Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz yayınımıza.
00:17Türkiye'den Avrupa Birliği'ne ihraç edilen gıda ürünlerinde yasal sınırın üzerinde zehirli madde tespit edilmesi şu anda gündemde.
00:25Son olarak aslında Avrupa Birliği'ne giden Antep fıstıklarında yasal sınırın tam 9 kat üzerinde zehirli madde tespit edilmişti.
00:33Antep fıstıkları kapıdan döndü ama içeride ne olduğuna ilişkin de farklı farklı tartışmalar var.
00:39Özellikle tarımda kullanılan pestisit ilaçları da aslında gıdalarda bu gibi zehirli maddelerin olmasına Avrupa kapılarından dönmesine ve içeride de eğer sofralara girerse sağlık sorunlarına neden oluyor.
00:53Bugün bütün yönleriyle konuşacağız.
00:55Konuğumuz Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu'ndan Mert Ulaş Diş Budak.
00:59Hoş geldiniz.
01:01Hoş bulduk İrem Hanım. Merhabalar.
01:04Dilerseniz aslında tarımda kullanılmasıyla başlayalım.
01:07Bir yönüyle arttığını iddia edenler de var. Artıyor mu? Artıyorsa niye artıyor? Bunu sorarak başlayayım.
01:14İrem Hanım öncelikle şuradan başlayalım.
01:17Türkiye'nin son 20 yıldır özellikle artan bir pestisit kullanımı söz konusu.
01:222000'lerde yaklaşık 6-7 bin ton Türkiye'nin pestisit kullanımı mevcutken bugün geldiğimiz noktada 60 bin tona yakın bir Türkiye'nin pestisit kullanımı Tarım Bakanlığı'nın son açıkladığı rakamlarda gözümüze çarpmakta.
01:36Ve bu rakam son 10 yılda da artmaya devam ediyor.
01:3910 yıl önce 2013-2014'te 39 bin tonken bugün 60 bin tona dayanmış vaziyette.
01:45Bunun yanında bu ilaç kullanımı belirli bölgelerle sınırlı kalmakta.
01:51Örnek verecek olsak Türkiye'nin yurt dışına en çok ürün gönderen bölgeleri Ege ve Akdeniz, Antalya, Mersin, Adana, Manisa, İzmir ve Bursa.
02:01Özellikle Türkiye'nin en çok pestisit kullanılan ileri konumunda ve kontrolsüz bir pestisit kullanımı söz konusu.
02:09Bu da yurt dışına giden ürünlerde karşımıza geri dönük olarak ne yazık ki çıkmakta.
02:16Peki ne sebeple kullanıyor? Yani çiftçiyi pestisite yönelten durum ortada bir sıkıntı mı var?
02:23Yoksa daha fazla mı verim alacak? Neden yani?
02:28Şu şekilde açıklayalım. Çiftçi tabii ki birim alandan daha çok kar elde etmek istiyor bu süreçte.
02:36Bu işi sürdürülebilir kılmak istiyor.
02:38Bu amaçla da Tarım Bakanlığı özellikle görevini çok iyi şekilde yapamadı
02:43ve çiftçiyi çok iyi şekilde bilgilendiremediği için ziyaret odaları da buna örnek olarak verebiliriz çiftçiyi bilgilendirme noktasında.
02:51Bu sebeplerle çiftçi ilk mücadele aracı olarak ne yazık ki tarım ilaçlarını ve kimyasal ürünleri seçmekte.
03:00Diğer yöntemlere direkt pas geçerek en kolay ve en hızlı yöntem olarak tarım ürünlerine yöneliyor
03:05ve bilinçsiz olarak bu tarım ürünlerini sofraya giden gıdalarda bilinçsizce kullanıyor.
03:12Bunun yanında Türkiye'de yaklaşık yıllardır bazı tarım ilaçlarının etken maddelerinde yasaklanmalar söz konusu.
03:20Yıllardır yüzlerce tarım ilacı ve etken maddesi yasaklandı ve yasaklanmaya da devam ediyor.
03:25Avrupa Birliği ve FETF dediğimiz Amerikan Sağlık Kuruluşu bu ilaçların etken maddelerini yasaklıyor.
03:31Biz de eski güdümlü olarak ülkemizde yasaklıyoruz Tarım Bakanlığı vasıtasıyla.
03:36Ancak şöyle bir sıkıntı da mevcut, bu yasaklı etken maddeler ne yazık ki kaçak olarak piyasada çok rahat çiftçi tarafından bulunabiliyor ve kullanılabiliyor.
03:45Yurt dışına giden ürünlerde bu etken maddelere rastlandığı zaman da direkt olarak red yiyoruz ve çiftçinin masumleri ne yazık ki kapılardan geri döndürülüyor.
03:55Tarım Bakanlığı'nın bu noktada bir denetimsizlik durumu da ne yazık ki söz konusu.
04:00Evet, şimdi denetimlere geleceğim ama mesela ürün yurt dışına gittiğinde kapıda kalıyor, dönüyor da,
04:06eğer ihraç bir ürün değilse yani iç pazara satılıyorsa o zaman bu maddeler tespit edilmiyor mu, sofralara giriyor mu?
04:14Şimdi şöyle bir durum var, rastlediğimiz bir sistem var, Avrupa Yiyen ve Gıda Acil Alarm Sistemi olarak geçiyor.
04:22Bu acil alarm ve gıda sistemi son özellikle 2023 yılında Türkiye bazında Avrupa'daki ülkeler 438 alarm verdi bu sistemle birlikte
04:33ve bu ülkelerin en başında da Belçika, Hollanda, Almanya, Fransa ve Polonya gelmekteydi.
04:39Türkiye'den yayının başında bahsettiğiniz Antep fıstığı, kuru incir özellikle, domates, limon bu gibi ürünlerde çok fazla geri dönüş mevcut.
04:48Özellikle Tarım Bakanı İbrahim Yumaklı geçen günlerde bir açıklama yapmıştı, biz 4.6 milyon ton ihraç yaptık yurt dışına ve bunun sadece 6000 tonunda geri dönüş oldu dedi.
04:59Ama şöyle bir durum söz konusu, Türkiye'de uygulanılan mevzuatla Avrupa Birliği rastlediğimiz sistemin uyguladığı mevzuat çok farklı.
05:08Bizdeki değerler, kabul ettiğimiz tolerans değerler, emerel değerleri farklı iken Avrupa Birliği'nde buna çok daha incelikle ve çok daha titizlikle yaklaşılıyor.
05:17Onlar gıda güvenliğine, halkların sağlıklı gıdaya erişim hakkına çok daha farklı bir boyutta bakarken biz ne yazık ki ülke olarak bu denetimleri yerinde ve zamanında yapamıyoruz.
05:30Tolerans sınırımız çok daha yüksek ya da hiç tolerans ya da hiç analiz yapmadan bu ürünleri ülkemize soktuğumuz ve tarladan sofraya getirdiğimiz için ne yazık ki bizde daha az göze batıyor.
05:41Benim anladığım, yurt dışında sağlık sorunu yaratabileceği gerekçesiyle yurt dışında satılamayan ürünler demek ki Türkiye'de aslında hiç bakılmadan dahi bizim sofralarımıza girebiliyor.
05:51Peki, denetimlerin yetersizliğinden söz ettiniz. Ne kadar yapılıyor, neden yetersiz?
05:59Şimdi şöyle bir durum var, bizim Ziraat Mühendisleri Odası olarak Tarım Bakanlığına yıllardır yaptığımız bir çağrı var.
06:05Biz Ziraat Mühendisleri olarak Gıda Mühendisleri aynı şekilde ekseriyetle bu işin eğitimini alıyoruz yıllarca üniversitelerde, fakültelerde.
06:14Fakat atamalar yeterli seviyede yapılmıyor. Şu an Tarım Bakanlığı'nın bu konudaki ilgili birimlerinde çalışan personelin nicelik ve nitelik olarak yetersiz olduğunu her seferinde TMOB ve Ziraat Mühendisleri Odası olarak dile getirmekteyiz.
06:29Ancak ne yazık ki ülkenin diğer gündemlerinde olduğu gibi Tarım Bakanlığı da bu konuda gerekli önlemleri henüz almış değil.
06:36Yetersiz atamalar söz konusu, bunun dışında çiftçilerin şöyle bir şikayeti var, yurt dışına gidecek ürünler veya yurt içinde pazara sürülecek ürünlerde analiz robotarının yoğunluğundan ve pahalılığından bahsediliyor.
06:51Bunu özel robotarlar yaptırmak zorunda kalıyoruz. Çünkü örnek veriyorum bir üründe bir örnek başına 1750 lira gibi bir rakamdan bahsediyor çiftçiler Tarım Bakanlığı'nın yaptığı analizlerde.
07:01Fakat dışarıda özellikle bunu yarısına, yarı fiyatına yaptırabildiklerinden bahsediyorlar, daha ucuz olduklarından bahsediyorlar.
07:09Bu durumda da çiftçi daha güvensiz bir yöntemi seçiyor, devletin analiz mekanizmaları yerine özele yöneliyor ve buradaki sonuçların, rakamların doğruluğu, yeterliliği de tabii ki tartışılabilecek noktada.
07:21Evet, kaldı ki bunu devlet değil özel bir kurum yaptığında zaten garanti ve güvenilirlik seviyesi de tabii tartışılır.
07:28Son şeyi sorayım. Antep fıstıkları Avrupa'ya ihraç edilemedi bir şekilde geri döndü sonra bir tartışma başladı.
07:36Kimileri bir anda fiyatların düştüğüne dikkat çekti, kimileri dedi ki Dubai çikolatasında kullanılıyor aman almayın yemeyin.
07:44Tarım Bakanlığı gerekli şekilde imha edildiğini söylüyor, gümrükte bir ihale yapılmadığını böyle bir iddia da vardı bunu da reddettiler.
07:53Peki bu gerekli şekilde imha ne demek, nasıl imha ediliyor bu ürün döndüğünde?
07:59Şimdi şöyle bizim ülkemizdeki mevzuata göre yurt dışından dönen bir tarım ürününün veya pestisik kaynaklı olabilir geri dönüş ya da afletoksin kaynaklı olabilir.
08:11Bu ürünlerin geri döndüğü zaman üç şekilde bir yöntem uygulanıyor.
08:15Bu yöntemlerden birincisi başka bir ülkenin mevzuatına uygunsa o ülkeye gönderilebiliyor.
08:22Onun dışında kendi ülkemizdeki iç mevzuatlara uygun şekilde tekrar analiz yapılıp tekrar bir numune alındığında ve analiz uygunsa iç pazara sürülebiliyor.
08:31Tarım Bakanlığı'nın da bu konuda çok fecaat bir açıklaması vardı.
08:35Yani yurt dışında analiz yaptırıldı fakat Türkiye'de kullanıma tekrar açabiliriz gibi bir söz söylemişlerdi.
08:45Bunun yanında iç pazarda eğer iç pazara da uymuyorsa ürün imha ediliyor.
08:51İmha yöntemleri konusunda geçen günlerde İbrahim Umaklı ve Tarım Bakanlığı bir video paylaştı.
08:57Fakat bu videodaki durum ne kadar özetliyor, ne kadar netleştirici ya da bize ne kadar halk sağlığı açısından güven verdi bu tartışma noktası.
09:07Açıkçası kamu kuruluşları olarak kamu töreninde bir kuruluş olarak Ziraat Mühendisliği Odası ve bizim gibi diğer odalar ve kamu kuruluşlarında bu konuda yeterli bilgi verilmiyor.
09:17Yeterli bir açıklık yok. Bu konuda bizde endişeniz açıkçası.
09:21Nasıl bir imha yapılıyor, ne derece sağlıklı, ne derece toplum sağlığını uygulanıyor bu konuda bizde açıkçası kafamızda soru işaretleri var.
09:30Zaten açıklamalar ve reddetmeler olsa da kamuoyunda da bir rahatlama yaşanmadı tartışmada sürüyor.
09:37Çok teşekkür ederim vakit ayırdığınız için bizlere bilgileri aktardığınız için.
09:41Ben teşekkür ederim. İyi yayınlar diliyorum. Tekrardan iyi akşamlar.
09:45Hoşçakalın.
09:47Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri Ziraat Mühendisleri Odası'ndan yönetim kurulu üyesi Mert Ulaş Diş Budak bizimle birlikteydi.
09:54Kendisiyle bu son Avrupa Birliği'ne gönderilip de zehirli madde sebebiyle mevzuatı geçemediğinden gümrükten dönen ancak iç pazarda satıldı mı satılmadı mı diye tartışılan gıda mevzusunu konuştuk.
10:06En son Antep fıstıklarında yaşandı. Bu hala ciddi bir tartışma sürüyor.
10:10Tarım Bakanlığı zehirli madde içeren ürünlerin gereğince imha edildiğini ve kesinlikle iç pazara sürülmediğini iddia etse de Sayın Diş Budak'ın da aktardığı gibi bu imha yöntemleri verilen ve aktarılan bilgiler yeterince şeffaf olmadığı için kamuoyunda elbette güvenmiyor.
10:26Gıda güvenliği gerçekten Türkiye'de çok ciddi bir sorun halini almaya başladı.
10:30Bir yandan da gıda fiyatlarının çok artışta olması, çiftçinin de bir yanda zorlanması, markette pazarda satın alan yurttaşın da zorlanması belki sorunu katbekat arttırıyor.
10:40Biz de burada sizler için bu konuları anlatıyoruz ki efendim sağlığa zararlı bu gibi maddeleri taşıyan gıdalardan uzak duralım, kendimizi koruyalım.
10:49Şimdilik doktorluyorum. İlerleyen günlerde yeniden başka gündemleri sizler için konuşacağız.