Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:14Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, hoş geldiniz efendim yayınımıza.
00:17Dün ABD Başkanı Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan telefonda görüştü.
00:22O görüşmede Rusya-Ukrayna Savaşı'na ilişkin, Suriye'deki son duruma ilişkin paylaşımlarda bulundu.
00:27İki lider bunun yanında Türkiye'nin F-35 programına yeniden dahil edilmesine ilişkinde bir talebi oldu Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın.
00:34Bunun yanında ABD'nin Yemen'de bulunan İran'a yakınlığıyla bildiğimiz Husi'lere yönelik bir hava saldırısının olduğunu da ekleyelim.
00:41Bu saldırıların süreceği söyleniyor.
00:43Şimdiye dek Husi'lere bağlı Sağlık Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre 50 kişinin öldüğü, 100 kişinin de yaralandığı gelen bilgiler arasında.
00:51İlerleyen günlerde dış politikada neler olacak ve Türkiye'ye nasıl yansıyacak?
00:55Bugün sizler için emekli diplomat Engin Solakoğlu ile konuşacağız.
00:59Hoş geldiniz Sayın Solakoğlu.
01:01Hoş bulduk İrem Hanım.
01:03Efendim ben şimdi Cumhurbaşkanı Erdoğan'la Trump arasındaki görüşmeyle başlamak istiyorum.
01:08Orada F-16 sürecinin sonlandırılması ve F-35 programına da yeniden dahil olunması gibi bir talep var.
01:16Buradaki son durumu bir dinleyelim sizden.
01:18Bu talep karşılık bulur mu?
01:21Öncelikle son durumu herhalde iki başkandan başka kimse bilmiyor.
01:25Çünkü hatırlayacak olursak bu F-16 meselesi çözüldü tamam bitti denilenin neredeyse bir yılı geçti.
01:32Ortada henüz bir uçak yok.
01:34Yani o arada tabii dünyada önemli gelişmeler oldu.
01:36Amerika henüz yeni yönetimiyle birlikte tam bir dış ilişkiler dengesi kendi içerisinde kurabilmiş değil.
01:42Dolayısıyla yani senatosu, temsilciler meclisi henüz daha çok çalkantılı günler yaşanıyor.
01:49Dış politika önceliklerinde Rusya konusu çok öne çıktı.
01:52Ukrayna konusu çok öne çıktı.
01:54Ortadoğu konusu dururken tabii Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında da
01:59geçmişte gördüğümüz kurumsal seviyede nispeten ilerleyen bazı ilişkiler kesintiye uğramış gibi gözüküyor.
02:07Yani uzun süredir iki taraf arasında çok böyle Milli Savunma Bakanlığının, Dışişleri Bakanlığının
02:12bu özellikle uçak alımı konusundaki müzakerelerinin devam ettiğine dair bir şey duymuyoruz biz.
02:18Demek ki bu iki liderin şimdi görüşmesi bunların yeniden başlayacağına, yeniden başlayabilme ihtimalinin doğduğuna işaret ediyor.
02:26Önce oraya bakacağız.
02:27Şimdi orada bize tabii kamuoyuna açıklanan F-16 alımı sürecinin tamamlanması,
02:33yani işte yeni model, yeni benim deyimimle rektifiye yapılmış yeni F-16'ların alınması
02:40ve Türkiye'nin daha önce çıkarılmış olduğu F-35 konusuna dahil edilmesi talep edilmiş.
02:46Yani bu tabii olur mu olmaz mı?
02:48Bunun için henüz çok erken.
02:50Çünkü bu arada birbiriyle çelişen bir takım durumlar var ikili ilişkilerde ve uluslararası ilişkilerde.
02:56Türkiye bakımından söylüyorum bunu.
02:58Bunlardan bir tanesi Avrupa ile Amerika Birleşik Devletleri arasında büyüyen bir açı var dünyaya yaklaşım konusunda.
03:05Bir taraftan da Türkiye'nin o büyüyen açının yarattığı boşluğu doldurmaya yönelik bazı çabaları var.
03:13Yani ondan faydalanarak Avrupa ile özellikle savunma işbirliği konusunda bir yakınlaşma çabası var.
03:20Şimdi bu iki denklem birbiriyle nasıl örtüşecek yeniden?
03:23Yani Amerika Birleşik Devletleri ile siyasal ve özellikle de askeri ilişkileri yakınlaştıralım dediğimiz bir anda ki telefon konuşmasından çıkan şey bu.
03:33Aynı anda Avrupa ile biz ortak bir Avrupa özerk Avrupa gücüne katılalım buna destek olalım gündemini nasıl yürüteceksiniz?
03:43Yani bu hiç böyle yanıtı çok kolay verilebilecek bir çelişki değil.
03:47Yani iki tarafın birbirinden uzaklaştığı bir anda siz iki tarafa birden yatırım yaptığınızda mutlaka bir tarafla mesafeniz açılır.
03:55Yani burada ikisinde birden kazanma ihtimaliniz yoktur ama bu bizim AKP'de çok sık gördüğümüz bir özellik.
04:02Her yere bir köprü atma, köprü atamasa da attığını söyleme.
04:06Bu görüşmeyi bu şekilde yorumlamakta fayda var.
04:09Bu bir çabanın ürünüdür.
04:11Bir yandan da Türkiye kamuoyuna dönerek işte biz çok önemli bir ülkeyiz.
04:15Bakın Amerika ile de konuşuyoruz, Rusya ile de konuşuyoruz, AB ile de konuşuyoruz demenin ve bunu iç siyasete tahvil etmenin bir yöntemidir.
04:22Henüz bunun somut bir dış politik sonuç alacağına dair bir işaret yok.
04:28Şimdi burada aslında ABD Türkiye ilişkilerini konuşurken Suriye'ye de hemen geleceğim.
04:35Çünkü orada ABD destekli SDG geçtiğimiz hafta Suriye geçici hükümeti ile bir anlaşma imzaladı.
04:41Bu anlaşmanın ardından Suriye içerisinde tepkiler var ama Türkiye'den verilen tepkiler olumlu olduğunu söylemekle birlikte
04:48çok da aslında iktidarın alışılmış bir biçimde üzerinde tepindiği ve çok sevindiği bir gündem olmadı.
04:54Tam bu noktada Suriye'de yapılan anlaşma ve aslında oradaki gelişmeler ABD ve Türkiye'nin isteklerini bir yana koyduğumuzda çelişkiler de var mı?
05:04Türkiye oradaki yapıyı bir terör örgütü olarak görüyor.
05:07Şimdi işin gidişatı Ankara'nın isteğine uyuyor mu sizce?
05:13Şimdi işin gidişatı Ankara'nın isteğine daha doğrusu gece yattıklarında rüyalarında gördükleri kadar güzel ideallere uymadığı muhakkak.
05:23Ama dış politika böyle bir şey değil.
05:25Sizin Türkiye gibi orta boyutlu bir ülkenin kendi bölgesinde ve komşusu dahi olsa bir ülkedeki gelişmeleri Suriye özelinde de özellikle
05:34tek başına belirleyeme gücü olmadığı belli.
05:37Bunu zaten herhalde Türkiye'de dış politika yapıcıları ve uygulayıcıları da biliyorlar.
05:41ABD gibi bir filin olduğu yerde siz orta boyutlu bir ülke olarak ancak belirli ölçüde gelişmeleri etkileyebilirsiniz.
05:50O yüzden şimdi burada Türkiye açısından önemli olan şudur.
05:53Şimdi Türkiye'de biz bir takım denklem ve değerlendirmelerin çok hızlı değişebildiğini görüyoruz.
05:58Yani terör örgütü dediğimiz bir şey bir süre sonra daha saygın bir şeye dönüşüyor.
06:04Şöyle bir hatırlatma yapalım.
06:06Bundan 7-8 sene önce yani çok da uzun zaman olmayan bir önce PYD, YPG yani PKK ile bağlantılı olduğunu herkesin bildiği ve kabul ettiği bir örgüt
06:16Türkiye'de siyasal seviyede ağırlanıyordu ve kimse onlara terörist demiyordu.
06:21Sonra terörist oldular tekrar.
06:23Şimdi Türkiye'de bir şey başladı süreç başladığı için acaba tekrar terörist olacaklar mı olmayacaklar mı henüz tartışma konusu.
06:31Onun için bunlar kesinleşmiş yargılar değil.
06:34Doğal olarak ülkeler kendi dış politik tercihlerine göre bu şeyleri yapıyorlar.
06:39Aksi takdirde şöyle de bir durum var.
06:41Aslında terörist dediğimiz zaman aklımıza Suriye ölçeğinde ilk gelen örgütün HTŞ olması gerekir.
06:48Evrensel kurallar bakımından bir terör örgütü HTŞ'dir.
06:52SDG ise Amerika tarafından çok ciddi bir şekilde desteklenmiş ve Batı'nın sadece Amerika adında değil İngiltere'nin Fransa'nın hem askeri hem siyasi desteğini almış.
07:02Ve nispeten daha disiplinli bir ordu niteliği taşıyan silahlı kuvvet niteliğini taşıyan bir örgüt.
07:08Tabi ki bu anlaşma önemli.
07:10Tabi ki bu anlaşma Hakan Fidan'ın, İbrahim Kalı'nın, Recep Tayyip Erdoğan'ın tam olarak istediği şeyi öngörmüyor.
07:18Neden öngörmüyor onu da bir hatırlatalım isterseniz.
07:21Şimdi ülkedeki bu egemen iki gücün güçlerini karşılaştırdığımızda bir tanesinin 30-40 bin civarında askeri olduğu söyleniyor.
07:31Ve HTŞ kendi iç disiplini çok zayıf. En son Alevi katliamlarında da gördüğümüz gibi.
07:36Aslında başın ne dediğini genellikle ortanın ve alt kısmın çok dinlemediği zaten uluslararası cihatçılardan oluşmuş bir örgüt.
07:46Yani ciddi bir jerarşisinin bulunduğunu söylemek kolay değil.
07:50Savaşma kapasitesi konusunda da hani Suriye'de iktidar el değiştirirken bir şey görmediğimiz için bir şey söyleyemiyoruz.
07:57Ama SDG 90-100 bin civarında gayet disiplinli savaş deneyimi bulunan bir kuruluş.
08:05Şimdi bu iki kuruluştan bir tanesinin yani SDG'nin aslında PYD ve YPG'nin omurgasını oluşturduğu
08:12SDG'nin Suriye'deki merkezi orduya katılacağı söyleniyor.
08:16Şimdi burada basit bir aritmetik sorusu karşımıza çıkıyor.
08:1940 bin kişilik diyelim, 40 bin kişilik bir orduya 90 bin kişilik bir ordunun katılması en alt rakamıyla söylüyorum.
08:27Nasıl olacak da bir tabiyet ilişkisi doğuracak?
08:30Bu yani açıkçası yani o ordunun büyük ölçüde nitelik değiştirmesi demektir.
08:36Yani siz SDG kimliğinizden sıyrılın, Suriye ordusunun yani HTŞ ordusunun egemenliğine girinin talebi gerçek hayatta uygulanabilir bir talep değil.
08:46Mutlaka yani daha kaliteli ordu, daha iyi ordu, daha kötü orduya galebe çalacaktır.
08:52Demek ki orada bir daha alınacak çok mesafe var.
08:55Bu da mesela Türkiye'nin arzu edeceği bir sonuç değildir.
08:59Yani HTŞ'nin görülüşte kontrolünde olan ama fiilen SDG'nin savaş gücünün öne çıktığı bir yapı Türkiye'nin arzu edeceği, şimdilik arzu edeceği bir şey değildir.
09:10O yüzden bu önümüzde çok gelişmelere gebe.
09:12Ben çok sık yazdım ve konuştum bu konuda.
09:15Henüz ben bu çerçeve anlaşmasının hayata geçeceğinin Amerika'nın bütün isteğine ve baskısına rağmen kesin olmadığını düşünüyorum.
09:25Çünkü bunun uygulama aşamasında hem SDG içerisinden hem HTŞ içerisinden ciddi direnişler, dirençler olacaktır.
09:34Bu sadece ordu meselesi de değil, petrol gelirleri meselesi var, anayasal düzene ilişkin şeyler var.
09:40Nitekim Suriye'de bu anlaşmanın hemen ardından ilan edilen geçici anayasanın yapısı,
09:46SDG'nin bugüne kadar savunduğu temel ilkeler, demokrasi, kadın erkek eşitliği şu bu,
09:54yani uygular uygulamaz ama savunduğu bir siyasi çizgi haline getirdiği eğilimlerle hiç uzlaşan bir yapı değil.
10:01Nitekim bu anlaşma imzalandıktan hemen sonra önce PKK'dan bir eleştiri geldi.
10:08Özellikle anlaşmanın zamanlamasına dair olarak bunun şimdi sırası mıydı?
10:13Yani Alevi cesetleri sokaklarda yatarken çok büyük bir katliama imza atılmışken
10:18bu neden HTŞ'ye biz bir halat attık, bir barış çubuğu, barış eli uzattık diye bir eleştiri geldi.
10:25Onun arkasından ortaya çıkan anayasal taslak da bu eleştirileri haklı olarak, PKK açısından haklı olarak daha da kuvvetlendirdi.
10:34O zaman biz şimdi karşımızda iki tane kuvvet var, bir çerçeve anlaşması yapmış gözüküyorlar ama
10:39bunun yani bu kol kola yürümenin çok uzun süreli olabileceğine dair henüz sağlam somut kanıtlar yok.
10:46Suriye cephesi daha çok fazla gelişmeye ve çatışmaya, gerginliğe gebedir.
10:51Yani Amerika bile, Birleşik Devletleri bile olsanız başka bir ülkede yaptığınız planlar birebir yürümez.
10:58Türkiye gibi bir ülke olduğunuzda çok daha azdır böyle bir olasılık.
11:02O yüzden bir takım sürpriz gelişmeleri tarafların hazırlıklı olması doğaldır.
11:07Suriye'de daha bizi uzun bir süre bir istikrarsızlık dönemi bekliyor.
11:11Peki, şimdi açılışta da söyledim bir yandan da ABD'nin Yemen'deki husulere yönelik bir saldırısı oldu.
11:18Saldırıların da devam edebileceğine dair bir açıklama yapıldı.
11:22Hatta Trump dedi ki, İran husulere desteğini kesmelidir.
11:26Bu anlamda bir uyarı da bulundu.
11:28Şimdi aslında bölgedeki son zamanlarda yaşanan gelişmeler İran'ın vekalet güçlerinin oldukça zayıfladığını gösteriyor.
11:34Hamas'tan da bahsedebiliriz, Lübnan cephesinde Hizbullah'tan vs.
11:38Suriye'de yaşananlar zaten tam anlamıyla aslında İran'ın bölgedeki ağırlığının azalması da sebep oldu ve direniş eksenine büyük anlamda zarar verdi.
11:46Bu noktada bir yandan da silahlanmanın arttığı savunma sanayine çok daha fazla para harcanmasının gerektiğini söylendiği bir dünyada artık.
11:54İran'a yönelik de bir ABD saldırısı ya da yine belki bir vekalet güçler üzerinden orada bir savaş İran'a yönelik hareketler bekliyor musunuz yakın veya orta vadede?
12:05Şimdi burada çok uzun zamandır zaten hani aşağı yukarı bölgeyi takip eden herkesin üzerinde birleştiği konu
12:13Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail'in özellikle de İsrail'in güvenliğini öne alan bir siyaset izleyen Amerika Birleşik Devletleri'nin bir sonraki hedefinin İran olacağıydı.
12:23Yani İran olacağı hemen hemen burada hiç kimsenin bir kuşkusu yoktu.
12:27Elbette geçtiğimiz yılda yaşanan gelişmeler bu direniş ekseni denen eksenin parçalarını birbirlerinden koparttı.
12:34Ancak eksenin unsurlarını ortadan kaldırmadı.
12:37Yani tabii ki eksen dediğimiz şey bir düz çizgi veya bağlantılar olduğu bundan bahsedersek evet bu çok zayıfladı.
12:44Hizbullah için söyleyebiliriz, Hamas için söyleyebiliriz, Husiler için belki söyleyebiliriz.
12:49Irak'taki Haçlı Şabi'yi de şu sırada ciddi bir Amerikan baskısı altında.
12:54Bunların hepsi İran'la bağlantılı güçler.
12:57Fakat bunları vekil güçler diyerek azımsamak ya da bunların sadece İran gündemiyle hareket ettiğini söylemek bir anlamda
13:04o yörede yaşayan halklara ve onların hassasiyetlerine de biraz yabancı kalmayı gerektiren bir yaklaşım ve bence doğru bir yaklaşım değil.
13:12Şimdi Yemen aşağı yukarı tarih boyunca hemen hemen hiç kimsenin bir çok kritik bir yerde bulunuyor.
13:18Hiç kimsenin tam olarak hakim olamadığı gerek yani dağlık yapısından dolayı insanın sertliğinden dolayı kimsenin hakim olamadığı
13:27bu yüzden uzun süre bölünmüşlük yaşayan farklı rejimlerle yönetilen ve işgallerin kalıcı olmadığı bir ülke.
13:34Şimdi eğer Yemen'deki Husi'leri sadece İran yönetiyor dersek ve İran'ı uyararak ya da Yemen'deki Husi'lere bir şey söyleyerek İran'ı etkilemeyi düşünüyorsak
13:45burada yanlış yaklaşıyoruz demektir.
13:47Ne yaptı Husi'ler?
13:48Husi'ler özellikle bütün Arap dünyasının işte bizde bu İslam dünyası denilen aslında olmayan ama o toplamın elini kolunu kavuşturup
13:57sadece ağlamakla ve sızlanmakla yetindiği bir Filistinli katliamı, soykırımı sırasında bir tek açıkçası Yemenliler çok somut,
14:07doğrudan kendi toprakları olmamasına rağmen de komşu da olmamalarına rağmen çok somut bir şekilde Filistin halkının yanında durdular
14:14ve esasen bir soykırım projesi yürüten İsrail'e ve batıya kendi yapabilecekleri kadar zarar vermeye çalıştılar.
14:22Neydi bu? Dünya ticaretini etkilemek.
14:24Yani bu sadece İsrail'e gelen gemilerin engellenmesinden ibaret görülmemeli.
14:30Burada amaç bir Filistinli soykırımına göz kapayan dünyanın işleyişini engellemekti.
14:38Çok iddialı görünüyor fakat %25'e yakın bir ticari sapma yarattılar.
14:42Bu da az buz bir şey değildir.
14:44Netice itibariyle 70-80 bin askeri gücü olan bir askeri gruptan bahsediyoruz.
14:50Tabii ki birkaç milyonluk bir tabanı da var ama yani çok küçük bir taban.
14:55Bunu sadece İran istediği için yapmış değiller ve tabiatıyla Trump yönetimi zaten Amerika bundan önce de
15:03İsrail ile Amerika ile birlikte ortak operasyonlar düzenliyordu.
15:07Şunu unutmayalım ki biz Yemen'de geçtiğimiz yıllarda çok uzun süren bir iç savaş yaşadık.
15:13O iç savaş sırasında Suudi Arabistan güçleri yine Amerika'dan ve Avrupa'dan aldıkları silahları
15:18Yemen'in sivil halkı üzerinde denediler.
15:21Birleşmiş Milletler'in raporlarına göre sadece savaştan değil o koşullar yüzünden yaratılan koleradan,
15:26başka salgın hastalıklardan on binlerce çocuk öldürüldü.
15:30Yemenliler de Müslüman ama nedense Müslüman ülkelerden pek ses çıkmadı.
15:34Çünkü öldürenler de Müslümandı ki bu genelde %75 böyle oluyor.
15:39Şimdi bu noktadan itibaren Trump'ın Yemen'e saldırması, Yemen'i tehdit etmesinde bir sürpriz yok.
15:45Çünkü o bir çıbanbaşı olarak gözüküyor.
15:48Fakat Yemen'e yapılacak hava saldırıları, donanmayla yapılacak bombalamalar, füzeler, dronlar vs.
15:54Bunların Yemen halkını, oradaki Husileri yıldıracağını ve ortadan kaldıracağını düşünmüyorum açıkçası.
16:01Çünkü bugüne kadar hiç kimse bunu yapamadı.
16:03Defalarca denendi.
16:05Buraya gerçekten birkaç yüz bin Amerikan askerinin çıkartılması belki bir çare olabilir çok ağır kayıplarla.
16:12Yani Yemen ne Irak'tır ne Libya'dır.
16:15Öyle bir coğrafya değil çok zor bir yer.
16:18O yüzden oradaki bu direnç sürecektir.
16:20Burada asıl mesele ABD, İsrail, İngiltere gibi ülkeler.
16:25Unutmayalım ki İngiltere bu operasyona aktif olarak katıldı.
16:29Bir yandan da Türkiye'de bazı çevreler İngiltere'nin Avrupa'nın Amerika'dan bağımsız olarak oluşturacağı
16:35hatta Türkiye'yi de davet edeceği bir askeri inisiyatif bekliyorlar.
16:39Şimdi bu komiktir.
16:41İngiltere böyle bir şey yapmaz.
16:43Bu bir oyalama taktiği.
16:45Belki sorunuz olursa gireriz.
16:47Ama burada İran'ın hedef alınıp alınmayacağı konusu esas itibariyle Çin ve Rusya'nın tavırlarına bağlıdır.
16:53Yani Çin'in, ben şimdi az evvel yayına bağlanmadan okudum, İran'a ciddi telkinlerde bulunduğu
16:59özellikle nükleer masadan kalkmaması, nükleer pazarlıklarda yapıcı bir pozisyon almasına yönelik telkinleri var.
17:08Rusya ise İran'ı iki yönden önemsiyor.
17:12Bunlardan bir tanesi elbette enerji ilişkileri var, savunma ilişkileri var, hatta bir savunma işbirliği mekanizmaları da var.
17:18Ama bir yandan da İran, Rusya bakımından, Rusya'nın her zaman tarih boyunca hep en sıcak karnı, en yumuşak karnı olarak gördüğü
17:28Kafkasya'nın önünde bir kilit niteliği taşıyor.
17:31İran'ı kaptırdığı anda bir batılı yanlısı, iktidara, Rusya, o zaman kuşatılması neredeyse tamamlanmış olur.
17:38Buna izin vermez.
17:39Çin'in ise daha ekonomik bir gerekçesi var.
17:42İran'ın çökertilmesi, Çin'in özellikle petrol alımlarında çok ciddi sıkıntı yaratabilir.
17:48Bizim şu anda son gördüğümüz rakamlara göre İran'ın sattığı han petrolün %80'ini Çin alıyor.
17:55Yani çok ciddi bir yaptırımları vesaireyi de etkisiz kılan bir şey.
18:00O yüzden de İran'ı hedef alan bir operasyon başlatmak çok kolay bir karar değil.
18:06Bunun için Trump gibi bir deli yetmez.
18:08Başka insanların da buna ikna olması gerekir ama her şeyden önce Rusya'nın ikna edilmesi gerekir.
18:19Zaten son zamanlarda da Rusya'yla bir barışma politikası güdüyor Trump.
18:23Dolayısıyla belki de yakın ve orta vadede bunu beklemiyoruz.
18:27Sizin az önce girdiğiniz konuyu biraz açalım istiyorum çünkü çok da tartışma yaratıyor.
18:31Şimdi evet ABD ile AB arasında bir siyasi ve ekonomik yarılma var.
18:35Bu gözüküyor ama bir yandan da ABD'nin AB'yi zorladığı artık kendi savunma harcamalarınızı kendiniz yapın.
18:42NATO'ya dayanmayın ve biz daha az para harcayalım siz de biraz elinizi taşın altına koyun vesaire gibi.
18:49Burada Avrupa'nın da tabii girişimleri oluyor, belli planları var ama bir anlamda da Türkiye'ye göz kırpılıyor.
18:56Bu açıdan Türkiye ile iş birliği yapılabileceğine dair Türkiye'den de olumlu yanıtlar geliyor.
19:02Şimdi ne dersiniz, nasıl yorumluyorsunuz bu tabloyu?
19:05Tekrar dönüp dolaşıp Türkiye'nin en iyi ihraç malı ordusudur anlayışına mı geliyoruz?
19:11Maalesef o hiç değişmiyor çünkü Türkiye katma değerli bir ürün üretemiyor.
19:16Yani sanayisinin en geliştiği zamanlarda bile Türkiye'nin ihracat şampiyonlukları montaj ihracatından ibaret.
19:23Dolayısıyla yani burada o kötü benzetme yani aslında insanlarımızın canını bir meta gibi gösteren benzetme hiç geçerliğini kaybetmiyor.
19:33Ama bir yandan da şöyle objektif yani gayet nesnel bir şey var.
19:37Birincisi Avrupa'nın silah sanayi henüz böyle bir özerk yapıyı kaldırabilecek nitelikte değil.
19:45Ciddi bir sınayi dönüşüm gerekiyor.
19:47O sınayi dönüşümü yaparken toplumsal dengelerin sarsılması Avrupa'daki iktidarların sarsılması da söz konusu.
19:55Hiç kolay bir şey değil çünkü askeri harcamalarınızı ciddi şekilde arttırmanız Avrupa gibi kapitalist bir düzen sermaye karlarına dokunmayacağına göre sosyal harcamaları azaltacağınız anlamına geliyor.
20:08Sosyal harcamaları da bugüne kadar ikinci dünya savaşı sonrasında belirli oranda bir sosyal devlete alışmış kitleler için kabullenilmesi kolay bir şey değil.
20:18Dolayısıyla burada politik bir risk var.
20:20Aynı zamanda da bir sivil sanayiyi askeri sanayiye çevirmek zaman isteyen bir şey.
20:26Ve burada unutulan bir nokta var.
20:28Şimdi ben bir Marxist olduğum için hep ekonomik politikaya bakıyorum.
20:33Yani bu siyasi irade, jeopolitik irade istekler güzel.
20:37Bunu yapacak için araçlar lazım.
20:39Bu araçların başında da kaynak geliyor.
20:41Kaynakta şöyle bir şey var.
20:43Enerji kaynakları konusunda yani bütün bu dönüşümleri gerçekleştireceğiniz şeyler konusunda eğer dışa bağımlıysanız özel bir güç oluşturamazsınız.
20:52Bu zaten eşyanın tabiatına terstir.
20:55Yani Avrupa'nın kendileri açısından maalesef Rusya'dan ve Amerika Birleşik Devletleri'nden farklı olarak enerji konusunda dışa bağımlılığı var.
21:05Çok ciddi bir dışa bağımlılığı.
21:07Dolayısıyla Rusya'dan alamazsa Amerika'ya dönüyor.
21:10Amerika'dan alamazsa Rusya'ya dönüyor.
21:12Yoksa Almanya'da kömür çıkartarak siz Avrupa'yı silahlandıramazsınız.
21:16Böyle bir imkanınız yok.
21:18Türkiye'nin meselesi de şurada.
21:20Türkiye'nin iki tane avantajı var.
21:22Bir tanesi iktidarı zaten insanlarının canına değer veren bir iktidar değil.
21:26Dolayısıyla istenildiği kadar askeri ortaya masaya koyabilecek bir iktidar.
21:31Bu öteden beri biliniyor.
21:32Yani zaten AKP o anlamda kendi çıkarları doğrultusunda bunu yapmaya hazır.
21:37Ama bir başka önemli özelliği var.
21:39Yine Türkiye'de aktarılan kaynaklardan dolayı ciddi bir artık silah sanayi gelişmiş vaziyette.
21:45Özellikle Baykar'ı söylüyoruz gerçi ama bunun Aselsan'ı, Roketsan'ı.
21:50Yani çok ciddi bir silah sanayi var.
21:52Artık öyle dalga geçilecek bir silah sanayi değil.
21:54Tam tersi Avrupa'da söz sahibi olabilecek.
21:57Her konuda değil belki ama birçok konuda üretim kapasitesi var Türkiye'nin.
22:02Dolayısıyla böyle bir girişim yapılacaksa Türkiye'nin hem sınayi askeri diyorum ben buna kapasitesinden
22:09hem de insan kapasitinden yararlanmak zaten makul bir tercih olarak görünüyor Avrupalıların.
22:15Ama burada asıl mesele şu bu girişim gerçekçi midir ve bu girişim bir sonuca ulaşır mı?
22:21Asıl mesele oradadır.
22:23Benim görebildiğim kadarıyla AKP'de bu işin gerçekten bir sona ulaşacağını yani başarıyla sonuçlanmayacağını biliyor.
22:31Fakat o süreç içerisinde Avrupa'yla yan yana görüntü vererek Avrupa masasına oturarak
22:37Kıbrıs'ta daha olumlu bir kendince olumlu bir tutum alarak
22:41Avrupa'yla birlikte hareket ederek hem dönüp iç kamuoyuna bakın bizsiz masa kurulmuyor biz her yerde varız diyebilmek
22:49hem de mümkünse şimşek programı için ihtiyaç duyulan fonların bir kısmını buradan temin edebilecek bir yakınlaşma doğurmaktır amacı.
22:57O arada gümrük birliğinin derinleştirilmesi gibi Türkiye sermayesinin çok önem verdiği bir konu var.
23:02Belki burada bir kazanım elde edebilir ve bütün bunları iç siyasete yönelik olarak halkımıza yönelik olarak da kullanabilir.
23:09Bakın ne varsa bende var ben yapabiliyorum Avrupa Avrupa diyordunuz işte Avrupa'yla da yakınlaşıyorum diyebilir.
23:15Yoksa bunun sonuca varmasını beklediğini zannetmiyorum AKP'nin.
23:20Demin ilk başta konuştuk Amerika Birleşik Devletleri ile bir yandan çok önemli çıkarlarımız var siyasi askeri vesaire.
23:28Amerika'nın hoşuna gitmeyecek bir çabayı ne kadar ileri götürebilirsiniz?
23:33Trump'ın hoşuna gitmeyecek.
23:35Artı bugüne kadar Türkiye Cumhuriyeti kurulduğundan beri hiçbir Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin yapmadığı bir şey yapıp
23:41Rusya'nın doğrudan karşısında konuşulacak bir askeri birliğe nasıl katkı verebilirsiniz?
23:46Yani bunlar öyle çok kolay işler değil.
23:49Türkiye Rusya ilişkileri de ayrı bir başlık olarak burada zorlaştırıcı ve bu işi imkansız hale getirecek.
23:54O yüzden ben burada gördüğüm kadarıyla AKP bu süreci mümkün olduğu kadar bu sürecin içerisinde yer almak
24:01ama son tahlilde gerçekleşmeyeceğini bilerek hareket ediyor.
24:05Peki o halde bitirmeden evvel şimdi tam bu konuyla da bağlantılı olduğu için Rusya Ukrayna meselesine de gelelim.
24:11Orada bir barış öngörülüyor artık ama Ukrayna'nın en büyük isteği belki de tek kazanımı olacak zaten bu savaşın ardından.
24:18Bir garanti güç, askeri bir güç olması kendisini Rusya'ya karşı koruyabilecek.
24:23Avrupa gerekirse oraya asker yollarız gibi laflar ediyor ama bir anlamda da sonra o lafların
24:29ABD ile yapılan görüşmelerin ardından çok arkasında durulmadığı bir konjonktür var öyle söyleyeyim.
24:35Türkiye'ye ilişkin de Ukrayna'nın Türkiye aslında garantör olabilir gibi birkaç açıklaması oldu.
24:40Türkiye'den tabii tam olarak bunu destekleyen ve tamam edeyen bir açıklama gelmedi.
24:45Yalnızca toprak bütünüğüne vs. vurgu yapılıyor ama orada böyle bir durum yaşanması
24:50yani Türkiye'nin Ukrayna'ya asker gönderip bir garantörlük rolü üstlenmesi gibi bir durum sizce görebilir miyiz?
24:58Şimdi bu tabii garantörlük lafı çok kullanılan ve yanlış kullanılan terimlerden bir tanesi.
25:03Bunun olması ancak tarafların yani her iki tarafın da Ukrayna'nın da Rusya'nın da kabul edebileceği
25:09altına imza atacağı uluslararası bir anlaşma ile mümkün.
25:12Eğer böyle bir garantör tayin edilecekse bunu bir uluslararası anlaşma tayin eder ve tarafların kabul etmesi şarttır.
25:20Siz kendi kendinize veya bir tarafın isteğiyle garantör filan olamazsınız.
25:24Şimdi ikincisi garantör dediğimiz ülkenin her iki tarafa da belirli bir mesafesi ya da yakınlığı veya uzaklığı olması gerekir.
25:33Yani çok bir tarafın Türkiye bir NATO ülkesi olarak Rusya bunu defalarca söyledi.
25:38Türkiye ile iyi ilişkileri bulunduğunu kabul ediyor.
25:41Fakat Türkiye'yi tarafsız kabul etmiyor.
25:43Neticede NATO'nun sürdürdüğü bir savaşın biz de içindeyiz dolaylı olarak.
25:47Dolayısıyla yani burada Ukrayna savaşmıyor sadece.
25:51O yüzden bu biraz nasıl söyleyeyim hani uçuk bir proje.
25:55Yani biz buraya Ukrayna'nın güvenliğini garanti etmek için asker göndereceğiz kadar basit olmayacaktır olay.
26:03Bir de şöyle bir şey var.
26:05Yani bu Avrupa bu fikri ortaya attığı zaman İngiltere'si Fransa'sı filan başta böyle pek bir coşkulu davranıyorlar.
26:12Bu 50 yıllık bir hikayedir.
26:13Yani ortak Avrupa gücü filan.
26:15Sonra mesela İtalya'dan en son Meloni'den biz oraya asker göndermeyeceğiz dedi.
26:20Yani bizim bilebildiğimiz kadarıyla Hollanda gibi ülkeler son tahlilde Almanya.
26:26Almanya'nın son yıllarda asker gönderdiği çok az yer var.
26:29Zaten de ordusu da öyle çok kalabalık bir ordu değil.
26:32İngiltere sürekli bu işleri kışkırtıyor ama kara ordusunun mevcudu 85 bin kişi.
26:37Yani bütün kara ordusunun mevcudundan bahsediyorum.
26:39Dolayısıyla yani bu öyle biraz ham hayal.
26:44Bu garanti ya da Ukrayna'dan geriye kalacak olan bölümün güvenliğinin korunmasıyla ilgili olarak bu ancak politik bir garanti olabilir.
26:54Yoksa siz Rusya'nın karşısına asker koyarak o garantiyi elde edemezsiniz.
26:58Bir de belki kamuoyumuzda çok yanlış Batı'dan özellikle yansıtıldığı için verilen bir şey var.
27:04Onu düzeltmek için fırsat olarak kullanayım.
27:06Rusya'nın bunun ötesinde genişlemek ya da Ukrayna'nın gerisini almak gibi bir niyeti yok.
27:12Çünkü Rusya başından itibaren bir hedef belirledi ve Rusça konuşanların ağırlıkla yaşadığı bölgeler benim dedi.
27:20Bunu da aldı, büyük ölçüde aldı.
27:22Bunun ötesinde Rusya'nın ne niyeti var ne de kapasitesi var bakın.
27:27Yani kapasitesi olsaydı bu savaş 3 sene sürmezdi.
27:30Yani bunu da unutmayalım.
27:32Hani birilerinin gazına gelip biz asker göndereceğiz, bizi de Avrupa Birliği'ne alacaklar falan gibi.
27:37Böyle Nasreddin Hoca'nın koyunları misali hesaplara girmenin alemi yok.
27:42Türkiye'nin güvenliği ve Türk insanının güvenliği her şeyden önemlidir.
27:46Sayın Solakoğlu çok teşekkür ediyorum vakit ayırıp analiz ettiğiniz için.
27:50Ben teşekkür eder, iyi yayınlar dilerim.
27:53Hoşçakalın efendim.
27:55Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, emekli diplomat Engin Solakoğlu bizlerleydi.
27:59Dış politikaya ilişkin öne çıkan başlıkları konuştuk sizler için.
28:03ABD Başkanı Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bir telefon görüşmesi olmuştu dün.
28:08O görüşmede öne çıkan bazı başlıklar vardı.
28:11Bunun yanında ABD'nin Yemen'e yönelik düzenlediği, Husi'lere yönelik düzenlediği hava saldırısını konuştuk.
28:17İlerleyen günlerde dış politikada hangi gelişmeler olabilir, bize nasıl yansır sizler için analiz etmeye çalıştık efendim.
28:23İlerleyen günlerde yeniden görüşmek üzere.
28:33Abone olmayı, yorum yapmayı ve beğen butonuna tıklamayı unutmayın.