Balitanghali is the daily noontime newscast of GTV anchored by Raffy Tima and Connie Sison. It airs Mondays to Fridays at 11:00 AM (PHL Time). For more videos from Balitanghali, visit http://www.gmanews.tv/balitanghali.
#GMAIntegratedNews #GMANetwork #KapusoStream
Breaking news and stories from the Philippines and abroad:
GMA Integrated News Portal: http://www.gmanews.tv
Facebook: http://www.facebook.com/gmanews
TikTok: https://www.tiktok.com/@gmanews
Twitter: http://www.twitter.com/gmanews
Instagram: http://www.instagram.com/gmanews
GMA Network Kapuso programs on GMA Pinoy TV: https://gmapinoytv.com/subscribe
#GMAIntegratedNews #GMANetwork #KapusoStream
Breaking news and stories from the Philippines and abroad:
GMA Integrated News Portal: http://www.gmanews.tv
Facebook: http://www.facebook.com/gmanews
TikTok: https://www.tiktok.com/@gmanews
Twitter: http://www.twitter.com/gmanews
Instagram: http://www.instagram.com/gmanews
GMA Network Kapuso programs on GMA Pinoy TV: https://gmapinoytv.com/subscribe
Category
🗞
NewsTranscript
00:00At para sa tama, maayos at mabilis na proseso ng pagboto sa Lunas May 12,
00:05kailangan natin ng tamang impormasyon at gabay.
00:08Kasama natin live dito sa studio si COMELEC spokesperson at director ng Education and Information Department ng COMELEC,
00:15si Atty. John Rex Laudianco.
00:17Magandang tanghali at salamat po sa pagbisita sa Balitang Hali.
00:21Magandang tanghali po, Ma'am Carr.
00:22Good morning.
00:22Sa lahat po ng ating tagasubay.
00:23Opo, unang-unang, Atty.
00:25Ano ba dapat gawin ng isang butante pagdating na pagdating niya sa Falling Place?
00:28Una po sa lahat, mas maganda sana, alam niyo na kung anong niyong presinto para hahanapin na lang po yung kwarto.
00:33Paano niyo aalamin?
00:34Eh may presin finder po tayo, Ma'am Carr.
00:36May photo information sheet.
00:38Nandun na po yung school, nandun na yung presinto.
00:40Kwarto na lang po ng paaralan na nang hahanapin natin.
00:43Okay. Tapos pagdating po ninyo sa Falling Place, anong ID po?
00:47Kailangan may ID po?
00:49Hindi po kinakailangan ng ID.
00:51Meron po lumalabas sa fake news, kailangan national ID.
00:53Hindi po yan kinakailangan.
00:55Hahanapan lang po kayo ng ID kapag may nag-challenge under oath na watcher sa inyo.
00:59Hindi kayo, si Mr. Rafi Tima.
01:01Kilala ko si Mr. Rafi Tima.
01:02That's the only time na hahanapan po tayo.
01:04Pero pinadali pa po natin.
01:05Ipaka may magpanggap.
01:06Naku, mes pinadali pa po natin, Ma'am Carr,
01:08yung listahan na hawak ng teachers, may larawan na po natin, may pictures na.
01:13Madali na makakilala, hindi na pwede si Flying Voter, hindi na rin po pwede yung patay na bumoboto pa.
01:18E paano pong wala po sa listahan? Yung pangalatan doon na yung votante.
01:21Naku, hindi po kayo pabobotohin dahil eksakto lang po ang bilang ng balota doon sa nakatala sa listahan.
01:26Ang ka-importante po, alamin na natin ang estado natin ngayon, ang registration,
01:31hanapin ang presinto para alam natin saan tayo pupunta on election.
01:33Paano kung naka-makeup ako ng bonggang-bongga no?
01:36Iba na yung mukha.
01:37Baka iba na yung mukha ko, hindi ako makilala.
01:41Pero seriously, so wala pong ID na kailangan, pero magdala na rin po kayo,
01:47just in case may mag-challenge na hindi po kayo yun,
01:51mapapatunayan yung kayo talaga yung taong na doon.
01:53Tama po. At hindi kina kailangan national ID.
01:56Any government-issued ID.
01:57Any government-issued ID.
01:59Ball pen. Kailangan magdala ng ball pen.
02:01Naku, hindi po. Marami po tayong marking pens.
02:04At yan po, hinihikayat natin. Huwag gagamit po ng ibang ball pen.
02:07Baka mamaya, hindi matuyo yung tinta. Masyado matuligs.
02:09Mabutas po ang balota.
02:11Ito kasi tested na.
02:12Exacto po iyan. Kung makikita niyo po, ma'am Cara Serraki.
02:14Hindi pa maubusan ng tinta. Ang daming bobotoh.
02:16Marami po tayong pens.
02:18Yan pong dulo po niyan ay halos exacto.
02:20Pag inilapat natin sa bilog, e boto na po iyan.
02:23And 15 to 20 percent na kagad ng ating bilog.
02:25Naku, ito po ang tanong ng maraming tao.
02:28Kailangan po ba talaga super nakashade yung bilog?
02:32E pag dot lang yung nalagay.
02:34Ilang prosyento po ba dapat?
02:3515 percent po ang babasahin ng makina.
02:37Pero lagi pong sinasabi natin, boto mo yan,
02:39ipag malaki mo, pag sigawin mo,
02:41ishade niyo po ng bilog.
02:42Para walang pagdududa.
02:43At hindi rin po kayo nag-iisip,
02:44binasa ba yung boto ko?
02:46Hindi, dahil ganun lang na ilagay ko.
02:47Paano pag lumagpas?
02:49Wala pong problema.
02:50Kung titignan niyo po, ma'am Cara Serraki,
02:51magkakalayo ang ating bilog po.
02:55Imposible pong magkaroon ng marka yung kabila
02:56unless sasadyain po yan.
02:58At yung natatakot na baka tumagos ang tinta,
03:01talaga naman pong pwedeng tumagos.
03:02Pero tignan niyo po ang balota.
03:04Wala magkatapat na bilog.
03:06Imposible po.
03:06So halimbawa, ito po, yan.
03:08Kunyari, lumagpas po yung boto ko.
03:10Ganyan po.
03:11Babasahin pa rin po yan.
03:12Babasahin po yan.
03:13Kasi magkakalayong ay mo.
03:14Eh kung kunyari, ganyan lang yung boto ko.
03:16Babasahin pa rin po.
03:17Kaya pakaingatan po.
03:18Dahil po, kada pag mark natin dyan,
03:21ay bilang na ng boto.
03:22Baka ma-overvote po kayo.
03:23Pag na-overvote, hindi na po bibirag.
03:25Para po sa botan,
03:26tinapupunta rin.
03:26Kailangan inspeksyonin din yung balota,
03:28hindi po ba?
03:28Ano ba dapat tingnan?
03:29Tingnan nyo po pag-abot sa inyo.
03:31Di tayo po ay nakapunta na sa ating presinto.
03:34Hinanap tayo doon.
03:35Verify.
03:35Papipirmahin po kayo doon sa listahan.
03:37Iaabot ang balota, marking pen.
03:39Una po niyong gawin,
03:40tingnan ang balota.
03:40Dapat malinis.
03:41Walang marka.
03:42Walang marka.
03:43Walang butas.
03:44Dahil pag meron po,
03:45karapatan niyong papalitan po yan sa electoral boards.
03:47Kasi may mga experience dati na
03:49pre-shaded na.
03:50Meron na.
03:51At hindi nagsalita tayo po tayo.
03:53Attorney, eto po.
03:54Kasi tinatanong po ito ng maraming tao.
03:57Pwede po bang hindi 12 ang i-boto?
03:59Pwede bang isa lang?
04:00Pwede po.
04:01Karapatan po niyong mag-boto kung ilan po.
04:03Basta po huwag lalampas doon sa bilang.
04:06Kung labing dalawa, labing dalawa.
04:07Kung isa, isa lang.
04:08Kung ayaw nyo nga po bumoto,
04:09ang tawag po natin dyan,
04:10abstention.
04:11Hindi po yan pinagpapawad.
04:12Pwede zero.
04:13Pwede zero.
04:14Pwede zero.
04:15Papano ko nagkamali?
04:16Nakuya po.
04:16Medyo na-dumpi mo doon sa isang bilog.
04:19Wala na po tayong paraan para baguhin pa yan.
04:22Kaya po, ulit, pakiingatan.
04:24Mas maganda po, may dala ng listahan
04:26pagpunta sa presinto ng sa ganun.
04:28Mas mabilis, mas madali,
04:29at hindi magkakamali.
04:31Okay.
04:31Subukan nga po natin,
04:32eto bumoboto na ako.
04:34Ayan.
04:35Pero ito pong,
04:36mga pangalan po dito,
04:37mga hindi po ito yung mga tumatakbo ngayon.
04:40Ito po, example lang.
04:41Opo.
04:41At isa pang bilim po namin,
04:43Mam Kara,
04:43Sarapi,
04:44kayo po mismo ang magsusubo ng balota.
04:46Huwag po kayo papaya.
04:47Pwede po.
04:48At attorney ko,
04:48kunyari nasulatan ko po itong white.
04:50Wala naman po problema.
04:51Wala problema.
04:54Nalagyan ang ibang parte ng balota
04:56dahil may security marks ko yan
04:57na hindi natin nakikita.
04:59Baka po ma-reject ang inyong balota,
05:01lalong-lalo na po yung gilid,
05:02Mam Kara.
05:03Huwag na huwag susulatan po ito.
05:04Pupunitin bubutasan.
05:06Dahil pag iyan po ang nalagyan
05:07ng timing marks,
05:08i-reject po.
05:09Again, kapag nagkamali kasi,
05:10wala na.
05:11Wala na pong kapalit
05:12dahil eksakto ang bilang ng balota
05:14doon sa nakalista po sa presinto.
05:16Sige po, pwede na po.
05:16Uy, may kapangalan dito yung tatay ko.
05:18Dika.
05:19Okay.
05:19So, ano pong gagawin ko dito po?
05:21Opo, apat na oryentasyon po.
05:23Pwede pong pagganyan
05:24ang inyong pagboto,
05:25pwedeng pabalik ka.
05:26Pagganito, pagganito.
05:26Apat na oryentasyon po yan.
05:28Sige po, subukin nyo.
05:29Saan ang oryentasyon?
05:29Mga kapuso,
05:30ang maganda po ngayon
05:31sa ating automated counting machine
05:33ay meron ng scanner.
05:36So, kapag bumoto ka,
05:38lalabas ka agad
05:38kung ano yung binasa ng machine.
05:41Tama po sa loob ng 14 seconds.
05:43Paglabas ng inyong resibo,
05:44makikita nyo po mismo,
05:45ma'am Cara,
05:46ang inyong balota.
05:47First time po ito.
05:48So, lahat po tayong botanti.
05:49Ayan o.
05:50Scanning the ballot.
05:51Nakita natin ang ating balota.
05:53Scanning the ballot.
05:54Paano po yung secrecy naman nun?
05:55Kasi syempre,
05:56maraming mga watchers.
05:57Baka naman may sumilit na ganoon.
05:58Baka sumilit po.
05:59Ito pala, binoto nito.
06:00Kasama po sa training na ating teachers
06:01na ito'y naka-orient
06:02na walang nakakakita
06:04sa screen at sa inyong balota.
06:06Kayo lamang po.
06:07May privacy screen pa nga po ito
06:08na tinanggal na natin.
06:09Mam Cara,
06:10ang inyong resibo.
06:11At sa loob po ng isang ilang segundo,
06:13lalabas ang inyong balota.
06:14Touchscreen po yan.
06:15Pwede nyo galing.
06:16Ay!
06:16Sosyal!
06:17May 15 seconds po kayo
06:19sa page 1.
06:20Galawin nyo po.
06:20Nakita nyo kung papada
06:22yung namarkahan.
06:23Pagkatapos po ng 15 seconds,
06:25lilipat po yan dun sa likod.
06:26Yung partless page.
06:27Meron naman po kayong limang segundo para doon.
06:29Ayan na po.
06:30So again, security feature po ito
06:32dahil ang nagsasabi ng iba,
06:33baka naman yung binoto
06:34kung hindi nyo yung binasa.
06:35Tama po.
06:35So ito, dito nyo makikita na yun talaga.
06:37Makita nyo po.
06:39Dati kasi,
06:39sa resibo lamang.
06:41Tama po.
06:41Tapos may mga nagsabi na,
06:43ay, iba yung sinulat sa resibo,
06:45iba yung sinulat sa computer.
06:46Ito po.
06:47Ito po.
06:48Makikita nyo na
06:49ang resibo at computer.
06:49Tingnan nyo rin po,
06:50Mam Cara,
06:50itingnan po rin po.
06:51May QR code.
06:53Alam nyo po,
06:53bawal scan po yan.
06:55Pero kung sakali mang ma-scan natin,
06:57hindi nyo po makikita
06:58dahil encoded po
06:59ang inyong balota.
07:00Bakit?
07:00Dahil po yan ay panlaban natin
07:02sa vote buying.
07:03So walang makakakita
07:04kahit iscan po nila
07:05yung QR code.
07:05Paano kung may discrepancy po?
07:07Magkaibay nakalagay dito
07:08sa screen at nag-anong sa resibo?
07:09Bagamat wala pa po
07:10kaming na-encounter,
07:11e yan po ipapanote ninyo
07:12sa ating mga electrode boards.
07:13Inunote sa minutes,
07:14kukunin ang resibo,
07:15ilalagay sa isang envelope
07:17at yan po ay ilalagay
07:18at papakita natin talaga.
07:20So pwede rin po
07:21sabihin sa watcher,
07:22kung magdesisyon ng kandidatong
07:23i-contest,
07:23i-protest ng presinto,
07:24So, pwedeng-pwede po yan.
07:26Okay.
07:26Tapos, ito po, iuwi ko na po.
07:28Hindi po, bawal po iuwi.
07:30Bawal po iuwi yung recibo.
07:31Kailangan po maihulog dito sa receptacle.
07:33Ihulog po dito.
07:34Pakitupi na lang din po.
07:35Itutupi ng ganyan.
07:36Para walang makakakita.
07:38Dati po, yung ating receptacle, ordinaryong ballot box o karton.
07:41Eh, ngayon po, meron na tayong receptacle.
07:44So, para po sa mga butante, ganito po talaga, tama ba?
07:46Ang election return po natin.
07:48So, pagkatapos po ng halala, tayo nakaboto na alas 7 ng gabi.
07:52Una pong mangyayari, ilalabas, ipiprint ang election return.
07:55Kung makikita niyo rin po, ang QR code, meron po.
07:58Ang utas ng COMELEC, yung ikasyam na copy, ipaskill kagad sa labas ng presinto.
08:02So, lahat ang dadaan, kita na po natin kagad.
08:04I-distribute sa watchers.
08:06At kung sakali, pwede niyo pong ma-scan ito.
08:08Pero, ang mangyayari nga po, ang makikita niyo rin po, codes.
08:11Hindi po yan mababasa.
08:13Pero, ang importante po diyan, binigyan natin ang PPCR Vietnam Rail.
08:16Pag in-scan nila yan, ma-register kagad sa quick count.
08:19So, pagkatapos na pagkatapos, pag nag-close na yung polling booth, ipapaskill na ito?
08:24Tama po.
08:25E di, alam mo na kung doon sa presintong yun, kung sino nanalo.
08:28Tama po kayo.
08:29At yung po yung purpose natin, huwag pong maniwala.
08:31Kita niyo, kami nakaboto, hindi nakakabit sa internet.
08:33Hawak ko po yung ating internet.
08:35Hawak ko po yan.
08:36Stand alone siya.
08:37Stand alone po.
08:38At transmission lamang po ito.
08:40At isa pa, bago po tayo mag-transmit, katulad po nang gagawin natin dito,
08:44pagkatapos po mag-generate ng resulta,
08:46eh, naka-imprinta na ng election returns.
08:47Naka-skill na, may hawak na tayong lahat.
08:49Ang purpose nun, pwede natin macheck.
08:51Kita niyo po, tsaka pa lang po tayo tatanungin kung makapagtatransmit.
08:54Do you want to transmit?
08:55May hawak na po tayong election returns.
08:58That's the only time.
08:59So, hindi po totoo na nakakabit sa internet maghapon.
09:01Paano po kapag walang internet?
09:04Ay, meron po tayong Starlink devices,
09:07walong libong Starlink devices po,
09:09nakakalat sa buong Pilipinas.
09:10Siguraduhin lamang, mula dulo hanggang dulo,
09:13makakatransmit po tayo.
09:14Bagamat tinest na po itong mga makina,
09:15paano kung hindi kinain yung balota?
09:17Yun!
09:18Kung hindi po kinain,
09:19ang reason po niya, nireject ang balota.
09:21May aaring may problema, maaring spurious,
09:23o kaya peke yung balota na ginami.
09:25So, ito po ay kukunin ng electoral boards,
09:27mamarkahan na reject,
09:28ilalagay sa ating minutes at dun sa envelope.
09:31Ipapasok din po sa loob ng sagayong,
09:33pag sumite sa Comelec,
09:34pwedeng iprotesto po yan.
09:35Eh, makakaboto ka ulit.
09:36Naku, hindi na po.
09:37Basta kaya nga po, ganun ka-importante
09:39na ang hawak niyong balota,
09:41ma-check niyo po mismo.
09:42At makikita niyo po,
09:44dun kinuha ng electoral boards
09:45sa ating pinaglalagyan na official ballots.
09:48Katerney, ano po yung paalala?
09:49O kaya yung maktakiusap niyo sa mga boboto
09:52sa lunas at ganyan din sa mga kumakandidato?
09:54Batay po sa aming pag-aaral,
09:56mas madali pag may listahan na po kayo.
09:58Mas mabilis.
09:59Sa loob ng limang minuto,
10:00tapos,
10:00imamkara nga po,
10:01walang limang minuto,
10:02nakatapos.
10:03Eh, di lalo na po tayo.
10:04Isa pa,
10:05yung ating pagboto na may listahan,
10:07diyan po nawawala.
10:08Yung nanguhula na lang eh.
10:09Yung po yung mahirap,
10:10hindi responsabling pagboto.
10:12So, mas maganda po,
10:13meron na tayong listahan,
10:15bumoto,
10:15mabilis pagbigyan natin
10:16yung mga kasunod na bobo.
10:17At based po sa experience,
10:18nakaboto po kasi ako sa,
10:20a few days ago,
10:22last week,
10:22nakaboto ko.
10:22Absentee.
10:23Ang absentee voting,
10:25pinakamagandang tandaan,
10:26yung numero.
10:27Tama po kayo.
10:28Dapat yun na isulat nyo.
10:29Kasi kuminsan,
10:29ang hirap hanapin
10:30sa dami ng mga listahan eh.
10:33Totoo.
10:33Numero,
10:33dapat alam mo na.
10:34So, madali na lang ishame.
10:35At yun po,
10:36for the first time din,
10:37yung local absentee voting po ninyo
10:39at namin,
10:40eh ngayon po,
10:40idadaan din yan sa ACM.
10:42So, lahat po ng eleksyon,
10:43whether overseas,
10:44internet voting,
10:45dito sa Pilipinas,
10:46local absentee voting,
10:47magtatransmit po yan sa server.
10:49Ayan.
10:50Wow.
10:50So, again sa mga butante,
10:51maghanda,
10:53gumawa na ng listahan,
10:54ng kodigo,
10:55para mas mabilis sa inyong
10:56pagpunta sa mga polling precincts.
10:59Alak po.
11:00Maraming maraming salamat po,
11:01Common X Fox person,
11:02John Rex Laudianco.
11:04At good luck po,
11:05sa May 12.
11:06Salamat po.
11:06Bumoto po tayong lahat.
11:09Maraming salamat.
11:10Wow.
11:11Maraming salamat po.
11:12Maraming salamat po.
11:13Maraming salamat po.
11:14Maraming salamat po.
11:14Maraming salamat po.
11:15Maraming salamat po.
11:15Maraming salamat po.
11:16Maraming salamat po.
11:16Maraming salamat po.
11:16Maraming salamat po.
11:17Maraming salamat po.
11:17Maraming salamat po.
11:18Maraming salamat po.
11:18Maraming salamat po.
11:19Maraming salamat po.
11:19Maraming salamat po.
11:20Maraming salamat po.
11:20Maraming salamat po.
11:20Maraming salamat po.
11:21Maraming salamat po.
11:22Maraming salamat po.
11:23Maraming salamat po.
11:23Maraming salamat po.
11:23Maraming salamat po.