Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyicilere herkese merhaba.
00:16Yeni yılın yaklaşması hatta neredeyse gelmesiyle birlikte düşük gelirlinin asgari ücretlinin
00:21altında yeni yılda yapılacak zam oranları var.
00:25Peki yeni yılda asgari ücrete zam yapılırken nelere dikkat edilmesi gerekiyor?
00:29Daha da önemlisi yapılacak zam asgari ücretliyi rahatlatacak mı?
00:34Bütün bunları sosyal güvenlik uzmanı Emin Yılmaz'la konuşacağız.
00:37Sayın Yılmaz hoş geldiniz.
00:39Merhabalar Erdem Bey iyi yayınlar dilerim.
00:43Teşekkür ediyorum.
00:44Şimdi şuradan başlayalım isterseniz 10 Aralık'ta asgari ücret tespit komisyonu
00:49toplanmıştı.
00:50Ancak yapılan açıklamayla birlikte şunu öğrendik.
00:53Masada bir rakam konuşulmamış, bir tutar konuşulmamış.
00:562.
00:57Toplantı ise 16 Aralık'ta olacak.
01:00Peki şimdi bu toplantılar esnasında asgari ücret belirlenirken dikkat edilmesi gerekenler
01:05neler?
01:06Yani öncelikle nelere dikkat etmemiz gerekiyor?
01:09Evet bakıldığı zaman asgari ücreti genelde yılın son ayı Aralık ayında toplamda
01:184 toplantı üzerinden netliğe bağlanıyor.
01:21Burada bir komisyon var.
01:235'er kişi üzerinden değerlendiriliyor.
01:265 kişi işveren sindikası ve hükümet çalışma bakanlığı bünyesinde 5 kişi deprokrat buradan
01:31katılaraktan toplamda 15 kişi üzerinden orada oy birliği veya oy çokluğu şeklinde
01:37değerlendiriliyor ve pazarlık usulü oluyor.
01:40Burada bakıldığı zaman ilk toplantı sonrasında türkiş başkan yardımcısı sayın Ramazan
01:47Arın orada dikkat çeken bir cümlesi oldu.
01:51Ona da bakıldığı zaman burada 26 defa asgari ücret komisyonu bir araya geldiğini ve
01:57bununla ilgili 18 defa muhalefet şerhi koyduğunu işçi kesiminin 6 defa oy birliğinde 2 defa
02:04da hükümetle işi kesintisi bir araya gelip bunun üzerinden orada oyunu kullandığını
02:11belirtti.
02:12Burada özellikle işçi kesiminde en çok üyeye sahip olan konfederasyon türkiş
02:19tarafından hatta ve hatta onlar diğer işçi sendikaları olan hakiş ve disk vasıtasıyla
02:26ortak bir açıklama yapıldı.
02:28Buradaki açıklamaya bakıldığı zaman da geçinebilecek insan onuruna yakışır bir
02:34ücret şeklinde asgari ücretin arttırılması gerekliliğiyle ilgili altını çizdiğini
02:40görebiliyorum.
02:412000'li yıllara şöyle bir kronolojiye baktığımız zaman 2000-2008 seneleri arasında
02:49asgari ücret komisyonuyla ilgili nelere dikkat ediliyor sorusuna bakıldığı zaman
02:55ben geçmiş dönem toplantılarına baktığımda orada temel kriterler üzerinden değerlendirilmiş.
03:02Bununla ilgili halen devam eden Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı verileri bu toplantıda
03:08masaya yatırılıyor.
03:09Keza devlet istatistik üniversitesine hazırlayacağı veriler bu iki veri üzerinden ilgili bakanlıklardan
03:16veriler yine geliyor.
03:18Şu anda olmayan ne peki?
03:20Şu anda olmayan da Hacettepe Üniversitesi'nin hazırladığı besin içi ve besin dışı harcama
03:26kalıplarıyla ilgili orada bir kişinin yeteri kadar alıp almayacağı ile ilgili protein
03:33değerlerine varınca kadar çeşitli analizler bu masada oluyordu ama şu andır bildiğim
03:39kadarıyla buradaki veriler masaya yatırılmıyor.
03:42Peki asgari ücretle ilgili neler konuşulacak, neye göre belirlenecek sorusuna tekrar dönecek
03:49olursak da orada asgari ücret yönetmeliğimiz var.
03:52Buradaki asgari ücret yönetmeliğine bakıldığı zaman ücretlerin genel durumu, geçim şartları,
03:59açlık yoksulluk sınırları, geçinme indeksleri gibi birçok detay var burada.
04:05Buradaki detaylar üzerinden asgari ücret komisyonu karar vereceğini ve pazarlık
04:11usulü olacağını söyleyebiliriz Erdem Öztem.
04:14Peki Sayın Yılmaz, iktidarın aklında ne kadar bir zam oranı var sizce?
04:20Yani siz nasıl yorumluyorsunuz şu anki tabloyu?
04:24Evet asgari ücreti yaklaşık olarak iki buçuk aydır gündemde ve bu asgari ücretin iki
04:30buçuk aydır geldiğimiz süreci şöyle bir baktığımız takdirde bununla ilgili asgari
04:36ücrette geçmiş dönemlerde nasıl oluyordu?
04:39Ülkede yaşanılacak bir enflasyon verisi var.
04:42Buradaki enflasyonu biz Türkiye için ilk önce yaşıyoruz.
04:46Sonra enflasyonun tahribatlarından doğan bazı detayları zam şeklinde veya fark
04:53şeklinde bunlar gidiriliyor.
04:55Emekli marşlarında da bu böyle asgari ücrette de bu böyle ama bu sene bununla
05:01ilgili çok farklı bir formüla ortaya atıldı.
05:04Ben iki buçuk sene iki buçuk aydır komisyon özür diliyorum kamuoyu bununla ilgili
05:10konuşuyor.
05:11Neler konuşuldu?
05:12Özellikle asgari ücrete tavsiye niteliğinde olan bazı kredi derecelendirme şirketleri
05:18var.
05:19Yabancı sermayeli banka bankalar bunlar Deutsche Bank Bank of Amerika hatta IMF gibi
05:26kurumlar asgari ücrette yüksek bir artış olursa bunun enflasyonu geçici bir süre
05:32daha tetikleyeceğini asgari ücretle ilgili maksimum 25-30 oranında artış yapılmasıyla
05:40ilgili bazı söylemleri var.
05:42Hatta merkez bankası başkanı Amerika'da asgari ücretin 25-30 kısmıyla ilgili
05:502025 için uygun mudur şeklinde bir sorusuna da uygundu şeklinde bir cümleyle merkez
05:56bankası başkanı da buna riayet etmişti.
05:59Şu an burada ekonomi ekibi özellikle hedeflenen yani 2025'teki yüzde 21'lik olan enflasyon
06:07bir ismi yoksa 2024'teki yüzde 44'lük olan merkez bankasının belirlemiş olduğu
06:14tahminler doğrultusunda buna göre mi belirlenecek sorusuna gelince burada ekonomi ekibi hep
06:20yüzde 25-30'un altını çizildiğini görebiliyoruz.
06:24Ama yine geçtiğimiz dönemlerde farklı bir formalizasyon daha ortaya artıldı.
06:31Buradaki formalizasyona da bakıldığı takdirde 2024'ün yüzde 44'lük enflasyonu 2025'in
06:38de yüzde 21'lik enflasyonu toplayıp ikiye bölündüğü takdirde bununla ilgili ortalama
06:44bir yol formülüyle yüzde 32.5 şeklinde olsun diye kamuoyunda çeşitli söylemlerde
06:50bulunuyorlar.
06:51Ama gerçek ve real olan nedir?
06:54Burada biz yüzde 44 üzerinden enflasyonu eğer yaşıyorsak bunun tahribatları hatta
07:01bunun üzerine 3 ya da 5 puan da aradan bir refah payı şeklinde olması gerekliliğinin
07:07altını tekrardan çizmek istiyorum Erdem Öktem.
07:10Peki şimdi yeni yılda bir zam yapılacak ancak maaşlara zam gelmeden önce bu yıl
07:16içinde biz doğalgaza farklı kalemlere zamlar gördük.
07:19Peki yeni yılda yapılacak zam yurttaşı rahatlatacak mı sizce?
07:24Yani burada kişi bazında düşünmek lazım.
07:30Herkesin enflasyonu hissettiği acı birbirlerinden farklıdır.
07:37Çünkü herkes kendi enflasyonunu yaşıyor.
07:41Orada geçinme ile ilgili sizin temel şartlarınız var.
07:46Ev kiranız var.
07:48Gıdanız var.
07:49Evliyseniz çocuklarınız varsa bunlarla ilgili masraflarınız var.
07:54Yiyim şeklinde birçok ihtiyacınız var.
07:57Dolayısıyla herkesin enflasyonu da hissettiği oranda daha farklı oluyor diyebiliriz.
08:04Burada eğer bir sonraki dönem üzerinden yani yüzde 25-30 üzerinden belirlenirse
08:11bunun yeterli olacağını ben tahmin etmiyorum.
08:14Yine asgari ücreti biz uzman olarak saha içerisinde çeşitli literatürleri taradığımız
08:21sektirde özellikle Doce Bank'ın burada bir dipnotu vardı.
08:26O da eğer asgari ücreti maksimum yüzde 30 ve altında olursa bununla ilgili yıl içerisinde
08:33ikinci bir daha zam yapılması hatta burada komisyonun tekrar toplanmasıyla
08:39ilgili olabilir şeklinde tavsiye mektuplarını da görebiliyoruz.
08:44Bu yıl içinde biz asgari ücrete bir iyileştirme ikinci bir zam görmedik.
08:492025'te bunun tekrar yaşanma durumu var mı?
08:52Hatta 2025'de tek seferlik zamla 2026'yu beklemek.
08:57Şimdi bunu yüzde 30 ve altında bir rakam belirlenirse
09:04ikinci bir asgari ücret komisyonu bir araya gelip temmuz aralık ayı için
09:09tekrardan konuşulacağını söyleyebiliriz.
09:12Bunu yasan ediyor. Burada asgari ücret tebliği var.
09:15Buradaki tebliğ üzerinden asgari ücret komisyonu bir araya geliyor.
09:19İşçi İşveren Sendikası ve Çalışma Bakanlığı üzerine toplam 15 kişi
09:24asgari ücreti günlük olarak belirlenir.
09:28Asgari ücret iki yıllık için belirlenip eğer gerek hasıl olursa
09:34tekrardan komisyon bir araya toplanır şeklinde açık bir madde var.
09:40Asgari ücretin kronolojisine bakıldığı takdirde asgari ücreti
09:441998-99 yılları arasında komisyon üç defa toplanmış.
09:492000 ile 2016 senesi arasında iki defa, 2016-2021 yılı arasında bir defa,
09:582021 ile 2023 sonuna kadar iki defa, içinde bulunduğumuz dönemde bir defa.
10:06Özellikle buradaki kronolojiye bakıldığı zaman 2016 ile 2021 yılları arasında
10:12asgari ücret bir defa toplanmış. Neden bir defa toplanmış?
10:16Bir kere karar vermiş de orada da enflasyona dikkat çekmek istiyorum.
10:21Oradaki enflasyon rakamı da %20'nin altındaymış.
10:25Bu da demek oluyor ki yüksek enflasyonlu bir ortamda yer aldığımızdan dolayı
10:312025 sonrasında hedefler hep tek hane üzerinden enflasyon olduğu için
10:37biz 2026'ya kadar yine bunu konuşmaya devam edeceğimizi söyleyebiliriz Erdem Öktem.
10:43Son olarak şimdi asgari ücretlerin yanı sıra bir emekli ve memur maaşları
10:49zam beklentisi var. Emekli ve memurları neler bekliyor yeni yılda?
10:54Evet burada da enflasyon verisi yine ehemmiyet taşıyor.
10:59Bununla ilgili bakıldığı zaman 5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortasının
11:0655. maddesi aynen şunu söylüyor.
11:09Emeklilerle ilgili maaş farklarını enflasyon tüfe tüketici fiyat endeksine göre
11:15yılda iki defa veriliyor. Biri Ocak ayında biri Temmuz ayında.
11:192024 yılı için Ocak'ta Haziran ayı arasındaki enflasyon verisi %24.73 oldu.
11:26Ama Temmuz ile Kasım ayı arasındaki enflasyon verisi netleşmiş durumda.
11:32Oradaki rakama baktığımız takdirde ise %14.57'lik kısım kesinleşti.
11:39Geriye sadece Aralık ayı kaldı.
11:41Aralık ayı enflasyonu ne çıkarsa ne kadar olur şeklinde bir hesaplama yaptım ben.
11:47Burada da üç tane örneklem modeli sunmak istiyorum.
11:51Eğer Aralık ayı %2 çıkarsa o zaman yıllık enflasyon %45.76'ya.
11:57O zaman da SSK Bank bu emeklisi 2024'ün ikinci yılında %16.86.
12:03Eğer Aralık ayı enflasyonu %2.5 çıkarsa 2024 yılını %46.46 ile kapatıp
12:102024'ün ikinci döneminde %17.81 ile SSK Bank bu emeklisi.
12:15Eğer son olarak Aralık ayı %3 olursa o zaman da bu yılı %47.19'la emeklere gelecek olan
12:242024'ün ikinci yarı yılı içinde %18'lik bir farkla karşı karşıya kalınabilir.
12:30Memur ve memur emeklisinde ise toplu sözleşme var.
12:33Toplu sözleşme de 2024'ün ikinci döneminde %10.
12:382025'in ilk yarı yılında da %6'lık bir toplu sözleşmeye imza atıldı.
12:44Bunların kendi içerisinde bir formüzasyon aktüeryal bir hesaplaması var.
12:49Çok basit bir hesaplama tekniği öğretmek istiyorum.
12:52İlkinde toplu sözleşmede %10, ikincisinde %10'dan %6'yı çıkardığın zaman 4'lük bir düşen endekste.
13:01Dolayısıyla burada SSK Bank bu emeklisinden düşen endekste olduğu için
13:06%4 daha az alacaklar şeklinde söyleyebiliriz.
13:11Ben üçlü bir formüzasyonla memur ve memur emeklisini bilgilendirmek istiyorum.
13:17Aralık ayı %2 çıkarsa memur ve memur emeklisine %12.86, 2.5 puan çıkarsa %13.80, 3 puan çıkarsa %14 gibi bir rakama erişmiş oluyor.
13:29Biz her seferinde bunu çıkacak olan enflasyon tahmini rakamlar üzerinden değerlendiriyoruz.
13:35Ama izleyicilerimiz %'lik kısımda biraz zorlanıyorlar.
13:40Bunu parasal olarak ne olacağını biraz daha aydınlatmak gerekirse
13:45Bakur esnaf 12.695 lira emeklisi için söylüyorum.
13:52En düşük maaşı var.
13:54Dolayısıyla orada 2.5 puan aralık çıkarsa 14.956 liraya.
13:59Bağkurtarım şu an 11.089 lira alıyor.
14:02Tabi taban aylık dediğimiz 12.500 liraya hazineyle zamanlanıyordu.
14:06Onların rakamı da kök aylıkları geldiği için 11.885 liraya.
14:10SSK 2000 öncesi 14.178 lira alıyor emeklileri.
14:15%17.81 gelince 16.703 liraya.
14:19SSK 2000 sonrası özellikle EYT grubu bu grup içerisinde 8.789 lira alıyor kök aylıkları.
14:27Onların rakamı da 10.354 liraya.
14:30Ha burada 12.500 lira altında olan iki kesim ifade ettik.
14:35Biri Bağkurtarım bir de SSK 2000 sonrasında emekli olan EYT üzerinden emeklilerimiz
14:41orada 12.500 liranın altında kalacak.
14:44Yani sizin kök maaşınız 10.610 lira ve altında ise ek ödeme dahil
14:51onlar sıfır zam riskiyle karşı karşıya kalacaklar.
14:55Bu sebepten dolayı onların maaşlarının bir iyileştirme geleceğini tahmin ediyorum.
15:00Bu tahmini nereden çıkarıyoruz sorusuna gelince de
15:05onunla ilgili 2024 Ocak ayında taban aylık 10.000 liraydı.
15:10%24.70'lik bir farkla bunu düz hesap yapıldığı takdirde 12.473 liraya denk geliyordu.
15:18Yasak oyucu burada 3.800.000 kişi sıfır zamla karşı karşıya kaldığından dolayı
15:2410.000 liralık taban aylığı 12.500 liraya yani altı aylık enflasyon oranında artırmış oldu.
15:31Aynı formülasyonu ben burada da uygulayacakları kanaatindeyim.
15:35Onunla ilgili de 12.500 liraya %17.81 eklediğimiz zaman bu rakam 14.726 liraya.
15:45Bu güne kadar hep küsüratlı taban aylık olmadığı için
15:49bu rakamı 14.750 veya 15.000 seviyesine en düşük emekli maaşının geleceğini söyleyebiliriz.
15:58Memur ve memur emeklimizde ise burada memur emeklimiz şu anda 17.586 lira alıyor.
16:06%13.81 tahminlerimiz tutarsa bir fark gelecek.
16:11Orada da 20.014 liraya en düşük memur emeklisi maaşı.
16:15Evli bir memurumuz 39.205 liradan 44.619 lira.
16:20Vekal bir memurumuz ise 36.236 liradan 41.241 liraya çıkacağını tahmin ediyorum Erdem Öker.
16:28Peki Emin Bey çok teşekkürler.
16:30Yeni yılla birlikte yurttaşın gözü zamlara çevrilmiş durumdaydı.
16:35En azından kalem kalem hesap deyip belki bir nebze açıklayıcı bir program yaptık.
16:40Ağzınıza sağlık.
16:41Ben kendilerine iyi yayınlar dilerim.
16:43Teşekkür ediyorum.
16:44Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri sosyal güvenlik uzmanı Emin Yılmaz konuğumuzdu.
16:49Yeni yılda olası zam oranlarını konuştuk.
16:51Yapılacak zamlarda nelere dikkat edilmesi gerektiğini konuştuk.
16:55Malum Türkiye'nin birinci önceliği ekonomi.
16:58Kamuoyunun yurttaşın birinci sorunu ekonomi.
17:01Bizler de ekonomiyi bu ekranlardan konuşmaya devam edeceğiz.
17:04Ancak şimdilik burada noktalayalım.
17:06Başka bir programda yeniden görüşmek üzere efendim.