Fırat Üniversitesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy, deprem açısından esas tehlikenin Palu-Bingöl arasındaki bölgede olduğunu belirterek, ''Bu bölge uzun zamandır deprem üretmiyor. Bunlara sismik boşluk adı veriliyor. Depremin meydana gelme süresi dolmuş ama henüz deprem ortaya çıkmamış. Bu alan riskli görünüyor'' dedi.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Rissu ilçesi arasında yer alan yaklaşık 75 km uzunluğa sahip bir fay bölümü.
00:14Neden Rissu?
00:14Ve bu tür fayların belli deprem tekrarlanma aralıkları var, her fayın daha doğrusu.
00:21Bu sürenin yoğun bir deprem.
00:23Evet, şekilde de görüldüğü gibi bu ana şok 6 virüsü olduğunu görebiliyoruz.
00:33Büyükçekmece ve Silivri açıklarında.
00:38Şimdi 2020'de aslında başladı diyebiliriz sismik aktivite.
00:442020 yılından önce de Elazığ çevresinde yaklaşık 5 yıl uzun bir deprem etkinliğini gördük.
00:52Ve 24 Ocak 2020'deki depremden önce birkaç ay önce yine 5 üzerinde 2 deprem meydana geldi.
01:01Ve arkasından 24 Ocak depremini yaşadık 2020.
01:04Ve yaklaşık bir yıl sonra, 2020'nin sonlarında Uluova fayı dediğimiz yani mevcut ana kırığın biraz kuzeyinde Elazığ için konuşuyoruz.
01:15Havaalanı civarında olan bir noktada yine 5,9 büyüklüğünde bir deprem yaşadık.
01:23Bunlar benzeri yani Doğandoğlu fayında şöyle bir özelliğin olduğunu ortaya koyuyor son yaşadığımız depremler.
01:28Elazığ depreminde ana kol çalıştı.
01:32Arkasından kuzeydeki kolun deprem ürettiğini gördük.
01:35Benzer bir olayı 6 Şubat 2023 depremlerinde Pazarcık depremi diye adlandırdığımız depremden hemen sonra 9 saat gibi çok kısa bir süre sonra
01:45Elbistan merkezli kuzey kol üzerinde ikinci bir depremi yaşadık.
01:53Bu biraz da Doğandoğlu fay zonunun deprem üretme karakteristiği hakkında da bize bilgi veriyor.
02:00Benzer olayları 1874 ve 1875 Elazığ çevresine meydan gelen depremlerde görüyoruz.
02:08Benzer şekilde 1893 ve 1905 yıllarında Kale civarında Malatya'nın Kale ilçesi ki yakın zamanda yine orada da bir deprem meydan gelmişti.
02:20Orada bu şekilde belli aralıklarla bu aralık işte en son 6 Şubat 2023 depremlerinde 9 saatti.
02:28Elazığ çevresinde biriyle yakın 1874-1875 Kale çevresinde de 10 küsur yıl olarak göze çarpıyor ama adeta bir karakteristiği gibi algılayabiliriz veya yorumlayabiliriz.
02:436 Şubat depreminden sonra 6 Şubat 2023 depreminde fayın büyük bir bölümü 400 kilometrenin üzerinde bir bölüm kırıldı.
02:54Bu ana kırıklar üzerinde ana faylar üzerinde önemli bir enerji boşalmasına sebep oldu.
03:02Dolayısıyla kırılan fayların tekrar deprem üretebilmesi için belirli bir zaman geçmesi gerekiyor.
03:09Çünkü enerji birikmesi lazım ve bu enerjinin deprem ortaya çıkartması lazım.
03:14O yüzden o kırılan bölümler üzerinde büyük bir deprem beklemek doğru olmaz.
03:19Peki bölgede diğer olan depremleri nasıl yorumlayacağız?
03:23Çünkü bu depremler bir tek kırık şeklinde değil, pardon faylar tek bir kırık şeklinde değil.
03:29Birden fazla bölümü var, segment olarak adlandırılıyor.
03:33Her bir segmentin de pek çok kolu var.
03:36Dolayısıyla kırılmayan bölümler 6 Şubat sırasında, kırılmayan bölümler üzerinde pek çok deprem meydana geldi.
03:45Bunları hala yaşıyoruz.
03:48Elazığ çevresinde de zaman zaman meydana geliyor.
03:51Özellikle 6 Şubat 2023 depreminde meydana gelen kırılmaların uç noktalarında ki bunların güneybatı ucunda Göksun civarı,
04:05Hatay civarı var, Kuzeydoğu'ya geldiğimiz zaman Malatya Yeşilyurt çevresinde çok sık yaşıyoruz ve Sincik çevresinde.
04:14Bunlar kırılan fayın uç bölümleri.
04:18Dolayısıyla buralarda da depremin olması gayet normal, beklenilen bir şey.
04:22Ama büyük bir depremin kırılan faylar üzerine beklenmesi doğru değil.
04:27Risk taşıyan yerler nerede diye böyle bir bakacak olursak Doğu Anadolu fay zonu üzerinde tabii ki dedim kırılmayan kollar, küçük kollar üzerinde her zaman için 4-4,5 büyüklüğünde depremler yaşamamız gayet normal.
04:46Bunlardan korkmamak lazım.
04:47Ama esas tehlike Palu ve Bingöl arasındaki bölüm uzun zamandan beri deprem üretmiyor.
04:56Bunlara sismik boşluk adı veriliyor.
04:59Yani depremin meydana gelme süresi dolmuş ama deprem henüz ortaya çıkmamış.
05:05Burası riskli gözüküyor.
05:09Tabii burada olabilecek bir deprem Elazığ için de risk taşıyor.
05:13Çevre iller içinde, Bingöl başta olmak üzere, diğer ilçeler, yakın ilçeler içinde.
05:20En son söyleyeceğim şu arada söylemek isterim.
05:24Şimdi gerek Doğu Anadolu fay zonu üzerinde meydana gelen depremler, belli aralıklarla, az önce de bahsettiğim bin küsur kilometre uzunluğunda bir faydan bahsediyoruz.
05:35Bunun farklı farklı bölümleri var.
05:37Ve yeterli enerji biriktiği zaman bu faylar kırılarak deprem üretiyor.
05:42Artık bu bilinen bir gerçek.
05:44Hem yaşayarak gördük hem tarihsel dönemdeki kayıtlardan biliyoruz.
05:49O halde yapmamız gereken depremin ne zaman meydana geleceğini de bilme şansımız yok şu an için.
05:55Ama nerede meydana gelebileceğini bilebiliyoruz.
05:58Çünkü faylarımızın yeri belli, haritalandı.
06:00Özellikle 6 Şubat 2023 depreminden sonra çok yoğun bir saha çalışması gerçekleştirildi.
06:07Haritalamalar yapıldı, uzaktan algılamalar yapıldı, hava fotoğrafları, drone uçuşları.
06:14Yani çok zengin bir veri kaynağına sahibiz.
06:17Şimdi yapılması gereken artık bu yüzey kırıklarının olduğu yerde fayın nereden geçtiğini bildiğimize göre yapılaşma yapmamak.
06:24Diğer yerlerde yapılaşma yaparken de zemine uygun yapı tipini seçmek.
06:31Yedisu segmentinden bahsediliyor.
06:33Yedisu, Erzincan Havzası ile yani Erzincan şehrinin olduğu çöküntü alanı, ovası diyelim.
06:42Doğusundaki Karlova'ya doğru olan bölümde bir ilçe Yedisu ilçesi.
06:46Bunun arasında kalan yaklaşık 75 kilometrelik bir fay bölümü.
06:53En son depremini 1784'lerde ürettiğine göre yani 200 yılın üzerinde, 250 yıl civarında bir zaman geçmiş.
07:02Bu deprem üzerinde yapılan çalışmalar, deprem tekrarlanma aralığı dediğimiz yani her fayın belirli aralıklarla deprem üretme potansiyeli var.
07:13Bu tarihin dolduğunu gösteriyor bu zaman aralığının.
07:17Dolayısıyla burası da az önce bahsettiğim Palu ve Bingöl arasındaki sismik boşluk gibi bir sismik boşluk olarak kabul ediliyor.
07:25Bunun üzerinde de 75 kilometrenin tamamının kırılacağını düşünürsek, 7 ve üzerinde bir depremin meydana gelmesi ihtimal dahilinde.
07:36Ancak şunu da belirtmekte yarar var.
07:39Yani fayın tamamının kırılacağını da her zaman bilemeyiz.
07:43Ne kadarlık bölümü kırılacak?
07:44Yani biz en kötü senaryoya göre kendimizi ayarlayalım.
07:47Eğer daha az bir bölümü kırılırsa, daha düşük mertebede örneğin 6-6,5 gibi yıkıcı olmayan bir deprem meydana gelirse o da bizim şansımız olacak.
07:58Kuzey Anadolu fay zonunun batı ucuna gelecek olursak 23 Nisan'da saat 12.49'da bilindiği gibi 6,2 büyüklüğünde bir deprem de sarsıldı.
08:11Bu dillendirilen, beklenen Marmara depreminin bir fayın bir bölümünde Orta Marmara segmenti adı verilen bir yerde meydan geldi.
08:22Ve Silivri açıklarında öncesinde küçük bir deprem, 3'ün üzerinde bir deprem meydana geldi.
08:29Arkasının 6,2 meydana geldikten sonra ana şok, 200'e yaklaşan şu ana kadar, 200'e yaklaşan artçının meydana geldiğini görüyoruz.
08:40Ve bu artçılar da yine Silivri ve Büyükçekmece'nin güneyinde Marmara Denizi içerisinde.
08:46Yani bu açıdan baktığımızda bağımsız bir deprem ve artçıları var.
08:50Ama çok sayıda artçının olması aynı zamanda o bölgedeki fayların da gerilim halinde olduğunu,
08:56oralarda da kırılmalar meydana geldiğini gösteriyor.
09:00Tabii bu orada ben çalışmadığım için ayrıntıya girmem mümkün değil ama literatürden takip ettiğimiz kadarıyla
09:08farklı kırılmayan faylar da var.
09:11Ama bunların zamanını ne zaman deprem üretir söylemek mümkün değil ama bir risk olarak orada durduğunu söylemek de doğru olur.
09:19Şurada, yok sonuçlarda mıydı?
09:24Hıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıhıh