Dünyaca ünlü arama motoru Google, algoritmasında yaptığı değişiklikle Türkiye'de habercilerin tepkisini çekti. Zira bazı haber sitelerinin keşfet trafiği tamamen sıfırladı ve belirli platformlara da ayrıcalık tanımaya başladığı görüldü. Konuyu CNN TÜRK'te değerlendiren Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Özay Şendir, "Türkiye’de medya, sosyal medya devlerinin saldırısı altında. Bu mesele medyanın iç meselesi değildir. Türkiye bu konuda yasal değişikliklerini mutlaka yapmalı. Sosyal medya şirketleriyle ilgili bir düzenleme gelmeli" dedi.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Dünya cüğünü arama motor Google algoritmasında yaptığı değişiklikle Türkiye'de habercilerin tepkisini ne çekti?
00:05Zira bazı haber sitelerinin keşfet trafiği tamamen sıfırlandı ve belirli platformlara da ayrıcalık tanımaya başlandığı görülüyor.
00:13Konuşacağımız önemli bir isim Millet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Özal Şendir İstanbul Stüdyomuzda bizimle birlikte.
00:19Sayın Şendir hoş geldiniz.
00:20Hoş bulduk merhabalar.
00:21Çok teşekkürler. Sayın Şendir nasıl bir değişiklikten söz ediyoruz? Hedef amaç nedir size göre?
00:26İlk başta şeyi söyleyeyim. Bakın bu açıklamaları iyi hoş güzel de amaca ulaşmadığı zaman bir anlamı olmuyor.
00:32İki, bu meseleye tek bir ayakla bakamazsınız. Yani sadece Google ayağından bakamazsınız.
00:38Sayın Yayman'ın açıklamaları için mi diyorsunuz?
00:40Evet. Şimdi geldiğimiz yer şurası. Bak özellikle bastım çıkardım getirdim. Şimdi şöyle göstereyim.
00:46Biz bu haberi 6 Ekim'de yaptık. 6 Ekim'de.
00:49Google hakkında dünyada benzeri açılmış davaların değeri toplam değeri tazminat değeri bir 100 milyar doların üzerinde.
00:58Şimdi baksana 26 Şubat'tan bir haber okuyacağım. Çok kısa Güney Amerika Rekabet Komisyonu'ndan geldi bu karar.
01:05Diyor ki bak diyor Google diyor sen algoritmayı değiştirerek Güney Amerika medyasını yok ediyorsun.
01:11Ben de diyor sana 27 milyon dolar ceza ödemeye teşvik ediyorum seni haber kuruluşlarına da 16 ile 27 milyon dolar arasında para ödeyeceksin.
01:22Şimdi bu son derece kıymetli bir şey. Bütün dünyada bu sadece Güney Afrika'da olmuyor.
01:29İspanya'da, Almanya'da, Amerika'da, Kanada'da, Avustralya'da, Yeni Zelanda'da her yerde ülkeler şirketlerini ve medya kuruluşlarını korumak için harekete geçtiler.
01:42Sözün bittiği yerdeyiz biz. Hocanın söyledikleri çok değerli. Biz hocayla bu konulara zaman zaman bir araya geliyoruz.
01:47Konuşuyoruz da bu benim özellikle takip ettiğim bir konu.
01:50Yani İspanya'daki 83 medya kuruluşunun açtığı 550 milyon euroluk davadan beri bu işi Türkiye'den ciddi takip edenlerden bir tanesiyim.
01:58Geçen haftada Sayın Bakan'la da konuştum.
02:02Şimdi burada bir de şeyin farkına varmak lazım.
02:04Bakın dünyada ve Türkiye'de şöyle bir farklılık var.
02:07Google'a ceza keselim. Keselim.
02:09O para nereye gidiyor? Devletin kasasına gidiyor. Elbette gitsin.
02:13Ama bir de Google'ın, Meta'nın haksız rekabetine maruz kalan medya şirketleri var.
02:19İşte Güney Afrika örneğinde olduğu gibi haksız rekabete maruz kalan, haber yapmaya çalışan, bunun için kadrolar kuran, stüdyolar kuran, sistemler kuran,
02:29gazeteler için söyleyeyim, kağıt alan, televizyonlar için söyleyeyim, uydularda dünyanın dört tarafında seyredilen haksız rekabete uğrayan şirketler var.
02:39Türkiye bu konuda yasal değişikliklerini muhakkak yapmalı.
02:43Sadece Google değil, medyayı ortadan kaldıran, bütün ayaklarıyla beraber sosyal medya şirketleriyle ilgili bir düzenleme gelmeli.
02:51Ve bu bir ceza olarak değil ya da yasaklamaktan da bahsetmiyorum.
02:55Türkiye'den bu dijital medyaya yılda giden para 4 milyar dolar.
03:014 milyar dolar para gidiyor.
03:03Bu, hep söylüyorum, Türkiye'nin en önemli ihraç ürünlerinin üçünü toplasan 4 milyar dolar etmiyor.
03:09Fındık, kuru incir, kuru üzüm vs.
03:13Demek ki burada bir şey yapmak gerekiyor.
03:15Bu algoritmalar, çok zor bir şey değil.
03:17Meclis komisyonu lütfen İspanya'ya yazsın.
03:19İspanya'daki, ben istettim bu arada, El Mundo'nun yardımcı başeditörüyle konuştum.
03:25Bu hafta istettim.
03:2783 medya kuruluşunda aynen şunu söylüyorlar.
03:29Çok net şunu söylüyorlar.
03:31Diyorlar ki, algoritmalarla sadece haber trafiğini yönetmiyorlar.
03:35Aynı zamanda reklam pazarını da yönetiyorlar.
03:37Ve aynen şunu söylüyorlar.
03:39Diyorlar ki, kullanılan bu algoritmalarla reklam pazarını domine ederek
03:44İspanyol demokrasisinin en önemli unsurlarından İspanyol medyasının yok olmasına neden olmaktadır.
03:51550 milyon euro istedikleri tazminat.
03:53Şimdi, dolayısıyla burada artık sözün eğilimini bitirdiği bir noktadayız.
03:58Burada siyasetin, karar vericilerin harekete geçmesi gerekiyor.
04:02Yani rekabet kurumunun kestiği ceza, reklam kurumunun kestiği ceza,
04:06bunların hepsi Google'a bir ceza.
04:08Eyvallah, hiç itirazım yok ama
04:10Burada haksız rekabete uğrayan yayın kuruluşlarını nasıl koruyacağız?
04:14Bu bir.
04:15İki, Türkiye'den her yıl dışarıya çıkan bu 4 milyar dolar.
04:19Şimdi çok net söyleyeyim.
04:20Google'ın vergi ödemesiyle ilgili bir avukatın açtığı davada bir mahkemenin verdiği karar var.
04:25Şimdi isteyenlere de o ödenen vergi de geri ödeniyor.
04:28Böyle bir garip hale geldi mesele.
04:30Burada yapılması gereken bir şey var.
04:32Burada da derdim şu değil.
04:35Küçük esnaf var.
04:36İşte buralara reklam veren çiğ köfteciye ona buna değil.
04:40Ama buradaki dönen o milyarlarca dolarlık dev bütçeyi oluşturan yapının
04:45artık ekonomik olarak ya devlete daha fazla gelir elde etmeye yarayacak bir kalem olabilir,
04:51ek vergisi olabilir, bir şey olabilir.
04:52O kısmı beni alakalı etmiyor.
04:53Ona siyaset karar versin.
04:54Ama siyasetin karar vermesi gereken nokta Türkiye'de geldiğimiz yer şurası.
04:59Tıpkı dünyada olduğu gibi.
05:01Türkiye'de de sosyal medya devlerinin saldırısı altında medya.
05:07Dünyada buna dair açılmış davalar var.
05:10Türkiye'de bu tür davaları daha çok rahat açamıyoruz.
05:12Çünkü bir de AB ile uyum yasalarını çıkartmamız gerekiyor.
05:15Meclisteki tüm partiler sadece hükümetin değil,
05:18iktidarın da bu konuda elini taşın altına koyması ve bu uyum yasalarını çıkartması gerekiyor ki
05:23Sayın Bakan size ne demişti röportajda?
05:25Dava için arkanızdayız ama buradaki hikayeyi şeye getirebilmemiz lazım.
05:29Şimdi burada bizim zararımızın tespit edilmesi.
05:32Mesela algoritmanın şeffaflığı.
05:34Hep söylediğim şey.
05:35Daha önce hatırlıyor musun senle konuşmuştuk.
05:37İngiltere'de yaşayan biri bir dijital platforma mail atarak
05:41benim hakkımda kullandığınız algoritmanın detaylarını ver dediği zaman vermek zorunda.
05:45Bizde değil.
05:46Bizde değil.
05:47Bunu düzeltmemiz gerekiyor.
05:49Ciddi anlamda bunu düzeltmek gerekiyor.
05:51Tekrar diyorum bu medya kuruluşlarının kavgası meselesi değil.
05:55Bir örnek vereyim.
05:5615 Temmuz günü.
05:5815 Temmuz günü.
06:00Ulusal medya yok.
06:02Yok oldu.
06:03Sayın Cumhurbaşkanı Çağrı'yı Seyrentürk ekranından yapmıştı.
06:06Ben halkın gücünden daha büyük bir güç tanımıyorum.
06:09Herkesi meydanlara davet ediyorum diye.
06:11Sonra insanlar sosyal medyada örgütlendiler.
06:13Doğru.
06:14Peki Elon Musk.
06:16Zaten 15 Temmuz'un arkasındaki Amerika izni arıyoruz.
06:19Amerika çekti fişi.
06:21Nasıl örgütleneceksin?
06:23Ama meselenin temel başladığı yer ulusal medya.
06:28Bugün sosyal medyanın Google'ın birçok yaptığı manipülasyonu oraya buraya
06:34konvansiyonel medya olduğu için o yalanları ortaya çıkarılabiliyor.
06:38Ulusal medyalar kalmazsa hiçbir şey ortaya çıkaramaz.
06:41Özal Bey izleyicilerimizin daha iyi anlayabilmesi için meselenin temeline dönecek olursak.
06:45Bu algoritma değişiklikleri nasıl oluyor?
06:47Neye göre oluyor?
06:48Siyasi hedefleme oluyor.
06:49Neleri engelliyor?
06:50Hangi kanala, haber sitesine neye göre ayrıcalık tanıyor ya da tanımıyor?
06:56Küçük bir örnek daha anlatayım.
06:57İsrail'i desteklemek için tek bir kod yazdılar.
07:024000 küsur kod numarasını biliyorum.
07:04O kodla Filistin'le ilgili bütün paylaşımların gösterimini %70 azaltırken
07:09İsrail'in gösterimini %100 arttırdılar.
07:12Bunu BBC ortaya çıkardı.
07:14BBC'nin doğrulama servisi ortaya çıkardı.
07:16Eski bir çalışan söyledi.
07:17Onlar için çok kolay.
07:19Müşahinen çok kolay.
07:20Yani bir kod yazarak bütün trafiği manipüle etmek çok kolay ve bunu yapıyorlar.
07:26Bakın bu sadece ekonomik bir mesele değildir.
07:29Ülkelerin bağımsızlığıyla alakalı bir ulusal güvenlik meselesidir.
07:34Yani öbür gün sizi sadece istedikleri habere yönlendirirlerse ne yapacaksınız?
07:38Sadece onların istedikleri dünyayı izleyip, onların istedikleri dünyayı okuyarak
07:43Türkiye'nin bağımsızlığını koruyabilir misiniz?
07:45Koruyamazsınız.
07:46Yani öyle ilginç bir dönemden geçiyoruz ki sosyal medya devrilerinin nedenle
07:49ellerinin güçlendiği işte Elon Musk'ın örneğin Polonya'da Şişleri Bakanı'na
07:53sessiz ol küçük adam dediği bir noktaya geldik.
07:56Dolayısıyla onların zihniyetiyle mi yönlendiriliyor?
07:58Bir adım ötesini söyleyeyim sana.
08:00Elon Musk şu anda 5 bin tane yörünge altı uydu yollayarak Amerikan ordusunun
08:07dünyada hareketini sağlıyor.
08:09Bakın sosyal medya devrileri kazandıkları bütçelerle neler yapıyorlar?
08:12NASA diye bir şey yok artık ya.
08:14Uzay görevlilerinde Elon Musk yapıyor.
08:16Bakın öyle çıkar ilişkileri var ki CIA'in istihbarat uyduları 2 milyar dolarlık
08:20bir paket konuşuluyor.
08:21Onu da Elon Musk'ın şirketi SpaceX'in bir alt ayağı alıyor.
08:24Yani bu şöyle bir şey.
08:27Eskiden filmlerde hatırlıyor musun?
08:29Tek bir dünya devletinden falan filan bahsediliyordu.
08:32Ulusal medyaları kaldırırsan dünyayı tek bir dünya devletine götürebilirsin.
08:36Almanya'daki seçimlere el alalım.
08:38AFD seçimlerini alalım.
08:39Elon Musk sosyal medya gücüyle beraber aşırı sağ destek vermedi mi?
08:43Verdi.
08:44Elon Musk'ın şu anda Avrupa aşırı sağ tarafından Avrupa parlamentosunda konuşma
08:48yapmaya davet edildiğini biliyor muyuz?
08:50Bilmiyoruz.
08:51Dünyayı bu insanların yönlendirmesine bırakmamak ve korumak gerekiyor.
08:57Bu medyanın kendini koruması kavgası falan değil.
09:00Bakın çok net söylüyorum.
09:01Bu kavga her ülkede verilen her ülkenin güvenliğiyle alakalı bir kavga.
09:07Çok net.
09:08Ulusal güvenliğiniz riske girer bir medyanız olmazsa çünkü çok kolay manipüle edilir.
09:14Kaldı ki medyada kendini koruyacaklar.
09:17Medya kendini nasıl koruyacak?
09:19Şimdi bu kadar haksız rekabetin olduğu bir ortamda medyanın kendini koruması
09:24büyük fedakarlıklarla oluyor.
09:26Çok adını rahat koyalım bu meselenin.
09:28Medya kendini fedakarlık yaparak koruyor şu an.
09:32Şimdi geldiğimiz yer şurası.
09:34Bakın klasik haberciliği, klasik medya düzenini öldürdüğünüz zaman.
09:39Ben şeyde çok eğleniyorum.
09:40Evlerde konuşmalarda geçiyor ki ben artık diziyi televizyondan değil internetten
09:45seyrediyorum.
09:46Peki hanımefendi ama bir süre sonra o diziyi finanse eden, bölüm başı on milyonlar
09:50liraya ödeyen kanallar ortadan kalmadığı zaman ne yapacaksın?
09:53İşte o sorunun cevabını kimse veremiyor.
09:56Bu sadece haberle alakalı bir şey değil.
09:58Bu eğlenceyle de alakalı bir şey.
10:00Yani bak soft power'ı nedir Türkiye'nin yumuşak gücü?
10:04Yurt dışına satabildiği dizilerdir.
10:07Bu gidiş, bu sosyal medya, dijital hegemonya bir süre sonra o dizileri de çekilemez
10:13hale getirecek.
10:14Türkiye soft power'ını da kaybedecek.
10:16Yani birbiriyle çok iç içe geçmiş, ulusal güvenliğe laf olsun diye bağlamıyorum.
10:21Bunun bir sürü ayağı var.
10:22Niye mikrofon uzattığı CNN Türk'ün dünyanın dört bir tarafındaki insanlar
10:26Türkçe konuşabiliyorlar?
10:28Nereye gitsek?
10:29Katar'dan Bosnares'te hiç bulmadığımız işler Türk'ü öğrenmişler diziler sayesinde.
10:34Şimdi bak gücü görüyor musun?
10:36Sadece dizilerin ihracat gücünü kaç milyar dolar para geliyor dizilerde?
10:41Onu da kaybedeceğiz.
10:43Şimdi neyi, niçin istediğimizi ve neyin kavgasını verdiğimizi çok iyi anlamamız gerekiyor.
10:49Söylediğim gibi Hüseyin Hoca'nın açıklaması doğru bir açıklamadır.
10:52Ama eksik kısmını söyleyeyim.
10:54Bir, artık eleştirmekten öteye gitmek zorundayız.
10:57İki, öteye giderken bir, ABD'deki uyum yasalarının muhakkak paket olarak çıkması
11:02lazım.
11:03İki, bu haksız rekabetle mücadele eden medya kuruluşlarının atı.
11:06Ya Güney Afrika yaptı bunu ya.
11:08Güney Afrika diyor, Kanada yaptı ya.
11:10Kanada hükümetinin Google'dan aldığı parayı söyleyeyim mi?
11:12Kanada hükümeti basın açıklamaları yapıyor.
11:13Google onu kullandığı için ilerisinde Kanada hükümetine para ödüyor.
11:16Bak algoritmaların dışında üretilen haberin telifini ödemeden Google'un kazandığı
11:22haksız kazançtan bahsediyorum.
11:24Aynı şey meta içinde geçerli.
11:26Dolayısıyla burada artık bir uyanışa ihtiyacı var Türkiye'nin.
11:29Bu sözünü ettiğimiz sosyal medya devletlerinin her birinin Türkiye'de ofisi var mı geçmişte?
11:33Çünkü bu da çok tartışılmıştır.
11:35Avukatları var.
11:36Google'un ofisi var.
11:37Avukatları var.
11:38Bakın Google ilk kurulduğu zaman 5 tane avukatı vardı.
11:40Şu anda avukat sayısı en son biz Ekim'de baktığımızda 900'ün üzerindeydi.
11:44Birkaç tane örnek verebilir miyim izninle?
11:46Bak Amerika'daki tekelcilik davaları.
11:4938 eyalet bas savcısı ve Amerikan Adalet Bakanlığı açtı.
11:52Yasa dışı tekel oluşturmaktan.
11:56Şimdi Google ne yaptı burada?
11:59Devam eden bir dava bu.
12:01Android soruşturması var.
12:03Kaliforniya'da 5 milyar dolarlık bir dava açıldı.
12:06Kullanıcıların gizliliği ihlal edildiği gerekçesidir.
12:08Hiç aklımıza gelmiyor.
12:09Bak şu telefondaki uygulamalar bizim sesimizi kaydettiği için Amerika'da tazminat ödediler.
12:14Daha Türkiye'de ödemediler.
12:15Orada 5 milyar dolar aldı.
12:17Fransa Rekabet Kurumu 250 milyon euro ceza kesti.
12:21Sana en komiğini söyleyeyim.
12:22İngiltere Rekabet Temmiz Mahkemesi dijital reklamcılık alanındaki uygulamaların rekabet karşıtı olduğunu belirleyerek
12:2913.6 milyar sterlinlik devasa bir dava açtı.
12:33Bunların hepsini Google mağdap.
12:36Anladım zamanımız bitti ama bu mesele medyanın kendi iç meselesi değildir.
12:42Bu mesele Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığıyla çok yakından alakadar eden bir meseledir.
12:49Herkesin buna göre davranmasında ve artık sözün değil eyleme geçilmesinde büyük fayda var.