Kulu’da meydana gelen 5,2 büyüklüğündeki deprem, Konya’dan ziyade Ankara’yı korkuttu. Akıllara “başkent, tüm şehirlerden daha güvenli değil miydi?” sorusu geldi. Çünkü özellikle Türkiye'nin deprem açısından en güvenli bölgesinin Konya ve Ankara çevresi olduğu söyleniyor. Ancak uzmanlar o bölgede de ciddi faylar olduğu konusunda uyarıyor. Peki başkentte nasıl bir deprem riski var, oradaki faylar hakkında ne biliyoruz, başkent deprem konusunda sanıldığı kadar güvenli değil mi? Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Özmen CNN TÜRK yayınında yanıtladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şöyle tabii aslında sizin sorunuzda belirttiğiniz gibi Ankara'nın deprem tehlikesiyle ilgili maalesef yanlış bir algı var hem toplumda hem bizi yönetenler açısından.
00:16Çünkü Ankara'mızın deprem tehlikesiyle ilgili Ankara'da var olan diri faylarla ilgili çalışmalar yeterli düzeyde değil.
00:26Bunların sayısı son yıllarda arttı.
00:30Özellikle Ankara'mızın kuzeyinde güneyinde doğusunda batısında Ankara'mızın dört tarafının yediden büyük deprem üretme potansiyeli olan faylarla çevrili olduğunu biliyoruz.
00:46Bunlar da vakti zamanı geldiği zaman yediden büyük depremle maalesef acımasız yüzünü bize gösterecekler.
00:54Hocam yani yedinin üzerinde ya da yedi büyüklüğünde bir deprem bekleniyor Ankara'da diyorsunuz anladığım kadarıyla.
01:04Ankara'nın çevresi yani Ankara'nın hemen il sınır kentinin altından geçen bir fay olmaması nedeniyle aslında Ankara deprem tehlikesiz diye düşünülmüş.
01:16Ama şöyle 70-75 kilometre Ankara kent merkezinden kuzeye, güneye, doğuya, batıya gittiğimiz zaman yediden büyük deprem üretme potansiyeli olan fayların olduğunu söylüyoruz.
01:30Biz hemen kentin altından geçmiyor ama 70 kilometre uzağında diye düşünelim.
01:35Bu örneği de şöyle somutlaştıralım aslında hani İzmir'de biliyorsunuz 2020 yılında Ege Denizi'nde Sisam Adası'nda bir deprem meydana gelmişti.
01:47Bunun İzmir'le uzaktan yakından ilgisi yok yani İzmir kentinin yaklaşık 75 kilometre uzağında meydana gelen bir depremdi.
01:55Ama Bayraklı'yı geldi İzmir'i yıktı.
01:58117 vatandaşımız yitirdi hayatını.
02:02Dolayısıyla depremin mesafe tanımadığı gerçeğinden yola çıkarak biz de Ankara kentini, Ankara'yı sınırlarını çevreleyen bu fay hatlarında olacak olası bir depremin Ankara'mızı da etkileyeceğini, Ankara kentini de etkileyeceğini yaptığımız açıklamalarda vurgulamış olduk.
02:23Şimdi hocam bu söylediğiniz Sayın Pampal'la yaptığımız bir konuşmada söylemişti yayında aklıma geldi şimdi.
02:32Sayın Pampal diyordu ki Türkiye'nin hiçbir yeri güvenli değil sizin bu verdiğiniz örnekte.
02:37Eğer oradan geçmiyorsa hemen yakınından bir fay geçiyor ve faylar büyük bir depremde çevresindeki kilometrelerce alanı etkiler.
02:46Dolayısıyla Türkiye'nin her yeri deprem bölgesi gibi bir cümle söylemişti mealen söylüyorum aklımda kaldığı kadar.
02:53O zaman sizin söyleminiz de bununla benzerlik taşıyor doğru mudur?
02:59Doğrudur Süleyman Hoca zaten hocamız bizim onunla çok sayıda çalışmamız var.
03:04Özellikle Ankara'yla ilgili de ciddi çalışmalar yaptık hocamızla beraber.
03:09Hani yaptığımız çalışmalarla biz sizin de verdiğiniz örnekten de yola çıkarak Ankara'nın deprem açısından tehlikesinin sanılanın aksine daha yüksek olduğunu ortaya koymuş olduk.
03:23Bu aslında şöyle de ortaya konuldu.
03:27Yani AFAD, Afet ve Hacıl Durum Yönetimi Başkanlığı 1 Ocak 2019 tarihinde Türkiye'nin yeni deprem tehlike haritasını yayınladı.
03:37Bundan önce 5 kez daha bu haritalar yayınlanmıştı.
03:40Bu son haritaya baktığımız zaman Ankara'nın deprem tehlikesinin daha önceki haritalara göre oldukça yüksek olduğunu bu haritada somut olarak göstermiş oldu.
03:53Yani resmi haritalar, resmi kanallardan da Ankara'mızın deprem tehlikesinin sanılanın aksine daha yüksek olduğunu da bu haritayla da ortaya konulmuş oldu.
04:06Peki hocam depremi konuşuyoruz tabi ki uzmanlık alanınız o ama deprem neye zarar veriyor?
04:11Yapılara zarar veriyor ve ne yazık ki ölümler yaşıyoruz.
04:156 Şubat depremlerinde de gördüğümüz oydu 11 ile etkilemişti.
04:19Şimdi Ankara'nın yapısı da o nasıl?
04:21Çevresinde olacak 7 büyüklüğünde bir depremde ne kadar hasar alır?
04:26Ankara'da depreme karşı hangi önlemler alınmalı?
04:29Biz aslında Ankara'mız için yıkmamız gereken en önemli şey Ankara deprem tehlikesiz diye düşünüldüğü için
04:40genelde bütün çalışmalar ve yapılar deprem nasılsa olmaz veya Ankara'da çok ciddi bir sarsıntıya neden olmaz diye düşünüldüğü için
04:51hem yapılar anlamında hem imar planları anlamında ciddi zaaflar olduğunu biz düşünüyoruz.
05:00Biz yapılarımızı neye göre yapıyoruz?
05:03Yürürlükte olan deprem haritaları zemine tütü ve bina deprem yönetmeliğine göre yapıyoruz.
05:11Deprem haritaları da 1945 yılından günümüze kadar tam 6 kez değişti.
05:16Bunların büyük bir çoğunluğunda Ankara kenti maalesef deprem tehlikesiz diye gösterildiği için de
05:25geçmiş tarihle özellikle 75 yılından önce yapılan binaların yapıların büyük bir çoğunluğu
05:32hiç deprem olmayacak gibi yapıldı.
05:36Sonra sonra biraz daha deprem tehlikesi yüksek diye düşünüldüğü için
05:41deprem parametreleri dikkate alınmaya başlandı.
05:44Ama bunları daha ciddi şekilde takip etmek özellikle Ankara'mızın yapı stoğunun ne olduğu,
05:53kaç yapı var, hangi tür yapılardan oluşuyor, bunların zemin özellikleri neler?
05:58Yani Ankara'mız maalesef zemin açısından da bakarsak yarısına yakını,
06:03hatta yarısından biraz fazlasının da zayıf zemin ve orta zayıf zemin diye sınıflandırdığımız zeminler üzerinde bulunuyor.
06:12Bunlar da deprem uzakta olsa bile deprem dalgalarının gücünü arttırarak binalara yansıttığı için de
06:21yapıların yıkılma olasılığını da arttırmış oluyor.
06:25Yani bu gerçeklerden de yola çıkmak gerekir.
06:28Hocam hatta bu söylediğinizi Ankara için örneklendirdiniz.
06:32Ben biraz önce hocamın Sayın Pampal'dan da bir örnek aldım sizin söylemlerinizle.
06:37Paralel zaten siz de belirttiniz beraber çalışmalarınız hocanız olduğunu.
06:41O zaman bu yapılan binaların bölge ne olursa olsun Türkiye'de depreme dayanıklı şekilde yapılmasının altını çizebilir miyiz?
06:49Bu önemli bir konu olduğu için.
06:51Lütfen buyurun nasıl değerlendiriyorsunuz?
06:54Yani Türkiye'de yapılan bütün binalar kaç büyüklüğündeki bir depreme göre hazırlanmalı?
06:59Hem zemin etüdü hem bina kalitesi hem donatı kalitesi olarak?
07:06Kesinlikle dediğiniz son derece doğru.
07:10Burada tehlike derken tehlikenin de oranları var.
07:13Diyelim Kuzey Anadolu fayı üzerindeki tehlikeyle Ankara'da gerçekleşecek tehlikenin eşit düzeyde olduğunu söyleyemeyiz.
07:23Ama Ankara'yı da öyle olduğu için de deprem tehlikesiz diye düşünemeyiz.
07:29Türkiye'de biz bir yapıya bir binaya gelecek deprem dalgasının gücünü deprem tehlike haritalarıyla ortaya koyuyoruz.
07:38Yani şu anda yürülükte olan deprem tehlike haritasına göre Ankara'daki yapıların en azından 150 gayrlık yer ivmesine dayanacak şekilde yapılmış olması lazım.
07:52Bu daha önceden çok daha...
07:53Biraz da izleyicilerimizin bizim anlayacağımız cümle haline soksanız o cümlenin karşılığı ne olur hocam?
08:01Yani 7 büyüklüğünde 8 büyüklüğünde bir deprem mantığında.
08:04Ne olur yani binalarımız bir kere bizim bir deprem olduğu zaman bina ağırlığının %15'i oranında bir kuvvetle sarsılacağını bize bu haritalar gösteriyor.
08:19Ama bu tabii zayıf zeminlerde bu oran daha da yükselir deprem dalgaları artacağı için.
08:26Dolayısıyla da artık Ankara'da 2019 yılından sonra bu şekilde gelecek yer ivmelerine yani bina ağırlığının %15'i kadar bir kuvvetle sarsılacağına dayanıklı olacak şekilde yapılmaya başlandı binalar.
08:44Ama öncesinde böyle bir bilimsel durum ortaya konmadığı için iç deprem tehlikesiz diye düşünüldüğü için eski binaların da deprem açısından daha dayanıksız olduğu, sizin de belirttiğiniz gibi olası büyük bir depremi hazırlıksız olduğunu söyleyebiliriz.