Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Dünyadaki ortalama sıcaklığın 1.5 santigrat dereceye aştığını ifade ettik.
00:16Tabii dünyadaki sıcaklık artışı her yerde aynı değil.
00:19Yani ekvatordaki bir sıcaklıkla kutup dairesine yakın bir yerdeki sıcaklık artışı değil.
00:24Bir yerde 0.5'lik bir sıcaklık artışı olurken yani ekvator bölgesine doğru kutuplara gittiğinizde bu 7-8 dereceye çıkabilir o fark.
00:33Ya da yükseltiye bağlı olarak da değişir.
00:36Dolayısıyla şunu demeye çalışıyorum.
00:38Yani Cilo dağlarındaki o 4135 metre yükseklikteki o buzulların varlığı maalesef bu göl seviyesinde ya da Türkiye'nin daha alçakta olan kıyı alanlarına göre sıcaklık farkı çok daha yüksek.
00:53Dolayısıyla oradaki erime çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşiyor.
00:56Yani örneğin son 30 yıla baktığınızda alanın yüzde 55 oranında yani 50'den çok fazla kaybettiğini görüyorsunuz buzulların.
01:06İşte geçmişte eski ölçümler var mesela 200 metrelik bir derinlikten söz ediyoruz.
01:11Bugün o derinliğin 50 metrenin çok altına düştüğünü görüyorsunuz.
01:14Kaldı ki bu 50 metrelik derinlik de yani bir kütle salt bir buzul kütlesinden ibaret değil.
01:22O buzulun da önemli bir kısmı iç kısmında erimeler gerçekleşmiş çatlaklar var.
01:28Yani alttan erimeye bağlı olarak işte kanallar tüneller oluşmuş.
01:33Dolayısıyla aslında o duran hala bir kalıntı olarak ortada kalan o buzul da büyük ölçüde tahrip olmuş zarar görmüş.
01:41Yani yüzeyde görünen kısmın altında boşluklar var belki büyük boşluklar var.
01:46Dolayısıyla yani oradaki erimenin şiddeti çok daha yüksek.
01:50Şunu demek isterim.
01:52Oradaki buzullar eğer bir şekilde korunmazsa koruma altına almazsa muhtemelen önümüzdeki bir 20 yıl içerisinde
02:00oranın buzullarının önemli bir kısmı değil belki tamamı ortadan kaybolma riskiyle karşı karşıya.
02:05Dolayısıyla onlar korunmalı.
02:06Onlar birer doğal miras olarak ele alınmalı.
02:09Yani işte Anadolu coğrafyasının en eski kalıntılarından dolayısıyla bu coğrafyaya tanıklık etmiş.
02:17Onların korunabilmesi için orası milli park ilan edildi.
02:20Ancak milli park ilan edilmiş olması şüphesiz önemli ama bununla beraber bir takım koruma tedbirleri alması lazım.
02:27Yani o alan çok aktif insan ziyaretine açık.
02:31Yani insanlar gidiyor kontrolsüz bir şekilde o buzulların üzerinde yürüme gerçekleşiyor.
02:36Tabi bunların hayatı açısından da bir risk bir tehdit aynı zamanda.
02:39Bir defa o alan tamamen insan hareketlerine kapatılmalı.
02:44Yani insanlar o alana gitmemeli.
02:46Tamamen insan aktivitelerine kapatılması gerekiyor.
02:48İkincisi o alanın kesinlikle dünyada örnekleri var.
02:52Yani eğer biz buzulları bir miras olarak görüyor ve gelecek nesillerdeki insanlarımızın da buzul nedir, dağ buzulu nedir merak ettiklerinde ulaşabilecekleri, gözlemleyebilecekleri bir alan bırakmak istiyorsak onları fiziki olarak da korumak zorundayız.
03:10Yani buzulların yüzeyini örten şeyler var, bir takım uygulamalar var.
03:15Dünyada örnekleri var.
03:17Burada da neden olmasın?
03:18Yani bu hakikaten bir doğa harikası.
03:21Çünkü bir miras yani geçmişten kalan bir miras.
03:25Dolayısıyla bunun korunması ve gelecekte işte bizden sonraki nesiller de bu coğrafyada bu buzulların varlığını sadece kitaplardan okumasın, görsellerden takip etmesin.
03:36Özel ilgi duyanlar bizzat gelsin, uzaktan gözlesin, tanıklık etsin.
03:41Dolayısıyla hem insan aktivitelerini kapatarak hem de fiziki olarak o alanı belli uygulamalarla, üstünü örterek yani güneş ışınlarına maruz kalan kısımlarını büyük ölçüde kapatmak suretiyle o erimeyi yavaşlatarak koruyabiliriz.
03:57Çok daha uzun ömürlü hale getirebiliriz.
03:59Belki tamamen ortadan kalkmasını önleyemeyebiliriz.
04:02Ama daha uzun yıllar insanlarımızın görebileceği, dağ buzulunu gözlemleyebileceği, tanıklık edebileceği, deneyimleyebileceği bir alan onlara yaratabiliriz.