ABD Başkanı Donald Trump varlık fonu kurulmasını öngören kararnameyi imzaladı. Trump, bu fon ile birlikte Çin’in sosyal medya platformu TikTok için bir adım atacağını belirtiyor. Instagram, Google, X, Netflix hepsi Amerika'ya ait. TikTok ile beraber ABD medyanın tek hakimi mi olmak istiyor? Sosyal medya şirketlerinin tamamının ABD tarafından yönetildiği senaryo nasıl bir tehlikeye işaret ediyor? Sosyal medyanın bir suç merkezi haline geldiği de bir gerçek. Bir hesabın arkasına gizlenip kolayca dolandırıcılık ve hakaret gibi suçlar işlenebiliyor. Nasıl bir önlem alınmalı? CNN TÜRK'e konuk olan Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Özay Şendir, konuyla ilgili çok konuşulan köşe yazısının detaylarını ve tespitlerini canlı yayında anlattı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Dünyada medya ölüyor.
00:02Nereden biliyorsun? Kahin değilim.
00:04İspanya'ya gidelim. İspanya'da 83 medya kuruluşu ki aralarında
00:08El Mundo var, El Pais var, Almanya'ya gidelim. Almanya'da Akşel Springer var yani
00:13En büyük gruplar.
00:15Metaleyne dava açtılar. Niye?
00:18Çünkü sosyal medya şirketleri 3 tane şey yapıyor. Bir, müthiş bir algoritma kullanarak
00:24İnsanların önüne yani şimdi senle biz aramızda sohbet ederken
00:28Bir kahve markasından konuşalım. Telefonları elimize alalım. O kahve reklamı karşımıza çıkıyor.
00:33Bitmedi. Bizi dinliyorlar.
00:35Ben daha küçük bir örnek vereyim mi? Geçen araba kullanıyordum.
00:38İki tane
00:41Bu yol navigasyon programı var. Arkadaşım tam yanında dedi ki neden bu programı kullanıyorsun diğerini kullanmıyorsun?
00:47Ben de dedim ki yürüyüş esnasında onu kullanıyorum.
00:50Araba kullanırken bunu kullanıyorum.
00:51Bir anda yolu tarif eden o navigasyon sistemi dedi ki
00:55Birlikte yürümeyi deneyebiliriz dedi.
00:57Mesele tam da bu.
00:59Şimdi Gökçu bu işin iki tane ayağı var. Birincisi
01:03İfade özgürlüğü ve şiddeti
01:07Kullanma ayağı. Şimdi Gazze meselesini çok konuştuk ya
01:09Biz ne yaptık?
01:10Türk sosyal medya kullanıcıları olarak çok seviyoruz. Gazze bayraklarını paylaştık. Onu yaptık bunu yaptık.
01:16Peki meta ne yaptı?
01:19Sadece Hamas değil bütün Filistin medyasının
01:22Gösterimini %67 azalttı.
01:24Bizim Filistin'e destek mesajlarımızın gösterimini %70 azalttı.
01:29Bir kodla yaptı bunu.
01:30İsrail medyasının gösterimini %100 arttırdı.
01:33Londra'da Arakan Müslümanlarına yönelik şiddetteki meta payıyla ilgili açılmış inanılmaz büyük davalar var.
01:4140 milyar sterlinlik.
01:43Şimdi dünyanın ifade özgürlüğü diyoruz ya sosyal medya için ya ifade özgürlüğü alanlardan bir tanesi Trump değil miydi?
01:49Ya Trump Twitter'dan kovulmadı mı?
01:52Şimdi
01:54Malezya Başbakanı'nın İsmail Haniye ile olan fotoğrafını
01:57Sansürledi.
01:59Meta.
01:59Bitmedi.
02:01Haniye ile ilgili cenaze namazı kıldığı için Türk Diyanet İşleri Başkanlığı'nın
02:05Canlı yayın hakkı askıya alındı.
02:08Ben olsam bir daha açmazdım o hesabı kullanmazdım. Mesela Malezya Başbakanı'da bir daha kullanmıyor o hesabı.
02:13Ama hikayenin hikaye var.
02:15Dünya medyasını
02:16Çökertiyor.
02:17Nasıl çökertiyor?
02:19Öyle algoritmalar kullanıyor.
02:21Öyle bizi dinliyor ki kişiselleştirilmiş reklam meselesinde
02:27Çektiği paralar inanılmaz ve
02:29Söylediğim gibi
02:30İngiltere'de dava var.
02:31Almanya'da var. İspanya'da var.
02:33Amerika Birleşik Devletleri'nde
02:34New York Times gibi bir dev
02:37Yapay zekaya dava açtı.
02:39Çünkü dedi siz yapay zeka eğitirken benim haberler ve makalelerimden faydalandınız bana telif ödemediniz.
02:45Şimdi
02:46Rakamlarla konuşalım.
02:47Türkiye'den sosyal medyaya giden bütçe
02:51Yılda yaklaşık 4,5 milyar dolar.
02:53Bunu yazınızda ekonomik verileri de aslında kıyasladınız.
02:56Ne kadar harcıyoruz sosyal medyaya kadar.
02:58Örnekleri söyleyeyim. Biz neden birinciyiz? Dünyada fındık ihracatında bir numarayız değil mi?
03:052 milyar dolar değil elde ettiğimiz para fındıktan.
03:09İncir
03:09Kuru incir ve kuru üzüm.
03:11Yine bir numaralı olduğumuz olandır. Bütün kuru meyve ihracatımızın toplamı 1.3 milyar dolar.
03:17Yani ikisini topluyorum ben.
03:19Fındık artı kuru meyve ihracatımızdan elde ettiğimiz para
03:24Bizim bir senede sosyal medya devlerine kaptırdığımız para kadar değil.
03:27Devam edelim.
03:29Türkiye dünya yedincisi olduğu alanda beyaz eşya sektörü.
03:32Dünyanın yedincisiyiz.
03:34Çok büyük ihracat yapıyoruz. 600 bin kişi
03:37Bu sektörden dolaylı olarak ekmek yiyor.
03:40Olanı söyleyeyim sana.
03:41Toplam bizim beyaz eşya ihracatımız 4,5 milyar dolar.
03:45Yani bir yılda sosyal medyaya kaptırdığımız para kadar.
03:48Şimdi
03:49Bu şu demek değil. Sosyal medya olmasın vesaire. Böyle bir şeyden bahsetmiyorum.
03:52Ama nasıl bir tehlikeye yol açıyor? Belki bunu konuşmak gerekiyor.
03:56Şimdi bir
03:58Bir süre sonra yerel medya kaybolduğu zaman
04:00Hadi bakalım yerel medya kayboldu.
04:03Türkiye'de
04:04Filistin'le ilgili duyarlılığını aktar.
04:07Kabul etmiyor.
04:08Ben kara kuvvetleri komutanıyla biliyorsunuz Zilok üst bölgesine gittim. Irak'ın kuzenindeki en üst nokta.
04:15Selçuk Paşa
04:16Ben
04:17Birkaç tane daha komutanın oldu. Üzerimizden sadece bir tane atak geçen fotoğraf.
04:22Topluluk kurallarına aykırı diye yayınlamadılar çok uzun süre.
04:26Hadi medyayı kaldır ortadan.
04:28Sosyal medyada.
04:29Meteo yayınlamadı bunu. Kavga Ede'ye de yayınlattım 3 ayda.
04:33Hadi nasıl terörle mücadele edeceksin?
04:36Hadi FETÖ tehlikesiyle nasıl mücadele edeceksin?
04:40Onların
04:41Kurallarının Türkiye'nin yasalarından üstün olduğunu düşünüyorlar.
04:45Sadece Türkiye'yle ilgili bir problem değil.
04:47Bu
04:48Bütün dünya için geçerli bir problem.
04:50Mesela Biden çıkıyor.
04:52Diyor ki ben Siyonistim diyor.
04:54Problem yok.
04:55Ama ben
04:56Biden bir Siyonist'tir dediğim zaman nefret suçu işlemiş oluyorum.
04:59Ya da Filistin'deki görüntüleri paylaşılan hesaplara blok getirilecek, engellendirilecek.
05:04Mesela LGBT
05:06LGBT ile mücadele meselesi.
05:08En ufak eleştirin
05:10Nefret suçu kapsamına alınıyor.
05:12Şimdi
05:14Dünyaya bir düzen dayatıyor sosyal medya.
05:17Sosyal medyayı kullanmayalım, askıya alalım. Sosyal medya ölsün bitsin falan değil. Söylediğim şey bu değil.
05:22Bak İngiltere'de yaşayan bir vatandaş
05:24Şu anda
05:25Mesela bir televizyon dijital platformuna mail atıyor diyor ki
05:28Benle ilgili kullandığınız algoritmanın bilgilerini istiyorum.
05:31Vermek zorunda.
05:32Türkiye'de yapalım vermiyor.
05:34Niye? Bizim bir de çıkartmamız gereken uyum yasaları var.
05:36Uyum yasalarımız da bizim çıkmadı. Şimdi
05:39Avrupa Birliği'nde
05:40Ve Amerika'da Google'a yayına açılmış davaların toplam büyüklüğünü söyleyeyim mi?
05:44100 milyar doları aşkın.
05:46Peki kazanabiliyor mu bunu açan karşı dava açanlar?
05:49Çoğu kazanıyor.
05:50Piyasayı domine etmek.
05:52Tekelleşme.
05:54Piyasalarda kendisinden başka rakibe izin vermemek. Kimler cezalıyor söyleyeyim mesela
05:59Amazon aldı.
06:00Spotify aldı.
06:01Siri
06:02İzinsiz dinleme yaptığı için 95 milyon doları 3 Ocak'ta ödedi daha. Uzlaşmayı kabul etti. Tazminat değil yani.
06:09Tazminat ödememek için
06:10Dolayısıyla
06:11Bir tehlike var burada. Bu tehlikenin iki ayağı var. Bir
06:14Bütün dünyada yerel medyayı ortadan kaldırıyorlar. Şimdi
06:17Basit bir örnek vereyim sana. Televizyon dizisini ben YouTube'dan seyrediyorum.
06:20Diyelim.
06:22Diyor ki bak bu çok iyi oldu.
06:24İstediğim zaman seyrediyorum.
06:26Evet ama bu iş nereye gidiyor biliyor musun?
06:27Nereye? İleride o dizi çekilemeyecek ki.
06:31Sonra YouTube'da
06:32Saçma sapan boş içerikler seyretmek zorunda kalacaksınız.
06:35Çünkü bu televizyonları da öldürüyor.
06:37Sadece gazeteleri veya internet sitelerini değil.
06:40Bunun ama bir kontrol mekanizması olamaz mı?
06:42Bunun kontrol mekanizması şu.
06:44Mesela Türkiye'de bankalar niye çok fazla sosyal medyada yoktur biliyor musun?
06:48BDDK Meta'dan bir güvence istedi. İnsanların dolandırılmasına karşılık vermedi Meta o güvenceyi.
06:54Bir de suç aslında suç ayağı da oldu sosyal medya dolandırıcıları oldu.
06:59BDDK resmi güvence istedi. Meta bunu vermeyince
07:03Bankacılık sektörü yok.
07:04Demek ki bu
07:06Çok kolay halledebilir bir problem.
07:08İtalya'da Rekabet Kurumu'nun
07:102024 Aralık'ta verdiği bir ceza var.
07:13Bir gerekçe yazmışlar inanamazsın.
07:15El Mundo El Pais'in açtığı dava 83 İspanyol medya kuruluşunun 550 milyon euroluk.
07:23Özel
07:23Algoritmalar kullanarak
07:26İspanyol demokrasisinin
07:28Ana gücü İspanyol medyasını yok etmektedir.
07:32Bu bütün dünyada böyle okunuyor.
07:34Bir tek biz
07:35Bu konuda çok geriden geliyoruz.
07:37Şimdi ifade özgürlüğü, ekonomik özgürlük,
07:40Medyanın yaşatılması bunun çok ayağı var ve şunu hiç unutmayalım.
07:44Nefret suçu
07:47Veya bir benzeri
07:49Bana şunu söylüyor Meta diyor ki benim kurallarım
07:52Senin yasalarından üstündür.
07:54Hoşumuza gidiyor mu bu?
07:55Olabilir mi böyle bir şey?
07:58Biz CNN Türk'ü alıp
08:00Sen bir başka ülkeye götürsen oranın yayın şeylerine uymak zorundayız.
08:05Peki bu nasıl bir
08:06Şeydir ki
08:07Türkiye Cumhuriyeti'nin kara kuvvetleri komutanı
08:10Bir gazetenin genelliğin yönetmeni yanında bir de
08:13Komando Tugay'ın komutanı
08:15Üçümüzün fotoğrafı
08:16Niye topluluk kurallarına aykırı olsun?
08:20Meta ne isterse öyle oluyor.
08:22Ve biz bundan rahatsız olmadan yaşıyoruz.
08:25En acı tarafı bu.
08:26Bu mücadelenin
08:28Tıpkı Avrupa'daki gibi tıpkı Yeni Zelanda'nın yasası var bu konuda.
08:32Nedir o yasa? Bir bize örneklendirme yapabilir miyiz?
08:33Mesela Yeni Zelanda der ki
08:35Sen
08:36Aldığın haberlerini kullanıyorsun medyanın.
08:38Para ödemek zorundasın.
08:40Ciddi para ödemek zorundasın.
08:41Kanada hükümetine
08:43Kanada'nın
08:44Basın bültenlerini kullanıyor ya başbakanların basın bültenlerini.
08:48O yüzden her yıl para öder biliyor musun Google?
08:50Kanada hükümetine bile.
08:52Türkiye'de her şey serbest.
08:55Böyle olmaması gerekiyor.
08:56Ben bir yasağı savunmuyorum.
08:59Ben eşit piyasa koşullarının sağlanması gerektiğini
09:02Ve dünyadaki
09:04Yasaların benzerlerinin
09:06Türkiye'de olması gerektiğini sanıyorum.
09:07O zaman biz bu platformlara aslında
09:10Yasayla bir yaptırım yapabiliriz.
09:12Değil mi yasalarla kurallarla?
09:15Siyasetçiler için şöyle zor.
09:17Ya
09:18İnsanları sansürlediler değil mi?
09:20Filistin meselesinde.
09:22Devlette bir yaptırım uyguladı.
09:24Biz kime kızdık?
09:25Helal olsun devletimize
09:27Bu sosyal medya devlerinin önünde boyun eğmedi ve
09:30Direniyor demek yerine
09:32Ay video seyredemedim ay şunu yapamadım.
09:36Meseleyi
09:37Doğru kodlamamız gerekiyor.
09:39Bağımsızlığa düşkün olmak
09:41Sadece
09:42Yani
09:43Seni artık
09:44Başka ülkelerin orduları gelip işgal etmiyorlar.
09:47Ama seni
09:49Ticaretleri ile kullandığın ürünle sosyal medyaları ile bu şekilde işgal ediyorlar.
09:54Biz bunun farkına varamadık da ama bunun farkına varmamız gerekiyor.