KAPANMAYAN BİR DAVA: DENİZ, YUSUF VE HÜSEYİN | HAFIZA
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Mahkememiz Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın tamamını bir kısmını,
00:03tazil, tebdil veya ilgaya cebren teşebbüs suçunu işlediğimiz sabit gördüğü...
00:08Keşke bunlar olmasaydı.
00:10Ama durup durduğu olmamıştır.
00:12Dinizlerin çok masumlu, hiç katıyan yasalara karşı gelmediler.
00:15Hep yasaların içinde kaldılar demiyorum.
00:17Zaten onların yaşamı da bunu reddediyor.
00:19Ama mazlumdular.
00:24Türkiye'nin en büyük sorunu nedir sorusuna,
00:27ekonomiden sonra en çok adalet yanıtının verildiği bir dönemdeyiz.
00:31Bu yüzden hafızanın bu bölümüne 30 Ekim 1990 tarihli bir haberle başlayacağım.
00:37Deniz Yusuf ve Hüseyin'in idamından 18 yıl kadar sonra
00:41Milliyet Gazetesi'nde tek sütuna atılmış bir başlık şöyle diyordu.
00:45Gezmiş'in idamı adli hata.
00:486 Mayıs 1972'de gençliklerinin baharında asıldılar.
00:53Yargıta üyesi hakim 18 yıl sonra konuşmuş,
00:57Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam edilmeleriyle ilgili adli hata demişti.
01:03Emekli hakim Albay Nait Saçlıoğlu şu ifadeleri kullanmıştı.
01:08Bir yüksek mahkeme bu yanlışlığa düşmemeliydi.
01:11O gün karara muhalif kalmıştım.
01:13Bugün de aynı görüşü koruyorum.
01:14Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının 15-24 yıl ağır hapis cezasıyla yargılanmaları gerektiğine inanıyorum.
01:21Bugün 6 Mayıs. Dar ağacında 3 fidanın ölüm yıl dönümü.
01:26Şimdi 3 arkadaşın idamıyla sonuçlanan süreç nasıl gelişti sorusuna ve o dönemin koşullarına odaklanacağız.
01:3370'lerin başında 12 Mart askeri muhtırasının gölgesinde bir Türkiye vardı.
01:3827 Mayıs 1960 darbesinden bir yıl sonra Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatka'nın idam edilmesinin etkileri sürüyordu.
01:48Türkiye'de sağ kanat intikam istiyordu.
01:5012 Mart'la birlikte tek taraflı sıkı yönetim uygulamaları sürdürülmeye başlandı.
01:55Tutuklanma, öldürülme ve işkence haberleri ay yuka çıktı.
01:59Ölümle yargılanmak sıradan bir yargı biçimi olmuştu.
02:02Yüzlerce sanığın ölümle yargılandığı bir ortamda 3 gencin adı ön plana çıktı.
02:06Deniz, Yusuf ve Hüseyin de onlar.
02:09İdam edildiklerinde Deniz ve Yusuf 25, Hüseyin ise henüz 23 yaşındaydı.
02:1460 darbesinden 10 yıl kadar sonra sağ ve sol arasındaki çatışmalar yoğunlaşmış,
02:20Deniz Gezmiş, Sinan Cemgil ve Hüseyin İnan Ankara'da Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'nu kurmuştu.
02:26Ocak 1971'de örgüt adına bir banka soygunu gerçekleştirilecek.
02:30Bunun üzerine hakkında yakalama kararı olan Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan, vur emriyle aranmaya başlandı.
02:37Gezmiş ve Aslan 12 Mart 1971 muhtırasından 4 gün sonra Sivas'ta, Hüseyin İnan ise 1 hafta sonra Kayseri'de yakalandı.
02:463 genç Ankara Birnoğlu Sıkı Yönetim Askeri Mahkemesi tarafından yargılandı.
02:50Deniz Gezmiş davası diye anılan duruşmalar 16 Temmuz 1971'de başlamış, 2 ay 10 gün sonra karara bağlanmıştı.
03:01Mecliste ikinci kez yapılan görüşmelerde infaz kararı onandı.
03:05Davanın avukatlarına bile sanık gözüyle bakıldığı bir dönemdi bu.
03:09Yargılama sonucunda Türk Ceza Kanunu'nun 146. maddesi uyarınca suçlu bulunup idam cezasına çarptırıldılar.
03:17Bu karar sonrasında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanacaktı.
03:22Meclisteki bağırışlar sanki bir maç skorunu ilan ediyordu.
03:26İntikam isteyen vekiller 3-3 diye bağırıyordu.
03:29Dönemin sağcı milletvekillerinden Mustafa Kubilay İmer'in şu sözleri tarihe geçti.
03:34Bu 3 komünist soysuzun idamları hakkındaki karara gelinceye kadar daha önce çıkan
03:40ve sayısı hayli kabarık idam infazlarına ses çıkarmayan CHP ve onun genel başkanı
03:46kamuoyu tarafından çok iyi bilinen sebeplerden adeta af havarisi kesilmiştir.
03:52Duruşmalardan birinde Yargıç, Deniz Gezmiş'e mahkemeye itimadınız var mı diye sormuş.
03:57Gezmiş ise mahkemeye asla güvenim yoktur.
04:00Mahkeme diye böyle bir yerde bulunmaktan utanç duyuyorum demişti.
04:04Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan da aynı fikirdeydi.
04:07Cumhuriyet tarihinde ilk defa 20 genç idam talebiyle yargılanmıştı.
04:11Hüseyin İnan'a göre 50 yılın bütün hesabı 20 gençten soruluyordu.
04:16Cezanın suça değil, suçun cezaya uydurulmaya çalışıldığı bir ortam vardı.
04:21Sonraki yıllarda idama onay veren pek çok siyasetçi pişmanlıklarını dile getirecek,
04:26asker idamlarını istiyordu, Deniz Gezmiş ve arkadaşları konusunda yanlış yaptık diyecekti.
04:32Tarih asıl suçluları affetmeyecektir diyen İnan,
04:36ta ki vatanı Amerika'ya satanların ve gericilerin sonu gelene kadar bu kavga biz olmasak da devam edecektir demişti.
04:44Davanın avukatlarından Niyazi Ağırnaslı'nın ifadeleri ise şöyleydi.
04:483 genç insan asıldı, yüzlercesi de 6-7 yıl içinde kurşunlanıp öldürüldü.
04:54Bu faşist uygulamaları tarih kimsenin gözünün yaşına bakmadan değerlendirecek
04:58ve o zaman da gerçek suçlular tek tek gün ışığında sergilenecektir.
05:04Ölmüş olanlar bile tarihin yargısından kurtulamayacaktır.
05:08Avukat Erşen Sansal ise şu ifadeleri kullandı.
05:11Hüküm verilmesine ve cezanın infaz edilmesine rağmen kamuoyunda kabul edilmiyor ve tartışılıyorsa o dava kapanmamıştır.
05:18Ölümlerinin üzerinden yarım asır geçti.
05:21Haklarında pek çok şey söylenip yazıldı.
05:24Ancak o dava kamuoyu vicdanında hiç kapanmadı.
05:28Şimdilerde ise bir kitapla ortaya çıkan ve çok tartışma yaratan bir aşk hikayesi söz konusu.
05:34Aygün Kevrina 60 yıl sonra bir sevdayı o sevdanın bir tarafı olarak önümüze koydu.
05:40Kevrina deniz gezmişin güneş senin gözlerinde batıyor dediği,
05:44yürüdüğü yollar boyunca ona bir sevda masalı anlatır gibi devrimi anlattığı kadındı.
05:49Bu büyük sevda 60 yıl kadar sonra sırlarım ipte asılı kaldı balım kitabıyla gün yüzüne çıktı.
05:56Kitapta şöyle diyordu Aygün Kevrina.
05:58Biz devrim ateşi içinde bir sevda yaşadık.
06:00Bu sevda öylesine kolay ve doğal gelişen bir insan gerçeğiydi ki biriyle paylaşırsak bozulacak, kirlenecek diye ürküyorduk.
06:08Hafıza sona erdi. Hoşçakalın.