Söyleşi: Faruk Ekici
Opera, bale ve klasik müziğin perde arkasına, yaratıcı süreçlerine ve sahnelenen hikâyelere tanıklık ettiğimiz T24’ün yeni serisinin ilk bölümünde opera sanatçısı Güneş Uluçay’dan (https://www.youtube.com/watch?v=MctC4hc-DKk) opera sanatçısı olmayı dinlemiştik.
Opera, bale ve klasik müzik dünyasını keşfetmek için başladığımız söyleşi serimizin ikinci bölümünde ise İstanbul Devlet Opera ve Balesi (İDOB) başdansçıları Batur Büklü, Büşra Ay ve M. Çağatay Özmen; bale sanatını, eğitimini, iş imkanlarını ve Türkiye’de bale sanatçısı olmayı anlatmıştı (https://www.youtube.com/watch?v=EkLKBdQvULY).
Serinin bu üçüncü bölümünde ise Büklü, Ay ve Özmen’le pointe çıkmak, point kırmak, yükseğe zıplamak, sahnedeki paytak yürüyüşlerinin anlamını ve temsillerdeki ara alkışın performansa etkilerini konuşmuştuk (https://www.youtube.com/watch?v=wxSaGHRg2GI).
İDOB başdansçıları; yaşadıkları ilginç diyalogları, "bale spor mudur" tartışmalarını, balerin ayaklarının neden deforme olduğunu ve seyircilerin temsillerde yapmaması gerekenleri serinin dördüncü bölümünde anlatmıştı (https://youtu.be/h5ePN_rv6lg?si=ibZlRGa3nfnYqSsj).
Geçen hafta ise Accademia Teatro alla Scala’da (La Scala Tiyatro Academisi) eğitim gören genç opera sanatçısı, soprano Nazlıcan Karakaş; nasıl opera sanatçısı olunduğunu, eğitim sürecini, ilk sahne deneyimini ve ikincilikle tamamladığı 10. Leyla Gencer Şan Yarışması sürecini T24'e anlattı (https://youtu.be/KDXKEQRfRXw?si=ImpUhPEnU1L0q0xq).
Bu hafta Karakaş’la, 2008 yılında bugün hayatını kaybeden La Diva Turca Leyla Gencer’i andık. 20. yüzyılın en önemli sopranolarından biri olarak kabul edilen Gencer’in sanat hayatındaki dönüm noktalarını, yıllarca sahne aldığı La Scala’yı, ölümünden sonra Milano’da nasıl hatırlandığını, İtalya’daki sanat eğitimi sürecini ve Türkiye’de konservatuar öğrencilerinin karşılaştığı sorunları ele aldık.
Opera, bale ve klasik müziğin perde arkasına, yaratıcı süreçlerine ve sahnelenen hikâyelere tanıklık ettiğimiz T24’ün yeni serisinin ilk bölümünde opera sanatçısı Güneş Uluçay’dan (https://www.youtube.com/watch?v=MctC4hc-DKk) opera sanatçısı olmayı dinlemiştik.
Opera, bale ve klasik müzik dünyasını keşfetmek için başladığımız söyleşi serimizin ikinci bölümünde ise İstanbul Devlet Opera ve Balesi (İDOB) başdansçıları Batur Büklü, Büşra Ay ve M. Çağatay Özmen; bale sanatını, eğitimini, iş imkanlarını ve Türkiye’de bale sanatçısı olmayı anlatmıştı (https://www.youtube.com/watch?v=EkLKBdQvULY).
Serinin bu üçüncü bölümünde ise Büklü, Ay ve Özmen’le pointe çıkmak, point kırmak, yükseğe zıplamak, sahnedeki paytak yürüyüşlerinin anlamını ve temsillerdeki ara alkışın performansa etkilerini konuşmuştuk (https://www.youtube.com/watch?v=wxSaGHRg2GI).
İDOB başdansçıları; yaşadıkları ilginç diyalogları, "bale spor mudur" tartışmalarını, balerin ayaklarının neden deforme olduğunu ve seyircilerin temsillerde yapmaması gerekenleri serinin dördüncü bölümünde anlatmıştı (https://youtu.be/h5ePN_rv6lg?si=ibZlRGa3nfnYqSsj).
Geçen hafta ise Accademia Teatro alla Scala’da (La Scala Tiyatro Academisi) eğitim gören genç opera sanatçısı, soprano Nazlıcan Karakaş; nasıl opera sanatçısı olunduğunu, eğitim sürecini, ilk sahne deneyimini ve ikincilikle tamamladığı 10. Leyla Gencer Şan Yarışması sürecini T24'e anlattı (https://youtu.be/KDXKEQRfRXw?si=ImpUhPEnU1L0q0xq).
Bu hafta Karakaş’la, 2008 yılında bugün hayatını kaybeden La Diva Turca Leyla Gencer’i andık. 20. yüzyılın en önemli sopranolarından biri olarak kabul edilen Gencer’in sanat hayatındaki dönüm noktalarını, yıllarca sahne aldığı La Scala’yı, ölümünden sonra Milano’da nasıl hatırlandığını, İtalya’daki sanat eğitimi sürecini ve Türkiye’de konservatuar öğrencilerinin karşılaştığı sorunları ele aldık.
Kategori
🦄
YaratıcılıkDöküm
00:00İzlediğiniz için teşekkürler.
00:30Süreç nasıl oluyor bu Lasikala'da eğitim için?
00:33Oradaki eğitim sistemiyle Türkiye'deki eğitim sistemini kıyaslayabiliyor muyuz?
00:38Ayrıca burada kendi şahsi merakımı da sorayım.
00:40Leyla Gencer de Lasikala'nın önemli solistlerinden biriydi.
00:44Hala da Leyla Gencer orada bir idol olarak görünüyor mu?
00:48Ya da ne düşünüyorlar hala Leyla Gencer hakkında?
00:51Şöyle ki önce Leyla Gencer'den başlamak istiyorum.
00:55Çünkü benim için de çok büyük idol.
00:57Ve gerçekten İtalya'ya geldiğim ilk an, Lasikala Akademisi'ne adım attığım ilk anda zaten ilk dersim Gencer, Biblioteka Gencer'de olmuştu.
01:07Yani Leyla Gencer'in kitaplarından oluşan bir kütüphane var akademide.
01:12Ve orada Leyla Gencer'in çok büyük fotoğrafları, afişleri, Scala'da yapmış olduğu operalardan bazı fotoğraflar var.
01:19Ve ilk dersimin orada olması beni çok etkilemişti.
01:23Orada adım attığınız anda aslında Leyla Gencer'in çok büyük bir emeği olduğunu hissediyorsunuz.
01:29Ve bunu eğitmenlerimden de çok fazla duydum.
01:32Gencer'le alakalı anılarını anlatanlar çok fazla oldu.
01:37Onun dışında burada İtalya'da Leyla Gencer'in bir ekola olduğundan çok bahseden oldu.
01:42Ve bizlere aslında her zaman şey yaklaşıldı.
01:45Leyla Gencer'in o disiplini, yapmış olduğu o yenilikçi bakış açısı, kitapları olan düşkünlüğü, çalışma azmi her daim bizden, hep bize de siz de mutlaka öylesinizdir.
01:57Yani aslında Türklerin böyle bir karakterde olduğunu İtalyanlara göstermiş Leyla Gencer.
02:04Bunu buradayken çok net anladım.
02:06Ve gerçekten burada çok büyük bir diva.
02:08Her yerde öyle bence.
02:10Çok büyük öncülükleri var.
02:11Ve akademiye gelecek olursam da eğitime, Leyla Gencer'in yapmış olduğu o basamakların hepsine şahit.
02:22Eğitmenler olsun, birçok şey de aslında onun emekleri.
02:26Ve ben burada sanıyorum, anlış olmasın ama Gören dördüncü Türk olabilirim.
02:31Ve bunun da etkisini her zaman hissediyorum.
02:34Eğitim sisteminde de genellikle bir tane Şan hocamız var.
02:38Ve bu zamanında Leyla Gencer'miş.
02:40Şu anda Luciana Dintino, ünlü bir Mezzo Soprano'dan ders alıyoruz.
02:45Sonrasında kareografi dersimiz var, sahne dersimiz var.
02:49Çeşitli piyanistlerden, şeflerden dersler alıyoruz.
02:52Ve çok üzülerek şunu söylemek istiyorum ki, Türkiye'de aldığımız eğitimle uzaktan yakından alakası yok.
02:59La Scala Tiyatrosu Akademisi nasıl bir yer?
03:02Her isteyen girebiliyor mu?
03:05Yoksa belli başlı şartlarım var?
03:07İlk önce bunun cevabını alayım, sonra biraz daha detaylandırdım.
03:10La Scala Akademisi tiyatro olarak, tiyatrola Scala'nın temsilen bir akademi olduğu için her isteyen tabii ki giremiyor.
03:18Ve belli başlı aşamalardan geçiyorsunuz.
03:21Normal şartlarda ilk olarak videolu bir başvuruyla başvuru yapıyorsunuz.
03:25Sonra sizi tiyatroya çağırıyorlar ve yanlış hatırlamıyorsam üç aşamadan geçiyorsunuz.
03:32Ve bu üç aşamada tiyatral aşamalar oluyor, dans olabiliyor, aryalarınızı söylüyorsunuz ve psikolojik olarak buna hazır olup olmadığınız deneniyor.
03:41Fakat benim açımdan bu biraz daha kolay oldu diyelim.
03:45Çünkü yarışma aslında Scala bazlı bir yarışma ve İKSV bazlı bir yarışma olduğu için ben üç aylık eğitim bursunla oraya gittikten sonra ilk ayımda tiyatrodan çağrıldım ve sizi dinlemek istiyoruz.
03:58Dinleti yapmanızı istiyoruz dediler.
04:00Ve oradaki hem akademiden müdürlere hem de aynı zamanda teatrala Scala'daki kas direktörü, orkestra şefi gibi ünlü isimlere ben sadece bir kere bir dinleti yaptım.
04:13Ve sonrasında iki yıllık bu eğitimi kazanmış oldum.
04:16Benim açımdan çok kolay olmuş oldu.
04:18Tabii yarışmanın getirmiş olduğu ve oradaki aslında eğitim süresince öğretmenlerin, müdürlerin beni tanımışlığın getirmiş olduğu bir kolaylıktı.
04:27Ama normal şartlarda çok zor aşamalardan geçiliyor.
04:31Ve birçok bölüm var.
04:32Bale var, şan bölümü var, piano bölümü var, aynı zamanda makyaj bölümü var, dekor, kostüm bölümü var, fotoğrafçılık bölümü var.
04:41Birçok bölüm var.
04:42Tabii diğer bölümlere nasıl girilir, ne yapılır pek bir bilgim yok ama şan açısından bu şekilde.
04:48Şu anda galiba La Scala'daki tek Türk sensin anladığım kadarıyla.
04:52Şu anda La Scala'daki tek Türk ben değilim.
04:56Geçen senelerde yapılmış olan audisyonlar sonucu aslında Scala'yı kazanan bir tek Türk olan bir arkadaşımız vardı.
05:04Dilan Şaka, Metal Soprano.
05:06Dilan Şaka eğitimine devam ederken ben onun yanına aslında ikinci Türk olarak gelmiş oldum.
05:11La Scala'da eğitim alan çok kimseyi tanımadığımız için biraz şeyi de merak ediyorum.
05:15Aslında orası bir üniversite, bir konservatuar gibi bir yer.
05:19Orada yaşam nasıl, nerede kalıyorsunuz, işte kendi imkanlarınızda mı ev tutuyorsunuz ya da tiyatronun kendi yurdu vesaire böyle şeyler var mı?
05:28Biraz da oradaki yaşamdan bahseder misin?
05:30Tabii.
05:31Akademi biraz şöyle bir yer.
05:33Aslında operanın mutfağı gibi diyebilirim.
05:36Tiyatrala Scala'nın mutfağı.
05:37Siz tiyatrala Scala'da çıkabilmek için önce o mutfakta güzel yemekler pişirebiliyor musunuz?
05:43Bunu deneyimlemeniz gerekiyor.
05:45Ve bu mutfakta birçok şeyi öğretiyorlar size.
05:48Aslında psikolojik olarak da birçok şeyi öğretiyorlar.
05:52Ve sonrasında hazır olan kişilerle ya da onların seçmiş olduğu kişilerle tiyatroda bazı konserler, operalar seslendiriliyor.
06:01Onun dışında kalacak yer olarak maddi olarak bir karşılamaları yok.
06:05Fakat siz burada eğitim kazandığınız zaman kazanmış olduğunuz bir burs oluyor.
06:10Ve İtalyan hükümeti size bu bursu zaten sağlıyor.
06:15Sonrasında siz kendiniz ev tutabilirsiniz veya yurtta kalabilirsiniz.
06:19Benim için bu şöyle oldu.
06:21Geldiğim ilk üç ay bir odada yaşadım.
06:24Kendi tuttuğum bir odada.
06:25Sonra bana şöyle bir teklifte bulundular.
06:28Hem İtalyanca'yı çok daha kolay öğrenebilmem açısından.
06:31Milano'da Giuseppe Verdi diye bir bestecinin bir evi var.
06:35Büyük bir köşk gibi bir yer aslında burası.
06:38Ve sadece müzisyenlerin yaşadığı bir yer.
06:41Ve burada kalmak ister misin?
06:43Aslında senin için çok daha rahat olur.
06:45Çünkü burada piyanolar, sadece müzisyenler var demişlerdi.
06:50Ve ben de sonrasında buraya taşındım.
06:53Burada çok memnunum.
06:54Çünkü çok enteresan film gibi bazı sahneler yaşıyorum.
06:58Zamanında teatro Alaskala'da veya başka yerlerde söylemiş olan sopranolar, baritonlar, balerinler, orkestra şefleri, kemancılar.
07:08Birçok yaşanmış insanla burada tanıştım.
07:11Yaşanmış müzisyenler de burada kalabiliyor öğrencilerin yanı sıra.
07:15Ve şöyle bir kuralı var kaldığım yerin, kazaverdi'nin.
07:19Siz akşam yemeğinde, öğle yemeğinde ve kahvaltılarda genç ve yaşanmış insanlarla birlikte böyle karma oturuluyor.
07:27Bu bir kural.
07:28Ve yemek yemeğe yukarı çıktığım zaman, benim için çok enteresan olmuştu ilk yukarı çıktığımda, yemek yediğimde.
07:35Hemen hani o kadar ünlü, o kadar birçok yerde söylemiş insan, yaşını almış insan.
07:42Hani aslında ben gidip özellikle tanışmak istemiştim hepsiyle ama ben gelir gelmez hepsi ayağa kalkıp benimle özellikle gelip tanıştılar.
07:52Çok seveceğim bir şekilde.
07:53İşte soprano musun?
07:55Ben de eskiden sopranoydum.
07:56Ya da işte bir orkestra şefi gelip, hoş geldin, nerelisin.
08:01Sanıyorum burada kalan tek Türk olduğum için onlar için çok şaşırtıcı.
08:05Aa Türksün, İstanbul'u çok seviyoruz.
08:07Sürekli böyle tepkiler aldım.
08:09Ve bir noktada orada birlikte yemek yerken onların o tecrübelerini hissetmek benim için çok apayrı bir şey oluyor.
08:17Bu insanlar bu yoldan geçti, bunları yaptılar ve bir tecrübe sizin karşınızda oturmuş oluyor.
08:24Ve aslında o yemekler benim için hep bir film sahnesi.
08:27Ne alabilirim, neler yaptılar, acaba neler önerirler.
08:31Sürekli seveceğim bir şekilde de karşılandığım için kalacak yerim açısından çok memnunum.
08:37Bu şekilde.
08:38Ortak dil anladığım kadarıyla İtalyanca.
08:40Evet, kesinlikle.
08:42Burada İtalyanca konuşmanız gerekiyor diyebilirim.
08:45Çünkü artık buraya geldiyseniz ve burada yaşamaya başladıysanız sizin için öyle bir toleransları olmuyor.
08:52Ve bir noktada ben aslında İtalyanca'yı çok bilmeyerek geldim buraya.
08:56Hani tabii ki bir bazım vardı ama burada biraz daha o dil kabiliyetini oluşturmuş oldum diyebilirim bu insanlarla sohbet ederken.
09:05Ve aslında bazı yanlış kelimeler söylediğimde ya da bazı şeyleri yanlış telaffuz ettiğim zaman onlar tarafından çok sevecen, şöyle diyebilirsin gibi tepkiler alıyorum.
09:16Ve çok sıcakkanlı insanlar oldukları için de dil olarak bir ortak yol bulabiliyoruz.
09:21Çünkü Türklere çok benziyorlar.
09:23Sıcakkanlı ve gerçekten sevecen insanlar.
09:26Bir önceki bölümde Leyla Gencer Şan Yarışması'nda ikinci olduğunu öğrendiğinin sabahında tekrar şan eğitimi ve piyano eğitimi verdiğin kursa gittiğini söyledin.
09:37Anladığım kadarıyla opera sanatçısı olmak için de diğer öğrenciler gibi ya ek iş yapmak gerekiyor ya da aileden destek almak gerekiyor.
09:47Biraz o öğrencilerin, sanat öğrencilerin, konservatuar öğrencilerinin yaşadığı zorluklardan da biraz bahsedebiliriz aslında.
09:54Opera sanatçısı olma yolunda Türkiye'de eğer konservatuar mezunu bir bireyseniz gerçekten sizi zorlu yollar bekliyor.
10:02Çünkü sebebi de şu kadro gerçekten yok ve bir noktada operaların sadece devlete bağlı olması bizi bu noktada kısıtlıyor.
10:11Dünyanın her yerinde operalar dışında akademiler var, opera akademileri.
10:17Ve Türkiye'de de aslında böyle akademiler olursa bizler gibi birçok konservatuar mezunu arkadaşım için çok büyük umut olabilir.
10:26Fakat olay sadece burada eğitim de değil.
10:29Bir noktada hepimiz mezun olduktan sonra artık kendi ayaklarımızın üstünde durmak durumunda kalıyoruz.
10:35Ve bu durumda da ilk tercih ettiğimiz meslek gerçekten eğitmenlik olmuş oluyor.
10:43Piyano eğitmenliği, şan eğitmenliği ya da tiyatro gibi.
10:46Bu noktada tabii ailesinden destek alan arkadaşlarım da olabilir ama benim çevremdeki herkes kendi ayakları üstünde durup gerçekten bir şekilde geçinmeye çalışan insanlar.
10:57Şimdi siz bir yerde eğitmenlik yaparken aynı zamanda opera sanatıyla ilgilenemezsiniz.
11:03Bu çok zor ve meşakkatli bir yol olmuş oluyor.
11:07Çünkü 6 tane ders verirken ve konuşurken ve sürekli bunu anlatırken sonrasında sesiniz ertesi güne belki sağlıklı bile kalmayabiliyor.
11:17Ama bir noktada bizler bunlar için savaşıyoruz.
11:19Dinlenecek başka alanlar buluyoruz.
11:21Belki sosyalliğimizden ödün veriyoruz.
11:23Ama bir şekilde opera içinde kendimizi buluyoruz ya da başlıyoruz.
11:28Ve şu konuya da değinmek istiyorum.
11:30Ben opera projelerinde ya da konserlerinde çok fazla bulundum Türkiye'de.
11:36Ama karşıma çıkan ilk şey şuydu.
11:38Siz gençsiniz ve geliştirmek adı altında biz sizi bu konsere çıkarıyoruz.
11:44Ve herhangi bir ödenek, ödeme almayacaksınız.
11:47Bu her zaman mezun olalı sanırım 3 sene, 4 sene oluyor.
11:51Ve bu 4 sene içerisinde kendimi ne kadar geliştirmiş olursam olayım her zaman bu cevabı duydum.
11:57Çünkü bir noktada aslında bu alışılmış bir şey haline gelmiş ve bu çok yanlış bir şey.
12:02Bizler genç olabiliriz, yeni mezunlar olabiliriz.
12:06Ama bu meslekte bir şeyler yapıp kendimizi yaratma peşindeyiz.
12:10Ve bu noktada gerçekten bizlere yardım etmek istiyorsanız emeğimizin karşılığını vermek durumundasınız.
12:16Bunu çok fazla insan yapıyor, hala görüyorum.
12:19Bu en çok canımı yakan şeylerden biri.
12:21Çünkü ben gerçekten o konseri çok severek çıkıyorum.
12:25Çok severek söylüyorum.
12:27Ama ertesi gün ya da o akşam koşa koşa başka bir yere gidip bir şekilde geçimimi sağlamak için paramı kazanmaya çalışacaksam,
12:35bir noktada o benim için gerçekten üzücü bir şey haline gelebiliyor.
12:39Biz de bir şeyler yapıyorsak gerçekten bunların karşılığını almalıyız.
12:44Ve bu değişmeli, gerçekten değişmeli.
12:47Birçok insan çok büyük bir aşkla operaya bağlı.
12:50Benim çevremde de çok fazla arkadaşım var.
12:52Ve onların da bir şekilde bir şeyler yapabilmesini istiyorum.
12:56Her şey çok kısıtlı.
12:58Yarışmalar dört veya üç tane.
13:00Ve orada da en fazla iki veya üç kişiye bir şey yapılabiliyor.
13:03Ve geriye kalan insanların hepsi kendi başlarına bir şeyler yapmaya çalışıyor.
13:07Ve opera sanatını tek başına bir yerde ders vererek götürmek çok imkansız.
13:12Bu yüzden gerçekten yenilikler istiyorum.
13:15Özellikle genç arkadaşlarım, yeni mezunlar için bir oluşum olabilir, bir akademi olabilir.
13:21Böyle bir şeyin olması gerçekten bizim çok büyük temel bir ihtiyacımız sanatta.
13:26Umarım sesinizi duyarlar ve en kısa zamanda genç sanatçıların bütün ihtiyaçları verilir.
13:30Çok teşekkür ederim ve bir sonraki bölümde görüşmek üzere.
13:33Teşekkür ederim.
13:34Teşekkür ederim.