• evvelsi gün
Döküm
00:00Bir toplumun gerçek yüzünü görmek istiyorsanız, mahkemelerine ve hapishanelerine bakın, der Dostoyevski.
00:06Merhaba, ben uzman klinik psikolog Aslı Kılıç.
00:09Burası Beyaz Sayfa.
00:11Suç, insan psikolojisinin en karanlık yönlerinden biri.
00:14Bir insan neden suç işler?
00:16Suçluların zihinlerinde neler oluyor?
00:19Türkiye'de suç oranların ne durumda?
00:21İşte bugün tüm bu sorulara yanıt arayacağız.
00:24Adli bilimler denildiğinde ilk akla gelen isimlerden biri, Prof. Dr. Sevil Atasoy bizimle olacak.
00:30Hazırsanız suçun ve suçlunun psikolojisini anlamak için Beyaz bir sayfa açıyoruz.
00:39Suçun psikolojisi, kriminal vakaların perde arkası ve Türkiye'de suç oranlarının gerçek yüzü.
00:46Uzman klinik psikolog Aslı Kılıç'ın sunduğu Beyaz Sayfa'nın bu haftaki konuğu
00:51Adli bilimler denildiğinde akla gelen ilk isimlerden biri, Prof. Dr. Sevil Atasoy.
00:58Bir insan neden suç işler?
01:00Suçlu psikolojisini anlamak mümkün mü?
01:02Günümüzde en çok işlenen suçlar hangileri?
01:06Hepsi ve daha fazlası için Aslı Kılıç'la Beyaz Sayfa, az sonra Beyaz TV'de.
01:13Bugünkü stüdyo konuğum Prof. Dr. Sevil Atasoy.
01:17Sevil hocam hoş geldiniz.
01:19Hoş bulduk.
01:20Sizi hayranlıkla senelerdir takip ediyorum.
01:22Çok teşekkür ederim.
01:23Gerek televizyonda yaptıklarınız, gerek sosyal medyada, gerekse kitaplarınız.
01:28Hayran olduğum birini ağırlamak da ekstra güzel oluyor.
01:30Ne güzel. Çok teşekkür ederim.
01:32Ayağınıza sağlık.
01:34Sizi bulmuşken bugün birazcık suça maalesef doyacağız.
01:39O yüzden çok da sorum var. Hemen geçmek istiyorum izninizle.
01:42Buyurun.
01:43Türkiye'de suç oranları gerçekten bir artış gösteriyor gibi.
01:47Sizce bunda sosyal medyanın da bir etkisi var mı?
01:50Yani sosyal medya mı daha görünür hale getiriyor bunu?
01:54Yani önce şöyle bir sayılarla biraz başlayalım.
01:58Yani gerçekten suç artıyor mu artmıyor mu şeklinde.
02:04Adalet Bakanlığı'nın vermiş olduğu sayılarla aslında konuyu açmak isterim biraz.
02:092014'te 6.9 milyon soruşturma açılmış.
02:152021'de bu 9.8 milyon.
02:19Yani bir artış var soruşturma sayısında.
02:23Şüphelilerde 2014'de 9.8 milyon şüpheli kişi varmış.
02:312021'de bu 14.3 milyon.
02:35Şimdi nüfus artışıyla izah edilemeyecek bir artış var.
02:40Yani nüfus elbette artıyor.
02:42Doğaldır yani bunun artması.
02:44Ama nüfusun artışına orantılı bir artış değil.
02:47Biraz daha fazla bir artış.
02:50Dünya genelinde zaten böyle suçlarda bir artış görüyoruz.
02:53Yani böyle bir dünya barışa doğru gitmiyor.
02:56Yani her yerde bir çatışma var.
02:59Bu tabii bireysel olarak da insanlara yansıyor.
03:02Dolayısıyla suçlar artıyor.
03:07Burada medyanın bir ilgisi var mı yok mu konusu?
03:11Tabii ki çok tartışılan bir konu.
03:13Hala da kesinlik kazanmış bir konu değil aslında.
03:18Medya bir yerde suç algısı ya da suç korkusunu arttırıyor şeklinde sonuçlar da var.
03:26Bu konuda yapılmış birçok da tez var aslında.
03:30Ve de yüksek lisans tezleri var.
03:33Doktora tezleri var.
03:34Yani medyanın etkisiyle ilgili.
03:37Aslında bir algı büyük ölçüde.
03:41Yani medyadaki şiddetle karşılaştıkça insanlar ne kadar neyi izlediğine bağlı olarak tabii ki.
03:51Yani haberleri veya dizileri her neyse.
03:54Ne kadar şiddet gördüğüne, ne kadar farklı farklı ortamlarda şiddet görmesine bağlı olarak suç algısı artıyor.
04:03Yani olmayan suçları da varmış gibi zannediyor büyük ölçüde insanlar.
04:09Ve de bu bir kentin neresinde oturduğunuza bağlı olarak bile değişiyor.
04:14Yani oturduğunuz yere bağlı, ailenize, çevrenize, topluma, o mahalleye bağlı olarak suç çok yüksek zannedebiliyorsunuz.
04:26O kadar olmadığı halde.
04:29Medyanın etkisinin çocuklar üzerine tabii ki etkisi olduğu hep söylene gelinir.
04:34Yani medyada şiddeti görenler bunu normalize ediyorlar.
04:38Yani şiddeti bir çözüm olarak da görüyorlar.
04:42Yapılan yine araştırmalar var.
04:45Mesela şiddet nedir diye sorduğunuz zaman herkes fiziksel şiddet anlıyor.
04:50Yani halbuki bunun işte duygusal boyutu var, ekonomik boyutu var, cinsel boyutu var.
04:55Bildiğiniz gibi çok fazla şiddet tarifi de var.
04:58Ama bir haksızlıkla karşılaştığınız zaman ne yaparsınız dediğiniz zaman ilkokul öğrencilerinden başlamak üzere yani döverim diyor.
05:10Yani hiçbir şekilde bir diyalogla konuşarak bir takım şeyleri halledebileceğini, döverim küfrederim falan diyor.
05:20Evet, maalesef yaş ilerledikçe yani ilkokul çocuğu diyelim ki %20-%30 oranında bunu söylerken ortaokulda yani 15-16'da çok daha yüksek bir oranda döverim diyor.
05:35Bunu tabii düzeltmemiz gerekir.
05:38Azalacağın aslında gitgide artıyor yaşla beraber de ilerliyor.
05:41Evet, yani bu bir çözüm değil yani şiddetin bir çözüm olmadığını anlatabilmemiz lazım tabii ki.
05:47Peki size sorayım hocam, bir insanın suç işleme potansiyelinin doğuştan geldiğine mi yoksa daha çok çevre mi onu suç işlemeye itiyor?
05:55Şimdi bunun tabii ki bu iki boyut yani doğuştan mı suçlu oluyor insanlar yoksa daha sonra mı oluyor diye tabii ki bu da çok tartışılmış bir konudur.
06:08Elbette bir genetik ayağı var bunun yani doğuştan gelen şiddete yatkınlık ya da bir risk faktörü olarak onu biliyoruz ama yapılan birçok araştırma var.
06:21İkizlerle ve evlatlık verilmiş olan mesela ikizlerin bir tanesinin evlatlık verilmesiyle ilgili yapılan araştırmalar var.
06:31Doğuştan bir risk taşıyorsa bile ki bu bir monaminoa enzimidir ve onu da şey yapan onu kodlayan da bir gen bölgesi aslında bir risk olarak çok uzun yıllardır hep aslında dillendirilir.
06:48Fakat tek bir gen aslında hiçbir zaman insanları şiddetli, agresif diye falan şey yapmıyor.
06:56İşte böyle ikizlerde yapılan şeylerde bu geni taşısalar bile daha barışçıl, daha tolerans yüksek, daha işte etik kurallara vesaire uygun bir çevrede büyütülürse eğer şiddet göstermiyor insanlar yani.
07:13Artada azaladabilir aslında.
07:15Ama bu ikisi mutlaka birlikte yani hem çevreden hem de doğuştan bahsedebiliyoruz.
07:25Ama çevresel yetki muhakkak ki çok fazladır.
07:28Yani aile, ailenin içinde şiddete tanık olursa yani çocuk da şiddet göstermeye başlar.
07:34İleri yaşlarda arkadaşları ama yoksulluk, büyük ekonomik problemler, dışlanma, ayrıştırılma filan bunların hepsi de tabii ki şiddete neden olan çevresel faktörler.
07:48Peki sizce Türkiye'de en çok görülen suç türü hangisi?
07:54Şimdi biz de yine resmi istatistiklere bakarsak eğer yaralama, öncelikli olarak hırsızlık ikinci derecede, suçu suçları da üçüncü derecede geliyor.
08:10Yani böyle bir şey var.
08:12Şahsa karşı işlenen suçlar ve mala karşı işlenen suçlar daha yüksekte geliyor.
08:18Yani cinsel suçlar hiç de birinci derecede değil.
08:21Halbuki yani zannedilir ki yani her kişi başında birine saldırılıyor diye bir şey olabilir.
08:28Öyle bir durum yok yani.
08:30Onların yıkımı daha fazla olduğu için daha göz önünde olup.
08:33Evet tabii ki korku veren o tabii ki.
08:35Evet korku veriyor olabilir.
08:37Tabii suçtan bahsederken birazcık deliller, suç mahalli o konulara da değinmek istiyorum.
08:46Bir suç mahallinde size göre en kritik delil nedir?
08:52Ya da hangi hata suçluların daha çabuk yakalanmasına sebep olur?
08:56Kendilerinin yaptığı hata mı?
09:00Yani örtmeyi unuttukları da diyebiliriz, yaptıkları da diyebiliriz.
09:04Evet.
09:06Şimdi tabii ki tekrar her zaman söylediğimiz şey kusursuz cinayet yoktur diyoruz.
09:12Çok seviyorum o sözü.
09:14Gerçekten yoktur ama kusurlu soruşturmalar vardır.
09:18Yani burada başından sonuna hatalar yapmak mümkün.
09:24Sadece olay yeri incelemede değil.
09:26Orada delillerin tanınması bir kere fark etmeyebilirsiniz delili.
09:34Veya o delili bulup topladığınız zaman kontaminasyona yani bulaşmaya neden olabilirsiniz.
09:40Bu bir yerden bir yere transfer edilirken yani bir yere göndermek durumundasınız delilleri.
09:48Yani bir kriminal laboratuvara o gidişte hatalar olabilir.
09:52Yani delil teslim zinciri kopabilir diyoruz biz yani bir şekilde.
09:56O deliller bozulabilir, muhafaza edilemeyebilir, karıştırılabilir.
10:02Veyahut da çalınabilir, her türlü şey olur.
10:04Sonra ama bütün bunlar sağlam bir şekilde bir laboratuvarın içine girdiği takdirde bile
10:10daha sonra onu çalışan uzman bilerek ya da bilmeyerek.
10:14Bakın bilerek de diyorum.
10:16Bilerek ya da bilmeyerek hata yapabilir.
10:20Ön yargılı davranabilir onları incelerken.
10:25Dolayısıyla yani adaletin tecellisinde çok hata yapılabilecek
10:33ve de haksız mahkumiyetlere neden olabilecek aşamalar var.
10:38Çok dikkat etmek gerekir ve de çok iyi bir denetlemenin de olması gerekir.
10:43Yani kalite güvencesinin olması gerekir.
10:48Evet peki adli tıpta çözülemeyen dosyalar da var mı?
10:52Tabii.
10:53Yani ölümler gerçekten her zaman açıklanabilir mi?
10:56Hayır, hayır.
10:57Katiyen öyle bir şey yok.
10:59İzah edilemeyen şeyler vardır, açıklanamayan şeyler var.
11:03Mesela bir metabolik hastalık ya da bir genetik hastalık yüzünden öldüyse
11:07bunu alışılagelmiş otopsi teknikleriyle bulmanız mümkün değil.
11:13Veyahut da daha önce hiç karşılaşmadığınız bir toksik maddeyle öldüyse
11:20diyelim ki bir radyoaktif maddeyle mesela öldüyse onu da atlarsınız.
11:25Ya da daha önce hiç rastlamadığınız ve şimdilerde tabii çok giderek artan
11:30yeni psikoaktif maddeler var.
11:32Yani arasında daha önce hiç tanımadığımız maddeler var piyasada.
11:37Onu da bulamayabilirsiniz.
11:39Bu bir sihirli değnek değil.
11:42Yani her olay aydınlatılamaz.
11:45Ama kimi olaylar?
11:47Tabii 10 sene, 20 sene sonra, 30 sene sonra da aydınlatılan olaylar var.
11:51Yani gelişen teknolojiyle deliller muhafaza edildiği takdirde
11:55hele ki DNA analizlerinin artık yapılabilir olması tabii ki çok şey değiştirdi.
12:04Peki DNA testi her zaman doğru sonuçlu değil mi?
12:07Hayır, hayır.
12:08Doğruluk diye bir şey yok.
12:10Hiçbir şeyde %100 doğruluk diye bir şey yok.
12:13Çünkü insanoğlu var bir tarafında.
12:17DNA analizlerinde mesela iki ya da daha fazla kişinin DNA'sını bir arada bulduğunuz takdirde
12:25orada hatalar yapmak mümkün.
12:28Ya da örnekler iyi muhafaza edilmediği zaman ya da çok az olduğunda yine hata yapılabilir.
12:39Benzerlikler olabilir, tesadüfi benzerlikler olabilir.
12:44Yani siz aslında bir akrabayı bulabilirsiniz benzediği için DNA'sı.
12:50Dolayısıyla öyle %100 doğruluk diye bir şey yok.
12:54En güvenilir olabilecek olan babalık tayini dediğimiz şeyde bile yani orada anne var,
13:01baba olduğu iddia edilen erkek var ve de çocuk var.
13:06Her üçü de canlı ve her üçünden de istediğiniz kadar örnek alabiliyorsunuz.
13:11Yani böyle bir imkanınız var.
13:13Buna rağmen 99,999 gibi bir rakam.
13:17Hiçbir zaman %100 değil.
13:19DNA analizinde dışlama dediğiniz zaman bu önemlidir.
13:23Yani bu değildir derseniz mesele yok.
13:26Ama bu odur demeye başladığınız zaman mutlaka hata payı vardır.
13:30Onun için sadece ona güvenmemek gerekir.
13:33Evet, peki bu adli tıp laboratuvarlarında en sık karşılaşılan, en çok karşılaşılan zorluklar neler?
13:43Şimdi şöyle teknolojik altyapınız yeterli değilse eğer,
13:47personeliniz sayıca yeterli değilse,
13:50personel yeterince eğitimli değilse
13:55ve de akredite değilseniz yani dış kalite kontrol gibi bir denetime tabi değilseniz eğer,
14:03her zaman hata yapılabilir.
14:05Yani bu mesela Amerika Birleşik Devletleri'nde sayısal olarak bile biliyoruz.
14:12Yani hataların sayısını.
14:14Kapatılan kriminal laboratuvarlar oluyor.
14:17Yani birisinin yaptığı bir hata tespit edilince laboratuvarlar kapatılıyor.
14:21Ve bunu şey biliyor yani toplum biliyor.
14:24Şeffaflık tabi ki çok önemli.
14:28Yani bunu toplumun bilmesinde fayda var.
14:31Yani bir hata yapılırsa o kişinin kim olduğunu bilmek
14:36ve de bir disiplin soruşturmasının sonucunu bilmek.
14:39Hapsedildiyse mesela yanlış, bilerek yanlış yaptıysa eğer,
14:43onun da cezasını çektiğini bilmek gerekir.
14:47Sizin unutamadığınız, ilginç diye tabir edebileceğiniz bir kriminal vaka var mı hatırınızda?
14:53Elbette.
14:55Yani unutulmayan şeyler aslında içinden çıkılamayan bir olaya bir şekilde siz yeni bir pencere açabilmiş
15:04ve o sayede de soruşturmaya katkıda bulunmuşsanız bunu unutmazsınız.
15:11Unutmayacağınız bir şey benim çok uzun yıllardır yürüttüğüm bir masumiyet projesi vardır.
15:16Yani haksız yere mahkem olanların iade-i muhakemesini sağlayabilmek
15:23ve yeniden yargılanabilmesini sağlayabilmek için tabi ki uğraşırım çok uzun yıllardır.
15:30Bu kapsamda faydalı olabildiğim olaylar olmuştur.
15:35Mesela gerçek katil aslında bir süre sonra evet ben yaptım demiştir.
15:40Halbuki onun yerine başka birisi aslında tutuklanmış hatta mahkum edilmiştir.
15:45Şimdi böyle olaylar var.
15:47Mesela Edirne'de bir olay vardı hiç unutmam.
15:50Kumkapı'da bir olay vardı hiç unutmam.
15:52Yani buralarda insanlara bir yardımınız varsa bu vakkaları unutmazsınız.
15:58Onlar da sizi unutmaz.
16:00Her bayramda sizi hatırlar.
16:02Hayat bağışlamış oluyorsunuz aslında.
16:04Evet o çok tabi başka türlü bir duygu o.
16:07Evet peki suçla mücadele de şimdi yapay zeka hayatımızın her yerinde var.
16:15Gerek insanlar kıyafetlerini çekip koyuyor kombin yaptırıyor.
16:19İşte özet yazdırıyor makale yazdıranlar var.
16:22Bunu birazcık da böyle daha işimize yarayacak bir konu.
16:25Suçla mücadele de nasıl kullanabiliriz?
16:28Şimdi suçla mücadele de uzunca bir süredir kullanılan zaten bir teknik.
16:36Mesela yüz tanıma.
16:38Yani eğer elinizde aradığınız kişinin fotoğrafı yüzü varsa ve bu da o kentin içindeki bütün yüzleri tarayabiliyorsanız eğer.
16:51Ki bunu Çinliler yapıyor mesela.
16:53Bu takdirde o kişinin nerede olduğunu bulma ihtimaliniz var.
16:57Yüz tanımada önemli bir adım atmış durumda.
17:00Parmak izi mesela karşılaştırmada önemli bir adım atmış durumda.
17:06Yalnız parmak izinde yapay zekanın getirmiş olduğu şu anda yeni yayınlanan ve mutlaka çok şey değiştirecek olan bir imkan var.
17:18Yapay zeka sayesinde bulunmuş olan.
17:21Şimdi şöyle bir olay yerinde diyelim ki birisinin katilin iki parmağının izini yani şu ikisini bulduğunuzu varsayın küçük parmağı ve işaret parmağını.
17:33Başka bir olay yerinde aynı kişinin bu sefer baş parmağını ve de diyelim ki orta parmağını buldunuz.
17:41Bunlar birbirinin tamamen farklı diyebiliyorduk hep.
17:46Yani bir insanın on parmağı dahi birbirinden tamamen farklıdır.
17:51Dolayısıyla yeryüzünde birbirine benzeyen zaten iki kişi bile yok.
17:56Tek yumurta ikizlerinin dahi izleri birbirinden farklıdır.
18:00Ama iki ayrı olay yerinde aynı failin farklı parmaklarını bulursanız eğer eskiden bunları birbirlerine örtüşmek mümkün olamıyordu.
18:11Yani diyorduk ki bunlar başka insanlar olabilir.
18:15Örtüşmediğini bildiğimiz için ama şimdi yeni bir yayın olarak karşımıza duruyor.
18:22İnsanların el parmaklarının aslında birbirine benzediklerini ancak bizim parmak izi incelerken incelemiş olduğumuz
18:35Aynuşa dediğimiz küçük ayrıntılar yerine parmağın tam ortasının incelenmesi gerektiğini, orta kısmının ise birbirine parmakların benzediğini.
18:46Dolayısıyla farklı olay yerlerinde farklı parmaklarını bırakmış olsalar bile yine de artık onları eşleştirebileceğiz.
18:54Bu çok önemli bir gelişme tabi ki adliye bilimler açısından suç şeyi açısından.
19:00Ama öte yandan mesela dişler adli odontoloji dediğimiz adli diş hekimliğinde yapay zekanın faydası çok büyük oldu şu anda.
19:08Tek dişten yaşını, cinsiyetini çok hızlı olarak bulmak mümkün oluyor.
19:14Veyahut da ateşli silahlı yaralanmalar veyahut da cinayetlerde giriş çıkış deliklerinin, beden üzerindeki giriş çıkış deliklerinin çok süratle tespit edilmesini sağlıyor.
19:29Bu ve buna benzer sonsuz çeşitlilikle adli bilimlerde yapay zeka kullanımı var.
19:36Biz derslerde bile kullanmaya başladık.
19:38Ben en son yaptığım mesela final sınavında anlatmış olduğum bütün dersleri yükledim ve bana soru hazırla dedim.
19:49Ve de o sorularla final sınavı yaptım.
19:5250 tane soruyla.
19:53Öğrencileriniz de denememiş durumu.
19:56Ve de sonra tabii o şeyi yaptım yani onun sorduğu soruları tabii ki kontrol ediyorsunuz tabii.
20:03Sonra öğrencilere sınav çıkışı dedim ki bir şey fark ettiniz mi?
20:07Yani bir değişiklik fark ettiniz mi daha öncesine göre?
20:11Dediler ki çok sıklıkla aynı şık doğru.
20:16Halbuki normalde biz onu pek yapmayız.
20:19Yani B doğruysa bir sonrakinde C ötekinde A falan yani böyle peş peşe hep B doğru gelmez.
20:26Halbuki iki yerde bu 50 soru arasında iki yerde aynı şık peş peşe doğru olarak gelmiş.
20:35Ve oradan bir şey fark etmişler yani burada bir tuhaflık var olmaması gerekirdi diye.
20:40Ama yani demek ki o da olabiliyor.
20:44Sizden kusursuz bir sınav bekledikleri için.
20:47Evet ama düşünün ki saatlerce anlattığınız bir dersin sorularını saniyeler içinde size hazırlayabiliyor.
20:58Ve doğru hazırlıyor ve iyi hazırlıyor.
21:01Bütün mesele derdiniz veridir.
21:03İşte bütün hikaye orada yüklediğiniz veri doğru olmalı, ön yargısız olmalı ve de eşit olmalı.
21:14Yani hep aynı şeyi yüklerseniz eğer öbür tarafları görmeyecek.
21:18Yani siz ne verirseniz onu ona alacaksınız.
21:21Onun için etik konular çok ciddi bir sorun şu anda etik yani yapay zeka ve etik meseleler.
21:30Bir de bu tabii yapay zekadan çok daha önce yalan makineleri bulunmuş.
21:35Sizce onlar gerçekten işe yarıyor mu?
21:37Suçluların tespitinde böyle bir yola başvuruluyor mu?
21:41Şimdi şöyle yalan makinesi belli başlı üç şeye dayanarak zaten çalışır.
21:46Prensip o.
21:47Bunlardan bir tanesi işte solunum sayısı yani solunum şeyin artması.
21:54İkincisi kalp vurum sayısının artışı normalden farklılaşması.
21:59Üçüncüsü de deri iletkenliği yani terlemedir.
22:03Bu üçünü ölçer.
22:05Poligraf dediğiniz alet bu üçünü ölçer.
22:08Ama bütün istihbarat elemanlarına yalan makinesinin nasıl aldatılacağı öğretilir dünyanın her yerinde.
22:18Yani insanlar yalan da söyler ama terlemez.
22:21Yalan söyler ama namzı şey olur.
22:24Ama bunun dışında başka imkanlar var.
22:27Tabii yalan ile ilgili olarak beyin haritalama teknikleri var.
22:34Yasak olmakla beraber madde vererek konuşturmak var.
22:38Bu konuda ben en ileri iş yapanlar Hintlilerdir.
22:42Hindistan hala kullanıyor.
22:44Evet ben onu yerinde de tepkik ettim bir hayli ne yapıyorlar diyerekten.
22:49Sorgularda çok çok ciddi bir suç ise eğer hala beyin haritalama ve EEG veyahut da FMRI dediğimiz başka teknikleri kullanıyorlar.
23:02Madde demişken birkaç kez de konusu geçti.
23:05Siz zaten bağımlılık madde kullanıcı bunların da çok içinde öncüsüsünüz.
23:09Hala mücadele etmeye çalışıyorsunuz.
23:11Bunlarla ilgili ne söylemek istersiniz?
23:13Bunun oranlarıyla ilgili yani artış gösterdi mi?
23:16Görünürde?
23:17Evet şimdi şöyle ben Birleşmiş Milletler Uluslararası Kontrol Kurulunun 2005'ten beri üyesiyim.
23:25O kurulda başkanlık yaptım.
23:2713 kişiyiz biz 190 ülkeyi denetliyoruz.
23:30Yani arz ve taleple mücadeledeki yaptıkları ve yapmadıklarını denetliyoruz.
23:37Ve de ambargo yetkisi olan yani ambargo teklif etme yetkisi olan bir kurul bu.
23:43Dolayısıyla dünyanın namzunu tabii ki tutuyoruz ve de işte 4 Mart'ta da bir basın toplantısıyla 2024 raporumuzu açıklayacağım.
23:56Gördüğümüz şu daha önce olmayan pek çok madde var artık ve bu yapay zeka sayesinde ortaya çıkıyor yavaş yavaş.
24:06Yani yapay zekaya şu maddenin etkisini gösterecek olan ve beynin şurasına etki edecek olan bir maddenin kimyasal yapısını bul dediğiniz zaman size bir şey söyleyebiliyor.
24:20Nasıl sentezlenir bu dediğiniz zaman da size bir reçete verebiliyor artık.
24:25Dolayısıyla çok büyük bir mücadele var.
24:29Burada önemli olan talep azaltmaktır.
24:33Yani arzı azaltmakla bir yere varamayacağını dünya artık anlıyor.
24:38Çünkü en iyi güvenlik birimi bile kendi ülkesindeki uyuşturucu maddenin ancak %40'ını yakalayabiliyor.
24:47%60'ı hala kalıyor.
24:50İşte bütün mesele onu kullanacak olan insanların sayısını azaltmak ve tamamen önlemekte ve bu da doğum öncesi bile başlıyor artık önleme.
25:02Yani ortaokuldaki bir çocuğa bir şeyler anlattığınız zaman o artık hiçbir şey değiştirmiyor.
25:08Ama hamile bir annenin nasıl beslendiğinden bile başlayarak bu işi sürdürmek gerekiyor.
25:15Bu maddeyle ilgili de gerçekten daha sıkı tedbirler olsa, daha sıkı adımlar atılsa Türkiye'de eminim ki suç oranları da azalır.
25:25Kesin tabii ki.
25:26Refah oranı da artar.
25:27Kesin. Yani madde tabii ki madde olsun, alkol olsun ikisi.
25:31Çok ciddi olarak suçu ortaya çıkartan, teşvik eden, madde etkisi altında suç işleyen çok insan var.
25:44Orası muhakkak fakat yine de şunu söylüyorum ki tedbir, idam bile etseniz olmaz.
25:55Yani cezaları sertleştirmekle madde kullanımını azaltamıyorsunuz.
26:00İran'da idam var ama buna rağmen çok insan madde kullanıyor.
26:05Bu önlemeyle ancak olur.
26:07Önlemede çok ciddi kişiye özgü önleme yapabilmek lazım.
26:12Yani sizin riskinizle benimkisi birbirinden farklı.
26:16Çünkü burada mesele problem çözebilmekte, hayır diyebilmekte, iyiyle kötüyü birbirinden ayırt edebilmekte.
26:24Bunu öğretemediğiniz takdirde herkesin bir maddeye ihtiyacı olduğu bir an gelebilir.
26:31Dertlenir bir şeye veya çok mutlu olur.
26:34Hayır diyebilmesini bilmesi lazım.
26:37Tabii yoksa herkes bir bağımlı adayıdır aslında.
26:40Elbette.
26:42Sizin gerçek suçlar üzerine çalışırken hiç endişe ettiğiniz, kişisel olarak korktuğunuz bir an oldu mu?
26:49Bir tane vakka var tabii.
26:51Onu kendi aramızda çok anlatır ve onu da şey yaparız.
26:57Kadıköy'de bir anneyle iki kızını öldüren birisiyle ilgili olarak
27:03biz polis olay yeri inceleme yapıp delil topladıktan sonra tekrar gidip delil aramıştık ve bulmuştuk ve kim olduğunu da bulmuştuk.
27:14Yani bu İstanbul Üniversitesi'ndeki bir ekibimle birlikte.
27:22Daha sonra çok geç saatlere varıncaya kadar çalıştığımız için ileri saatlerde,
27:28gece karanlık olup da çalıştığımızda,
27:31Cerrahpaşa'nın içinde bağımsız bir bina idi.
27:35Şimdi taşındı başka yerlere.
27:37Fakat çok karanlık ve de böyle bir şey.
27:40Bir çıtırtı duyduğumuz zaman bana derlerdi ki pek pelvan geliyor seni vuracak.
27:47Yani bu kadar.
27:48Başka bir şey yok.
27:49Çok komik gerçekten.
27:50Evet yani başka bir şekilde şey yapmadık.
27:52Ama siz çok soğukkanlı duruyorsunuz.
27:53Zaten yani soğukkanlı olmayan birinin bu meslekleri yapabilmesi lazım.
27:56Yapamaz.
27:57Hayır.
27:58Hayır mümkün değil.
27:59Yani soğukkanlılık bir yana da empatik kurmamanız gerekir.
28:02Onu ben hep söylerim.
28:03Herkese bir tuhaf karşılar.
28:05Yani böyle mağdur yakınlarıyla birlikte üzülmeye ve ağlamaya başladığınız zaman
28:11ki her an ağlanabilir.
28:12Hele bir çocuk öldürüldüyse falan mutlaka insanı çok etkiler.
28:17Ama o zaman yardımcı olamazsınız.
28:19Yani fail gibi düşünebilmek, fail nasıl davranıyor, nasıl davranmıştır
28:25onu şey yapmak için, onu anlayabilmek için.
28:30O yüzden herkesin yapabileceği bir meslek değil.
28:32E alışılıyor tabii ki.
28:35Peki beyin kimyası suç işlemeyi ne oranda etkiler, nasıl etkiler?
28:40Biz de biraz anlatabilir miyiz?
28:41Etkiler yani şöyle hormonların tabii ki çok ciddi etkisi var.
28:46Şiddetle ilgili olarak yani işte testosteron olsun, serotonin olsun birçok sayıda hormon var.
28:54Bu hormonların dengesizliği diyelim ki mutlaka beyin kimyasını etkiler.
29:01Ve de nöro transmitler, nöro iletici dediğimiz yani beyindeki bu bir yerdeki bilgiyi başka
29:09bir tarafa taşıyan sistemin gereğinden fazla çalışması ya da gereğinden az çalışması
29:15bir önemli bir şey.
29:17Ama prefrontal korteks dediğimiz yani beynin bir bölgesi var.
29:21O bölgedeki kusurlar düşer mesela kafayı vurur.
29:25Oradan sonra şahsiyeti değişir.
29:27Yani ağaçtan düşer.
29:28Birdenbire beklenmedik şeyler olabilir.
29:31Böyle tümörler yani.
29:32Çok faka var bunun.
29:33Yüksek istansında çok şahit oldu.
29:35Böyle şeyler tabii ki çok.
29:37Bunlar tabii savunma tekniği olarak da kullanılmıştır yer yer.
29:41Yani beyin MR'larındaki böyle bir takım problematik şeylerin aslında bu suçu bu kişiyi
29:49ittiğini daha önce böyle olmadığını filan gibi söyleyen şeyler olur.
29:54Beynin değişik yerlerinde amigdalasında mesela ya da limbik sistemde her tarafta
29:59olan problemler kişiyi suç işlemeye yönlendirebilir.
30:03Evet peki bir insanın suça eğilimli olup olmadığını çocukluğunda anlamak mümkün mü?
30:10Şimdi tabii bu da çok üzerinde durulan bilinen bir soru.
30:16Yani belki 50 yıldan fazladır soruluyor tabii ki.
30:20Başlangıçta yangın çıkartma veyahut da işte hayvana karşı fena muamele gibi böyle
30:34bir takım şeylerin işaret olduğu hep söylendi.
30:37Özellikle de hayvanlardan başlıyor değil mi hocam?
30:40Ama hayvan işi hakikaten önemlidir.
30:42Yani hayvana fena muamele mutlaka dikkat çekmek isteyen bir hadisedir.
30:49Çünkü fena muamele dediğim zamanda her zaman tekrar ederim yani merakından sineğin
30:55kanadını koparıp da bakalım acaba uçabiliyor mu uçamıyor mu diyeden bahsetmiyoruz.
31:00Yani kedinin kulağını çıkaran gözünü oyan veyahut da akan suyun altına kedinin
31:05başını tutan ve boğanla çocuklardan bahsediyoruz.
31:08Çünkü bu mümkün.
31:10Şimdi bunu gördüğü zaman bu profesyonel desteğe ihtiyacı var.
31:14Bunu kendiniz ailece çözemezsiniz.
31:17Yani ceza verelim odaya kapatalım yemek vermeyelim telefonunu elinden alalım hiç
31:23faydası yok.
31:24Bunu mutlaka profesyonel bir desteğe ihtiyacı var.
31:27Seri katillerin hep söylüyorum tekrar söylemekte fayda var.
31:31Seri katillerin hemen hepsinin çocukluğunda hayvana fena muamele var.
31:37Ama bu her hayvana fena muamele eden sonunda seri katil olacak diye bir şey değil tabii
31:42ki.
31:43Tersi doğru değil ama çok büyük bir risk.
31:45Çok büyük bir risk.
31:46Peki seri katiller demişken hocam seri katillerin ortak özellikleri var mı?
31:50Ve Türkiye'deki seri katil oranı nasıl?
31:53Düşük tabii ki yani Türkiye'de seri katil oranı düşük ama yok diyemeyiz.
31:59Neden diyemeyiz?
32:00Çünkü aydınlatamadığımız cinayetler var.
32:04Şimdi seri katil dediğiniz kişi arada soğuma evreleri olmak üzere iki ya da daha fazla
32:14kişiyi öldüren ne diyoruz yani bir odaya girip de böyle tarayıp da onu bunu şunu
32:20öldürene seri katil demiyoruz.
32:22Onların başka tanımları var.
32:24Yanlış anlayanlar vardır.
32:25Yok hayır bunlar muhakkak arada soğuma evresi olacak.
32:29Soğuma evresi dediğiniz nedir?
32:31Bir ay olur bir sene olur on sene olabilir yani iki cinayet arasında uzunca bir süre
32:38de olabilir.
32:39Şimdi bir insanın da on altı on yedi yaşından başlayarak hatta şimdi daha bile küçük
32:46olanlar adam öldürüyorlar.
32:48Oradan başlayarak yetmiş yaşına kadar birisini öldürebileceğini düşünürseniz en az yetmişe
32:54Bu süre zarfında eğer siz ilk cinayeti aydınlatamadığınız takdirde ikinci cinayetinde
33:02yakalasanız bile size bunu söylemeyeceği için bilmiyorsunuz.
33:07O nedenle yani hiç faili meçhulü olmayan bir ülkede ancak seri katiller az mıdır
33:16çok mudur falan diye bir şey konuşulabilir.
33:19Türkiye için konuşulamaz ama bir de şu var ki yani Türkiye'de çevre kültür aile
33:27yapısını yapısı yani tek başına yaşayan insan sayısı az.
33:32Genellikle ailesiyle beraber herkes bir çekirdek aile ya da büyük aile.
33:37Şimdi batıda öyle değil daha çok yalnız yaşayan insanlar var ama şu ortak yerleri
33:42var.
33:43Seri katiller dünyanın her yerinde çifte kişilik gösteriyor.
33:47Yani iyi bir baba iyi bir öğretmen işte bir dede falan yani bu insanlar ama 10 kişi
33:5520 kişi 30 kişi öldürmüş olabiliyor.
33:57Yani dışarıdan baktığınız zaman da anlayamazsınız.
34:01Evet.
34:02Peki kişisel olarak bir soru sorayım.
34:05Sizce bir suçluyu yakalamak mı daha zor yoksa suçsuz birini aklamak mı?
34:10İkincisi daha zor.
34:12Birincisi ona oranla çok daha kolay.
34:16Hele ki şimdi deney analizleri vesaire sayesinde çok çabuk yakalayabiliyorsunuz.
34:24Ama bir haksız mahkumiyeti geriye döndürmek bazen çok uzun yıllar alabiliyor.
34:32Bazen hiç mümkün olamıyor.
34:35Peki hocam cezaevinden çıkan birinin tekrardan suç işleme olasılığı nedir sizce?
34:43Şimdi Türkiye'deki istatistiği bilmiyoruz.
34:48Tahmini bazı şeyler söylenebiliyor ama hala bir kesin bir sayı bilmiyoruz.
34:56Ama şurası muhakkak ki afları bir tarafa bırakırsanız yani af dediğiniz zaman gerçek
35:04cezasının tamamını çekmeden salıverilmiş oluyor.
35:08Şimdi af sonrası yeniden kişilerin suç işlemesi aslında rezidivizm yani bu yeniden suç işleme
35:16olarak kabul edilemez.
35:18Çünkü 10 sene verilmiş diyelim ki 3. senesinde salıverilmişse ve yeniden suç işlemişse
35:26o istatistiğe giremez.
35:30Girecek olan şey kendisine verilen süreyi demir parmaklıklar arkasında geçirmiş olan
35:38orada bir tretmana bir tedaviye diyelim ki bir şeye maruz kalmış olan ama çıktıktan sonra
35:46yeniden suç işleyen işte budur problem.
35:49Şimdi burada mesela Amerika için biliyoruz 5 sene içinde %70'i tekrar suç işliyor.
35:56Bu şekilde çıkmış 5 sene sonra %70'i.
35:59Türkiye için bu sayının %40 gibi olduğu söyleniyor.
36:02Aynı suç olması gerekmiyor bir de.
36:05Bu tabii ki cezaevindeki tretmanın ve daha sonraki rehabilitasyonun aslında bir ölçüsüdür.
36:12Yani ne kadar az insan cezaevinden çıktıktan sonra suç işlemiyorsa bu bize cezaevinde
36:18uygulanan tretman politikasının iyi olduğunu çıktıktan sonra da hem ekonomik hem sosyal
36:25destek verildiğini gösterir.
36:28Evet yine size merak ettiğim bir soruyu daha sormak istiyorum.
36:32Kriminal olaylara bu kadar yakından birinci ikinci şekilde maruz kalıyorsunuz kaldınız
36:37diyelim.
36:38Bunlar sizde hiçbir paranoya yarattı mı?
36:40Bunu fark ettiniz mi?
36:41Gözlemlediniz mi kendinizde?
36:45Yani tedbirli ve dikkatli olmaya çalışırım elbette.
36:49Yani başkalarına tavsiye olarak söylediğimiz bir sürü bir şeyi kendimiz yapmamaya çalışırız.
36:57Mesela karanlık bir otoparka arabayı bırakmayız.
37:01Yani gece diyelim ki eğer karanlık ise o otoparka arabayı bırakmayız.
37:06Veya bir otoparka girdiğimiz zaman mümkün olduğu kadar çıkışa yakın ve oradaki güvenlik
37:12personeline yakın bir yerde arabayı bırakırım.
37:16Onu da tavsiye ederim zaten.
37:19Ya da bir araçtan indik de eve gidip kapıyı açmaya kalkacağım da aracın içindeyken
37:29daha kapı anahtarını elime alırım.
37:32Yani orada da eşelenmemekle bir an önce içeriye girmek için.
37:38Tanımadığınız insana da kapıyı açmazsınız mümkün olduğu kadar.
37:42Yani böyle bir şey.
37:44Ortak paylaşılan araçlarda kiminle beraber yolculuk ettiğinizi etrafa dikkatle bakarsınız.
37:54Taksiye biniyorsanız eğer mümkünse taksinin plakasını ve şoförün adını filan bilmek
38:01veya en azından yakın birisine nerede olduğunuzu konum atarak yani bildirmek.
38:08Bütün bunlar paranoya değil aslında.
38:11Yani mümkün olduğu kadar riski aza indirmekten ibarettir.
38:15Yani evin camları açık diyelim ki uyumamaya çalışırsınız eğer birinci katta oturuyorsanız.
38:21Evet.
38:22Kesinlikle.
38:24Sizin takıntılarınız var mı hiç hocam?
38:27Yani ne gibi? Elektrikleri açık bıraktım mı diyerekten geri dönmek gibi mi?
38:32Yani böyle obsesyon gibi değil ama günlük hayatta bazı küçük rutinde dediğimiz takıntılarımız vardır ya.
38:38Mesela ben sizin bir tane hatırlıyorum sanki.
38:41Arabayı hep kendiniz kullanmaktan ısrar koltuğundan oturmamak.
38:44Evet.
38:45Arabayı başkasına kullandırmamaya çalışır.
38:49Bu nereden geliyor?
38:51Bilmiyorum güvenmiyorum.
38:52Kontrolü kendinize tutmak için mi acaba?
38:54Ben kendim çok iyi araba kullandığıma inandığım için yani.
38:57Hiç bununla ilgili bir travma yaşamış mıydınız ya da bir kaza falan?
39:04Vallahi yani çok küçüktüm.
39:06Şimdi siz hatırlattınız belki de odur.
39:08Çok küçüktüm.
39:09Gün gibi hatırlıyorum.
39:14Dayım daha doğrusu halamın eşi.
39:17Enişte bey yani o zaman bir virajdan dönerken bir kediye çarpmıştı.
39:22O kedinin fırlayışı, sesi vs. beni çok çok rahatsız etmiştir.
39:29Ve de oradan sonra o aracın içinde tabii babam bilmem ne falan hep enişte beye söylenip durdular.
39:35Yani ezmeyebilirdin, çarpmayabilirdin, kötü kullanıyorsa falan diye.
39:39Belki odur bilmiyorum.
39:40Bakın şimdi siz söylediniz benim de aklıma geldi.
39:42Peki kendi hayatınızda, mesleki hayatınızda öğrendiğiniz bilgiler doğrultusunda
39:48hiç başınıza gelebilecek bir olayı engellediğiniz oldu mu?
39:53Yani gündelik hayatta kullandığınız mesleki bilginiz oldu mu bir olaya karşı?
40:02Yani tabii ki imza meselesi.
40:06İmza yazı falan çok dikkat ederim.
40:09Yani kıymetli evraka mesela kendi kalemimle imza atmayı tercih ederim.
40:15Yani günün birinde işte imza taklit edilirse en azından o kalem olup olmadığından yola çıkan bir imza atmak.
40:25Yani en azından o kalem olup olmadığından yola çıkan bir imza atmak.
40:30İmza taklit edilirse en azından o kalem olup olmadığından yola çıkarak bana ait midir değil midir söyleyebilirim.
40:38Veya birine de söyletebilirim.
40:41Onu ben herkese de tavsiye ederim.
40:43Yani böyle çok değerli bir şey imzaladıkları zaman mutlaka kendi kalemleriyle ve değiştirmeyecekleri bir kalemleri olsa iyi olur diye düşünüyorum.
40:53Son olarak bir soru daha sormak istiyorum.
40:55Mesleğinizle ilgili yanlış kanılar var mı?
40:58Var tabii.
40:59Nedir bunlar?
41:00Var tabii.
41:01Yani bu televizyon dizileri ve filmler mesela bizlerin adli tip uzmanlarının polislerin dedeklerinin her şeyi çözebileceğini zannediyor.
41:11Yani her suçun aydınlatılabileceğini zannediyor ki bu doğru değil bu bir.
41:16İkincisi her şeyin çok kısa zamanda olabileceğini zannediyor.
41:20Yani deney analizi saatler içerisinde olmuyor.
41:24Tamam olabilir tabii ki ama normalde rutinde olmuyor bu kadar çabuk.
41:28Artı kriminal laboratuvarda çalışanlar da ölü muayenesi de yapmaz, otopsi de yapmaz.
41:35Yani onlar ancak otopsiden alınan örnekleri diyelim ki bir zehir var mı yok mu diye inceler.
41:44Ama herkeste bir de böyle şey var.
41:47Yani bizim otopsi yaptığımızı zannediyor.
41:49Hayır.
41:50Ayrıca kriminal laboratuvarda çalışan olay yerine de gitmez.
41:54Oraya gidecek olan adli tip uzmanıdır.
41:57Olay yerine keşfe gidecek olan.
41:59Yani böyle bu filmler ve diziler yüzünden tabii ki yüksek topuklar ve de yapılı saçlarla genç ve güzel kadınların etrafta dolaşıp film topladığı zannediliyor ki bu doğru değil.
42:12Diziler demişken peki bu dizilerdeki kriminal vakaların abartıldığını ya da biraz hayal ölüne eklendiğini düşünüyor musunuz?
42:18Evet tabii ki yani şu çok izlenen hala da izlenen kanıtta bile.
42:24Ben de çok severek izliyorum.
42:26Evet kanıtta bile.
42:28Evet deliller doğrudur.
42:30Yani o şeylerle, o tekniklerle, o delilleri incelemek mümkündür.
42:36Öyle vakkalar da vardır ama hiçbir vakka A'dan Z'ye hayatta gerçek olan bir şey değildir.
42:42Ya şüpheli eklenmiştir mesela veyahut da yani hep başka birine şüpheli zannedersiniz.
42:50Olay bir barda geçmiştir ama siz onu bir okulda geçmiş gibi yapmışsınızdır.
42:56Yani hiçbir şey doğru değil.
42:58Çok doğru olan bazı Amerikan dizileri var.
43:01Belgesel niteliğinde çekilmiş olan.
43:04Ama onun dışında geri kalan her şey mesela Bond'slu CSI'de bilmem ne hepsi hayal ürünlüdür.
43:12Kıymetli sohbetiniz için çok teşekkür ediyorum.
43:15Ben teşekkür ederim.
43:16Böyle hayran olduğum bir insanı ağırlamak aynı masada sevgili hocamı ağırlamak çok kıymetlidir.
43:21Televizyonlar da sizi çok özledi.
43:23Buradan size ileteyim.
43:25Çok teşekkür ederim sağ olun.
43:27Ben teşekkür ederim.
43:28Kısacık bir aranın ardından suçluluk psikolojisine dair çok önemli bilgiler aktaracağım.
43:32Lütfen bir yere ayrılmayın.
43:34Suçluluk psikolojisi nedir?
43:36İnsan bu durumun içindeyken neler hisseder?
43:39İnsan zihnini meşgul eden suçluluk düşünceleri bedeni de etkiler mi?
43:44Suçluluk insan ruhunun en ağır yüklerinden biridir.
43:47Sessizce içimize sığar, bilinçaltımızın derinliklerine yerleşir ve yankısını susturamadığımız bir fısıltıya dönüşür.
43:55Ve insan zihninde adeta bir mahkeme gibi işler.
43:58Kişi hem sanık hem yargıç hem de tanık olur.
44:01Vicdanın sorgulayıcı sesi en beklenmedik anlarda duyulur.
44:05Bir rüya, bir koku, bir melodi ya da bir anı bu duyguyu yeniden gün yüzüne çıkarabilir.
44:11Bilinçaltı bastırılan suçluluğu unutmaya izin vermez.
44:15Rüya analizleri ve bilinç dışı düşünceler üzerine yapılan araştırmalar bastırılmış suçluluğun gece kabuslarına ve psikosomatik rahatsızlıklara neden olabileceğini göstermiştir.
44:25Bu duygu bireyin ahlaki benliği ile eylemleri arasındaki çelişkiden doğar.
44:31İnsan değerlerine ters düşen bir davranış sergilediğinde zihni bir uyumsuzluğu fark eder ve onu rahatsız edici bir hisle uyarır.
44:39İlk başta basit bir huzursuzluk gibi görünen suçluluk zamanla obsesif düşüncelerle beslenerek kronik hale gelir.
44:47Bazı insanlar bu duyguyla yüzleşmek yerine bilinç dışı savunma mekanizmalarına başvurur.
44:52İnkar, rasyonalizasyon ya da yansıtma gibi yöntemlerle kendilerini masum gibi göstermeye çalışırlar.
44:59Ancak bilinçaltı bastırılan suçluluğu uzun süre saklayamaz.
45:03Bu duygu farklı biçimlerde yeniden yüzeye çıkar.
45:06Özellikle gece olduğunda suçluluk duygusu karanlıkla birlikte büyür.
45:11Gün içinde meşguliyetlerle ertelenen vicdan muhasebesi sessizliğin içinde daha da belirgin hale gelir.
45:17Bu durum bireyin kalp atışlarını hızlandırabilir, mide kasılmalarına neden olabilir ve uyku bozukluklarına yol açabilir.
45:24Suçluluk yalnızca zihin olarak değil bedeni de etkiler.
45:28Göğüs kafesinde bir ağırlık hissi yaratır.
45:31Sinir sistemini sürekli tetikte tutarak kronik stres hormonlarının salgılanmasına neden olur.
45:37Bazı insanlar bu histen kaçabilmek için kendilerini işkolikliğe, aşırı fedakarlığa veya kendilerini cezalandırıcı davranışlara yöneldi.
45:46Birey suçluluk hissini dengelemek için çeşitli telafi edici davranışlara da başvurabilir.
45:52Kimi daha fazla iyilik yaparak kendini rahatlatmaya çalışırken, kimi de kendisini aşırı eleştirerek suçluluğunun ağırlığını taşımaya çalışır.
46:00Ancak gerçek çözüm yalnızca telafi etmek değil, aynı zamanda kendini affedebilmektir.
46:06Suçluluk duygusuyla sağlıklı bir şekilde yüzleşmek, bireyin kendine karşı şefkat geliştirmesini ve hatalarından ders çıkartmasını gerektirir.
46:16Psikoterapi yaklaşımları özellikle de bilişsel davranışçı terapi ve şefkat odaklı terapi,
46:21bireylerin suçluluklarını anlamlandırmalarına ve daha sağlıklı bir perspektifle ele almalarına yardımcı olabilir.
46:27Sonuç olarak suçluluk hissi kendiliğinden tamamen yok olmaz, yalnızca farklı bir biçime bürünerek varlığını sürdürür.
46:35Kişinin bu duygu karşısında nasıl bir yol izleyeceği, suçlulukla yüzleşme cesaretine ve kendini affedebilme yetisine bağlıdır.
46:42İnsan ancak gerçekten kendisiyle hesaplaştığında ve vicdanın mahkemesinde dürüst bir şekilde hesap verdiğinde özgürleşebilir.
46:50Bugün suçun arka planını, suçlunun psikolojisini ve kriminal vakaları konuştuk.
46:55Unutmayalım, suç sadece mahkeme salonlarında değil, zihinlerde başlar.
47:00Gerçekleri anlamaya, görünmeyeni görmeye devam edeceğiz.
47:04Haftaya yeni bir beyaz sayfa açmak dileğiyle, hoşçakalın.