Specjalistów od parodii w historii kina było kilku. Wiele razu omawialiśmy już na naszym kanale produkcje Monty Pythona i Lesliego Nielsena. Nadszedł więc najwyższy czas, by opowiedzieć historię Mela Brooksa.
Category
🎥
Short filmTranscript
00:00Jeśli na hasło parodia reagujecie z pewną nostalgiczną energią,
00:04a palce już wam płoną, aby napisać komentarz,
00:06że kiedyś to były prawdziwe parodie, które nie miały skrupułów,
00:10a dziś zostały już tylko bezpieczne wydmuszki,
00:12które nie mają urazić żadnej grupy,
00:15to być może tego nie wiecie, ale jesteście fanami Mela Brooksa.
00:19Za to jeśli ktoś wie, jak bezczelnie, inteligentnie
00:23i z gracją rozjechać konwenansę buldożerem absurdu,
00:26to jest to właśnie ten jego mość.
00:28Facet, który pokazał, że żart może być ostrzejszy niż miecz
00:32i może bardziej precyzyjnie trafić w czuły punkt niż strzała
00:35z łuku Robin Hooda.
00:37Porównanie nieprzypadkowe.
00:39W jego filmach w końcu każda świętość stawała się celem,
00:42a każdy gatunek filmowy dostawał solidną porcję ciosów.
00:46Wszystko w imię czystej, radosnej destrukcji schematów.
00:50W tym materiale chciałem przedstawić wam postać Brooksa.
00:53Powiedzieć kilka słów o filmach takich jak
00:55Kosmiczne Jaja, Robin Hood faceci w rajtuzach,
00:58czy Dracula w Ampiry bez zębów.
01:01Bo między innymi te produkcje
01:02wyszły spod pióra tego scenarzysty,
01:05reżysera, ale i aktora.
01:06Dobra, nie będę tak wybiegać z tematami,
01:09żeby się z nich zbyt szybko nie wyprztykać.
01:11Intro i lecimy.
01:12Mel Brooks, a właściwie Melvin James Kamiński,
01:22od młodych lat zafascynowany był światem show biznesu.
01:25Jego żarty i humor były formą radzenia sobie z trudnościami w młodym wieku.
01:29W końcu pierwszy cios od rzeczywistości otrzymał w wieku dwóch lat.
01:34Wtedy to właśnie zmarł jego ojciec, Max Kamiński.
01:37A do tego jako młody chłopak Melvin często chorował.
01:39Przez co był wyśmiewany, prześladowany przez szkolnych kolegów.
01:43Sam kiedyś przyznał, że jego komedia opiera się na gniewie,
01:46który zaczął ubierać właśnie w ten sposób,
01:48aby zaoszczędzić sobie problemów.
01:51Pierwsze zauroczenie prawdziwą sztuką
01:53przeżył w wieku dziewięciu lat,
01:55gdy zobaczył musical Anything Goes.
01:57Natomiast swój talent komediowy
01:59po raz pierwszy na szerszą skalę
02:01zaczął prezentować jako barman w wieku czternastu lat.
02:05Wówczas obok wygłupów za barem
02:06miał dopuszczać się takich wybryków,
02:08jak wskoczenie do basenu w płaszczu,
02:10meloniku i z dwiema walizkami wypełnionymi kamieniami,
02:14tłumacząc się jednocześnie klientom,
02:16że interesy nie idą zbyt dobrze.
02:18W tym samym czasie uczęszczał na lekcję perkusji
02:20u Padiego Richa,
02:22dzięki którym miał okazję występować na scenie komediowej
02:24jako muzyk,
02:26ale i po raz pierwszy
02:27prezentując swój własny program.
02:29A stało się to, gdy jeden z komików był niedysponowany.
02:32I to właśnie utrwaliło go w przekonaniu,
02:35że ma talent do rozśmieszania ludzi.
02:37Przełom w karierze Brooksa nastąpił,
02:39gdy Sid Caesar zatrudnił go jako scenarzystą
02:42do swojego programu telewizyjnego.
02:44Your Show of Shows.
02:45W zespole pisarskim i...
02:47nie w zespole pisarskim Michał Pisarski Tech.
02:50Doskonalił swoje umiejętności komediowe,
02:52tworząc skecze.
02:53Te pierwsze współprace zaowocowały również
02:55powstaniem 2000-letniego człowieka.
02:58Właściwie takiej postaci,
02:59która bawiła miliony Amerykanów.
03:01W 1965 roku
03:03wraz z Buckingham Room
03:04stworzył serial telewizyjny
03:06Get Smart,
03:08przedstawiający perypetię Superagenta 86
03:10i po raz pierwszy
03:11parodiujący popularne wówczas filmy szpiegowskie.
03:15Serial odniósł ogromny sukces,
03:17zdobywając 7 nagród Emmy
03:19i umacniając pozycję Brooksa
03:21jako mistrza komedii.
03:23Czujesz ten zapach?
03:25Tak, pachnie 100 złotych.
03:28Te wczesne doświadczenia w telewizji i na scenie
03:30miały przygotować grunt pod filmową karierę Brooksa,
03:33która miała nadejść
03:34wraz z jego reżyserskim debiutem.
03:37Był nim film producenci
03:38z 1967 roku,
03:41który stał się kamieniem milowym
03:42w historii komedii filmowej.
03:45Producenci opowiadają historię
03:46Maxa Białystoka,
03:48podstarzałego producenta teatralnego,
03:50który wraz z neurotycznym księgowym
03:52wpada na pomysł wzbogacenia się
03:53poprzez wystawienie
03:55najgorszej możliwej sztuki.
03:56Ich wybór pada na musical,
03:59wiosna dla austriackiego,
04:00akwarelisty.
04:01Producenci wyróżniali się na tle
04:03ówczesnych komedii swoją odwagą
04:04w poruszaniu tematów tabu
04:06oraz błyskotliwym humorem,
04:08choć początkowo film spotykał się
04:10z mieszanymi reakcjami.
04:11Wszystko ze względu na kontrowersyjny temat.
04:15Niektórzy dystrybutorzy obawiali się
04:16jego wydania,
04:17jednak dzięki wsparciu aktora
04:19Petera Sellersa,
04:20który zachwycił się filmem
04:21i publicznie go rekomendował,
04:23producenci zyskali na popularności.
04:25Choć akurat Niemcy
04:26nie docenili tego humoru,
04:28który wyśmiewał zarówno
04:29austriackiego malarza,
04:31jak i ich kraj.
04:32Dlatego zakazano wyświetlania
04:33tego filmu w niemieckich kinach.
04:35Brooks mistrzowsko balansował
04:37na granicy absurdu,
04:39tworząc postacie pełne charakteru
04:40i sytuacje tak komiczne,
04:42które bawiły widzów do łez.
04:44Chemia między Mostelem,
04:45a Wilderem
04:46oraz ich znakomite kreacje aktorskie
04:48przyczyniły się do sukcesu filmu.
04:50Tu warto odnotować,
04:52że bohater grany przez Mostela
04:53był wzorowany na prawdziwym
04:55teatralnym producencie,
04:56który uwodził starsze panie
04:58w zamian za czeki,
04:59które miały posłużyć mu
05:00w utrzymaniu teatru.
05:02Dodatkowo jego nazwisko,
05:03Bialystok,
05:04nie jest przypadkowe.
05:05Brooks nazwał go tak
05:06na cześć miasta,
05:08z którego pochodzili
05:08przodkowie reżysera.
05:10W 1969 roku,
05:12nice,
05:13Mel Brooks otrzymał
05:13za swój debiut Oscara,
05:15za najlepszy scenariusz oryginalny,
05:17co tylko umocniło
05:18jego pozycję na rynku komedii.
05:21Za jedną z najbardziej
05:23bezkompromisowych komedii Brooksa,
05:25jak i całego przemysłu filmowego,
05:27uznaje się jego trzeci film,
05:29Płonące siodła.
05:30Jeśli zdarza się Wam
05:31podczas filmowego seansu
05:33przy jakiejś scenie wykrzyczeć,
05:34że taki żart to dziś by nie przeszedł,
05:37to cóż,
05:37w Płonących siodłach
05:38używalibyście tego
05:39sformułowania co minutę.
05:41To nie tylko bezkompromisowa
05:43parodia westernów,
05:44ale przede wszystkim
05:45satyra na Amerykę.
05:46Fabuła skupia się tu
05:48na małym miasteczku
05:49na dzikim zachodzie,
05:50które to otrzymuje
05:51pierwszego,
05:52czarnoskórego szerywa,
05:53co prowadzi do serii absurdalnych
05:55i komicznych sytuacji.
05:57Płonące siodła
05:58zyskały uznanie
05:59dzięki odważnemu podejściu
06:00do tematów rasizmu
06:01i stereotypów,
06:02łamiąc konwencję
06:03gatunku westernu.
06:05Brooks nie bał się tu używać
06:06kontrowersyjnego humoru,
06:08jednocześnie skłaniając
06:09widzów do refleksji
06:10nad uprzedzeniami społecznymi.
06:12I serio,
06:13to chyba jeden z najbardziej
06:14niepoprawnych politycznie
06:15filmów komediowych,
06:16który już wtedy
06:17budził przez to
06:18mieszane uczucia.
06:19Pomimo kontrowersji
06:20związanych z poruszanymi
06:22tematami,
06:22płonące siodła
06:23odniosły ogromny
06:24sukces komercyjny.
06:25Film zdobył nawet
06:26trzy nominacje do Oscara.
06:27Wyobrażacie sobie
06:28coś takiego dziś?
06:29Parodia,
06:30i to bez żadnych hamulców,
06:32dostaje kilka nominacji
06:33do najgłośniejszej nagrody,
06:35przemysłu filmowego.
06:36Po parodii westernów
06:38przyszedł czas na kino grozy,
06:40ukazując je w krzywym zwierciadle
06:42przy okazji takich filmów
06:43jak Młody Frankenstein
06:44czy Lęk Wysokości,
06:46który był parodią filmów
06:47Alfreda Hitchcocka,
06:48ale i hołdę
06:49dla tego reżysera.
06:51Brooks w Lęku Wysokości
06:52wmieścił kilka odniesień
06:53do jego filmów,
06:54a nawet zaprosił reżysera
06:56na prywatny pokaz.
06:58Hitchcock miał jednak
06:59ponoć po nim wyjść
07:00bez słowa,
07:01jednak dzień później
07:02wysłał Brooksowi wino
07:03i notkę z gratulacjami
07:05w podziękowaniu.
07:06Po parodiach kina grozy
07:08pojawiła się produkcja,
07:09która zabrała widzów
07:10w podróż
07:11po różnych epokach historycznych,
07:13prezentując je
07:14w krzywym zwierciadle.
07:16Film Historia Świata
07:17część pierwsza
07:18składał się z kilku nowel,
07:19z których każda
07:20parodiowała inny okres historyczny
07:22od prehistorii
07:23po rewolucję francuską.
07:25Jednak to przedstawienie
07:26późniejszego okresu
07:28miało być kolejnym
07:29olbrzymim sukcesem reżysera.
07:31W latach 80-tych
07:33Gwiezdne Wojny
07:33stały się niekwestionowaną
07:35potęgą popkultury,
07:37a George Lucas
07:37ze swojego uniwersum
07:39zrobił maszynkę
07:39do zarabiania pieniędzy.
07:41Bell Brooks
07:42dostrzegając ten fenomen
07:43postanowił poddać go
07:45swojemu typowemu,
07:46bezwitosnemu podejściu
07:47i stworzył
07:48Kosmiczne Jaja.
07:50Film,
07:50który nie tylko
07:51sparodiował sagę
07:52Lucasa,
07:53ale też wyśmiał
07:54całą motoczkę marketingową
07:55wokół hitów science fiction.
07:57W garażu
07:58Gwiezdna Flota
07:59urządza sobie
08:00strzelaniny,
08:00a ty siedzisz
08:01i chlejesz całe dnie.
08:02Głównym bohaterem
08:03tej produkcji
08:04jest Lonestar,
08:05podróżnik kosmiczny,
08:06który ewidentnie
08:07łączy w sobie
08:08cechy Hanna Solo
08:08i Luka Skywalkera.
08:10Towarzyszy mu barw,
08:11istota będąca
08:12w połowie człowiekiem,
08:13a w połowie psem.
08:15Ich misja?
08:15Uratować księżniczkę
08:17wespę,
08:17przed złowrogim,
08:18lordem hełmofonem.
08:20No raczej
08:20tej stylizacji
08:21nie trzeba nikomu przedstawiać.
08:23W filmie można znaleźć
08:24nawiązania do obcego,
08:26Star Treka,
08:27a nawet planety małp.
08:28Kluczowym elementem
08:29jest jednak
08:30pina z komercjalizacji kina.
08:32Pamiętacie scenę,
08:33w której jogurt,
08:34oczywista parodia jody,
08:36opowiada o
08:36kosmicznych jajach 2
08:37w poszukiwaniu
08:38jeszcze większej gotówki?
08:40To była celna satyra
08:42na Hollywood lat 80.
08:43I co najlepsze,
08:45albo i najgorsze,
08:46okazała się prorocza.
08:47Choć początkowo film
08:48nie zdobył uznania krytyków,
08:50a niektórzy uważali nawet,
08:51że Brooks się wypalił,
08:52film ten stał się
08:53po latach kultowy.
08:55Fani Gwiezdnych Wojen
08:55pokochali go za celne,
08:57ale pełne sympatii żarty
08:58i co ciekawe,
09:00George Lucas
09:00osobiście dał Brooksowi
09:02błogosławieństwo
09:03na realizację filmu.
09:04Pod warunkiem,
09:05że nie powstaną zabawki
09:06związane z kosmicznymi jajami.
09:08Krytyka komercjalizacji
09:09nie była faktycznie bezpodstawna.
09:12A i w sumie
09:12do Gwiezdnych Jaj
09:13wrócimy jeszcze na moment
09:14na samym końcu.
09:16Pozwólcie teraz,
09:17że przeskoczę
09:17do mojego ulubionego filmu Brooksa,
09:19bo choć każdy
09:20z wcześniej wymienionych filmów
09:21widziałem będąc młodszym
09:23lub starszym chłopem,
09:24to najbardziej bawił mnie
09:25oczywiście Robin Hood,
09:26faceci w rajtuzach.
09:28W latach 90-tych
09:29Hollywood przeżywało
09:29bum na epickie
09:31i patetyczne produkcje,
09:32które traktowały
09:33swój materiał źródłowy
09:34z przesadną powagą.
09:36Książę Złodziei,
09:38Braveheart,
09:381492,
09:41Wyprawa do raju.
09:42Faceci w rajtuzach
09:43byli antidotum na ten trend.
09:45Filmem,
09:46który ponownie podważał
09:47hollywoodzkie schematy,
09:48ale robił to z czułością
09:50i bez cynizmu.
09:51W Księciu Złodziei
09:52Kevin Costner próbował być
09:54Robin Hoodem,
09:54ale bardziej przypominał
09:56gościa w garniturze,
09:57który przypadkiem
09:58wylądował w średniowieczu.
09:59Kerry Alves,
10:00który wcześniej błyszczał
10:01w narzeczonej dla księcia,
10:03wchodzi tutaj w tytułową rolę
10:04z taką pewnością siebie,
10:06że wygląda jakby
10:07urodził się
10:08w tej śmiesznej czapeczce.
10:10Ba,
10:10wbija wielokrotnie
10:11szpilę Costnerowi,
10:12mówiąc chociażby,
10:13że w przeciwieństwie
10:14do innych Robin Hoodów,
10:16to on potrafi mówić
10:17z właściwym,
10:18czytaj,
10:18brytyjskim akcentem.
10:20Jednym z największych
10:21atutów facetów
10:22w rajtuzach
10:23nie jest chyba
10:23różnorodność humoru.
10:25Brooks nigdy nie bazował
10:26wyłącznie na prostych gagach.
10:28Jego najlepsze filmy
10:29łączyły absurd,
10:30slapstick
10:31i czasem
10:32inteligentne żarty słowne.
10:34I tu również jest to wszystko.
10:36Reżyser też doskonale
10:37wiedział,
10:38że parodia działa
10:38tylko wtedy,
10:39gdy aktorzy wiedzą,
10:40w czym grają.
10:41I tutaj olbrzymia pochwała
10:42dla Brooksa,
10:43bo zebrał
10:44idealną ekipę.
10:47I choć krytycy
10:48w 1993 roku
10:50sceptycznie
10:51podchodzili
10:51do tej produkcji,
10:52to film ten
10:53przetrwał próbę czasu.
10:54Przede wszystkim dlatego,
10:55że Brooks nie tylko
10:56wyśmiewał
10:57konwencję Robin Hooda,
10:58ale też stworzył coś,
11:00co samo w sobie
11:00jest niezłą historią.
11:02Jego humor
11:02nie opierał się
11:03na tanich odniesieniach
11:04do współczesnych trendów,
11:06tak jak ma to
11:06w zwyczaju
11:07wiele dzisiejszych parodii.
11:08Tylko na
11:09dobrze napisanym
11:10scenariuszu
11:11i fantastycznie
11:12dobranej obsadzie.
11:13Nie inaczej
11:14było w przypadku
11:14ostatniego filmu
11:15wyreżyserowanego
11:16przez Brooksa,
11:17który nie jest animacją.
11:19Dracula
11:19Wampiry bez zębów
11:20to komedia,
11:22w której tak jak
11:22tytułowy Dracula
11:23musiał spotkać się
11:24z Van Helsingiem,
11:25mogli spotkać się
11:26dwaj królowie komedii.
11:28Mel Brooks
11:28i Leslie Nielsen.
11:31Bo tak,
11:31możecie spotkać
11:32tu reżysera,
11:33wcielającego się
11:33w protagonista tego świata.
11:35Brooks nie tylko
11:36parodiuje
11:36konwencję
11:37wampirzych mitów,
11:38ale też ponownie
11:39poddaje krytyce
11:40samą ideę
11:41kultury popularnej.
11:42Dialogi są tu
11:43pełne dwuznaczności,
11:44a każda ze scen
11:45przerysowana
11:46i z reguły
11:47kończy się
11:47jakimś nieporozumieniem
11:49czy głupim żartem.
11:50Klasyka parodii.
11:52I znów
11:53podobnie jak
11:54w przypadku
11:54innych świeższych
11:55parodii Brooksa,
11:57ten film
11:57nie zdobył
11:58uznania krytyków.
11:59Jednak swoją
11:59infantylnością
12:00i lekkością
12:01bawił wielu ludzi,
12:03którzy zapamiętali go
12:04jako całkiem
12:05przyjemne kino.
12:06Dziś
12:07Mel Brooks
12:08ma 98 lat.
12:10Właściwie to w czerwcu
12:10będzie obchodzić swoje
12:1199. urodziny.
12:13A rok temu
12:14świat filmu
12:15obiegła informacja,
12:16że pomimo wieku
12:17Brooks ma współpracować
12:18przy tworzeniu
12:19sequelu
12:20jednego z
12:20najbardziej kultowych
12:21jego filmów.
12:23Niewiele wiadomo
12:23na temat tej produkcji,
12:25choć plotki
12:25głoszą,
12:26że może pojawić się
12:27ona w 2026 roku
12:29i wyśmiewać
12:30nowe odsłony
12:31Gwiezdnych Wojen.
12:31To dopiero byłby
12:32prezent na
12:33setne urodziny.
12:35Ciekawe czy będą
12:35tym razem jakieś figurki.
12:37Ale bardziej ciekawi mnie
12:38jaki jest
12:39wasz stosunek
12:40do parodii Brooks'a,
12:41ale i ogólnie
12:41do tego gatunku.
12:42Mam wrażenie,
12:43że parodia
12:43dość mocno polaryzuje
12:45nasze społeczeństwo.
12:46A to dziwne.
12:47W końcu
12:47jedni powiedzą,
12:48że takie komedie
12:49są super,
12:50bo wyśmiewają
12:50w przerysowany sposób
12:51standardy i zachowania,
12:53które aż się
12:54o to proszą,
12:55a inni będą
12:55krytykować parodię
12:56za niski poziom żartów,
12:58które dla wielu
12:59źle się zestarzały.
13:00Dajcie znać w komentarzu.
13:02Ja tymczasem zmykam.
13:03Trzymajcie się.
13:04Do następnego.
13:06Cześć.
13:19Właściwie to jak się zmyka.