Kanal 7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet’in hazırlayıp sunduğu Başkent Kulisi, önemli konuklarıyla birlikte Türkiye ve dünyada yaşananları değerlendiriyor. Siyaset dünyasındaki önemli gelişmeleri yakından takip eden Başkent Kulisi, her hafta Kanal 7 ekranlarında siyasetçiler ve alanında uzman isimleri konuk ediyor.
Kanal 7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet’in moderatörlüğünü yaptığı Başkent Kulisi, Ankara kulislerinin nabzını tutarak yaşanan gelişmeleri, siyasetin gündemini siyasi isimler ve alanında uzman konuklarıyla birlikte enine boyuna masaya yatırıyor. Başkent Kulisi’nde Türkiye ve dünyanın gündemine oturan olaylar ve perde arkası, siyasi arenada yaşananlar, liderlerin kullandıkları iletişim dili, verdikleri mesajlar ve toplumsal yansımaları tüm yönleriyle ele alınarak analiz ediliyor.
Kanal 7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet’in moderatörlüğünü yaptığı Başkent Kulisi, Ankara kulislerinin nabzını tutarak yaşanan gelişmeleri, siyasetin gündemini siyasi isimler ve alanında uzman konuklarıyla birlikte enine boyuna masaya yatırıyor. Başkent Kulisi’nde Türkiye ve dünyanın gündemine oturan olaylar ve perde arkası, siyasi arenada yaşananlar, liderlerin kullandıkları iletişim dili, verdikleri mesajlar ve toplumsal yansımaları tüm yönleriyle ele alınarak analiz ediliyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00Ankara'dan hepinize güzel bir pazar günü, güzel bir hafta sonu diliyorum efendim.
00:00:06Başkent Kulesi'ne hoş geldiniz.
00:00:08Çarşamba günü 23 Nisan'da İstanbul ve Marmara'nın kuzeyinde etkili olan 6.2 büyüklüğündeki deprem.
00:00:16Bugünkü konumuz deprem gerçeği bir kere daha kendisini hatırlattı.
00:00:22Uzunca bir süredir İstanbul'u, Marmara'yı bekleyen depremler zaten gündemde.
00:00:28Ama yeni tartışmalar da ortaya çıktı.
00:00:32Bu 6.2'lik depremden sonra bu beklenen 7'nin üstü İstanbul depremi bunun bir habercisi mi?
00:00:41Yoksa artık 7'nin üstünde depremler beklenmemeli mi?
00:00:45Bu konuda da doğrusu görüş beyan eden ya da görüşleri dikkate alınan bilim adamlarının bir uzlaşmaya varamadıkları bir ayrışma içerisinde olduklarını da görüyoruz.
00:00:59Biz itimat ettiğimiz bir bilim adamını bugün bu bağlamda yine ağırlıklı olarak İstanbul'u, Marmara'yı jeolojik yönleriyle, deprem riskleri yönüyle dinleyebileceğimiz bir ismi ağırlıyoruz.
00:01:13Prof. Dr. Candan Gökçeoğlu, Kapadokya Üniversitesi'nden jeoloji mühendisi aynı zamanda Sayın Gökçeoğlu.
00:01:21Hocam hoş geldiniz öncelikle.
00:01:23Hoş bulduk.
00:01:24Çok teşekkür ediyoruz bize vakit ayırdığınız için.
00:01:28Şimdi şunu ben yekten şu soruyla başlamak istiyorum.
00:01:32Neden bir ortak görüş ortaya çıkmıyor?
00:01:35Deprem bilimciler, jeoloji mühendisleri.
00:01:39Yeterince veri olmadığı için mi?
00:01:42Zor bir alan olduğu için mi?
00:01:44Yoksa başka başka sayıklar mı burada bunun nedeni?
00:01:48Efendim çok güzel soru.
00:01:51Yani neresinden başlayayım bilmiyorum ama doğru kelimeleri de kullanmak istiyorum.
00:02:01Şimdi bir kere zor bir iş.
00:02:03Bunu kabul edelim.
00:02:04Yaptığımız iş zor bir iş.
00:02:06Aslında hiçbirimiz müneccim değiliz.
00:02:09Ben bütün görüşlere de sonsuz saygı duyuyorum.
00:02:13Mutlaka ellerinde gördükleri bir takım detaylarda ayrışıyorlar kıymetli hocalarımız.
00:02:21Hepsinin de bu ülke için değerli olduğunu, her fikrin de çok kıymetli olduğuna da inanıyorum.
00:02:30Ancak nedense biz nihayetinde bir bilim insanının iddia ettiği bir görüşü çok önemsiyoruz.
00:02:40Gereğinden fazla önemsiyoruz.
00:02:42Gereğinden fazla büyütüyoruz.
00:02:45Öyle olunca da bu tartışmalar başlıyor.
00:02:50Ne demek istiyorum?
00:02:52Başka soracak kimse yok bu soruları.
00:02:54Biraz yok daha.
00:02:55Yılda sayın Hacet dünya bilim alanında dünyada bir buçuk milyon makale yayınlanıyor.
00:03:04Bir buçuk milyon makale.
00:03:06Bu bir buçuk milyon tane görüş demek.
00:03:09Bir buçuk milyon tane tez demek.
00:03:11Ve bunların da yüzde doksan dokuzu hatalı ve yanlış.
00:03:16Zaman içerisinde bu yanlışlar ve hatalar ayıklanarak doğruyu buluyoruz.
00:03:21Bilim biraz da böyle bir şey.
00:03:22Dolayısıyla normalde aslında...
00:03:25Deneme yanılma, deneme yanılma.
00:03:26Kuşkusuz bir şey iddia ediyorsunuz.
00:03:29Geleceğe yani elinizde bir veri var.
00:03:32Geçmişe bakıyorsunuz, mevcuta bakıyorsunuz ve geleceği tahmin ediyorsunuz.
00:03:36Nihayetinde tahmin ediyorsunuz.
00:03:38Ve bu tahminleriniz ciddi miktarda da belirsizlik içeriyor.
00:03:43Az belirsizlik, çok belirsizlik ama belirsizlik içeriyor.
00:03:47Daha sonra vaka gerçekleştiğinde doğruyu görebiliyorsunuz.
00:03:52Ha dönüp tabii orada ya görüşünüzü revize ediyorsunuz.
00:03:57Yani bildiğim ama yani...
00:03:59Bir önceki görüş neyse biliyor.
00:04:00Evet yani şurasında keşke şunu şöyle değerlendirseydim biraz daha doğruya yaklaşırdım diyorsunuz.
00:04:07Veya ya ben çok yanlış görmüşüm deyip o görüşünüzü çöpe atıyorsunuz.
00:04:12Dolayısıyla bilim böyle gelişiyor zaten.
00:04:14Onun için yani bir hocamız veya ben bir şey söylediğimde bu kadar önemsemeyin lütfen.
00:04:23Yani işimiz bu.
00:04:25Çalışacağız, bir şey söyleyeceğiz.
00:04:27Aksi takdirde eğer biz bunları söylemezse...
00:04:30Yani daha doğrusu bir kaseye alalım ama bir hüküm cümlesine dönüştürmeyelim.
00:04:32Dönüştürmeyelim, bravo.
00:04:34Hüküm cümlesine dönüştürüp oradan bir şeyler yapacak olan kişiler karar vericiler.
00:04:39Bilim insanları değil ki.
00:04:41Yani bilim insanları, bilim adamları, bilim kadınları her neyse bir şey söylüyor.
00:04:47O söylediği bir şeyin sonucunda toplumun genel hayatı etkilenmiyor ki.
00:04:52Genel hayatını etkileyen kimler?
00:04:54Karar vericiler, politikacılar.
00:04:56Onlara ne kadar ne düzeyde nasıl değer vereceğini veya onu nasıl kullanacağını bilecek olan kişiler karar vericiler.
00:05:04Dolayısıyla bilim insanlarının söylediği bu sözler çok şeydir.
00:05:09Ne derler?
00:05:11Söylemesi de gerekir.
00:05:12Aksi takdirde bilim gelişmez.
00:05:14Korkup söylemezse görüşlerini, üstüne gidilirse insanların bu sözler, vay sen yanlış söyledin, vay hatalı söyledin, vay öyle olur muydu diye.
00:05:24Toplu halde bu hocalarımızın üstüne gidilirse, bu sefer bu insanlar gördüklerini doğru da görseler, doğru sonuçlar da olsa söylemeye korkarlar.
00:05:33Ama böyle bir dikkat çekmek için ya da yeterince bir bilimsel çalışma içinde yer almadığı halde başka başka hedeflerle hepsini de zikretmek istemiyorum.
00:05:44Boy gösterenler de oluyor.
00:05:46Efendim her toplulukta olduğu gibi bizim içimizde de bu amaçla bu söylediğiniz yan yollara sapmaya çalışan insanlar olabilir.
00:05:57Evet.
00:05:58Ama bunlar istisnadır.
00:06:00Peki.
00:06:00İstisnadır. O yüzden bilim insanlarımızı sevelim, yer bilimcilerimizi sevelim, bu kadar da hırpalamayalım diyorum ben herkese.
00:06:09Yoktur.
00:06:10Size söylemiyorum efendim, sosyal medyada görüyorum. Bu kadar da hırpalamayalım, bu insanlara ihtiyacımız var, bu görüşlere de ihtiyacımız var.
00:06:19O yüzden dinleyelim, sayın büyüklerimiz, devlet büyüklerimiz ve politika yapıcılar, karar vericiler bunlar içerisinden en doğruyu seçerler diye söyleyelim.
00:06:31Bence bu konu böylelikle açıklığa kavuşmuş olur.
00:06:35Peki. O zaman şimdi ben en önemli soruyu sorayım size.
00:06:37Buyurun.
00:06:39İstanbulluların en fazla ama esasen tabii Marmara bölgesi, İstanbul, bütün Türkiye demek.
00:06:44Türkiye'nin kalbinin attığı bir bölge. Bir milli güvenlik meselesi aynı zamanda.
00:06:51Şimdi bu deprem, 6.2'lik deprem. İki tane görüş var birkaç gündür dinlediğimiz.
00:06:58Ben esasen sizin görüşünüzü de aşağı yukarı biliyorum ama izleyicilerimiz de bunu tabii biraz detaylandırmak istiyorum.
00:07:07Artık 7'nin üstünde deprem olmaz şeklinde bir görüş var.
00:07:12Bu 6.2'lik depremden sonra.
00:07:15Bir de hayır bununla bir alakası yok.
00:07:18Yine o beklenen 7'nin üstünde 7.5, 7.6, 7.4 neyse o büyük İstanbul depremi, Marmara depremi yine olacak diyenler var.
00:07:30Siz hangi fikri savunuyorsunuz?
00:07:33Efendim şimdi öyle söylemekte böyle söylemekte biraz müneccimliğe kaçıyor.
00:07:39Onu söyleyeyim.
00:07:40Aşırı iddialı oluyor müneccimlik derken.
00:07:43Lütfen yanlış anlaşılmasın sözüm.
00:07:45Çok iddialı oluyor.
00:07:46Yani ben aslında az buçuk geriye gidiyorum.
00:07:51Bir iki yıl geriye gidelim lütfen.
00:07:52Maraş'a gidelim.
00:07:546 Şubat depremleri.
00:07:55Evet 6 Şubat depremleri bize çok şey anlattı.
00:07:58Çok şey öğretti.
00:07:59İşte demin arz ettiğim gibi bazı bilgilerimizin de eksik olduğunu bize söyledi.
00:08:05Bazı bilgilerimizi revize etmemiz gerektiğini söyledi.
00:08:08Niye söyledi?
00:08:10Özellikle o bölgede uzun süre çalışan biri olarak söylüyorum.
00:08:15Şimdi gittiğiniz orada sahada.
00:08:17Öncesinde de çok uzun süre çalışan birisi olarak söylüyorum.
00:08:20Yazdığım raporlar var.
00:08:22Şimdi oradaki yaptığımız çalışmalarda ister istemez deprem bizim için çok önemli bir şey.
00:08:31Parametre.
00:08:32Depreme karşı tünelinizi nasıl yapacaksınız?
00:08:35Biri havuzun.
00:08:36E tabi tünelinizi nasıl yapacaksınız?
00:08:38Evinizi nasıl yapacaksınız?
00:08:39Yolunuzu nasıl yapacaksınız?
00:08:41Yolunuzun güzergahını, boru hattınızı, aklınıza gelebilecek her şeyi ilgilendiren bir konu deprem.
00:08:47O yüzden de biz de ister istemez bunun üstüne düşüyoruz.
00:08:51Deprem olacak mı burada?
00:08:52Olursa nasıl olacak?
00:08:53Fay nereden geçiyor?
00:08:54Faydan nasıl sakınalım, nasıl kaçınalım, kendimizi nasıl koruyalım gibi bir sürü deprem ve depremi üreten faya ilişkin parametreler üzerinde çalışıyoruz.
00:09:05Ve uzunca süre, 10 yılı aşkın süre ben o bölgede çalışmış biri olarak.
00:09:10Şimdi kayıtları inceliyorum.
00:09:12Sanki 7.5'luk deprem olur burada diyorum.
00:09:16Ama eldeki veriye bakıyorum.
00:09:19Fayların boyutlarıyla deprem büyüklüğü arasındaki ilişkilere bakıyorum.
00:09:257.5'a falan çıkmıyor.
00:09:27Yani 7.3, 7.4 oluyor ama 7.5, 7.6'yı hiç görmüyor.
00:09:33Ben de yazdığım raporlarda ve dikkate aldığım hesaplarda 7.3'den büyük deprem bekliyoruz dedim.
00:09:43Hep 7.3'den büyük dedim.
00:09:45O bölge için.
00:09:46O bölge için bahsediyorum.
00:09:47O bölge için.
00:09:47Depremin oldu.
00:09:48Sonra deprem oldu 7.7 ve 7.8 gibi rakamlar.
00:09:54Ya bu nasıl oldu?
00:09:55Yani çünkü faylarımızın özellikleri belli, boyutları belli.
00:10:01İşte en son depremlerin ne zaman yaşadığı belli.
00:10:05Orada biriken stres belli falan.
00:10:07Bu rakamlara çıkmaması lazım.
00:10:10Nihayetinde şunu gördük.
00:10:13İşte narlı fayı üzerinde başlıyor.
00:10:15O merkezin ana üstü.
00:10:164.17'deki depremin ana üstü narlı fayı.
00:10:20Orada başlıyor ama 404 kilometre boyunca 3 diğer fayı da kırıyor.
00:10:26Yani erkenek, pazarcık, amanos faylar da kırılıyor.
00:10:29400 kilometre.
00:10:31Evet.
00:10:32O yüzden Hatay öyle oldu.
00:10:33Yoksa Hatay ile narlı arasında bayağı ciddi mesafe var.
00:10:37Yani depremin merkez üstüyle Hatay arasında.
00:10:40Aynı şekilde Maraş bile oldukça uzak şeye.
00:10:43Maraş depremi var ama.
00:10:47Uzağa literatüre girmeyen bir amanos depremi var sizin.
00:10:50Hatay'daki yıkımın müsebbibi olan.
00:10:52Amanos depremi var.
00:10:53Erkenek depremi var.
00:10:54Pazarcık depremi var.
00:10:56Narlı depremi var.
00:10:57Aynı anda 4 deprem oluyor.
00:10:582 deprem değil 4 tane 7 üstünde deprem mi oldu o zaman?
00:11:02Şöyle 4 fay bir arada kırılıyor.
00:11:04Birbirini tetikleyerek bir arada kırılıyor ve deprem büyüyor.
00:11:08Şimdi büyüyünce ortaya bu manzara çıkıyor.
00:11:10Bu öngörülmüyor muydu?
00:11:12Şöyle çoklu kırılmalardan hep bahsedilir ama biz tanık olmamıştık çoklu kırılmaya.
00:11:18Ve şimdi bir başka şeyle daha tecrübe ettik orada.
00:11:239 saat sonra 7.6'lık bir deprem daha oldu.
00:11:27Allah Allah.
00:11:28Nerede oldu bu?
00:11:29İşte Erbistan'da oldu.
00:11:32Ekinöz'ünde.
00:11:34Altına bakıyoruz.
00:11:35Üstüne bakıyoruz.
00:11:36Çardak fayı 40 kilometre.
00:11:38Ya 40 kilometrelik bir fay 7.6'yı nasıl üretir?
00:11:42Üretti.
00:11:437.6'yı üretti.
00:11:44Kısacık bir fay segmenti 7.6'yı üretti.
00:11:48Şimdi eşitliklere baktığınız zaman aslında 40 kilometrelik fay o şeyi vermiyor.
00:11:53O boyutu vermiyor.
00:11:54O zaman orada ne oldu?
00:11:56Orada ne oldu?
00:11:57Orada da şu oldu.
00:11:58Aslında orada nihayetinde şuna kani oldu ki 1512'den beri orada bir deprem olmamış.
00:12:07Olan başka depremler o fay üstünde değil demek ki.
00:12:11Şimdi bakın nereye geliyoruz.
00:12:13Dolayısıyla stres çok birikti.
00:12:15600 seneye yakın stres birikiyor ve devasa bir kütle kırılıyor orada.
00:12:19Tamam boyu 40 kilometre ama yerin altında kırılan ve orayı kitleyen ve nihayetinde kırılan kütle çok büyük.
00:12:27Çok büyük ve çok rigid.
00:12:29Öyle olunca da enerjisi çok yüksek oldu.
00:12:33Ve bize 7.6'lık bir fay üretti.
00:12:35Şimdi artık neyi biliyoruz?
00:12:38Bu boyuttaki bir fay bu kadar büyük depremi üretebilir veya işte de bileyim çoklu kırılma olup bir anda beklediğimiz 6.8 veya 7'lik bir depremi beklerken 7.7'leri 7.8'leri yaşadık biz şeyde Maraş'ta.
00:12:56Hani hep deniyor ya deprem, evet depremin orada deprem olacağını biliyorduk.
00:13:01Bütün yer bilimleri biliyordu.
00:13:03Ama bu boyutlu olacağını hiçbirimiz bilmiyorduk.
00:13:06Yani kimse bu konuda yalan söylemezsin.
00:13:09Bilmiyorduk bu boyutlu olacağını.
00:13:11E oldu.
00:13:12Yaşadık ve gördük.
00:13:14Ha demek ki şimdi yine ilk sorunuza ve öndeki soruya geleceğim.
00:13:19İstanbul'a geleceğim buradan.
00:13:20Yani bu tecrübeler bize başka şeyleri söylerdi.
00:13:24Şimdi aşağı yukarı 1939 tarihinden başlamak üzere bu Kuzey Anadolu fayı, zonu diyeyim üzerinde bir sürü segment segment faylar var.
00:13:38Erzincan'da başladığı herhalde.
00:13:40Karlova Erzincan'dan başlıyor.
00:13:42İşte ta Saros Körfezi'ne kadar gidiyor.
00:13:45Şimdi bu aslında aşağı yukarı 1200 kilometre uzunluğunda.
00:13:50Fakat böyle 1200 kilometre tek bir şeyle, çizgiyle gitmiyor.
00:13:54Kırılmasında zaten hocam.
00:13:55Tek bir çizgiyle gitmiyor bu.
00:13:58Seke seke, atlaya atlaya, parça parça gidiyor.
00:14:01Nitekim parça parça gittiği için de işte 39'da bir deprem oluyor, geliyor.
00:14:07En korkunç oydu değil mi Erzincan?
00:14:087.9.
00:14:097.9.
00:14:11Kimi kaynaklara göre de 8 olduğu da söyleniyor.
00:14:14Çünkü bakın orada da yine 400 kilometrelik bir hat kırıldı, kırılıyor.
00:14:23Yani 39 depreminde de.
00:14:25Bakın şeyde de 404 kilometre 6 Şubat'ta da, ilk depremde.
00:14:296 Şubat onun da üstünde o zaman.
00:14:32Bakarsanız boy olarak onun da üstünde ama büyüklük Erzincan'ınki daha büyük.
00:14:36Yani yakın korelasyonlar var, onu söylemeye çalışıyorum.
00:14:41Yakın korelasyonlar var ama bire bir böyle analitik bir rakam vermiyor size.
00:14:49Çünkü belirsizlikleriniz var ortada.
00:14:51Bilinmeyenler var.
00:14:52Evet, bilmediğiniz şeyler var.
00:14:54Şimdi bilmediğiniz şeyler olduğunda da ya riskli tarafa kaçarsınız ya tutucu tarafa kaçarsınız.
00:15:02Evet, yani ya tutucu olursunuz ya riskli olursunuz.
00:15:06Yani bu insanın biraz da tabiatında da var.
00:15:11Doğalı da bu zaten.
00:15:13Öyle olunca da farklı görüşler çıkıyor.
00:15:15Şimdi tekrar Kuzey Anadolu fayına dönecek olursak, 39'da başladı.
00:15:21Kırıla kırıla kırıla kırıla kırıla kırıla ta 1999'a geldi.
00:15:24Evet, artık herkes biliyordu ki burada bir deprem olacak.
00:15:29Şimdi o deprem de oldu.
00:15:31Arada düzce kalmıştı, düzce de oldu.
00:15:34Şimdi iki yer kaldı.
00:15:361912'de, batıda da tabii en batıda da Mürevde depremi var.
00:15:40Bu Şarköy'de değil mi?
00:15:41Evet, 1912 depremi.
00:15:43Tekirdağ'daki 1912 depremi var.
00:15:46Şimdi arada iki yer kaldı.
00:15:48Biri Marmara, biri Yedisu.
00:15:50Bir doğuda, bir batıda.
00:15:52İki uç kaldı.
00:15:53İki tane parça kaldı.
00:15:55Şimdi bu parçalarda Yedisu segmentinin tek parça olduğu biliniyor.
00:15:59Çünkü Karada görebiliyorsunuz fayır.
00:16:02Nerede bu Yedisu?
00:16:03Erzincan-Bingöl arasında.
00:16:05Orası, evet.
00:16:05Orası.
00:16:06Dolayısıyla o bölge biliniyor.
00:16:08Yani orası da eli kulağında olan bir yer.
00:16:11Hep söyleniyordu işte.
00:16:12Değil mi?
00:16:13Marmara ve Yedisu.
00:16:14Çünkü buralar artık sismik boşluk.
00:16:16Bu bölgeler sismik boşluk.
00:16:18Yani bütün bir plaka hareket ederken o noktaların tamamının kopması lazım ki yürüyecek plaka.
00:16:26Yürüyor bir taraftan.
00:16:28Yürürken oralardan tutuyor bir şey.
00:16:30Onu da koparacak.
00:16:31Koparacak.
00:16:32Koparmayan iki şey var.
00:16:33Ve bu bölgelere biz, bu tip bölgelere deprem olması gereken ancak olmamış henüz yerlere sismik boşluk diyoruz.
00:16:41Bu sismik boşluklar Kuzey Anadolu faizonu üzerinde iki yerde var.
00:16:46Bunlardan bir tanesi Yedisu, bir diğeri Marmara.
00:16:50Şimdi, Yedisu karada olduğu için biliyoruz tek parça.
00:16:55Eyvallah.
00:16:55Koyduk onu bir tarafa.
00:16:56Geldik Marmara'ya.
00:16:57Marmara'da uzun süreden beri, özellikle bu 1999 depremlerinden sonra, arka arkaya İstanbul, şimdi Marmara'nın doğu ucunda, batı ucu da 1912'de kırılmış.
00:17:12Arada bir 1894 depremi var ama onun tam Marmara'da olduğu, yani bu kuzey kolu üzerinde olduğu olmadığı biliniyor.
00:17:21Daha güneyde mi?
00:17:22Daha güney ve doğu tarafında.
00:17:25Dolayısıyla o aradaki bölge, Marmara'nın ortası sismik boşluk.
00:17:30Şimdi, tartışma orada başladı.
00:17:331999'da başladı.
00:17:35Efendim, bu tek parça kırılacak, bu çok parçalı kırılacak.
00:17:39Efendim, bu işte 1509 depremi var, 1766 depremi var.
00:17:45Bakın biz bile biliyoruz.
00:17:461894 depremi var, işte kimi araştırmacılara göre, bu depremler zaten kırmıştı orayı deniyor.
00:17:55Burası sismik boşluk değil deniyor.
00:17:57Öyle diyende var değil mi?
00:17:59Var, var, var.
00:18:00Yani, yerine olur çünkü şey yok.
00:18:03Peki, tek parça mı bu, çok parça mı?
00:18:06E o zaman araştıralım.
00:18:07Peki, işte yurt dışından uzmanlar geldi, gemiler geldi, sismik araştırmalar yapıldı.
00:18:14Efendim, TÜBİTAK o zaman MAM aracılığıyla gemiler getirdi, işte sismik gemiler getirdi, batimetreleri çıkarıldı, jeofizik ölçümler yapıldı.
00:18:24Yapıldı da yapıldı ve sonuçta aslında burada yine bazı araştırmacılara göre iki parçalı, bazı araştırmacılara göre üç parçalı.
00:18:35İşte batıda bir kol var, ortada işte bu kumburgaz var, bir de doğu, büyük asıl depreme sebep olacak kısım var, marmara fayı denilen.
00:18:44Efendim bunlar var.
00:18:45Peki, e şimdi o zaman beklenti başladı.
00:18:49Evet, deprem oldu, olacak, oldu, olacak.
00:18:51Şimdi, bu fayın tek parça olup da kırılması ayrı bir şey, arka arkaya üçünün birden kırılması ayrı bir şey, parça parça kırılması ayrı bir şey.
00:19:04Bunu bilmiyoruz cevabını.
00:19:06Şimdi, aslında bu deprem bize bir şekilde o aradaki yaklaşık 20 kilometrelik bir fay parçasının kırılmasıyla bu 6.2, arada bir parça elimine oldu.
00:19:19Bu iyi bir şey.
00:19:20Bu iyi bir şey.
00:19:21Yani bu iyi bir şey çünkü bir miktar enerji orada gitti.
00:19:266.2 ile biriktirdiği enerjisini, yükünü boşalttı.
00:19:33E şimdi biraz daha kısaldı şeyimizin boyu.
00:19:36Kırılacak parçanın boyu.
00:19:38E baktığınızda da, hani diyin ki 1766 depremi buranın bir önceki depremi olsun, aşağı yukarı 250-260 yıl.
00:19:48Geçti.
00:19:48260 yıl falan geçti.
00:19:50Bir kere buradaki dönüşüm periyodunu tamamladığını söylüyoruz bunun.
00:19:55Çünkü diğer bütün faylarda aşağı yukarı 250 yıl civarında, artı eksi bir 15-20 yıl, 30 yılla kırılıyor.
00:20:02Devrini tamamlıyor.
00:20:04Çünkü bu plaka yılda 2 santim batıya doğru gidiyor.
00:20:09Yılda 2 santim giderken, nerede, sınırı neresi, işte bu Kuzey Anadolu, Kuzey'de Kuzey Anadolu, Faizo'nun.
00:20:15Orayı da parçalıyor, parçalıyor gidecek.
00:20:18Onu hemen parçalamıyor.
00:20:19Keşke de plaka giderken 2 santim 2 santim fayda yürürse.
00:20:24Yürümüyor işte, kilitleniyor bir yerde.
00:20:26Birikiyor, birikiyor, birikiyor.
00:20:27Enerji maskasıyla.
00:20:28E tabi birikiyor, bir yerde kırıyor.
00:20:30Kırdığı zaman o işte kırılmanın boyutu ne kadar büyükse, depremenin boyutu da o kadar büyük hale geliyor.
00:20:36Şimdi bakın deminden beri sayıyorum, bir sürü belirsizlik çıktı ortaya.
00:20:41Şimdi bu bir sürü belirsizlik içerisinde insanlar bir şey söyleyecek.
00:20:47Siz ne söylüyorsunuz hocam?
00:20:48Şimdi ben şunu söylüyorum, ben de burada çoklu kırılma tehlikesi kalmadı.
00:20:55Bunlar en azından...
00:20:58Bu iyi haber.
00:20:58Bu iyi haber.
00:20:59Dolayısıyla bu depremin...
00:21:01Yani çoklu kırılma riski kalmadı derken, 6.2'lik depremle birlikte...
00:21:06Birlikte ne bileyim 7.6, 7.7 gibi bir şeyden artık bahsedemeyiz burada.
00:21:11Çünkü zaten biriken enerji de...
00:21:13Parça parça kopacak.
00:21:15Yok, belki doğudaki tek kopacak.
00:21:17Keşke de o da parça parça, iki parça da kopsa o zaman çok daha iyi olur.
00:21:21Evet, tek parça koparsa ne kadar olabilir?
00:21:24Bir parça koparsa, yani fayın boyutuna baktığınız zaman, artı o plakanın hareketine baktığınız zaman,
00:21:32bu 7 artı eksi 0.2 olur.
00:21:35Yani 6.8 ile 7.2'ye kadar çıkabilir.
00:21:39Ama şimdi 7.2 veya 7 hatta 6.9 İstanbul için küçük deprem mi?
00:21:45Değil.
00:21:46Değil.
00:21:46Bunlar da büyük depremler.
00:21:47Biraz süresi de önemli burada, 13 saniye olmasa bir...
00:21:50Tabii.
00:21:51Tarihi oldu İstanbul'da.
00:21:52Ya aslında o depremin büyüklüğüyle ilişkili de.
00:21:55Deprem ne kadar büyürse süresi de o kadar...
00:21:57Uzar mı?
00:21:58Uzar, tabii ki uzar.
00:22:00O aynı depremin farklı zemin koşullarında süresi değişir.
00:22:04Yani bir deprem dalgası geldi, ne kadar rijit olursa, ortam ne kadar sert olursa, kaya dayanımlı olursa o kadar hızlı gider.
00:22:15Dalga boyu da küçük olur.
00:22:16Depremin süresi de kısa olur.
00:22:19Gittiniz gevşek zemine, bu sefer dalgalar yavaşlar.
00:22:23Yavaşladığı zaman depremin süresi uzar, salınım da büyür.
00:22:27Onun bir grafini gördüm ben de.
00:22:30Dolayısıyla, yani depremi bazı yerlerin daha uzun, bazı yerlerin daha kısa hissetmesinin ana sebeplerinden biri var.
00:22:40Zemin şartlarına bağlı olarak depremin süresi uzar ya da kısalır.
00:22:45Dolayısıyla...
00:22:46Yani çoklu deprem riski artık görmüyorsunuz.
00:22:49Bu deprem sayesinde, öyle mi?
00:22:51Evet, evet, evet.
00:22:53Dolayısıyla, ama bu şu demektir...
00:22:56Görüş beyan ediyorsunuz.
00:22:59Hüküm cümlesi...
00:23:00Hüküm veremeyiz, hüküm...
00:23:01Tamam, tamam hocam, ben izleyicilerimiz bunu böyle tartarak zihindelerini...
00:23:06Evet, bunu böyle düşünmeliler.
00:23:07Evet, yani ikincisi...
00:23:10Bu olumlu görebiliriz bunu, olumlu bir şey.
00:23:14Bir başka olumlu şey, aslında deprem kendini İstanbul'a bir hatırlattı.
00:23:21Bu da önemli.
00:23:22Özellikle karar vericiler bize bir hatırlattı deprem kendini.
00:23:26Hani olumsuz olarak kabul ederiz, kabulümüzde ne olur?
00:23:31Büyük ihtimalle doğuda olacak, yani o meşhur beklenen İstanbul depremi dediğimiz deprem...
00:23:40...bize biraz daha yaklaştırdı.
00:23:45Biraz daha yaklaştırdı.
00:23:46Bunu da bir olumsuzluk olarak eğer kabul edeceksek.
00:23:50Ama yani bir depremi yaşayacaksanız yaşayın yani.
00:23:53Ha on yıl sonra yaşamışsınız, ha beş yıl sonra yaşamışsınız.
00:23:57Anlamda yenilenme anlamında bir sürede önemli yani.
00:24:02Binaları yenilemek açısından on senede şu kadar yenileyebilirsiniz, otuz senede bu kadar yenileyebilirsiniz.
00:24:09Bu doğuda dediğiniz yer neresi hocam?
00:24:12Doğuda dediğim yer, İzmit'le, İzmit Körfezi'yle işte aşağı yukarı çekmece açıkları arası.
00:24:20Kaç kilometre orası?
00:24:22Tek parça mı o da?
00:24:24Valla orada tek parça olduğu söyleniyor ama çok da iddialı olmayalım iki parça da olabilir.
00:24:30Orası da çünkü aşağı yukarı kuzey, batı, güneydoğu gidiyor.
00:24:37Daha sonra adalardan itibaren doğu batıya dönüyor.
00:24:41Böyle bir yani o iki parça da olabilir.
00:24:45Adaların altından mı geçiyor?
00:24:46Adaların önünden geçiyor.
00:24:47Önünden geçiyor.
00:24:48İki parça da olabilir, iki parça.
00:24:50Olabilir.
00:24:51Yani bunu dediğim gibi şeyi bilemiyoruz.
00:24:54Yani ya yeni bir sismik olay olacak orada, yeni bir deprem olacak.
00:24:59O deprem bize verilerini kullanacağız.
00:25:02Dönüp ha bu böyleymiş diyeceğiz.
00:25:04Veya yeni bir veri olacak.
00:25:06Karada da olmadığı için burası, gözünüzle de göremediğiniz için takip de edemiyorsunuz.
00:25:12Karada olsa takip edebiliyorsunuz.
00:25:14Belirli noktalarda gözlemler yapabiliyorsunuz ve yakalıyorsunuz ölçüm ve gözlemlerle.
00:25:21O yüzden ama oranın iddia edildiği şeyi tek parça olduğu yönünde.
00:25:27Tek parça olduğu yönünde.
00:25:29O da ister istemez depremin boyutunu büyütüyor.
00:25:32Tabii.
00:25:32Ama şu bir gerçek.
00:25:35Orada bir deprem olacak.
00:25:37Bunu bilelim.
00:25:40Yani sevineceğimiz şeyler var.
00:25:42Düştü.
00:25:43Büyüklük düştü.
00:25:44Büyüklük düştü.
00:25:46Evet.
00:25:46Şeyi, süresi yaklaştı.
00:25:49Süresi yaklaştı.
00:25:50Buradan çıkaracağımız ders bu aslında.
00:25:53Evet.
00:25:53Siz 6.8'de 7.2 arası.
00:25:56Bakın bu rakamlar...
00:25:57Daha önce kaç olur diyordunuz.
00:25:59Bu rakamları çok iddia edemiyorum.
00:26:02Evet.
00:26:02Fikir.
00:26:03İhtimal.
00:26:03Fikir, ihtimal.
00:26:05Daha önce orada yaşanan depremlere baktığınız zaman 7.4'ler, 7.5'ler yaşanmış.
00:26:12Tarihsel süreçte.
00:26:16Şimdi şey de var.
00:26:18Kocaeli depremi de var bizim İzmit depremi.
00:26:2199'da 7.4.
00:26:23Bazı kaynaklar daha sonra revize etti onu.
00:26:257.6 olarak revize etti.
00:26:27Dolayısıyla bölgede bu boyutta depremler yaşanmış.
00:26:31Dolayısıyla çoklu kırılma olsaydı eğer burada, gerçekten 7.5'ları, 7.6'ları görmek işlem bile değildi.
00:26:42Ve bunu söyleyenler de çok da yanlış söylememiş olurdu.
00:26:46Siz de bunu söylüyorsunuz.
00:26:49Öyle.
00:26:50Öyle söylüyorsunuz.
00:26:51Sizin de bir deprem olduğu gün konuştuğunuzda 6.5 ile 7 bandında 7'nin üstüne pek beklemiyoruz demiştiniz.
00:26:57Evet.
00:26:58Bu arada ne değiştirdi fikrinizi?
00:27:00Ya aslında şöyle söyleyeyim.
00:27:04Şeylere bir daha baktığım zaman, bir takım değerlendirmelere, tarihsel depremlere bir daha baktığım zaman,
00:27:11şeyin daha büyük Marmara fayının benim tahminimden bir miktar daha büyük olduğunu, daha uzun olduğunu şey yaptım, gördüm.
00:27:22Gördünüz.
00:27:22Dolayısıyla onun bir miktar daha büyütebileceğini tahmin ediyorum şeyi.
00:27:30Ama bunlar tamamen tahmin.
00:27:31Tahmin.
00:27:32Yani 6.5 olursa da sürpriz olmaz yani.
00:27:35Ama 7.5 olursa büyük sürpriz olur.
00:27:38Çok büyük sürpriz olur, onu söyleyeyim yani.
00:27:41Tamam.
00:27:42Bu mesela daha anlaşılabilir.
00:27:43Çünkü tahmin o yüzden şey yapamıyoruz biz de Mehmet Bey.
00:27:46Bu mesela bir 6.5 olsa yani inşallah o da olmaz da.
00:27:50İnşallah olur.
00:27:506.5'la o oldu, geçti, bitti artık, o doğu şeyde kırıldı.
00:27:55Tabii hangi fay üzerinde oldu?
00:27:57Eğer Marmara fayı üzerinde olur, çünkü Marmara içinde bir sürü kırık var.
00:28:01Parça parça bir sürü kırık var.
00:28:02Eğer Marmara fayı üzerinde bir 6.5'luk deprem olursa veya 7'lik bir deprem olursa, bir 200 yıl rahat İstanbul.
00:28:09Böyle bir kilitlenme falan deniyor.
00:28:12Evet.
00:28:13Öyle mi?
00:28:13O hala...
00:28:14Evet, evet.
00:28:14Orası duruyor.
00:28:15O duruyor kilitlenme durumu.
00:28:16İşte o Marmara kısmı duruyor, Marmara fayı kısmı.
00:28:19Evet.
00:28:20Onun batısındaki bir bölge kırıldı.
00:28:22Ama eğer bu olmadan Marmara depremi olsaydı, Marmara fayı kırılsaydı bunu da kırardı.
00:28:31Bunu ittirerek kırardı.
00:28:33Çünkü gücü yeterdi onun bunu kırmaya.
00:28:35Dolayısıyla bunun da etkisi gelir buna bulaşır.
00:28:38Bu da iyi bir şey o zaman.
00:28:39İyi bir şey tabii.
00:28:40Yani eğer doğuda olsaydı bu deprem, orası kırılsaydı...
00:28:44Batıyı da gider kırardı.
00:28:45Arka arkaya tetikleyerek batıyı da kırardı ve daha büyük o 7.5-7.6 olabilirdi diyorsunuz.
00:28:52Evet, evet.
00:28:52O da kötü senaryo gerçekleşti.
00:28:53Siz bilimsel olarak pozitif bakıyorum demişsiniz bunu.
00:28:56Kesinlikle pozitif bakıyorum.
00:28:58Onu biraz bir şey daha atabilir mi?
00:29:01Şöyle pozitif bakıyorum ben.
00:29:03Şimdi doğal tehlikeler veya depremler özelde bunu çekecek olursak, bunlar bizim gerçeğimiz.
00:29:12Dünyanın da gerçeği bizim de gerçeğimiz.
00:29:15Bizim daha çok gerçeğimiz, biz derken Türkiye olarak ülkemizin daha büyük gerçeği.
00:29:20Dolayısıyla bunlar bir de tekrarlanan olaylar.
00:29:25Yani bir kere deprem oldu bitmeyecek, bir kere heyelan oldu bitmeyecek, bir kere sel oldu bitmeyecek.
00:29:30Bunlar hep karşılaşacağımız olaylar.
00:29:32Şimdi bu olayların bir kere farkındalık yaratması için insana zarar vermeden, çok şükür ki burada insan zarar görmedi, deprem kaynaklı zarar görmedi.
00:29:46İnsana zarar vermeden yaşanması aslında hem bireylerin farkındalığını, hem bireylerin bu konuya daha fazla önem vermesi gerektiğini,
00:29:57hem yöneticilerin bu konuya ilişkin şapkasını önüne koyup, karar vericilerin şapkasını önüne koyup düşünmelerini,
00:30:06mühendislerin bu konuyla ilgili daha titiz davranmalarını,
00:30:11gerekirse bir miktar daha para harcayıp daha doğru tasarımlar, daha depreme dayanıklı tasarımlar yapılmasını,
00:30:18artı altyapıyı yeniden gözden geçirilmesini.
00:30:22Çünkü sadece bina değil, yola ihtiyacınız var, havalarına, kanalizasyon, gaz, su, elektrik, iletişim, ne bileyim aklınıza gelebilecek envai çeşitli şey var.
00:30:32Özellikle kentte yaşayan insanların.
00:30:35Bu açıdan bunların zaman zaman kendini hatırlatması iyi bir şey.
00:30:41Bu bir. İki, bu deprem dediğim gibi oradaki küçük bir segmenti kırarak, binalarımızı yıkmadan, binalarımıza zarar vermeden bir miktar enerji boşaltmıştır.
00:30:56Teknik aşıdan böyle bir boyutu vardır.
00:30:59Yine daha doğusunda olan daha büyük bir faydan önce bunun kırılması,
00:31:06o fayın tetiklemesiyle beraber kırılarak daha da depremi büyütmesinin önüne geçmiştir.
00:31:12Dolayısıyla bu taraflarıyla baktığınızda, hani deprem hayırlı bir şey midir, asla değildir ama
00:31:18bu deprem bu şekliyle gerçekleşmesi,
00:31:21Diğer riskleri azaltması bakımından,
00:31:24bu şekilde gerçekleşmesi, tırnak içinde üstüne basa basa söyleyeyim, bu şekilde gerçekleşmesi iyi olmuştur.
00:31:32Bakın yine bu depremde, bina yıkıldı mı? Hayır.
00:31:38Efendim birinin başına taş düşerek yaralandı mı? Hayır.
00:31:41Ama ne oldu? Bir sürü insan yaralandı.
00:31:43Niye yaralandı?
00:31:45Korkudan, camdan atladı, oradan atladı, buradan atladı.
00:31:48Bakın bu konuda da ne kadar hazırlıksız, birey olarak ne kadar hazırlıksız olduğumuz,
00:31:53ne kadar eğitimsiz olduğumuzu da gösterdi.
00:31:56Yani ya deprem oldu, binaya bir şey olmadı.
00:32:00Sen niye ikinci kattan atıyorsun kendini?
00:32:02Ama ya ikinci kattan attığın zaman daha mı iyi bir şey olacak?
00:32:06Biri öyle atlamış şey, arabanın üstüne düşmüş, ayağım zaten kırıktı demiş.
00:32:11Dikkat ettiniz mi, yetkililerimiz hastaneleri ziyaret etti, herkes ayağından yaralanmış.
00:32:19Evet, evet.
00:32:19Atlayan atlayan korkudan.
00:32:23Dolayısıyla bu bağlamda da aslında bireylerin kendilerine çıkarmaları gereken bazı dersler var.
00:32:31Ailelerin kendine çıkartması gereken dersler var.
00:32:34Dolayısıyla ailelerin de kendi, şimdi mesela çok tartışma konusu oldu.
00:32:39Efendim işte iletişim kesildi.
00:32:41Ya kesilir iletişim.
00:32:42Büyük depremlerde kesilir, kesilebilir.
00:32:46Bir yer hasar görür, kesilir.
00:32:49Ama...
00:32:49Burada şeyde binaların üstündeydi bazı stasyonlara.
00:32:51Ama peki, peki Mehmet Bey.
00:32:54Aile olarak biz şunu biliyor muyuz?
00:32:56Büyük bir deprem olduğunda,
00:32:58hani hepimiz evde olmayabiliriz, gece olmayabilir.
00:33:01Çocuklar okulda olabilir.
00:33:04Yenge hanım işte olabilir, beyefendi işte olabilir.
00:33:07Farklı mekanlarda biri ziyarette olabilir değil mi?
00:33:10Bir aile dağınık bir yerde olabilir.
00:33:12Ve öyle depreme yakalanabilir.
00:33:14Peki, böyle bir durumda depreme yakalandığında,
00:33:17nerede buluşalım?
00:33:19Hani telefonlarda çekmedi.
00:33:21Nasıl buluşalım?
00:33:22Senaryolaştırılması mı lazım?
00:33:24E tabi ailelerin bile bunu düşünmesi lazım.
00:33:27Ya böyle bir şey olduğunda,
00:33:29hepimiz şurada olacağız.
00:33:31Şuraya ulaşmaya çalışacağız.
00:33:33Allah göstermesin.
00:33:34Allah göstermesin.
00:33:35Tabi ki, yani hayatta kalanlar için söylüyorum ki,
00:33:38inşallah kimsenin burnu kanamaz da.
00:33:40Ama yani birey olarak bizim de,
00:33:43bazı şeyleri,
00:33:45den ne kadar uzak olduğumuzu da gösteriyor.
00:33:49Dolayısıyla,
00:33:50depreme dirençli olmamız lazım.
00:33:52Bu dirençlilik vatandaştan başlar.
00:33:55Efendime söyleyeyim,
00:33:57binalarımız,
00:33:58altyapılarımız,
00:34:00bizi yönetenler,
00:34:01lokal yetkililer,
00:34:04aklınıza gelebilecek herkesin,
00:34:07dirençli olması gerekiyor.
00:34:08Gerek psikolojik açıdan,
00:34:09gerek teknik açıdan.
00:34:11Eğer dirençli olursak,
00:34:13hani böyle şeyle bakıyoruz ya,
00:34:17ah ederek,
00:34:17iç geçirerek,
00:34:18Japonlar,
00:34:20böyle yapıyorlar.
00:34:22Amerika'yı yeniden keşfetmeyelim.
00:34:23Evet, evet.
00:34:25Biraz sizin alanınız dışına taşıyor ama,
00:34:28konu oraya geldiği için,
00:34:29bunu da sorayım.
00:34:32Yani bu,
00:34:322000 yılındaki deprem yönetmeliği,
00:34:35sonrasında yapılan binalar,
00:34:37öncesinde yapılan binalar,
00:34:38bu Maraş depremlerinde,
00:34:40%98'i eski yapılardı,
00:34:43yıkılan binaların.
00:34:45Dolayısıyla bu anlamda aslında,
00:34:47bir bina güvenliği açısından,
00:34:50epey bir mesafe kat etmişiz sanki değil mi?
00:34:52Efendim, o konuda,
00:34:53evet, çok gözlemim var.
00:34:55Sağda gözlemim var.
00:34:56Doğrudur.
00:34:57Konu benim biraz dışımda.
00:34:59Yapı güvenliği veya işte,
00:35:01yapı statiği benim işim değil.
00:35:04Ama gördüğüm şu ki,
00:35:08depreme dayanıklı bina yapmak,
00:35:11mühendislik açısından çözülmüş bir problemdir.
00:35:14Yani,
00:35:15kurallarını uyguladığınızda,
00:35:19çok özel durumlar hariç,
00:35:21binalar yakın.
00:35:22Bizde de böyle mi?
00:35:23Bizde de böyle.
00:35:25Uygulamada da bunu gördünüz mü?
00:35:26Çoğunlukla.
00:35:27Bu da iyi haber.
00:35:28Şimdi,
00:35:29düzenlemeler açısından,
00:35:31bir problem olmamakla beraber,
00:35:33bizdeki temel problem,
00:35:35yani,
00:35:36hani,
00:35:36o zaman niye göçen oldu,
00:35:38niye yıkılan oldu diye sorarsanız,
00:35:40oralardaki benim gözlemim,
00:35:42aslında,
00:35:44hesabında,
00:35:45kitabında veya kağıt üzerinde,
00:35:47büyük bir problem yok.
00:35:48asıl problem,
00:35:49uygulamada,
00:35:51ve kontrolde.
00:35:52Yani,
00:35:53yeterince,
00:35:53yapı denetimi ve,
00:35:54evet,
00:35:54yeterince kontrol edememişiz.
00:35:56Yönetmelikler,
00:35:56mevzuat,
00:35:57müsait aslında,
00:35:58evet.
00:35:58Evet.
00:35:59Bunu,
00:35:59uygun yaparsanız,
00:36:01aslında,
00:36:03deprem dediğiniz şey,
00:36:04öyle korkunç bir şey değil.
00:36:06Çünkü artık,
00:36:08fayları biliyoruz.
00:36:09Nereden geçtiğini biliyoruz.
00:36:11O fayın üreteceği,
00:36:13depremi,
00:36:13üç aşağı beş yukarı biliyoruz.
00:36:16Yine,
00:36:16o fay depremi ürettiği zaman,
00:36:19yaratacağı,
00:36:19diğer yan etkileri,
00:36:21işte,
00:36:21ivmesiydi,
00:36:23efendime söyleyeyim,
00:36:25bununla beraber,
00:36:26yaratacağı zemin yenilmeleriydi,
00:36:28ikinci yenilmelerdi.
00:36:30Bunların,
00:36:30hemen hemen,
00:36:31hepsini,
00:36:32biliyoruz.
00:36:33Biliyoruz.
00:36:33Yani,
00:36:33bilimin,
00:36:34teknolojinin geldiği nokta bu.
00:36:36Şimdi,
00:36:37bunları bile bile,
00:36:39buna uygun,
00:36:40tasarımınızı yaptığınızda,
00:36:44neredeyse,
00:36:44hasarı,
00:36:45çok,
00:36:46yani,
00:36:47sıfır,
00:36:47belki çok iddialı ama,
00:36:49sıfıra bile düşürme şansınız var.
00:36:51Doğru yer seçimi yaparsanız,
00:36:54deprem parametrelerini,
00:36:55doğru dikkate alırsanız,
00:36:57efendim,
00:36:58yapınızı,
00:36:59herhangi bir yapınızı,
00:37:00bu sadece binadan bahsetmiyorum,
00:37:02yol,
00:37:02deyin,
00:37:02tünel deyin,
00:37:03baraj deyin,
00:37:04aklınıza gelebilecek,
00:37:05hangi yapı olursa olsun,
00:37:07yapınızı buna göre tasarlarsanız,
00:37:10ve bu tasarlanan yapıdan da,
00:37:12ödün vermeden,
00:37:14uygularsanız,
00:37:16valla da bir şey olmuyor billahi de,
00:37:18gözümüzde gördük.
00:37:19Yani,
00:37:20inadına,
00:37:22yalan yanlış iş yapmadığınız sürece,
00:37:24bir şey olmuyor.
00:37:25O yüzden,
00:37:26bundan korkmamamız gerekiyor.
00:37:29Çünkü,
00:37:29artık imkanlarımız elverişli,
00:37:31doğru uygulama.
00:37:32Bravo.
00:37:34Beton,
00:37:34mesela,
00:37:35değil mi,
00:37:35yani hazır beton falan,
00:37:37bunlar,
00:37:37tabii,
00:37:38bir zamanlar,
00:37:40beton nasıl yapılırdı,
00:37:41karılarak yapılırdı,
00:37:43hiçbir zaman da o standart,
00:37:45tutturulamazdı,
00:37:46bilemezdiniz,
00:37:46yani betonun dayanımı nedir,
00:37:49hangi sınıftır,
00:37:50hangi binada,
00:37:51hangi sınıf beton kullanıyor,
00:37:52şimdi öyle değil ki,
00:37:54diyor ki,
00:37:54C35 beton kullanacaksınız,
00:37:57C35 betonu getiriyor,
00:37:58döküyor,
00:37:58gidiyorsunuz,
00:37:59karotunuzu alıyorsunuz,
00:38:00tak,
00:38:0135 megapaskal,
00:38:03dayanım çıkıyor.
00:38:04Yani,
00:38:04demek ki,
00:38:05birebir yapıyor adamlar bunu,
00:38:06yani,
00:38:07birebir üretiyorlar.
00:38:08Bunlar peki,
00:38:09uygulamaya dair gözlemleriniz nasıl sizin?
00:38:11Çok sahadasınız çünkü.
00:38:13Uygulamaya dair gözlemlerim,
00:38:17Genel bir,
00:38:17yeni yapılarda bir pozisyon.
00:38:19Şöyle,
00:38:20Mehmet Bey,
00:38:22büyük şehirlerde,
00:38:24daha doğrusu Taşra'da diyeyim,
00:38:26insan kaynağımızda bir sıkıntı var.
00:38:28Yani,
00:38:29yeterince,
00:38:30uzman personel bulmak,
00:38:33pek mümkün olmuyor.
00:38:34Dolayısıyla,
00:38:36küçük ölçekli belediyeler,
00:38:38küçük ölçekli ilçeler,
00:38:40buralardaki,
00:38:41teknik personel sıkıntısı,
00:38:43gerek nitelik,
00:38:44gerek nicelik olarak.
00:38:46Bazı yerlerde,
00:38:47çok nitelikli arkadaşlarımız var,
00:38:48ama yetişemiyorlar.
00:38:50Bir sürü iş yapılıyor.
00:38:51Yani,
00:38:52şimdi biz zannediyoruz,
00:38:52herkes deprem bölgesinde mesela.
00:38:54Biz zannediyoruz ki,
00:38:55Ankara'da hayat var,
00:38:56ya da İstanbul'a gidiyoruz,
00:38:57İstanbul'da hayat var.
00:38:58Ya gidin Antep'e neler yaşanıyor?
00:39:00Gidin,
00:39:01efendime söyleyeyim,
00:39:02Erzurum'a neler oluyor?
00:39:03Trabzon'a gidin,
00:39:04neler yapılıyor?
00:39:05Gidin Trabzon,
00:39:06Gümüşhane arasındaki o yollara bakın,
00:39:08neler yapılıyor?
00:39:09Yani,
00:39:09Türkiye büyük bir ülke,
00:39:11ve çok şey yapılıyor Türkiye'de.
00:39:13Şimdi,
00:39:14buralar içinde,
00:39:15aslında,
00:39:16yetkin,
00:39:18artık belli alanları iyi bilen,
00:39:20uzmanlaşmış,
00:39:22bir değil,
00:39:22birden fazla insana ihtiyaç var.
00:39:24Şimdi,
00:39:25bu insanı,
00:39:26her zaman bulamıyorsunuz.
00:39:28Bulamadığınız zaman da,
00:39:29Uygulamada problemler bazen çıkıyor.
00:39:31Evet.
00:39:32Kötü niyetlisi de oluyor arada.
00:39:33Kötü.
00:39:34Hani,
00:39:34iyi niyetli bile olsa,
00:39:36elinden bir şey gelmiyor.
00:39:39Çünkü,
00:39:40bilgisi sınırlı.
00:39:41Ama mesela,
00:39:43Ankara,
00:39:43İstanbul gibi metropollerde,
00:39:45veya hatta İzmir gibi metropollerde,
00:39:47yetişmiş insan gücümüz de var.
00:39:49Yani,
00:39:50bu konuda bir eksiğimiz çok yok.
00:39:52Dolayısıyla,
00:39:53dönüşüm,
00:39:54yenilenme,
00:39:55bu işin tek çaresi,
00:39:57depreme karşı korunma anlamında,
00:39:58buralarda,
00:40:00planlama ve dönüşüm.
00:40:00Kalacaksak eğer,
00:40:02planlama ve dönüşüm,
00:40:03mutlaka doğru planlama,
00:40:06ve dönüşüm,
00:40:08şart.
00:40:09Bunu yapmalıyız.
00:40:10Yani,
00:40:11tabii ki bunu bir anda yapmak mümkün değil.
00:40:13Yani,
00:40:14birkaç yüzyılın birikimini,
00:40:16işte birkaç yılda yapmak mümkün değil.
00:40:21Çünkü,
00:40:22buna ne paranız yeter,
00:40:24ne mekanınız yeter,
00:40:26ne malzemeniz yeter,
00:40:28ne insan gücünüz yeter.
00:40:30Yani,
00:40:31şöyle meşhur bir şey vardır ya,
00:40:34bir gemi Atlantik'i yedi günde geçiyor,
00:40:37yedi gemi bir günde geçsin.
00:40:38Geçemez.
00:40:39Öyle değil, evet.
00:40:40Öyle olmuyor.
00:40:41Yani,
00:40:42bir binayı yıkıyorsunuz,
00:40:43onun yanındakini de hemen yıkalım,
00:40:45onun yanındakini de hemen yıkamazsınız.
00:40:47Yani,
00:40:47bir yere kadar.
00:40:48Çünkü,
00:40:49binaları yıkmaya başladığın zaman,
00:40:51oradaki insanları çıkaracaksınız,
00:40:52bir yere yerleştireceksiniz.
00:40:54Bir inşaat alanına ihtiyacınız var.
00:40:57Oraya günde 30 tane kamyon girebilir,
00:40:59300 tane ya da 3000 tane kamyon sokamazsınız.
00:41:02Anlatabiliyor muyum?
00:41:03Yani,
00:41:04bu bahsettiğimiz şey de,
00:41:05nihayetinde,
00:41:07sınırlı bir alandan bahsediyoruz.
00:41:08Mantık derslerinde,
00:41:09hani hayat acıdır,
00:41:10biber de acıdır,
00:41:11hayat eşittir biber.
00:41:13Olmuyor.
00:41:13Olmuyor.
00:41:14Olmuyor.
00:41:14Olmuyor.
00:41:15Peki,
00:41:16şimdi,
00:41:17ama şöyle hocam,
00:41:18yani Maraş'ta,
00:41:19%98'i mesela,
00:41:21yıkılan binaların,
00:41:23eski yapılar,
00:41:242000 öncesi.
00:41:25Onun dışında,
00:41:26sonraki yıllarda,
00:41:28yaşadığımız depremlerde de,
00:41:29mesela,
00:41:30Van depreminde,
00:41:312020,
00:41:32Elazığ,
00:41:33Malatya,
00:41:34sonra İzmir,
00:41:35İzmir 2021'di galiba,
00:41:37bunlar,
00:41:37can kalbine de maalesef.
00:41:3930 Ekim,
00:41:40evet.
00:41:402021 değil mi?
00:41:42Düz yedi oldu,
00:41:43altının üstünde bir deprem yine.
00:41:45Buralarda hep,
00:41:46hani,
00:41:46elimizdeki veri,
00:41:48yeni yapılar,
00:41:49zarar görmedi.
00:41:49Doğru.
00:41:51Doğru.
00:41:51Dolayısıyla,
00:41:52bu,
00:41:52burada,
00:41:53yani,
00:41:53olması gereken,
00:41:55planlama ve,
00:41:56diyorsunuz,
00:41:56dönüşüm.
00:41:58Aslında,
00:41:59bakın,
00:42:00yani,
00:42:00bilim insanları neleştiriyoruz da,
00:42:02bir taraftan,
00:42:03işte,
00:42:03siz gayet güzel söylediniz.
00:42:05Bilim insanı da,
00:42:06sizin bu söylediğinizden farklı bir şey söylemiyor.
00:42:08Yani,
00:42:08basıyor,
00:42:09diyor ki,
00:42:11ya evet,
00:42:11bunlar şu tarihte yapılmış,
00:42:13bunlar da bu tarihte yapılmış.
00:42:14Peki,
00:42:14ne değişti o tarihte?
00:42:16Ha,
00:42:16şu,
00:42:17yasa değişti,
00:42:18şu yönetmelik değişti.
00:42:19İşte,
00:42:20bu insanları,
00:42:21şuna zorladı.
00:42:23O zaman,
00:42:23demek ki,
00:42:24bak,
00:42:24bu çok faydalı olmuş.
00:42:25Sonucunu görüyoruz.
00:42:26Yani,
00:42:27bu,
00:42:28doğrudan şey,
00:42:30uyguladım,
00:42:30gördüm,
00:42:32olayı yaşadım,
00:42:33neticeyi aldım.
00:42:34Ben,
00:42:35dün evvelsi gün,
00:42:36Çevre Şehircilik Bakanı,
00:42:37Murat Kurum'la konuştum.
00:42:38Bir yazı da yazdım.
00:42:39Orada,
00:42:40İstanbul'da,
00:42:41yüzde 40'ı,
00:42:422000 öncesine ait yapılar.
00:42:45Doğrudur.
00:42:45Dolayısıyla,
00:42:46İstanbul açısından,
00:42:48yani,
00:42:48sizin gibi böyle,
00:42:49görüşleri,
00:42:50dikkate alınan,
00:42:51bilim adamlarının sözler önemlidir.
00:42:53Biraz,
00:42:53o yüzden,
00:42:54bunu gündeme getiriyorum.
00:42:56yapılması gereken de,
00:42:57bu,
00:42:58eski yapıların dönüşmesi,
00:42:59değil mi?
00:43:00Öyle mi hocam?
00:43:00Kesinlikle.
00:43:01Yani,
00:43:01şu anda,
00:43:02şimdi,
00:43:04bir,
00:43:05eğer şeyi kontrol edemiyorsanız,
00:43:07nüfusu,
00:43:08yani,
00:43:09çünkü,
00:43:10bir yer,
00:43:10cazibe merkezi haline geliyor.
00:43:12Gerçekten.
00:43:12Şimdi,
00:43:13bunun,
00:43:14çeşitli,
00:43:14ona da eğilmek lazım ama biraz sanki.
00:43:15Bunun çeşitli sebepleri var.
00:43:17İşte,
00:43:17zamanında,
00:43:19efendim,
00:43:19fabrikaları oraya yapmışsınız.
00:43:20İşte,
00:43:21finans merkezi olmuş,
00:43:23o olmuş,
00:43:23bu olmuş.
00:43:24Veya,
00:43:24işte,
00:43:25özel sektör gitmiş,
00:43:26orada gelişmiş.
00:43:27Bir şeyler olmuş ve,
00:43:29nüfus,
00:43:30nüfus için çekim merkezi,
00:43:32cazibe merkezi haline gelmiş ve,
00:43:33insanlar geliyor buraya.
00:43:35Şimdi,
00:43:35buraya gelişi de bir kontrol etmeniz lazım.
00:43:38Evet.
00:43:38Yani,
00:43:39yılda diyelim,
00:43:40eğer siz oraya,
00:43:42planladınız,
00:43:4310 bin nüfus artacak bu şehirde.
00:43:4610 bin kişi artacak.
00:43:48Ona göre,
00:43:50binanızı üretirsiniz.
00:43:51Ona göre evinizi üretirsiniz.
00:43:53İşte,
00:43:53yılda diyelim,
00:43:5450 bin tane bina ürettiniz.
00:43:55Siz bunu yeni gelecek,
00:43:57şey,
00:43:5750 bin kişi ürettiniz,
00:43:59kişi için.
00:44:01Bunun 10 binini yeni artacak nüfusa ayırdınız.
00:44:0340 binini de,
00:44:05yenilediniz.
00:44:06İşte,
00:44:06deyin ki,
00:44:06bu 10 yılda,
00:44:0720 yılda,
00:44:08bu dönüşümü gerçekleştirebilirsiniz.
00:44:10Yani,
00:44:10bunu bu şekilde planlayarak ve,
00:44:13belki de yeni bazı yatırımları oradan uzak tutarak,
00:44:16ne bileyim,
00:44:18daha tenhalaşmış bir takım bölgelerde,
00:44:21yatırım yaparak,
00:44:22hani,
00:44:23buraya da gelin yatırım yapın demeyle olmuyor.
00:44:26Önce oraya yol yapacaksınız.
00:44:29Ulaşımını sağlayacaksınız.
00:44:31Enerji altyapısını sağlayacaksınız.
00:44:33Sonra,
00:44:34bir şey üretecekse,
00:44:36onu satma imkanlarını yaratacaksınız,
00:44:38oluşturacaksınız.
00:44:39Ondan sonra.
00:44:40Dolayısıyla bu da,
00:44:42uzun süreli bir planlamanın.
00:44:43Peki,
00:44:44bizde mesela,
00:44:45şey var ya,
00:44:46deprem riski düşük yerlere,
00:44:48işte,
00:44:48Orta Anadolu,
00:44:49buralara sanayi taşıma gibi bir fikir var aslında.
00:44:53Hep var.
00:44:54Hep var.
00:44:54O yani yapılabilir mi,
00:44:56mümkün mü?
00:44:57Valla,
00:44:58şöyle söyleyeyim,
00:44:59aslında,
00:45:00mümkün ama tabii akşama sabahı mümkün değil.
00:45:03Mesela hep konuşulur.
00:45:05Ben Ankara Sivas,
00:45:06hızlı tren projesinde,
00:45:0813 sene çalıştım.
00:45:09Biz de bazen,
00:45:10zaman zaman kendi kendimize sorguladık.
00:45:12Ya bu hızlı trene ne gerek var yani?
00:45:14Sivas'a niye yapıyoruz?
00:45:15Önden.
00:45:16Hani Antalya'ya yapsaydık,
00:45:18niye Sivas'a yapıyoruz falan gibi.
00:45:20Ama bir de,
00:45:21şapkanızı önünüze koyup düşündüğünüzde,
00:45:24sonra şey diyorsunuz,
00:45:25ya niye Erzincan'a yok?
00:45:26Niye Gümüşhane'ye yok?
00:45:28Çünkü,
00:45:29siz eğer oraya kolay ulaşırsanız,
00:45:32rahat ulaşırsanız,
00:45:34gezmeye bile gidip,
00:45:35gittiğinizde,
00:45:36eğer bir yatırımcıysanız,
00:45:38ya ben bilmem,
00:45:40işte şu fabrikamı niye buraya yapmıyorum?
00:45:42Çünkü enerji daha ucuz,
00:45:43iş gücü daha kolay buluyorsunuz,
00:45:44ucuz.
00:45:45Yollar da gelişti,
00:45:47otobanlar.
00:45:47Kolay erişebiliyorsunuz.
00:45:50Bakın biz,
00:45:50ben aşağı yukarı 40 yıldır araziye giderim.
00:45:5340 yıldır sahada çalışırım.
00:45:56Şimdi,
00:45:57gittiğimizde bizim için,
00:45:58eskiden en büyük krizimiz şeydi,
00:46:00ya nerede kalacağız?
00:46:01Ben çok arabanın içinde yatmışımdır.
00:46:04Yani gidersiniz,
00:46:05eğer bir kamu kurumunun misafirhanesinde yer bulursanız,
00:46:09o sizin için büyük bir şeydi.
00:46:10Ooo, büyük nimetli.
00:46:12E şimdi gidiyorum,
00:46:13ya ortalama bir Anadolu kentinde,
00:46:174 yıldızlı,
00:46:185 yıldızlı oteller bulabiliyoruz.
00:46:20Hani diyeceksiniz ki,
00:46:21pahalı,
00:46:22pahalı çok da pahalı değil yani.
00:46:24Öyle erişilemeyecek,
00:46:26aman aman aman,
00:46:28kıyameti koparacağınız kadar pahalı değil.
00:46:30Ya eskiden paranız da olsa kalamıyordunuz.
00:46:32Yani,
00:46:34dolayısıyla aslında,
00:46:35bu tip gelişmeler,
00:46:36yatırımları da şey yapıyorsunuz.
00:46:40Mesela,
00:46:41bir başka,
00:46:42şeyde,
00:46:43çalıştığımız bir proje vardı,
00:46:46yol projesi,
00:46:47Unman'da.
00:46:48Ya buraya niye bu,
00:46:49bu kadar yatırım yapılıyor diye,
00:46:51önce bir sorguladık.
00:46:52o zaman bir Türk firması çalışıyordu.
00:46:56Ben de onların,
00:46:57elemanı olarak orada bulunmuştum.
00:47:01Sonra,
00:47:02öğrendik ki,
00:47:03önce adam buraya bu yolu yapacak,
00:47:06daha sonra da oraya,
00:47:07işte turizm bölgesi olarak ilan etmiş,
00:47:11oraya oteller yapacak.
00:47:12Şimdi oraya otel yapsanız,
00:47:13erişimin olmadığı yere kim gelecek?
00:47:15Yani bölgeyi geliştirmek için.
00:47:17İlk düğme,
00:47:18iyilik demek oradan başlıyor.
00:47:20Aynen.
00:47:20Ulaştırmanızı sağlamanız gerekiyor.
00:47:22Ulaştırma altyapınızı sağlamanız gerekiyor.
00:47:26Oraya gerekirse,
00:47:27en iyisinden,
00:47:28en kalitelisinden,
00:47:29demir yolunuzu,
00:47:30karayolunuzu,
00:47:31havaalanınızı yapacaksınız ki,
00:47:33vatandaş da gelsin oraya.
00:47:35Yani ben burada bir şey yapacağım,
00:47:37bu yatırımı yapacağım,
00:47:38üreteceğim dediği zaman,
00:47:40veya siz devlet olarak,
00:47:42ya git şuraya şu yatırımı yap dediği zaman,
00:47:44dediğinizde,
00:47:46efendim ben gideyim de,
00:47:48ya oraya çalışanı nasıl götüreceğim,
00:47:51malzeme nasıl götüreceğim,
00:47:52ürettiğimi nasıl taşıyacağım dediğinde,
00:47:55vereceğiniz cevabınız olmuyor.
00:47:56Onun için,
00:47:58tabii İstanbul,
00:48:00yani o Marmara bölgesi,
00:48:02bir dönem,
00:48:03deniz kenarında olduğu için,
00:48:05limanlar olduğu için,
00:48:06işte sanayi de gelişmiş.
00:48:08Yani,
00:48:08bakın o şeyle,
00:48:09Kocaeli'yle,
00:48:11Gebze arası,
00:48:11İstanbul,
00:48:12Tuzlu arası.
00:48:13şey orada,
00:48:13kalbi orada işte ama şeyin.
00:48:15Ne kadar sıkışık bir bölge.
00:48:18Dilovası falan.
00:48:19Dilovası falan,
00:48:20ve deprem tehlikesi altında,
00:48:22çok sıkışık bir alan.
00:48:24Yani bu bizim için,
00:48:25bakın bugün geldiğimiz noktada,
00:48:27ne kadar,
00:48:28riskli bir,
00:48:30hale geldi orası.
00:48:31Yani hem insan kaybı bakımından,
00:48:34hem ekonomik kayıp bakımından,
00:48:36işte o yüzden,
00:48:36hani bildiği güvenlik meselesi,
00:48:38bağımsızlığımızı,
00:48:40özgürlüğümüzü alakadar eden bir,
00:48:42risk taşıyor orası.
00:48:43Hem üretiminizi de etkiliyor.
00:48:45Üretiminizi tabii.
00:48:45Tabii yani,
00:48:46deprem oldu,
00:48:47bitti.
00:48:48Hani bir dakika oldu deprem,
00:48:50belki bazı fabrikalar,
00:48:52aylarca,
00:48:52senelerce,
00:48:53geri dönüp de,
00:48:55tekrar üretimlerine,
00:48:57yapamayacak.
00:48:57Yani onun için,
00:48:59hem onun tamiri,
00:49:01tadili,
00:49:01ihyası,
00:49:02ve yeniden üretime geçmesi,
00:49:04ayları,
00:49:05seneleri bulabilecek.
00:49:06Şeyde bile,
00:49:07bizim Maraş depremlerinde bile,
00:49:09hep doğrudan kayıplarımız,
00:49:11100 milyar dolar olarak hesaplanıyor ama,
00:49:13henüz daha bu ikinci kayıplar.
00:49:15Tabii.
00:49:16İhracatta olan,
00:49:18negatif etkisi oralarda,
00:49:20Gazi Antip,
00:49:22o çabuk toparladı da,
00:49:23diğer,
00:49:24Kahraman Maraş,
00:49:25vesaire.
00:49:25Hatay falan,
00:49:26henüz daha tam toparlayamadı.
00:49:28Kolay da değil.
00:49:29Yani o fabrikalarda bile,
00:49:31özel üretim yapılan,
00:49:34ileri teknoloji fabrikalarda,
00:49:37milimetrik çalışıyor aletler,
00:49:39o robotlar milimetrik çalışıyor.
00:49:40Deprem sırasında bunu bozduğunuzda,
00:49:43tekrar onu yerine getirmeniz,
00:49:44çok zamanınız alıyor.
00:49:46Hatay dediniz de hocam,
00:49:47sizin,
00:49:48mesela ben sizden duyduğum,
00:49:49ama piyasada kimsenin,
00:49:50böyle konuşmadığım,
00:49:52tespit olarak da,
00:49:53hiçbir yerde yer almayan bir husus,
00:49:55yani Hatay'daki yıkım,
00:49:57hani en başta dedik ya,
00:49:58nasıl oluyor da,
00:49:59Elbistan'da,
00:50:01diğer işte,
00:50:02Narlı'da başlayan bir deprem,
00:50:04Kahraman Maraş'ı anlıyoruz,
00:50:05ama en büyük yıkım,
00:50:06Hatay'da oluyor.
00:50:08Siz o,
00:50:09tetikleyerek,
00:50:10Amanos payını da kırdın,
00:50:11orada da yedinin üstünde bir,
00:50:13deprem ürettiğini,
00:50:14Amanos dediğimizde,
00:50:15işte o,
00:50:16hemen dibi,
00:50:17Dibi,
00:50:17İskenderun,
00:50:18Belen,
00:50:19Antakya,
00:50:20Bravo.
00:50:21Onun doğu kıyısı.
00:50:22Yani o,
00:50:23Amanos Dağı'nın,
00:50:24Batı kıyısı,
00:50:25İskenderun,
00:50:26doğu kıyısı,
00:50:27ya da işte Amikovası,
00:50:28yani kıyı demeyeyim de,
00:50:29doğu tarafı da Amikovası.
00:50:31Bu hiç,
00:50:31kimse bunu,
00:50:32değinmiyor mesela.
00:50:33Ya hayır,
00:50:34aslında,
00:50:34literatürde artık var,
00:50:37söyleniyor.
00:50:37Yani,
00:50:38söylenmiyor değil.
00:50:39İlk günlerde,
00:50:41o sıcak günlerde,
00:50:44sahayı görmeyen arkadaşlarımız,
00:50:46bunu,
00:50:47söyleyemediler ama,
00:50:48sahayı gidip gördükçe,
00:50:49gördükçe,
00:50:50gördükçe,
00:50:50insanlar daha,
00:50:51evet yani burada da,
00:50:53bir de şöyle bir şey var,
00:50:54bakın,
00:50:55yine,
00:50:57Nurdağ'da,
00:50:58depremden,
00:50:59ana depremden,
00:51:004.17'den sonra,
00:51:01saat 6 sularında,
00:51:026.8'lik bir deprem daha var Nurdağ'da.
00:51:04Doğru.
00:51:05Arka arkaya çok deprem var orada.
00:51:07Yani o kadar çok ki,
00:51:08o,
00:51:08sıcak şeyde,
00:51:11hani depremlerde,
00:51:12Bunlar artçı ama.
00:51:14Değil mi?
00:51:15Artçı mıydı?
00:51:16Yan bir fayı mı kırdı?
00:51:18Yani,
00:51:18yan fayı kıranlar da oldu.
00:51:20Şimdi şeye,
00:51:21mesela,
00:51:2220 Şubat'taki depremi artçı diyebilir misiniz?
00:51:24Şeydeki,
00:51:25o,
00:51:26Defne depremine,
00:51:27Samandağ depremi diye de geçiyor.
00:51:2920 Şubat'ta oldu.
00:51:30Evet, evet.
00:51:31Artçı değil artık.
00:51:32O da başka bir fay üzerinde.
00:51:346.8'lik,
00:51:35yine orada başka bir deprem oldu.
00:51:37Dolayısıyla yani,
00:51:38o şeyler harekete geçince,
00:51:41o bölgenin stabil hale gelmesi uzunca bir zaman alıyor.
00:51:44ve işte o tetikleme tırnak içinde sözü var ya,
00:51:48birbirini tetikleyerek,
00:51:49olarak görüyoruz.
00:51:49Ama biz şimdi hala mesela,
00:51:51o ana depremler olarak,
00:51:537.6,
00:51:547.7 olarak görüyoruz.
00:51:57Ama literatürü öyle girer,
00:51:58öyle görürüz.
00:51:59Evet, ama,
00:52:00bu ikisi esasen,
00:52:02Hatay'daki,
00:52:02İskenderun'daki,
00:52:03amanos fayının kırılması Hatay'ı ve İskenderun'u,
00:52:06yani o bölgeyi,
00:52:07o kaçtı büyüklüğü,
00:52:08şimdi,
00:52:10o kadar iç içe geçti ki,
00:52:13yani daha,
00:52:14ayrıştırmak,
00:52:15ayrıştırmak mümkün değil ama,
00:52:16tek başına kırılsaydı o,
00:52:18yani Narlı'daki deprem olmadan,
00:52:23Amanos'daki deprem olsaydı,
00:52:26onun üreteceği deprem,
00:52:277.2,
00:52:287.3'dü zaten.
00:52:29Çünkü o da kırıldı.
00:52:31Evet.
00:52:32Dolayısıyla bir seferde hepsini,
00:52:33sildi,
00:52:34süpürdü gitti.
00:52:35Arka arkaya aslında,
00:52:36tek başına,
00:52:38bu depremler olsaydı eğer,
00:52:39her biri 7.2,
00:52:407.3 olacaktı,
00:52:42Erkenek'te olacaktı,
00:52:43Pazarcık'ta olacaktı,
00:52:45Gelecekti,
00:52:46işte,
00:52:46Nurdağ'la Hatay arasında bir yerde olacaktı,
00:52:50veya Islay'ı civarında olacaktı.
00:52:53Şimdi bunlar,
00:52:54bir anda kırıldı,
00:52:557.7 oldu.
00:52:57Veya 7.8 oldu.
00:52:59Dolayısıyla,
00:53:00bu şeyi çok net açıklıyor aslında.
00:53:03Aşağı yukarı depremin,
00:53:05odak olarak gösterdiğimiz Narlı,
00:53:07bu ilk depremin,
00:53:08Pazar ilk depremin diye geçen Narlı,
00:53:11Hatay'a 150 kilometre mesafet.
00:53:13Kuş uç mu değil mi?
00:53:15Tabii kuş uçu 150 kilometre.
00:53:16Mümkün değil yani o kadar yıkım yapması.
00:53:18Mümkün değil.
00:53:19Ama,
00:53:20Amanos fayı,
00:53:21kuş uçuşu,
00:53:225-6 kilometre,
00:53:24Hatay'a.
00:53:25Bu faya yakınlık,
00:53:26direkt etkiliyor değil mi yıkımı?
00:53:28Efendim,
00:53:29çok ciddi etkiliyor.
00:53:30Amanos bölgesinde,
00:53:32yaptığımız bir çalışmada,
00:53:35şöyle söyleyeyim,
00:53:36faya,
00:53:37ilk sıfırla,
00:53:38100 metre aralığındaki yıkım,
00:53:396 kilometre mesafedeki yıkıma göre,
00:53:447 kat daha fazla.
00:53:507 kat daha fazla yıkım oluyor.
00:53:51Ne kadar yakınlaşırsa,
00:53:53faya ne kadar yaklaşırsa,
00:53:54o kadar yıkım fazla oluyor.
00:53:56Evet,
00:53:56hem yüzey kırımından etkileniyor,
00:53:58hem,
00:53:59iğme orada çok daha yüksek oluyor.
00:54:01Dolayısıyla,
00:54:02oradaki yıkım çok daha,
00:54:047 kat daha fazla,
00:54:05olan salınarak.
00:54:06Peki,
00:54:07şöyle bir şey de duyuyoruz,
00:54:09denizde olduğu için,
00:54:10Marmara'daki fay,
00:54:13denizde olan bir depremin,
00:54:16şiddeti daha az olabilir,
00:54:18şeklinde,
00:54:19böyle bir fikir,
00:54:21hayır,
00:54:21yok mu?
00:54:22Hiç fark etmiyor mu?
00:54:23Çünkü nihayeti,
00:54:24katı şey üzerinden dalga yayılıyor,
00:54:27katı cisim üzerinden geliyor,
00:54:30dolayısıyla,
00:54:30üzerinde deniz olması,
00:54:32yükünü hafifletmiyor mu?
00:54:33Hayır efendim.
00:54:34O,
00:54:34deniz olmasının şöyle bir şeyi var,
00:54:38denizde olunca,
00:54:39karadan,
00:54:40biraz daha uzaklaşmış oluyor.
00:54:42He,
00:54:42mesafe,
00:54:43tabii yerleşimler,
00:54:44ve olan mesafe,
00:54:46uzaklaşmış oluyor.
00:54:47Yoksa,
00:54:48fiziksel olarak onun bir,
00:54:50şeyi yok.
00:54:51Bilinen,
00:54:52ispat edilmiş,
00:54:53bilinen bir etkisi yok.
00:54:55Pozitif bir etkisi olmaz diyorsunuz.
00:54:56Ama mesafe oluyor,
00:54:58yani denizin içinde ne kadar olursa,
00:55:00yerleşimi o kadar,
00:55:01uzaklaşmış oluyor.
00:55:03Şimdi,
00:55:04mesela İstanbul,
00:55:05başta yine zikrettik,
00:55:08bir 1509 depremi var,
00:55:10yani küçük kıyamet demişler o zaman.
00:55:12Evet, küçük kıyamet diyorlar.
00:55:14Bir de 1766,
00:55:16bunların büyüklüklerini biliyor muyuz hocam?
00:55:18şimdi şöyle,
00:55:21aslında büyüklükle şiddet arasında,
00:55:23yine ampirik bir ilişki var.
00:55:26Bunların büyüklükleri,
00:55:277.2 ile 7.5 aralığında.
00:55:31Yani,
00:55:32tam bilmiyoruz ama,
00:55:34o şiddeti,
00:55:36dönüp de şey yaptığınızda,
00:55:37bir matematiksel hesaba vurduğunuzda.
00:55:39Evet, bir ampirik,
00:55:40matematiksel demiyor ama,
00:55:41ampirik hesaba vurduğunuz zaman.
00:55:44Ampirik ne demek?
00:55:45Ampirik verileri alıp,
00:55:47o verilerden bir,
00:55:50yine,
00:55:51eşitlik üretmek,
00:55:53veriden eşitlik üretmek.
00:55:54Onun analitiğine,
00:55:56matematiğine bakmazsınız,
00:55:58daha çok istatistik temellidir o.
00:55:59Biri daha istatistik,
00:56:02öbürü daha matematik.
00:56:03Matematik.
00:56:04Matematikte 2 kere 2,
00:56:054 ediyor biliyorsunuz.
00:56:06Evet, evet.
00:56:07Anladın.
00:56:08Dolayısıyla,
00:56:09Burada her zaman 2 kere 2,
00:56:104 etmiyor.
00:56:11Etmeyebilir.
00:56:12Evet.
00:56:13Etmeyebilir.
00:56:14Dolayısıyla ne yapıyorsunuz?
00:56:15İşte şurada şu hasar olmuş.
00:56:17Efendim,
00:56:18sular şu kadar yükselmiş.
00:56:19Sular bu kadar yükseldiyse,
00:56:21böyle bir tsunami olmuştur.
00:56:23O zaman şu boyutta,
00:56:246 metre yükselmiş falan deniyor.
00:56:25O zaman şu boyutta,
00:56:26bir heyelanın olması lazım.
00:56:29Peki,
00:56:29o boyutta bir heyelanın olması için,
00:56:32ne kadarlık bir ivmenin olması gerekir gibi,
00:56:35geriye doğru giderek,
00:56:36şeyi yapabiliyorsunuz.
00:56:37Mesela 1956 Eskişehir depremi vardır.
00:56:41Eskişehir'de etkileyen bir deprem vardır.
00:56:44Hiçbir kaynakta,
00:56:45onun tam,
00:56:46o dağının neresi olduğu,
00:56:49bilinmiyor.
00:56:49Bilinmiyor.
00:56:50Biz bir çalışma yaptık.
00:56:53Bütün kayıtları topladık.
00:56:55Kayıt derken,
00:56:56hangi köyde kaç ev hasar görmüş?
00:56:59Nerede kim ölmüş?
00:57:01Bunları toparladık.
00:57:02Daha sonra,
00:57:05bunun olması için,
00:57:06bu fay üzerinde,
00:57:08nerede olması lazım ki,
00:57:10bu şey olsun.
00:57:12her bir mesafeden tek tek tek simülasyonla yaptık ve dedik ki,
00:57:18bu depremin o dağı burasıdır.
00:57:23Tabii bu yüzde yüz değil.
00:57:24Yani aletle ölçülmüş gibi değil ama,
00:57:27emin olun yüzde doksan doğrulukla yakalıyorsunuz.
00:57:31Yani amperik dediğimiz şey bu.
00:57:32Anladım.
00:57:32Geriye doğru giderek,
00:57:34elde ne var,
00:57:36onları yorumluya,
00:57:37yorumluya,
00:57:37yorumluya,
00:57:39bir şey söylüyorsunuz.
00:57:40Bu şimdi,
00:57:41büyük deprem,
00:57:42bekleyenler açısından,
00:57:44deminki zikrettiğim tarihler,
00:57:46işte,
00:57:461509,
00:57:481766,
00:57:49250 senede bir,
00:57:51deniyor ya,
00:57:52bu,
00:57:52Anadolu fay attı.
00:57:54Bunun dayandığı,
00:57:55bu tezin dayandığı zemin,
00:57:57bu mu hocam?
00:57:57En, en,
00:57:58süre bazlı bir şey yani.
00:57:59Sadece,
00:57:59sadece o değil,
00:58:02şimdi bir o var,
00:58:04o önemli bir veri,
00:58:06bir de,
00:58:07şimdi demin bahsettiğim şey var,
00:58:09plaka hareket ediyor.
00:58:11Şimdi biz plakanın ne kadar hareket ettiğini,
00:58:14milimetrik ölçüyoruz.
00:58:15GPS'de,
00:58:16uydu verileri de,
00:58:18dünyanın çeşitli noktaların,
00:58:21yerlerinde,
00:58:23ölçüm noktaları var.
00:58:24Uydu her geçtikçe,
00:58:25o noktaları ölçüyor.
00:58:26Ölçünce,
00:58:27Saplalar belirlenebiliyor.
00:58:29Evet,
00:58:29hareket ne tarafa doğru,
00:58:31nereye doğru gidiyor.
00:58:32Bunları,
00:58:33ölçebiliyoruz.
00:58:34Dolayısıyla,
00:58:36diyoruz ki,
00:58:36plaka 3 metre gitti.
00:58:38Yılda,
00:58:38işte 2 santim gitti.
00:58:40Yılda 2 santim giderse,
00:58:41100 yılda ne yapar?
00:58:422 metre.
00:58:44200 yılda ne yapar?
00:58:46İşte,
00:58:474 metre.
00:58:49250 yılda 5 metre.
00:58:50Şimdi 5 metre gitti ama,
00:58:52sizin fayınız duruyor orada.
00:58:54Plaka 5 metre,
00:58:55ittirmeye çalışıyor kendini.
00:58:57Gitmeye çalışıyor.
00:58:58Ama orada bir şey yakalamış,
00:59:00onu tutuyor.
00:59:01Nereye kadar tutacak bunu?
00:59:03Koca plakayı.
00:59:04Deprem bulanak.
00:59:04Gücünün yettiği yere kadar.
00:59:07Gücünün,
00:59:08yani dayanımını açtığı anda,
00:59:11oraya kırıldı.
00:59:12Kırıldığı anda ne oldu?
00:59:13Deprem oldu.
00:59:14Mekanik aslında...
00:59:16Ölü faylar artık oldu,
00:59:18bitti.
00:59:18Onlar çok eski dönemlerde.
00:59:21Şimdi,
00:59:21jeolojide,
00:59:22yaş kavramı biraz şeydir.
00:59:24Milyar yıllardan,
00:59:26milyon yıllardan bahsederiz.
00:59:28Onlar,
00:59:28geçmişte çalışmış,
00:59:30artık,
00:59:31şeyini bitirmiş,
00:59:32herhangi bir üzerinde,
00:59:34hareketin olmadığı,
00:59:36hareket yoksa,
00:59:39kırılma olmuyor.
00:59:39Kırılma olmayınca da deprem olmuyor.
00:59:41Dolayısıyla artık,
00:59:42hareket kabiliyetini kaybetmiş,
00:59:44faylardan bahsediyor.
00:59:46Öyle fay her yerde var.
00:59:48Şimdi,
00:59:48fay var,
00:59:49aktif fay var.
00:59:49Aktif fay dediğimiz şey de,
00:59:51ya,
00:59:52kuaterlerde,
00:59:53işte bir deprem üretmiş,
00:59:55hareket etmiş fay anlamına geliyor.
00:59:57O yüzden de,
00:59:58ne kadar güncel çökerleri,
01:00:01yani öyle,
01:00:02taze sedimanları,
01:00:04kesiyorsa bir fay,
01:00:06ne bileyim,
01:00:0610 bin yıl önce,
01:00:08deprem üretmiş.
01:00:09bilmiyoruz biz bunu,
01:00:11aletsel dönemde ölçmemişiz.
01:00:13Ama diyorsunuz ki,
01:00:14bakın bu,
01:00:15kuaterner döneminde,
01:00:16veya işte,
01:00:17Holosende bu,
01:00:18deprem üretmiş.
01:00:19Çünkü hareket etmiş bu fay.
01:00:21Onu görebiliyorsunuz,
01:00:22ve o atımların miktarını da ölçebiliyorsunuz,
01:00:25ne kadar hareket ettiğini.
01:00:27O yüzden şu anda yapılan,
01:00:29paleosistemoloji çalışmaları var.
01:00:30Mesela,
01:00:31birçok,
01:00:32şimdi,
01:00:33bir,
01:00:34çok hareketli bölgelerimiz var.
01:00:35Nedir?
01:00:36Kuzey Anadolu fayı,
01:00:37işte Doğu Anadolu fayı,
01:00:38bunlar plaka sınırını oluşturduğu için,
01:00:41buralarda,
01:00:42sürekli deprem oluyor.
01:00:43Gerek tarihsel,
01:00:44gerek aletsel dönemde,
01:00:46çok sayıda depreme tanık oluyoruz.
01:00:48Bunlar hakkında daha çok şey söyleyebiliyoruz.
01:00:51Bir de,
01:00:52ne bileyim,
01:00:5210 bin yılda bir olan depremler var.
01:00:56Onun için,
01:00:5810 bin yıl önce,
01:00:59ne aletimiz var,
01:01:00ne tarihimiz var,
01:01:01bilemiyoruz.
01:01:01onun için şey yapılıyor,
01:01:03paleosistemoloji.
01:01:05O paleosistemolojik çalışmalar,
01:01:07epey ihmal edilmişti ama,
01:01:096 Şubat'tan sonra,
01:01:10çok yoğun başladı Türkiye'de.
01:01:13İnşallah,
01:01:13onlar bize,
01:01:14çok daha fazla şey söyleyecek.
01:01:16Bu,
01:01:17vaktimiz de bitiyor.
01:01:19Şeyler konuşuluyor bu ara,
01:01:20işte depremi,
01:01:21şu kadar saniye önce,
01:01:22haber veren,
01:01:24işte,
01:01:24telefona bana geldi,
01:01:25falan,
01:01:26diye piyasaya çıkanlar da oldu.
01:01:2810 saniye,
01:01:3020 saniye,
01:01:31saniye,
01:01:3210 saniye,
01:01:3220 saniye önce.
01:01:33Ben de gördüm onları,
01:01:35inanın,
01:01:36hiçbir fikrim yok.
01:01:38Yani,
01:01:38gördüm,
01:01:39hayretle ben de baktım.
01:01:41Bilemiyorum,
01:01:42yani,
01:01:43belki,
01:01:43özel bir teknolojiyle,
01:01:44bir şeyler yapılıyorsa,
01:01:47mutlaka bir şey.
01:01:48Hareketi,
01:01:48başlangıç anıyla,
01:01:51yansıdığı an arasında,
01:01:52geçen bir süre olabilir.
01:01:53Önce,
01:01:54önce nedir?
01:01:55İşte,
01:01:55P dalgası geliyor.
01:01:56P dalgası daha hızlı olduğu için,
01:02:00daha önce geliyor.
01:02:00O titreşim,
01:02:01herkese alınıp,
01:02:02yansıtılabiliyor.
01:02:03Onu,
01:02:03onu hissediyor.
01:02:05Daha sonra,
01:02:05asıl,
01:02:06S dalgası ve,
01:02:08işte,
01:02:08onun bileşenleri olan,
01:02:09yüzey dalgalarına dönüşüyor.
01:02:11Asıl yıkıcı etkiyi yaratan ve,
01:02:13asıl hissetti.
01:02:14Kaç saniye geçer,
01:02:14bunlar daha önce?
01:02:15Mehmet Bey,
01:02:16o,
01:02:16depremle sizin bulduğunuz,
01:02:18mesafe arasındaki,
01:02:19mesafeye bağlı.
01:02:20Yani,
01:02:21depremin odayıyla,
01:02:22sizin bulunduğunuz,
01:02:23mesafe.
01:02:23Şöyle,
01:02:24şimdi,
01:02:25kabaca bir hesap yapalım.
01:02:27P dalgası,
01:02:28katı ortamda,
01:02:29sağlam kaya ortamında,
01:02:324000,
01:02:32metre bölü saniye hızla hareket eder.
01:02:36S dalgası ise,
01:02:38aşağı yukarı bunun 3'te 2,
01:02:39yani 2500 metre bölü.
01:02:41Her saniyede 2500 metre fark eder.
01:02:44Mesafe uzadıkça,
01:02:47P dalgası ile S dalgası arasındaki,
01:02:50süre de artar.
01:02:52Geliş süresi.
01:02:53O yüzden,
01:02:53uzaktaki daha,
01:02:55erken alır.
01:02:56yani bunu,
01:02:57bunu daha,
01:02:58İzmir'den işte,
01:02:59daha erken mesela,
01:03:00mesela,
01:03:00ama şeydeki,
01:03:01çok anlayamadan,
01:03:02hemen ikincisi gelir arkada.
01:03:04Mesafe ile ilgili o.
01:03:06Evet,
01:03:06uzaktakiler,
01:03:07daha erken,
01:03:08uyarı alabilirler.
01:03:09Evet,
01:03:09uzaktaki,
01:03:10çünkü P dalgası,
01:03:11çok daha hızlı geleceği için,
01:03:13S dalgasının,
01:03:15arasını açıyor sürekli.
01:03:16Mesafe uzadıkça,
01:03:17ara açılıyor.
01:03:18Zaten,
01:03:18işte depremin odağı,
01:03:20vesairesi de,
01:03:20hep bu,
01:03:21bu hesaba dayanır.
01:03:23Çok işe yarayacak bir şey değil,
01:03:24aksine,
01:03:25gereksiz bir panik üretebilir.
01:03:27Panik üretebilir,
01:03:27evet.
01:03:29Hocam,
01:03:29çok teşekkür ediyorum.
01:03:30Ben teşekkür ediyorum,
01:03:31umarım faydalı olmuştur.
01:03:32Çok faydalı oldu,
01:03:34ben bundan eminim,
01:03:36izleyicilerimiz de,
01:03:38sizden hem,
01:03:39bir de bu,
01:03:40yani yürüyen tartışmalarla alakalı da,
01:03:42niye böyle oluyor,
01:03:43niye bir uzlaşma yok,
01:03:44soruları da vardı.
01:03:46Ona da çok böyle,
01:03:47sahici cevaplar aldım ben.
01:03:49Bunun için de,
01:03:50çok teşekkür ediyorum.
01:03:52Sağ olun,
01:03:52bize vakit ayırdığınız için.
01:03:53Ben teşekkür ediyorum.
01:03:55Efendim,
01:03:55izlediğiniz,
01:03:56bu hafta,
01:03:57Başkent Kurisi'nde,
01:03:58deprem konuştuk.
01:03:59Maalesef,
01:04:00zaman zaman,
01:04:01bizim gündemimizi de değiştiriyor.
01:04:05Profesör Doktor,
01:04:06Candan Gökçeoğlu,
01:04:07Jeoloji Mühendisi,
01:04:09Kapadokya Üniversitesi,
01:04:10öğretim üyesi,
01:04:11bizlerle birlikte oldu.
01:04:13Ümit edelim,
01:04:13inşallah,
01:04:14başka yeni depremler,
01:04:16olmasın.
01:04:17Can kaybına,
01:04:18yıkıma yol açacak türden,
01:04:20depremler,
01:04:21olmasın.
01:04:23İstanbul'a,
01:04:24Marmara'ya,
01:04:25geçmiş olsun dileklerimizi,
01:04:27tekrar buradan,
01:04:28iletmiş olalım.
01:04:29Bizi izlediğiniz için,
01:04:30hepinize çok teşekkür ediyoruz.
01:04:32Haftaya görüşmek ümidiyle,
01:04:34hoşçakalın.
01:04:36Daha fazla video izlemek için,
01:04:38kanalımıza abone olabilir,
01:04:40ilk izleyen olmak isterseniz,
01:04:42bildirimleri açabilirsiniz.