla 500 sene önce yakılan mumların isleri hala burada duruyor.
32:53Şunlar caminin aydınlanması için kullanılan mumların isleri.
32:59Başka bir şey değil sizi Süleymaniye Camii is odasıyla baş başa bırakıyorum.
33:191550 yılına gelindiğinde Mimar Sinan burada 70 bin metrekarelik
33:25Hep 70 bin diyorum ya 70 bin metrekarelik bir araziyi işaretler istimlak çalışması yapar ve boşaltır.
33:33Kocaman bir temel açar.
33:35Zira 4 bin metrekarelik bir cami yalnızca halı olan kısmı yoksa 7 bin metrekare avlularla birlikte 7 bin metrekarelik bir cami.
33:45Etrafında 15 yapı tek tek temeller atılır.
33:49İlk önce caminin temeli atılır.
33:52Sonra ağaçlar dikilir.
33:54Büyük ve hızlı büyüyen ağaçlar.
33:562 sene buraya hiç dokunmaz.
33:58Camiye dokunmaz.
34:00Gider medreseleri yapar.
34:02Şifahaneyi yapar.
34:03Bimarhaneyi yapar.
34:04Daru ziyafeyi yapar.
34:05Taphaneyi yapar.
34:06Yapar ve yapar.
34:082 sene sonra gelir.
34:10Bu camide o an itibariyle büyümüş olan ağaçları kökünden toprağı sıfır olacak biçimde keser.
34:18Ağaçların kökleri toprağın altında temeli yere yapıştırmıştır.
34:24Sultanım arzı buldum.
34:28İstanbul'un arzına bir cami yaptım demiştir Mimar Sinan.
34:32İstanbul'un tarihi kayalıklarını bulana kadar kazmıştır.
34:36Belki de 30 metre, 40 metre, 50 metre kazmış.
34:40İstanbul'un tarihi kayalıklarını bulmuş ve o kayalıklara bu caminin temelini atmış.
34:47Ardından diğer eserleri de yapmaya başlamış.
34:511557 yılına gelindiğinde ve inşaatın başlamasının 6,5 yıl sonra Rüstem Paşa,
34:59Kanuni'nin hem damadı hem sadrazamı Rüstem Paşa,
35:03kendi kardeşi Sinan Paşa'yı baş mimar yapmak için Mimar Sinan'la uğraşmaya başlamış
35:09ve hatalarını aramıştır.
35:11Ve demiştir ki Sultanım 7 yılda bu eser bitmez mi?
35:15İranlılar bize gülmekte.
35:17Eğer paranız yoksa size para verelim demekte.
35:20Altınlar, zümrütler, yakutlar, elmaslar, pırlantalar göndermekte.
35:24Bu ülke bu hale düştü Sinan yüzünden demiştir.
35:28Yapılan bir tahkikatta Mimar Sinan işi gücü bırakmış,
35:32işçileri göndermiş, şu kürsüde oturmuş,
35:37nargile yakmakta, nargile çekmekte.
35:42Süleyman'a gelen raporda, Kanuni'ye gelen raporda iş güç yok,
35:47eğlence nargile denmiş.
35:49Mimar Sinan'ı çağırmışlar.
35:52Demişler ki yazıklar olsun.
35:54Biz sana bu kadar imkan verdik, hizmet ettik ve yetki verdik yapacağım bu mudur?
35:58Mimar Sinan demiş ki Sultanım beni size ispiyonlara selam söyleyin.
36:03Eksik ispiyonlamışlar.
36:05Görmemişler mi ki nargilede ateş yok.
36:08Ben sadece suyu körükleyerek akustiği ayarlamak istemiştim.
36:13Hatırlayın lütfen sizinle bir odaya girmiştik ve akustik odası demiştim.
36:18İşte burada da şu kedi yolları, yukarıda bulunan siyah parmaklıklı kedi yolları
36:25ve onların altındaki şu girintiler tamamen sesin yukarıya gidip hapsolup aşağı inmesi içindir.
36:33Bakın lütfen mihraba.
36:35Mihrabın bulunduğu yukarıda 60 adet turşu küpü vardır.
36:41Bu turşu küplerinin ağızları 10 santim çapındadır.
36:45Küpler 30 santim uzunluğundadır.
36:4830 santim uzunluğunda 10 santim ağzı bulunan bu küpler
36:5245 santimlik bir meyille ağızları yere bakacak biçimde duvara gömülmüşler.
36:59Şu yarım bir ana kubbe, iki yarım kubbe vardır.
37:04Mihrabın üstündeki yarım kubbede 60 adet,
37:08arka tarafındaki yarım kubbede tam üstümüzde ise 40 adet turşu küpü bulunmaktadır.
37:15Bu küpler tamamen akustik içindir ki zamanla yapılan restorasyonlarda bu akustik bozulmuştur.
37:23Ama bakın şimdi inşallah ses size gelecek.
37:27Bir alkış yapacağım, sese bakın lütfen.
37:31Yukarıdan gelen ses aslında akustiğin bozulmuş hali olan sestir.
37:38Bunu yaptı.
37:39Dediler ki sultanım 4000 metre karelik bir caminin içinde,
37:4453 metre yükseklikteki bir caminin içinde örümcek ağı tutar mı?
37:50Tutar.
37:51Zararlı hayvan gelir mi?
37:52Gelir.
37:53Nasıl temizleyeceğiz?
37:54Demişler ki Mısır'da bulunan yumurta, deve kuşu yumurtalarından çıkan bir hormon,
38:01bu zararlı haşeratı ve örümcekleri engelliyor.
38:05Hemen kanuni para göndermiş Mısır'a.
38:08Kendi cebinden aldığı 300 adet deve kuşu yumurtalarını her tarafa yaymıştır.
38:15Mesela nerede?
38:17Bakın bir tanesi burada.
38:20Bir tanesi burada.
38:22İki tanesi şurada.
38:24Bir tane burada.
38:26Başka göstermek istiyorum.
38:28Caminin hemen hemen her yerinde deve kuşu yumurtaları bulunmaktadır.
38:33Mesela bakın burada da var ve burada da, şurada da var.
38:38Her tarafta var.
38:39Tabi bunlar 500 yıl aradan geçmesinden sonra teknik olarak bir hormon çıkartmamakta
38:46ve bu hayvanları kovmamakta.
38:48Fakat şu an tarihi eser oldukları için geçen yıla kadar kapkara simsiyah olan bunlar temizlendi.
38:55Bir kısmı da aslında deve kuşu yumurtası değil, ona benzeyen şekillerle devam ettirildi.
39:02Sultan Süleyman'a Mimar Sinan dedi ki,
39:06Sultanım sana kıyamet gününü görecek bir eser bırakıyorum.
39:11Allah'ın izniyle kıyamet koptuğunda bu eser yıkılmayacak, ayakta kalacak.
39:17İsrafil Aleyhisselam'ın suru ile üflendikten sonra bir hallacın,
39:24hallaç şey demek pamuk yorganların yünlerini silkeleyen,
39:29hallacının yayından çıkan pamuk gibi dünya kıyamette darmadağın olsa dahi bu cami durmaya devam edecek.
39:39Çünkü ben bu caminin temeline demir çaktım der.
39:43Dört tane fil ayağı bulunmaktadır.
39:46Her birinin içinde L biçiminde şöyle, L biçiminde demir vardır.
39:53Yukarıya doğru çıkar, yan tarafa doğru gider.
39:56L biçiminde demir çakmıştır.
39:59Zaten bakarsanız duvarlarda herhangi bir ağırlık taşıyacak bir şey yoktur.
40:05Tamamen aydınlatmak içindir.
40:07Duvarlarda herhangi bir yük yoktur.
40:11Aydınlatmak için pencereler bulunmaktadır.
40:14Tam üstünde ise 32 adet pencere vardır.
40:17Acaba İslam'ın, acaba 32 farz,
40:21İslam'ın şartı, imanın şartı biçimindeki 32 farza atıfta bulunarak mı 32 tane pencere yukarıya konulmuş bilinmez.
40:30Fakat burası bir öfkeye kurban gitmiş.
40:33Demiş ki muhteşem Süleyman, bana bak Sinan,
40:36sana 6 ay süre, 6 ayda bu cami bitmezse alırım kelleni.
40:41Bunun üzerine kızan, sinirlenen Sinan der ki,
40:44Sultanım bana 6 ay çok, 2 ay yeter.
40:49Peki der Süleyman, 2 ayda bitir.
40:52Semavi Eyce der ki, bu caminin 6, 6,5 yıl kubbesi 2 ayda bitirilmiştir.
40:59Dolayısıyla şu an gördüğümüz muhteşem yapı aslında 6 aylık bir ürünün yapımıdır.
41:056,5 yıl temelde ve sütunlarda, 6 ay ise kubbede ve yarım kubbelerde bulunmaktadır.
41:12Ardından Haziran 1557 yılında biter.
41:15Mimar Sinan söz verdiği gibi bu eseri bitirir.
41:19Az evvel girmiş olduğumuz kapı kapalıdır.
41:23Sultan Süleyman anahtarı der ki, bunu açmayı sen hak ettin, al ustam aç.
41:30Ve tekbirlerle okunan Kur'an'larla, kesilen kurbanlarla ve akıtılan gözyaşlarıyla,
41:37eşref vakti beklenerek Mimar Sinan tarafından bu caminin açılışı tamamlandı.
41:44Allah bu camiyi ve ülkemizde bulunan bütün camileri,
41:49depremden, yangından, doğal afetten, bizim vereceğimiz zararlardan, her şeyden korusun.
41:56Zira bu yapıların içinde günde 5 defa Allah denmekte ve Allah zikredilmektedir.
42:04Allah Mimar Sinan'ın ruhuna rahmet etsin.
42:08Allah bu camiyi yaparken cebinden, kendi parasından, devletin parasına dokunmadan,
42:15kendi parasından bu camiyi yaptıran Kanuni Sultan Süleyman'ın da ruhuna rahmet etsin.
42:23Allah bu camide çalışan bütün ustaların ruhuna rahmet etsin.
42:29Bu hafta bize ayrılan süre burada sona erdi.
42:32Allah fırsat ve ruhsat verirse haftaya tekrar görüşmek üzere.
42:37Allah'a emanet olun.