Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Gevkusu henüz Orta Doğu turu resmileşmedi zaten CNN International'ın haberinde de olası bir Orta Doğu turuna hazırlandığı ve o kapsamda bu tura Türkiye'yi de dahil etmeyi düşündüğü ifadesine yer verildi.
00:17Yani belli ki henüz bir planlama aşaması söz konusu Ankara'da nasıl bakılıyor dersen benim edindiğim izlenim Donald Trump'la Cumhurbaşkanı Erdoğan arasındaki telefon görüşmesinde ilk aşamada Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Washington'a gitmesi sonrasında Donald Trump'ın Türkiye'yi ziyaret etmesi yönünde bir diyalog gerçekleştiğini söyleyebilirim.
00:39Ama tabii mevzu bahis isim Donald Trump sürprizlere açık bir lider. Dolayısıyla eğer CNN International'ın söylediği gibi Mayıs ayında bir Orta Doğu turuna çıkma kararı kesinleşirse işte Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin ardından Türkiye'yi de bu tura dahil edebilir mi? Neden olmasın?
01:01Şimdi Hakan Fidan da çarşamba akşamı CNN Türk'ün canlı yayın konuğuydu. Hande Fırat da sormuştu ona yani Donald Trump'la Erdoğan görüşmesini.
01:10Fidan demişti ki hazırlık var, liderlerin artık irade beyan ettiği bir konu. Bunun ne zaman ve nerede olacağını şu anda konuşuyoruz demişti.
01:19Hande Fırat da Amerika'ya mı gidilir yoksa Amerika'dan Türkiye'ye mi gelinir dediğinde her ikisi de olabilir demişti.
01:26Yani Trump'ta gelebilir seçeneği bir marj olarak tanınmıştı Hakan Fidan tarafından da.
01:34Ama dediğim gibi henüz Ankara ayağında da netleşmiş evet Donald Trump geliyor diyebileceğimiz bir durum yok.
01:42Henüz iki liderin görüşmelerine dair bir takvimlendirme çalışmasının olduğunu çok net söyleyebilirim.
01:47Eğer Donald Trump Mayıs ayında Orta Doğu turuna çıkar ve Türkiye'yi de dahil ederse görüşme elbette Mayıs ayında gerçekleşecek gibi duruyor.
01:59Ama öncelikle Recep Tayyip Erdoğan'ın Washington'a gitmesi üzerinde yoğunlaşılırsa Haziran ayını bulabilir gibi bir takım yuvarlak ifadeler kullanılıyor.
02:08Ama bir kez daha vurgulayayım henüz netleşmiş bir takvimlendirme ve yer yok bunun altını çizebilirim.
02:17Şimdi Dicle aslında konuşulacak birçok başlık var F-35 ticaret savaşları, Ukrayna, Orta Doğu gündemi özellikle Trump'ın vergi adımları çok tartışılıyor.
02:28Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasında da bu gerilimi arttırıyor iyice.
02:32Çin'den de sert açıklamalar var Amerika Birleşik Devletleri'nden de.
02:35Şimdi bölgeyi ilgilendiren konular oldukça önemli ve bu görüşmelerde neler konuşulur ve nasıl mesajlar verilir?
02:47Göksu tabii en sıcak gelişme bu ticaret savaşları meselesi.
02:52Bu konuda tabii ki kapsamlı olarak eğer iki lider kısa zamanda görüşürse ki dediğim gibi en fazla Haziran ayına kadar bir araya gelmeleri bekleniyor.
03:01Bu mevzu önemli bir yer tutacaktır.
03:04Şimdi Amerika Türkiye'ye uygulanan gümrük vergisini yüzde on diliminde tuttu.
03:10Türkiye'nin bu meselede hem avantajları hem dezavantajları olduğu da hep konuşuluyor ilgililer tarafından.
03:18Mesela ihracat pazarı çoğunlukla Avrupa Birliği'ne dönük.
03:21Avrupa Birliği'nde bu pazarın daralması Türkiye'yi de elbette olumsuz etkileyecektir.
03:25Veya tedarik zincirinde bir değişiklik bozulma ister istemez Türkiye'yi de etkileyecektir.
03:30Ama diğer yandan avantajları hep bahsediliyor işte petrol fiyatlarının düşmesi cari açığa olumlu etki eder deniyor.
03:36İşte küresel büyümedeki düşüş, sıkı iç para politikaları Türkiye'nin enflasyonla mücadele programına destek olur deniyor.
03:44Ve her şeyden evvel Çin'le Amerika arasındaki bu gümrük vergisini artırma savaşı mücadelesi Türkiye'nin işine yarayabilir.
03:53Nasıl yarayabilir?
03:54İşte Amerika'daki yeni pazarlar arayan şirketlerin Türkiye'yi bir avantaj olarak görmeye başlamasını sağlayabilir.
04:02Buradaki yatırımları arttırabilir.
04:04Nitekim iki ülke arasındaki ticaret hacmi 40 milyar dolar civarında hedef 100 milyar dolarlara çıkarmak.
04:11Dolayısıyla Trump'la Erdoğan arasında yapılacak görüşmede de bu ticaret hacminin bundan sonra ve üstelik bu yeni vergi artırımı politikası üzerinden oluşan yeni ortamda ne derece çalışabileceği, işleyebileceği, artırılabileceği konuşulacaktır.
04:28Ve tabii ki başta enerji olmak üzere ticaretin geliştirilmesinin yönünde bir takım adımlar da Trump Erdoğan görüşmesinden sonra görebiliriz mümkün.
04:40Ha bir diğer önemli başlık Ukrayna meselesi Rusya Ukrayna meselesi.
04:45Orada da biliyorsun Türkiye başından itibaren önemli bir rol oynuyor.
04:50En son işte iki kez Rusya ile Amerika arasındaki diyaloğa İstanbul ev sahipliği yaptı her şeyden önce.
04:56Dolayısıyla Trump bu konuda Ankara'nın düşüncelerini ve atılacak adımlarda hangi pozisyonda yer alabileceğini öğrenmek isteyecektir Erdoğan'la yapacağı görüşmede.
05:07Ha Ankara'nın nabzını tuttuğum zaman da bu konuda her iki ülkenin bir ateşkes anlaşması imzalaması durumunda ve her iki ülkenin de isteği doğrultusunda bunu gözlemlemek üzere kurulacak oluşumda muharip güç olmayacak şekilde Türkiye'de yer alabilir notu düşülüyor.
05:25Bunlar konuşulacaktır ama biliyorsun Amerika ile Türkiye arasındaki esas kritik başlıklar başka.
05:33İki kritik başlıktan bahsedebiliriz.
05:35Birisi terörle mücadele meselesi yani PYDPG'ye verilen destek.
05:39Diğerisi de yaptırımlar meselesi.
05:41İşte katsa yaptırımları sonrası NATO müttefiklik ruhuna yakışmayacak bir takım kısıtlamalara gidilmesi.
05:48F-35 programından Türkiye'nin çıkarılması ve benzeri.
05:52Şimdi terörle mücadele konusu elbette Suriye ile de bağlantılı bir şekilde ele alınacaktır.
05:58Terör başlığında PYDPG'ye Amerika'nın sağladığı desteği kesmesi uzun zamandır Ankara'nın gündeminde ve Amerika ile yapılan her görüşmede masaya getiriliyor.
06:09Bu konuda Türkiye çözüm için aslında bir kredi açtı biliyorsun terörsüz Türkiye projesi.
06:16Öcalan'ın bir çağrısı var işte silahların bırakılması ve PKK'nın kendini feshetmesi.
06:21Bunun tam olarak sağlanabilmesi için dış desteğinde kesilmesi gerekiyor.
06:25İşte o noktada Amerika'nın tavrı önemli olacak.
06:28Tabii ki Amerikan yönetimi yeni Amerikan yönetimi SDG ile Şam arasındaki anlaşma önemliydi hatırlarsan oraya bir destek vermişti.
06:38Yani SDG'nin yeni yönetim içerisinde yeni sistem içerisinde entekre olmasından yana hareket etti.
06:45Ama henüz Ankara uygulamada beklediğini bulabilmiş değil bunu net söyleyebilirim.
06:50Kaynaklar ilerleme yok ifadesini çok net kullanıyor.
06:53Yani SDG bazı yerleri bırakıyor olsa da varlığını sürdürüyor.
06:57Kendini feshetmiş değil.
06:59Bu durum uzadıkça da Suriye'deki yeni yönetimin kontrol etkisinin azalması, zaafa düşmesi gibi bir risk söz konusu.
07:07Bu yapının kurumsallaşmaması Ankara için çok önemli.
07:11İşte bu noktada da Trump ile Erdoğan arasındaki en kritik başlıklardan biri bu olacak.
07:17Tabii ki Suriye'de yeni yönetimin bu tip risklerle mücadele edebilmesi için meşruiyet sorununun giderilmesi ve yaptırımlarında kaldırılması gerekiyor.
07:28Malum Amerika'nın da uyguladığı yaptırımlar var Esad döneminden kalan.
07:31Bunlar da konuşulacak edindiğim bilgilere göre.
07:34Ve ABD'nin bu yaptırımları kaldırma yönünde bir irade sergilediği de Ankara'da konuşuluyor.
07:41Tabii Suriye başlığında İsrail meselesi de var biliyorsun.
07:44Geçtiğimiz günlerde çok konuştuk.
07:47Yani Netanyahu Amerika'ya gidip bir anlamda Türkiye'yi şikayet etmeye çalıştı.
07:51Ama Trump'ın ona yanıtı sen de makul ol şeklindeydi.
07:55Ankara'nın tavrı net bu konuda.
07:57Yani Suriye ve Türkiye iki egemen devlet olarak uluslararası hukuka uyun anlaşmalar yapıp bunu da yürütebilir.
08:05Bu üçüncü ülkelere tehdit içermez deniyor.
08:08Ve İsrail'e normalleşmenin şartı da Gazze'ye, Filistin'e bağlanıyor.
08:13En kritik başlıklardan biri de Gazze ve Filistin tabii ki Göksu.
08:18Biliyorsun orada işte Donald Trump yönetimiyle Ankara arasında çok ciddi bir görüş ayrılığı var.
08:25Trump'a kalsa işte Gazze'den, Filistin'den çıkarılacaklar.
08:29Ana yurtlarından edilecekler bir şekilde ki buna kesinlikle Ankara geçit vermeyeceğini söyledi.
08:34Bugün de Hakan Filan benzer bir açıklama yaptı.
08:38Dolayısıyla Gazze'ye, İsrail'in Gazze'ye dönük politikası ve bölgeyi etkileyecek nitelikteki saldırıları,
08:45istikrarsızlaştırmaya dönük çabaları Erdoğan tarafından masaya konulacaktır.
08:50Amerikan askeri Suriye'den çekilir mi?
08:52Bu da kritik bir başlık.
08:54Malum bir maliyeti var bunun.
08:56Donald Trump yönetiminin de bundan kurtulmak istediği konuşuluyor, yorumlanıyor.
09:00Orada da Türkiye ile iş birliği önemli olacaktır.
09:02DAEŞ mücadele konusunda malum Ankara bir garanti veriyor zaten.
09:07Bunlar da konuşulacaktır.
09:09Gazze yaptırımlarını da özetleyeyim.
09:11Bu konuda en kritik başlıklardan biri olacak.
09:13Biden döneminden başlayan bir temas var zaten Amerika ile Türkiye arasında bu konuda.
09:19Şimdi Trump yönetiminin Gazze konusunda bir çözüm istediği, buna daha sıcak durduğu belirtiliyor, konuşuluyor.
09:25Malum bu Rusya'ya yönelik yaptırımları içeren bir metin ama
09:28Rusya'dan S-400 aldığı için Türkiye üzerinden de bir bağlantı kurulmuş vaziyette.
09:34Şimdi mevcut metinden S-400 bulundurmama ifadesi yerine kullanılmama ifadesinin eklenebileceği konuşuluyor ve hukukçuların bunun üzerinde çalıştığına atıfta bulunuluyor.
09:46Yani Amerikalıların bir istisna yapma etkisi var mı?
09:50Kendi iç hukuk sistemleri bu yönde bir karar alabilecek mi?
09:54Bu konuları da Donald Trump ile Recep Tayyip Erdoğan konuşacak.
09:57Ama elbette bu konuda da birçok konuda olduğu gibi İsrail lobisinin ve elbette Yunanistan lobisinin etkisi ne olacak?
10:06Trump ağırlığını Türkiye'den yana mı kullanacak?
10:09Belki o görüşmeden sonra bunu da gözlemleme fırsatımız olacak Göksu.
10:13Peki şimdi Dicle Suriye özelinde aslında bazı başlıkları aktardım ama bir diğer önemli konu Suriye gündemine ilişkin Türkiye ile İsrail arasında Azerbaycan'ın ev sahipliğinde ilk temas gerçekleşti.
10:26Şimdi bu görüşmeye ilişkin yeni bilgiler var mı? Nedir bu konunun ayrıntıları?
10:34Şöyle hatırlayacaksın salı günü ilk CNN Türkiye'nin de biz söylemiştik.
10:38Bu çatışmasızlık mekanizması üzerinde durulduğunu nitekim de hemen bir gün sonra Bakü'de İsrail ile Türkiye bu konuda bir görüş alışverişinde bulundu.
10:50Şimdi benim edindiğim bilgilere göre görüşme iyi geçti deniyor.
10:54İki tarafında birbirinin niyetini anlaması açısından önemli olduğunun altı çiziliyor.
10:59Çünkü malum biliyorsun İsrail bir takım adımlarını niyet okuma üzerinden yapıyor.
11:05İşte en son gördük Türkiye'nin kuracağı olası üstleri bombalama girişimi gibi veya işte Türkiye üst kurarsa İsrail'i tehdit edecek gibi niyet okumalar üzerinden hareket ediyor.
11:18Ve bir takım korkulara da sahip çok net görülüyor.
11:20Dolayısıyla benim de edindiğim bilgilere göre bu Bakü'deki görüşmede taraflar birbirlerinin ne yaptığını anlamaya çalıştı.
11:28Yani siz ne yapıyorsunuz biz ne yapıyoruz sizin amacınız ne bizim amacımız ne bu konuda en azından herkes birbirine düşüncesini söyledi deniyor.
11:37Bir çatışmasızlık mekanizması kurulacak evet bu bir izin alma olarak görülmemeli diye de altı çiziliyor.
11:44Yani iki ülke oradaki faaliyetleri hakkında önden birbirini bilgilendirecek.
11:49İşte hava sahasını kullanacaksa ben şu saatte hava sahasını şu bölgede kullanacağım gibi bilgilendirme geçecek.
11:56Aslında bunun sahada fiilen olduğu da belirtiliyor ama elbette kurumsallaştırılması bir mutabakata varılması çok daha önemli olacaktır.
12:05İşte görüşme bu yüzden yapıldı.
12:07İki taraf da şimdi kendi iç değerlendirmelerini yapacak Göksu ve konu nihayete ereceği zaman bir ikinci görüşme yani ikinci bir bir araya gelme gerçekleşecek.
12:19Bunun ne zaman olacağına ilişkin de biraz nabız tuttum.
12:22Hemen bugünden yarına olmaz ama fazla da uzamaz mesajı veriliyor.
12:27Yani özetle iyi geçti en azından iki taraf birbirinin niyetinin ne olduğu konusunda bir iletişime geçmiş bulundu.
12:34Bu çatışmasızlık mekanizması için de herhalde bir ay içerisinde bir ilerleme kaydedilebilir gibi anlıyorum ben.