Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz yayınımıza. Bugün ekonomi gündemini konuşacağız.
00:17Bugün Merkez Bankası faiz kararını açıkladı. Yılın son faiz kararı aslında sürprizi geldi diyebiliriz.
00:23Uzun süredir sabit politika faizi sabit tutuluyordu biliyorsunuz.
00:28Ancak bu sefer yüz elli bas puanlık bir indirim yapılacağı tahmin ediliyordu.
00:32Tahmin edildiği gibi olmadı iki yüz elli bas puanlık bir indirim yapıldı.
00:36Böylece politika faizi yüzde kırk yedi virgül elliye geriledi.
00:40Bugün bütün gelişmeleri konuşacağız. Elbette asgari ücret gündemini de konuşacağız.
00:44Konuğumuz ekonomist Selçuk Göçer. Hoş geldiniz.
00:47Hoş bulduk. Merhabalar.
00:49Efendim faiz kararından söz ettim. Aslında dediğim gibi beklenti daha çok yüz elli bas puan yönündeydi.
00:54Alınan kararla birlikte de aslında resmi enflasyonla politika faizi arasında çok küçük bir fark kaldı.
00:59Enflasyona bir yansıması olur mu? Alınan kararı bir değerlendirmenizi isteyeyim.
01:04Enflasyona ya da döviz kurmaya şu anda çok sert bir yansıması olacağı kanaatinde değilim.
01:10Bir kere bunun altını çizelim.
01:12Çünkü resmi enflasyonu tırnak içerisinde hala üzerinde kalan ve pozitif olan bir faizden bahsediyoruz.
01:19İki yüz elli bas puanlık bir beklentimiz vardı zaten.
01:22Yani yüz elli bas puan diyenler elbette daha itidalli olmaya çalışıyorlardı muhtemelen ama
01:28Türkiye'nin faiz koşulları gereği yüz elli bas puanlık bir faiz indireceği kanaatinde değildim ben.
01:34İki yüz elli bas puanlık bir faiz indirimi yapar ya da hiç yapmaz diye düşünüyordum.
01:38Nitekim son dönemde özellikle real sektörden gelen seslerin daha da fazla yükselmesiyle birlikte
01:45gördüğüm kadarıyla Merkez Bankası bu faiz kararını aldı.
01:49Öbür taraftan biliyorsunuz asgari ücret zam oranları da belli oldu.
01:53Asgari ücrette yapılan düşük zamlar nedeniyle de Merkez Bankası'nın eli biraz daha güçlendi.
01:58Yani enflasyonun talep kısmını daha da fazla kısabileceklerini gördüler anladığım kadarıyla.
02:04Dolayısıyla tüm bunların toplamı iki yüz elli bas puanlık bir faiz indirimini daha kolay hale getirdi ve yaptılar.
02:11Sayın Geçer şimdi burada Merkez Bankası'nın 2025 yılına ilişkin para politikası metni de var.
02:17Orada da aslında siz de incelemişsinizdir. Öne çıkanları bir konuşmak isterim.
02:21Öncelikle tabii fiyat istikrarı vurgusu var. Temel hedef bu.
02:24Bunun yanında kur korumalı mevduat uygulamasının da tamamen sonlandırılması hedeflenmiş.
02:292025'e ilişkin Merkez Bankası'nın para politikası metnini siz de gördünüz.
02:35Nasıl değerlendirdiniz? Neler söylüyor bize o metin?
02:38Şimdi 2025 tabii zor bir yıl olacak bir kere.
02:41Öyle Merkez Bankası'nın eli çok da güçlü olmayacak, çok da kolay olmayacak işlere.
02:47Bunu bir kere belirtelim.
02:49Çünkü bir yandan faizleri indirmeyi planlıyorsunuz.
02:52Bir yandan kur korumalıyı tamamen kaldırmayı planlıyorsunuz.
02:55Bu döviz üzerindeki baskıyı daha da arttıracak aslında.
02:58Çünkü kur korumalıda olmayan para, kur korumalıdan çıkmak zorunda olan para illaki faize gidecek anlamına gelmiyor.
03:06Hele ki faizler düşürülüyorsa faize gitme ihtimali daha da düşecek.
03:10Diğer alternatiflere yönelmeye çalışacaklar.
03:13Bunlardan birisi elbette borsalar olabilir.
03:16Yurt dışındaki borsalar olabilir.
03:18Türkiye'de veya dünyada kripto para piyasalarına bir miktar hareketlik olabilir.
03:23Ama bunlar çok düşük kalacaktır.
03:25Çünkü zaten kur korumalıya giden ya da dövize giden insanlar riskten kaçan insanlar.
03:30Riskli piyasalardan uzak durmaya çalışan insanlar.
03:33Aynı zamanda Türkiye'nin kendi risklerinden uzak durmaya çalışanlar.
03:37Kur korumalıdan çıkan paranın önemli bir kısmı kura yönelecektir.
03:41Bir kere bunun altını çizelim.
03:43Bu dolar olur, euro olur, sterlin olur veya başka bir para birimi olur bilemiyorum.
03:47Diğer taraftan bir yandan da faizi indirdiğiniz için faiz cazibesi de azalıyor biliyorsunuz.
03:55Bütün bunların toplamı kura olan baskının artması, yukarıya doğru baskının artması anlamına geliyor.
04:01Belki taktiksel olarak Merkez Bankası bunu tercih ediyor olabilir.
04:05Ya da Türkiye Ekonomi Sistemi bunu tercih ediyor olabilir.
04:08Çünkü biliyorsunuz turizm gelirleri ince düştü.
04:11Her ne kadar yükseliyor dense de.
04:13İracatçı büyük bir sıkıntı içerisinde.
04:16Üretici büyük bir sıkıntı içerisinde.
04:18Kuru serbest bırakmaları gerekiyor.
04:20Kurun yukarıya gitmesine izin vermeleri gerekiyor.
04:23Aksi takdirde ekonomi daha da büyük bir çıkmaza dönecek.
04:27Onun için de bence biz 2025'te özellikle kur tarafında çok ciddi hareketler görmeye başlayacağız.
04:33Ocak, Şubat, Mart aylarında ufak ufak yukarıya doğru eğilimin hızlandığını göreceğiz.
04:39Umarım bunu kontrol edebilirler.
04:41Merkez Bankası rezervlerine güveniyorlar şu anda.
04:44Hani yüksek rezervler olarak görüyorlar bunu.
04:46Ama ben o Merkez Bankası rezervlerinin yeterli olduğu kanaatinde ya da olacağı kanaatinde değilim açıkçası.
04:53Bunu söyleyeyim.
04:54Yani 159 milyar dolarlık bürüt rezerv ya da işte 45 milyar dolarlık sıvap hariç net rezerv ihtiyaçları karşılayabilecek düzeyde değil.
05:05Hele ki bir yandan da eğer ki carry tradeçiler ya tamam Türkiye'de artık faizler düşüyor, cazibesi kalmadı.
05:12Biz de zaten dövize döndük.
05:14Dövizin biraz daha yükselmesini bekleyelim havasına girerlerse, düşüncesine girerlerse ki bence girdiler.
05:20Bu dövizin daha da yukarıya doğru ataklar yapmasını beraberinde getirir.
05:24Olayı böyle değerlendirmek lazım.
05:26Bir yandan da şunu söyleyeyim.
05:28Merkez Bankası'nın faiz kararları Amerika'daki ya da Avrupa'daki faiz kararları gibi değil.
05:34Yani Türkiye'nin ekonomisi o kadar kırılgan ki bu kırılganlıkları siz sadece faiz politikalarıyla yönetemezsiniz zaten yönetemiyorsunuz da.
05:43Merkez Bankası bloke etti sadece dövizi ya da Merkez Bankası'nın faiz yüksek tutması sayesinde biz dövizi bu kadar stabil gördük falan.
05:53Bunlar hikaye.
05:54Aslında yabancılar bunu istemediler.
05:57Niye?
05:58Çünkü yüzde ellilik ballı kaymaklı döviz faizi alıyorlardı.
06:02Diyeceksiniz ki ya da bizi izleyenler diyecek ki o TL mevduat faizi ama öyle değil.
06:07Döviz sabit kalıyorsa aslında bu döviz faizi anlamına geliyor.
06:10Adam yüz bin dolar getirip getirip yüz elli bin dolar olarak bunu götürüyorsa döviz faizi almış anlamına gelir.
06:16Bütün bunların toplamı 2025'de Merkez Bankası'nın da Türkiye ekonomisinde işinin oldukça zor olduğunu bize çok net bir şekilde gösteriyor.
06:25Evet.
06:26Selçuk Bey aslında Merkez Bankası'nın ve Türkiye ekonomisinin işi zor ama bunun yanında yurttaşın işi daha zor.
06:32Şimdi bir asgari ücreti de dinlemek istiyorum sizden.
06:35Beklenenin çok çok altında bir rakam söylendi elbette.
06:3822.104 liradan bahsediyoruz ama tabi çok çok bağlı bir zam yapılmayacağı da ortadaydı aslında.
06:45Verilen mesajlar bu yöndeydi.
06:47Ama sonuç olarak şu anda ciddi bir borç yükünün altında ezilen kazandığıyla geçinemeyen ciddi büyük bir kitleden bahsediyoruz.
06:55Yine para politikası metninde de aslında talebi kısmaktan bunun için kredilerde ve kredi kartlarında azami oranların düzenleneceğinden bahsediliyor.
07:04Dolayısıyla biraz da emekçi ve asgari ücretli tarafından konuşursak 2025 yılı onlar için çok daha zor olmayacak mı?
07:11Yani 2024 yılı zaten yeterince zordu.
07:152025 yılı artık büyük bir çıkmaza doğru sürükleyecek bu insanları.
07:20Daha önceki yıllarda hatırlayın en azından açlık sınırının bir tık üzerinde oluyordu maaşlar.
07:25Bu kez maaş zammı açıklanır açıklanmaz açlık sınırının zaten altında kaldı.
07:31Birleşik kamu işinin yaptığı bir araştırma var biliyorsunuz açlık ve yoksulluk sınırıyla ilgili.
07:36Yoksulluk sınırı 71 bin liraya gelmiş durumda açlık sınırı da 23 bin liranın üzerine çıkmış durumda.
07:42Yani eksi bin lirayla başlıyor vatandaş zaten.
07:45Bir yandan da ülkenin neredeyse yarısının asgari ücretle geçinmek zorunda olduğunu düşünürsek asgari ücret Türkiye'de asgari ücret veya istisna ücret olarak değerlendirilmemeli.
07:56Ortalama ücret olarak değerlendirilmeli.
07:58Bu da önemli kritik noktalardan bir tanesi.
08:01Ama ben burada hükümete kızmıyorum açıkçası.
08:04Sayın Erdoğan'a da kızmıyorum ya da işverenlere de kızmıyorum.
08:07Burada problemi yaratan problemi bu noktaya bu düzeye getirenler zamanında sarı öküzü vermiş olan sarı sendikalardır.
08:15Ve sarı sendika temsilcilerinin gördüğüm kadarıyla tavrı zaten bize ne zam yaparsanız yapın biz kabulüz havasıydı.
08:24Anlatabiliyor muyum?
08:25Orada masada oturan asgari ücretliler bile laf olsun biz buraya kek yemeye çay içmeye geldik havasındaydılar.
08:35Dolayısıyla da bütün bunların toplamında hükümet ya da işverenler de çıktı.
08:40Zaten sizin bir yaptırımınız yok, sizin bir gücünüz yok, sizin bir kamuoyu baskınız da yok, siz kimseyi asla temsil de etmiyorsunuz.
08:47Onun için biz kafamıza göre istediğimiz zam mı yaparız dediler ve 22 bin küsür liralık yani 22 bin 104'ü nasıl hesaplamışlar?
08:57%30 yapmışlar işte öyle çıkmış hesap sonucu.
09:0022 bin 104 liralık bir asgari ücreti bu insana layık gördüler.
09:05Bu ülkenin insanına layık gördüler.
09:07Şimdi ben size bir şey sormak istiyorum burada bizi izleyenlere bir şey sormak istiyorum aynı zamanda.
09:12Ya asgari ücretli mi talep oluşturuyordu bu ülkede?
09:17Açlık sınırının altında kalmış açlık sınırına kalmış maaşı olan insanlar sadece karınlarını doyurmaya çalışıyorlardı.
09:26Doğru değil mi İrem Hanımcığım?
09:28Şimdi bu bir talep etkisi değildir.
09:30Bu bildiğiniz aslında hükümetin yarattığı bir enflasyon etkisidir.
09:35Siz talebi sıfırlayın insanlar hiçbir şey almasınlar enflasyon artmaya devam edecek.
09:40Niye? Bugün arka arkaya zamlar açıklanmaya başladı bile kamu tarafından.
09:45Bırakın daha sektöre gelmedik kamu tarafından.
09:48Bu asgari ücret enflasyon yaratıyor yalanını bahanesini demiyorum yalanını son 4 yıldır falan kullanıyorlar zaten.
09:58İş dünyası da kullanıyor bunu.
10:00Asgari ücrete zam yapıldı bizim de hemen zam yapmamız gerekiyor.
10:04Bir dakika ya asgari ücrete zam yapılmadığı zaman niye zam yapıyorsunuz o zaman?
10:10Niye asgari ücrete hiç bir oynama yapılmadığını zam yapmaya devam ediyorsunuz?
10:17Bunun cevabını verin önce.
10:19Öbür taraftan Merkez Bankası tekrar oraya dönmek istiyorum.
10:22Merkez Bankası da diyor ki talebi kısmak için asgari ücretin düşük olmasını tercih ediyoruz.
10:27Ya da hani buna destek veriyoruz diyor.
10:30Onların bir etkisi yok ama bu hani asgari ücretin düşük olması önemli diyor enflasyonu düşürmesi için.
10:35Çünkü talebi kısıyor diyor.
10:37Ya peynir alarak mı insanlar talebi yükseltiyordu?
10:40Ya da zeytin alarak mı talebi yükseltiyorlardı?
10:43Şimdi merdiven altına kaçıyor insanlar o şekilde mi talebi yükseltiyorlar?
10:47Kiranın 20-25 bin lira olduğu ortamda siz asgari ücreti 22 bin lirada tutarak talebi mi körüklüyorsunuz?
10:54Ya da talebi mi kısıyorsunuz?
10:57Yoksulluk sınırının üzerinde çok üzerinde insanlar maaş alıyor tasarruf edebilecek bir kabiliyete sahipler de ondan dolayı mı bir talebi enflasyonu yaratıyorlar?
11:06Bu büyük bir yalandır.
11:08Öbür taraftan işçi maliyetleri hizmet sektörü de dahil olmak üzere enflasyon üzerinde çok büyük bir baskı yaratmaz.
11:17Fiyat artışları üzerinde büyük bir baskı yaratmaz.
11:19Çünkü girdi maliyetlerin içerisindeki etkisi maksimum üçle birler seviyesinde yüzde otuzlar seviyesinde kalır.
11:27Eee ham madde maliyetleri ne olacak?
11:30Diğer maliyetler ne olacak?
11:32Şimdi Ocak ayı itibariyle biz çatır çatır zamların yapılmaya başlandığını göreceğiz.
11:37Niye?
11:38Çünkü kamu zam yapıyor.
11:39Kardeşim kamu.
11:40Kamu deli gibi zam yapmaya devam ediyor.
11:43Buna rağmen de bütçe açığı vermeye devam ediyor.
11:46Bunun temel sebebi ne?
11:47Onu da söyleyeyim size.
11:48Çünkü ballı kaymaklı üç beş kişilik vergiler çatır çatır silmiyor.
11:52Vatandaştan daha çok vergi alınmak için de bu tür yollara tevessül ediliyor.
11:58Bu kadar basit.
12:00Şimdi soruyorsunuz siz bana asgari ücretli ne yapacak?
12:03Asgari ücretli artık asgari ücretli de değil muhtaç pozisyonda ne yapacak?
12:09Evet.
12:10Tam bu noktada Sayın Geçer son olarak dedim ya bir yandan da gerçekten talep edemez halde insanları artık yemek yiyecekler kiralarını ödeyecekler.
12:19O da yeterse daha fazla borçlanmazlarsa tabii de talep falan da olmayacak.
12:24Peki ne olacak?
12:25Durgunluk mu olacak?
12:26İşsizlik mi olacak?
12:28Ne durgunluk olacak ne işsizlik olacak.
12:31İrem Hanımcığım bunlar zaten var.
12:33Bunları konuşmaya bile gerek yok artık.
12:35Yani durgunluk mu olacak?
12:36İşsizlik mi olacak?
12:37İşte enflasyon mu düşecek?
12:40Başka bir şey mi?
12:41Stafflasyon mu olacak?
12:42Skinflasyon mu olacak?
12:44Bunları konuşmaya bile gerek bile yok artık ya.
12:47Ne olacağını ben size söyleyeyim.
12:49Sosyal patlamalar olacak.
12:50Zaten oluyor.
12:51Daha da derinleşecek.
12:53Daha da derinleşecek.
12:55Bir ülkenin insanı ötelenerek ne enflasyonu düşürebilirsiniz ne de ekonomiyi kalkındırabilirsiniz.
13:02Dünyanın hiçbir yerinde bunu başaramazsınız.
13:05Real bir ekonomik programınız olmadan hiçbir şey başaramazsınız.
13:09Evet Amerika'da Avrupa'da faiz politikalarıyla şu anda enflasyon üzerine bir baskı oluşturuluyor
13:14ama onun öncesinde zaten real ekonomik politikaları ve sosyal devlet politikaları var bu ülkede.
13:20Sende bunlar yok.
13:22Sen sadece para politikalarıyla bu işi çözeceksin ya da asgari ücret düşük göstererek bu işi çözeceksin öyle mi?
13:27Çok çözersin.
13:28Görürüz.
13:29Bakın sosyal patlamayla kastımız da insanların sokaklara dökülmesi değil.
13:34Hep bu anlaşılıyor.
13:36Anlatabiliyor muyum?
13:37Yani insanlar sokaklara dökülecek o olacak bu.
13:40O değil benim söylediğim.
13:42Çok daha tehlikeli sinsi bir sosyal patlamadan bahsediyoruz.
13:46Aile içi şiddet artacak.
13:48Evet.
13:49Boşanmalar artacak.
13:51Hırsızlık artacak.
13:53Gasp artacak.
13:54Çeteleşmeler artacak.
13:56Artmıyor mu?
13:57Haberlerde görüyoruz.
13:59İntiharlar artacak.
14:02Yani bunlar esas sosyal patlamadır.
14:06Yani sinsice bir sosyal patlama yaşanır bir ülkede.
14:10Sonra da artık hiçbir şekilde bu işin içinden çıkılmadığı zaman bambaşka şeyler olmaya başlanır.
14:15Ve dikkat edin çürümüş, çökmüş ülkelerin etrafımızda bir yıl var böyle bir ülke tamamı bu süreçlerden geçmiş.
14:23Yani önce ekonomik olarak çöküntüye uğratırsınız.
14:27İnsanları umutsuz hale getirirsiniz.
14:29İnsanları çıkmaza sokarsınız.
14:31Bunun sonrasında da bambaşka şeyler yaşanmaya başlanır o ülkelerde.
14:35Ve yaşanıyor da.
14:37Bunun yüzyıllardır örneklerini görüyoruz.
14:40Onun için hani bundan sonra ne olacak?
14:43Stakfilasyon olacak.
14:44E ne olacak abi?
14:45Stakfilasyon olsa ne olur?
14:46Olmasa ne olur?
14:47Amerika mısın sen kardeşim?
14:48Avrupa mısın?
14:49Bütün sorunlarını çözdüğünde bir tek meselen durgunluk ya da işte onun bir adım ötesi mi?
14:55Yo değil.
14:56Senin sorunların 10 yıldır devam ediyordu.
15:00Bunun üzerine sen mum dikmeye devam ediyorsun.
15:04Hikaye bu kadar basit.
15:07Ondan sonra dönüyorsun bunun sorumlusu EYT'lidir diyorsun.
15:10Emeklidir diyorsun.
15:11İşçidir diyorsun.
15:12Memurdur diyorsun.
15:13Medyadır diyorsun.
15:14Fırsatçılardır diyorsun.
15:16Yapmayın kardeşim.
15:18Esas fırsatçı sizsiniz.
15:20Siz bu ülkeyi bu hale getirdiniz.
15:22Bir de hedef şaşırtmaya çalışarak esas fırsatçılığı siz yapıyorsunuz.
15:26Madem bu ülkenin insanlarını bu kadar düşürüyordunuz.
15:30O zaman kardeşim vergileri düşürün.
15:33Her gün her ay kamu eliyle zam yapmaktan vazgeçin.
15:39Evet.
15:40Selçuk Bey valla biz de böyle yeni yıla giderken aslında konuşuyoruz bu konuları ama gerçekten sizin de söylediğiniz gibi bazen bunları sormak da o kadar anlamsız hale geliyor ki.
15:4922.104 lira asgari ücret açıklandı.
15:53Nasıl değerlendiriyorsunuz diye sormak aslında gerçekten çok da cevabı açıkça önceden verilebilir bir soru oluyor.
16:01Bir yandan da yurttaş tabii bunları konuşmamızı vesaire istiyor.
16:05Çok güzel bence ifade ettiniz.
16:07Çok teşekkür ediyorum.
16:08Belki artık bu üslupla bu netlikle konuşmak gerekiyor ekonomi meselesinde.
16:12Rakamlara takılıp kaldıkça hiçbir şeyin değiştiğini görmüyoruz.
16:15Çok teşekkür ediyorum vakit ayırdığınız için.
16:17Estağfurullah İlgem Hanımcığım.
16:19Ben bana burada konuşma fırsatı verdiğiniz için sizlere teşekkür ediyorum.
16:24Sağ olun eksik olmayın.
16:25İyi yıllar diliyorum efendim.
16:26İyi yıllar.
16:28Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri ekonomist Selçuk Geçer'le birlikteydik.
16:33Şimdi aslında yeni yıla da girerken en büyük gündemimiz 2024 yılında ekonomiydi ya sanıyorum 2025 yılında da öyle olacak.
16:41Hatta belki biraz daha fazla konuşacağız.
16:43Merkez Bankası'nın faiz kararı vardı bugün uzun süreden sonra ilk kez bir.
16:47Faiz indirimi yapıldı buna dair konuştuk.
16:50Bunun yanında asgari ücret açıklanmıştı.
16:52Sayın Geçer'den sizler için asgari ücret yorumu da aldım.
16:55Kendisi çok güzel ifade etti.
16:57Gerçekten artık açıklanan bu asgari ücretin ardından ne olacak 2025 yılında emekçinin başına ne gelecek diye konuşmak bile anlamsızlaştı.
17:06Çünkü daha açıklanır açıklanmaz açlık sınırının altında kalmış bir rakamdan bahsediyoruz.
17:11Neredeyse Türkiye'de yaşayan milyonların yarısının bu ücrete ve bu ücretin yakınında bir ücrete geçinmeye çalıştığını biliyoruz.
17:19Borçlar almış başını gidiyor.
17:21Asgari ücret çok az oranda artıyor ama yapılan zamlar hem kamuda hem özel sektörde Sayın Selçuk Geçer'in de vurguladığı gibi
17:28hiç asgari ücrete yapılan zam oranında değil.
17:31Hep daha fazla, hep daha üstünde.
17:33Bakalım neler olacak.
17:34Sizler için konuşmayı sürdüreceğiz.
17:35Yine de umutla kapatmayı istiyorum.
17:37Yeni bir yıla giriyoruz.
17:38Umalım ki emek kesimleri için çok zor olmayan, sürdürülebilir bir yıl olsun, geçinilebilir bir yıl olsun diyelim.
17:45Böyle sonlandıralım.
17:47Mutlu yıllar, mutlu günler efendim.