Son dakika haberine göre; Muğla açıklarında 6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Deprem Denizli, Antalya, Aydın, İzmir, Isparta, Burdur, Manisa gibi çevre illerden hissedilirken, olumsuz bir durumun yaşanmadığı bildirildi. CNN TÜRK canlı yayınına katılan Prof. Dr. Süleyman Pampal, "Burası Afrika Avrasya levhasının sınırı. Bu bölgede tarihsel dönemde milattan sonra 7 tane çok yıkıcı deprem var. Bunlar 8- 8.5'i bulan büyük depremler. Burada büyük deprem olursa bu asla sürpriz olmaz, buna şaşırmayız." ifadelerini kullandı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şimdi bu deprem maalesef en korkutucu, en büyük, en önemli fay hattı diyelim hadi.
00:09Aslında bu dalma batma zonu yani güneydeki hemen o Girit'in, Rodos'un depremin olduğu yerin yakın güneyinden geçen Afrika levhasıyla Anadolu levhacığının çarpışma hattı, sınırı dalma batma zonu.
00:27Yani Afrika levhası buradan kuzeye doğru, Ege'nin altlarına doğru dalıyor.
00:33Bu dalan kısım aşağıda ergeyip yukarı doğru yükseliyor ve bunun sonucunda volkanik faaliyetler başlıyor.
00:42Bunu zaten bu bölgede Santorini civarında yaşadık.
00:47Bütün yaz boyunca biliyorsunuz sonbaharda daha doğrusu bu konuyu konuştuk.
00:52Depremlerde deprem fırtınası şeklinde yaşandı.
00:56M.Ö. 1600'de o Santorini'nin patlaması, büyük kayıplar, adaların yok olması, sonra 1657-50'de gene benzer patlama, sonra 2011'deki deprem fırtınası, bir de 1956'da 7-7'lik deprem var o bölgede.
01:17Yani Girit'in hemen yakın kuzeyinde bu bölge.
01:20Burası Afrika, Anadolu levhasının sınırı.
01:25Avrasya geniş anlamda Anadolu levhacığının da parçası olduğu Avrasya levhasıyla Afrika'nın sınırında.
01:34Sizin de vurguladığınız gibi bu bölgede tarihsel dönemde yani M.Ö.'yi alın 309'dan itibaren 1956'ya kadar 7 tane çok yıkıcı deprem var.
01:47Mesela uyutları ne kadar diye sorsam size o depremleri?
01:508-8,5'u bulan depremler büyüklük olarak şiddet değil.
01:55Yani çok büyük levha sınırlarında zaten bu türden depremler beklenir.
02:00Biraz derin odaklı ama çok yıkıcı.
02:03Ancak kara sınırlarımıza mesafeli olduğu için doğrudan etkisi yani sarsmayla birinci etkiyle verdiği zarardan ziyade ikinci etkisi dediğimiz tsunami olayları ortaya çıkar.
02:21Ve adalarda başta bu yakın adalarda olmak üzere bizim güneybatı Anadolu sınırlarımızda, kıyılarımızda da tsunami hasara yol açar.
02:33Geçmişte bunu yapmış çünkü.
02:37O bakımdan bura kıpır kıpır yani burada büyük deprem olursa bu asla sürpriz olmaz.
02:44Buna şaşırmayız.
02:45Bu hat, bu bölge Helen Yayı dediğimiz Yunanistan'a doğru devam eder Girit Rodos'un güneyinden.
02:54Hemen sizin ekrandaki haritada Girit Rodos'un biraz yakın doğusundan bir dirsekle Fethiye Burdur.
03:03Transform fayına doğru.
03:05Orada Plini ve Strabo hendekleri dediğimiz hendekler var.
03:08Muğla'nın güneyinden, Antalya'nın bir miktar batısından bir dirsek yapar.
03:14Kıbrıs yayı olarak Kıbrıs'ın güneyinden Hatay civarına doğru gider.
03:20Ve orada Arap levhasıyla buluşur.
03:23Arap levhasıyla Afrika levhasının sınırını da Ölüdeniz fayı ve Doğu Anadolu fayı oluşturur.
03:29Biliyorsunuz 6 Şubat'ta bu fay maalesef bu sınırda meydana gelen deprem, 7-8, 7-6'lık depremler böyle bir sınırda oldu.
03:40O bakımdan bu depremler netamelidir.
03:44Bu bölgede meydana gelecek depremler böyle 6 ile 7 ile kalmayabilir.
03:49Daha yıkıcı, daha büyük 8-8,5'a varacak levhasınırı depremleri olur.
03:54Ve ikincil etkileri de hatırı sayılı şekilde hasara yol açabilir.
03:59Sayın Pampas şöyle bir durum var ya 8-8,5 diyorsunuz.
04:03En düşük söylediğiniz rakamda ya da büyüklükte bir deprem olsa dahi bu tsunami ihtimalini bir kenara bıraktım.
04:10Çünkü biz sabah saatlerinde bu depreme baktığımızda şöyle konuştuk.
04:15Muğla'nın Datça ilçesine 155 kilometre mesafede hissedildi ama öyle çok da ciddi ölçüde hissedilmedi altı büyüklüğündeki deprem.
04:23Çok çok çok uzak.
04:24Fakat 8,5'luk bir depremin, 8'lik bir depremin yani bölgenin tarihinde olan bu depremlerden bahsediyoruz.
04:31Hissedilmesi de çok yüksek olmaz mı bizim ülkemizde de?
04:36Muhakkak.
04:37Mesela kaç büyüklüğünde, 8 büyüklüğünde bir deprem olursa ya da 8,5 büyüklüğünde bir deprem olursa bölgede ülkemizde kaç büyüklüğünde hissedilir ortalama?
04:45Yani bu bizim kıyılarımızda tabii bu çok sorulan bir sorudur ama bunun tek somut bir cevabı olmaz.
04:52Her yerde farklı olur.
04:53Yani depremin etkisi dediğiniz şey depremin ivmesi ile doğrudan ilgilidir.
05:00Depremin ivmesi en büyük depremin üst merkezinde olur.
05:03Ancak çok uzaklarda da çok yüksek ivmelere çıkabilir.
05:08Bu zeminin özelliği ile ilgilidir.
05:09Buna zeminin büyütme etkisi diyoruz.
05:12Bakın Sisam depreminde İzmir'de 119 kişi öldü.
05:17Sisam'da 2 kişi öldü.
05:19Yani 120-130 kilometre uzakta çok yıkıcı etki yapabilir.
05:24Bu da zeminle ilgilidir.
05:26Yani diyelim ki Muğla, Aydın, Antalya'nın batı kesimlerinde 6,5-7 civarında bir büyüklük değerine ulaştı.
05:38Zayıf zeminlerde bu değerlere ulaşma ihtimali vardır.
05:42Ve çok yıkıcı etki demektir bu.
05:44Yani mesafe depremde çok önemli olmayabilir.
05:48Bunun çok örnekleri var.
05:50Dünyada var, Türkiye'de var.
05:52Türkiye'de yakın yani işte en son 6 Şubat'ta 7-8'lik deprem, 7-6'lık depreme 230 kilometre mesafedeki Adana'da 500'e yakın can kaybı oldu.
06:04Yani Sisam depremini söyledim.
06:06İzmir'de 119 kişi öldü.
06:0917 Ağustos 99'da avcılar.
06:12Yani mesela Beşiktaş'ta ölçülen ivme değeri 0,015C.
06:17Hiç dikkate alınacak bir şey değil ve hiçbir hasarda yaşamadı Beşiktaş civarı.
06:23Ama ta gitti avcılar.
06:25Yıkıldı çok sayıda can kaybına yol açtı.
06:27Çünkü oralarda ivme değeri 0,30C'ye çıktı.
06:31Yani üst merkezinde, körfez civarında 0,40C olan ivme değeri ancak 0,30'a düştü.
06:40Beşiktaş'ta 0,015C iken yani mesafe zeminle birlikte ancak bir ifade eder.
06:49O bakımdan da bize uzak demek doğru bir şey değil.
06:53Bunu yıllardır anlatmaya çalışıyorum.
06:55Meksiko City depremini örnek veriyorum.
06:59Yani 350 kilometre uzaktaki deprem Meksiko City'de 20 bin kişinin ölümüne yol açtı.
07:05O nedenle bu bölgede meydana gelecek yıkıcı depremler sizin belirttiğiniz büyüklüklere ulaşsa da ulaşmasa da
07:12bizim kıyılarımızda, bizim özellikle işte Datça, Bodrum gibi buralara daha yakın bölgelerimizde Fethiye civarında burada ciddi bir defay var.
07:26Ciddi hasarlara yol açabilir.
07:28O bakımdan bölgenin depreme hazırlanması en önemli konudur ve bunu bütün Türkiye'de olduğu gibi bu bölgede de hızla yapmalıyız.
07:37Sizin söylediklerinizi o zaman şöyle toparlayıp bir soruyla devam etmek isterim anladığım kadarıyla.
07:41Bahsedilen, tamam depremin sınırı olmaz.
07:45Sonuç itibariyle bölgesi olur işte bahsettiğiniz levhalardaki hareketler sonucunda gerçekleşiyor.
07:50Hal böyle olunca da bizim kendi ülkemizde de beklenen bir deprem olarak da belki değerlendirmekte fayda var.
07:56Benim anladığım bu sizin anlattıklarınızdan.
07:59Girit çevresi ve Ege-Akdeniz birleşimi bilimsel olarak bildiğim kadarıyla süpersismik bölge olarak kabul ediliyor ama
08:06nedir bu süpersismik bölge?
08:08Birazcık açar mısınız?
08:09Bölge işte levha sınırları, pasifik çevresi de böyledir.
08:15Yani işte Japonya'da, Amerika'da çok büyük, çok yıkıcı depremleri hatırlayın.
08:23Güney Amerika'da 10 büyüklüğe ulaşan depremler oluyor.
08:27Yani levha sınırı dediğiniz hareketli çarpışan yani bizim Doğu bölgemiz, Güney Doğu bölgemiz Arap levhasıyla Anadolu'nun artık kıta kıta çarpışması şeklinde.
08:39Yani iki otomobilin çarpışması gibi çarpışmakta, kabuk kalınlaşmakta ve burada ters faylar, bindirme fayları oluşmakta.
08:47Ancak Kuzey Anadolu fayımız Türkiye'yi baştan başa kat eden transform fay niteliği kazanmış doğrultu atımlı bir fay.
08:59Burada Türkiye'nin en yıkıcı depremleri oluyor.
09:01Hocam bir şey soracağım size. Siz ekranı görebiliyorsunuz değil mi? Sözünüzü kesin kusura bakma.
09:05Görüyorum, görüyorum.
09:06Bu yeni harita getirdi arkadaşlarımızla. Edütör arkadaşım Tarkan şimdi uyardı. Sanıyorum bu haritayı da daha net görebiliyorsanız.
09:13Harita üzerinden de yorumlama şansınız var mı acaba anlattıklarınızı?
09:16Tabii işte bahsettiğim bu kırmızı çizginin kuzeyi Anadolu levhacı, güneyi Afrika levhası.
09:23Kocaman bir...
09:24O levhaların kesişim noktası değil mi o kırmızı çizgi?
09:27Evet, çarpışma bölgesi ama burada bir dalma batma söz konusu. Yani kıta kıta çarpışması değil.
09:34Dalma batma zonu dediğimiz zon. Bu volkanik aktivitenin de nedeni bu.
09:41Aşağı dalan bu kırmızı çizginin hemen yakın bölgesinde kuzeyine doğru çarpışıp alta dalan Afrika levhasının ucu aşağıda sıcak bölgede ergiyip yukarı yükseliyor.
09:53Ergiyen isimler genleşmek ister soğuk tarafa doğru. O da kabuğun yüzeye yakın kısımları ve Ege Adaları'nın büyük çoğunluğu bu şekilde oluşmuş.
10:04Volkanik kökenli adalardır. Geçen dönemde yaşadığımız işte Santorini civarındaki olaylar da bu olayla bağlantılı.
10:12İşte bu bölgedeki harekete bağlı olarak kuzeyde ortaya çıkan volkanik aktivite depremlerle birlikte sismik bir aktiviteyle birlikte ortaya çıkıyor.
10:25Birbirini tetikliyor, birbirini besliyor, birbirini büyütüyor ve bu şekilde gelişiyor.
10:30Bu kırmızı çizgi doğuya doğru dediğim gibi işte Muğla'nın batısında Fethiye Burdur transform fayı tarafından kesiliyor.
10:38Pilini ve Strabo hendekleri var. Bu Kıbrıs'ın güneyine doğru gidiyor o çizgi.
10:45Oradan da Hatay civarında Afrika levhasına kadar uzanıyor.
10:52Arap levhasından.
10:53Evet. İster istemez Antalya'da Muğla'da bizi takip eden izleyicilerimiz de var.
10:58Yayınımızı izleyen çünkü sabah saatleri artık yeni insanlar da kalkıyorlar.
11:02İşlerine hazırlanıyorlar ya da çocuklarını okula göndermek için hazırlık yapıyorlar.
11:07Antalya'dan ve Muğla'dan izleyenlerimiz Denizli'den o bölgelerden izleyenlerimizin merak edeceği bir soru.
11:14Sanal medyada da aslında bu soruyu ister istemez soruyorlar.
11:16O yüzden size de sormak isterim.
11:18Daha büyük bir deprem bekleniyor mu beklenmiyor mu konuştuk ama.
11:20Şimdi netleştirmek amacıyla artçı sarsıntılar bekler misiniz 6.0'ın ardından?
11:28Ayrıca bu deprem bilimsel olarak bunu söylemek mümkün değil gayet tabii ki ama
11:33fay attı çok kritik bir nokta korktuğunuz fay attı diye başlamıştınız cümleye.
11:38Daha büyük bir depremin tetikleyicisi olma ihtimali var mı?
11:42Tetikleme demeyelim ama bu haber verme gibi düşünebiliriz.
11:47Yani bu bölge zaten son yıllarda oldukça hareketli.
11:51Burada 5-6 arası çok sayıda deprem mutlaka her ay oluyor.
11:57Yani bu bölgede bu Afrika, Anadolu levhasının sınırında meydana gelecek bir deprem bu bölgede olacaktır.
12:06O kesin gibi bir şey yani doğuya doğru Kıbrıs'ın güneyinde Kıbrıs yayı üzerinde de bu beklenir ama
12:14Kıbrıs yayı da tarihsel dönemde bir ya da iki deprem var mesela.
12:21Ama burada 7 tane demin söyledim 309'dan itibaren 7 çok yıkıcı deprem var.
12:28Yani bu bölgede Girit'in güneyinde o bakımdan bundan sonra yıkıcı depremlere gene kaynaklık edecek.
12:39Ve daha da çok daha büyük tabii yani 6 ile 7'nin arasında 30-33 kat fark var biliyorsunuz.
12:46Yani onu bir de 8'e falan çıkarırsanız.
12:487 ile 7-1 arasındaki fark daha fazla bildiğim kadarıyla.
12:51Tabii muazzam enerjiler logaritmik olarak büyümektedir.
12:56O bakımdan yani olacak mı olmayacak mı olacaksa ne zaman olacak bu soruların cevabı olacak.
13:03O kesin.
13:04Bundan önce olmuş şu anda oluyor.
13:06Bundan sonra olacak.
13:08Bu işin doğası böyle.
13:09Bu bölgenin yani bizim üzerinde yaşadığımız topraklar maalesef çok sayıdaki levhaların kesişme noktası, çarpışma noktası, birbiriyle bir ilişkisinin olduğu hareketli noktalar.
13:23Jeolojik olarak genç, yeni oluşmakta şekillenmekte olan bir bölge.
13:28O bakımdan da depremler bu işin doğasında var.
13:31Bundan önce olduğu gibi bundan sonra da olmaya devam edecek.
13:34Buralar aktif sismik bölgeler, aktif faylar, levha sınırları, depremlerin yoğun olarak meydana geldiği sınırlardır, hatlardır, zonlardır, bölgelerdir.
13:46Biz zaten ülke olarak böyle bir zon üzerinde bulunuyoruz.
13:50O bakımdan deprem olacak mı olmayacak mı ya da ne zaman olacağı bir tarafa bırakmamız kaçınılmaz.
13:57Bunu öğrenmiş olmamız gerekiyor.
13:58Artık vatandaşlarımızın da yani Muğla'da, Antalya'da yaşayan vatandaşlarımızın da olur mu olmaz mı bir tarafa bırakıp ben onlara söylüyorum.
14:08Hepimiz de söylüyor, meslektaşlarımız da söylüyor.
14:10Olur.
14:11Ne zaman olur onu bilemeyiz.
14:13Ama çok uzak olmayan bir gelecekte bu bölgede yıkıcı deprem olma ihtimali çok yüksek.
14:20Bunu söyleyebiliriz.
14:21Kolaylıkla söyleyebiliriz.
14:22O bakımdan hazırlıklar, hazırlıklar bu kentsel dönüşüm uygulamalarının hızla ülkenin her yerinde hayata geçirilmesi olmazsa olmaz durum Türkiye için.
14:35Peki.
14:36Çok teşekkürler Sayın Pampal.
14:37Bu arada şunu da söylemekte fayda var.
14:39Özellikle Ege Denizi'nde, Antalya için bunu söyleyemeyeceğim.
14:42Çok o konuyla ilgili bir haberim de yok, bilgim de yok.
14:45Sizin şüphesiz ki daha fazla bilginiz var ama.
14:47İşte Bodrum'dur, Muğla'dır, o bölgelerde çok da fazla sular altında, o bölgelerin, o şehirlerin ya da kasabaların diyelim daha doğrusu yerleşim yerlerinin zaman içinde sular altında kaldığını da geçmiş de biliyoruz.
14:58Böyle riskler de söz konusu.
15:00Hiç şüphesiz.
15:01Ama bakacağız.
15:02Zaman gösterecek sanıyorum biraz da.
15:04Nasıl hazırlık yapıldığını gösterecek.
15:06Son cümle alayım sizden de.
15:07Bunlar tsunami etkisi.
15:09İşte bu bölgede meydana gelen, şu anda deprem olan yer yakınlarında meydana gelen çok yıkıcı depremlerin ikinci etkisi tsunami nedeniyle su altı kalmıştır.
15:19Bundan sonra da kalabilir.
15:21Geçmiş olsun diyelim.
15:22Peki.
15:22Geçmiş olsun dileklerimizi biz de iletelim.
15:24Umuyoruz ki daha büyük bir felaketi de görmeyiz bölgeni tabii ki.
15:27Sayın Pampal çok teşekkürler bir kezden.
15:30Rica ederim.
15:31İyi yayınlar.