Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Biz bir anda Avrupa Birliği, diğer tarafta Amerika Birleşik Devletleri, pek çok tartışma var.
00:05Bu akşam konuğumuz, Cumhurbaşkanı Güvenlik ve Dış Politika Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, hoş geldiniz öncelikle.
00:13Hoş bulduk.
00:14Şimdi tabii bir yandan Amerika Birleşik Devletleri'nin attığı adımlar, diğer tarafta Avrupa Birliği toplantı halindeydi.
00:22Doğal olarak Trump'ın söylemleri, eylemleri, hatta NATO'dan çıkma ihtimali dahil olmak üzere her şey konuşulurken,
00:31transatlantik çöküyor mu gibi bir soru gündeme geldi.
00:35Bugün de toplantı yaptılar, üstelik Türkiye özel bilgilendirilecek ülkeler arasında.
00:40Dolayısıyla gerçekten Amerika, ABD arasında bir kopuş bekliyor musunuz?
00:48Ve bu tartışma biter mi, bir orta yol bulunur mu?
00:52Öncelikle tüm izleyicilerimize iyi akşamlar diliyorum.
00:56Tabii şimdi hatırlarsanız eğer Handan Hanım, seçim dönemi içerisindeki değerlendirmeleri de,
01:03Amerika Birleşik Devletleri'ndeki seçim dönemi içerisinde,
01:05Sayın Trump'ın o zamandan ortaya koymuş olduğu bazı vaatler vardı.
01:12Bu vaatlerden bir tanesi de, biraz evvel sizin de dile getirdiğiniz,
01:16aslında iki ana konu üzerinde gelişiyordu.
01:21Bunlardan bir tanesi, NATO'da külfet paylaşımının daha yaygın olması.
01:28Yani ne demek bu?
01:29Amerika Birleşik Devletleri en çok buradaki maddi katkıyı sağlayan,
01:34gereç anlamında, savunma sanayi ürünleri anlamında katkıyı sağlayan ülke.
01:40Diğer üyeler de daha fazla katkı sağlamalı diye bir söylem vardı.
01:44Ama bu zaten birkaç yıldır devam eden,
01:48hatta Sayın Trump'ın ilk başkanlık döneminde de dile getirilen konulardan biriydi.
01:53Hatta hatırlarsınız belki o zaman Fransa Cumhurbaşkanı Macron'du yanlış hatırlamıyorsam.
01:59NATO'nun beyin ölümü gerçekleşti gibi.
02:02O zaman Sayın Merkel, transatlantik bağlarını korumamız lazım,
02:07üstümüze düşeni daha fazla yapalım diye konuşulurken,
02:10hatta Almanya, savunma sanayisindeki yatırımı buna bir isim de vererek,
02:16bir süreç adı da vererek yeniden gündeme alıp,
02:19100 milyar avro değerinde bir arttırma gitme konusunda karar almıştı.
02:24Yanlış hatırlamıyorsam bugün ya da dün,
02:27yeni kurulacak olan hükümetin Almanya'daki koalisyon hükümetinin ortakları görüşürlerken de,
02:32orada biliyorsunuz bir sınır var.
02:35Yatırım yapma konusunda özellikle savunma sanayi,
02:38onun seçim dönemi içerisinde Sayın Scholz'un önerdiği şekilde
02:43ve ona yakın bir şekilde değiştirilmesi, yükseltilmesi konusunda mutabık kalındı.
02:50Böyle gelişmeler varken aynı zamanda Sayın Trump,
02:53Ukrayna Rusya arasındaki savaşı da bitireceğim sözünü sürekli dile getirmişti.
02:58Bunu da bir vaat olarak söylemişti.
03:00Dolayısıyla buna giden tabii ki bir takım politikalar,
03:04bir takım adımlar, 6 haftayı biraz geçkin süredir
03:09artık görev başında olan yeni Amerika Birleşik Devletleri yönetimi,
03:13bununla alakalı çeşitli arayışlar içerisinde.
03:17Tabii bu sürecin içerisinde aynı zamanda devam ederken,
03:20Suriye'deki gelişmeler, Gazze-İsrail savaşı,
03:25İsrail'in Gazze'ye olan saldırısı ve oradaki bizim soykırım olarak adlandırdığımız
03:30İsrail hükümetinin ortaya koymuş olduğu saldırılar,
03:34bunların hepsini değerlendirdiğiniz zaman,
03:36tabii o vaatlerle yapılmak istenenlerle beraber aynı zamanda bir de dünyanın bir takım
03:42gerçekleri diyelim yani yaşanan olaylar, gerçekler anlamında söylediğim.
03:46Bunlar bir araya gelince tabii çeşitli farklı politikalar,
03:50en yakın zamanda Münih Güvenlik Konferansı'nda
03:53Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı,
03:56Sayın Vence'in ortaya koyduğu bir takım fikirler vardı.
04:00Bunların hepsi külfet paylaşımının aslında daha fazla artması gerektiği.
04:05Mesela külfet paylaşımı yoksa bir kopuşa gider mi?
04:09Söylediklerinden analiz ettiğinizde külfet paylaşımının daha ciddi manada yapılması
04:14ve yükün, tek taraflı olarak çoğunluk yükünün Amerika Birleşik Devletleri'nde olmaması.
04:21Avrupa'daki farklı ülkelere konuşlandırılmış olan savunma kabiliyetleri,
04:26bunların içerisinde çeşitli kıtalar arası füzelerle,
04:30farklı balistik füzeler sistemleri, hava unsurları, yer unsurları…
04:34Örneğin Almanya'da yüksek bir şey vardır.
04:37İskoçya'nın kuzeyindeki deniz üstleri,
04:39farklı ülkelerde yine olan, İtalya'da olan mesela NATO üssü gibi…
04:45Buradaki ana yükün Amerika Birleşik Devletleri tarafından değil de,
04:50tüm ortaklar tarafından, ittifak üyeleri tarafından daha yoğun bir şekilde paylaşılması.
04:57Benim okuduğum, benim gördüğüm bu.
05:00Peki bir yandan da Avrupa ordusu gündemdeki, daha önce de konuşulmuştu.
05:04800 milyar gibi bir euroluk rakamdan bahsediliyor.
05:09Şimdi Türkiye'ye yönelik bir teklif olur mu?
05:12Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ile bu noktadayken,
05:16Türkiye'nin üyelik sürecinde bir hızlanma bekliyor musunuz?
05:20Yoksa Avrupa, kare gücünü ya da ordusunu Türkiye'siz oluşturabilir mi?
05:25Şimdi biliyorsunuz 17 Aralık tarihinde,
05:28Sayın von der Leyen yeni göreve başladığının 7. günü,
05:32Sayın Cumhurbaşkanımızı ziyaret etmek üzere Ankara'ya geldi.
05:36Bir çalışma ziyareti yapıldı.
05:38Suriye olaylarının çok yeni bir gelişimi içerisindeyken daha o zaman.
05:44Bununla beraber tabi şu anda Ukrayna'daki ne olacak sorusu,
05:48yani savaş ateşkes olacak mı?
05:51Barışın ulaşılması mümkün mü bir anlaşma orada imzalanacak mı?
05:56Onun şartları neler olacak?
05:57Bunun içerisinde tabi Ukrayna'nın hep dile getirdiği,
06:00bir takım güvenlik garantileri konusu oluyor.
06:03Buna baktığınız zaman tabi NATO'nun en büyük ikinci ordusu Türkiye.
06:08Birinci ordusu Amerika Birleşik Devletleri.
06:10Boyut açısından baktığımızda Türkiye'de ikinci.
06:13Ve bölgemizde stratejik olarak konumlanmış olduğumuz coğrafi konum.
06:18Ve aynı zamanda Türkiye'nin siyasi ve güvenlik politikaları açısından konu durumu.
06:25Türkiye'siz bir Avrupa, bunu Avrupa Birliği olarak değil de Avrupa olarak düşündüğümüz gerekir.
06:31Tabi sizin de dediğiniz gibi orada Avrupa Birliği'ni çeşitli ülkelerin başında olan
06:36hükümet ve devlet başkanlarının bir takım söylemleri oluyor.
06:38Ama bu Avrupa olarak düşünmek lazım bunu.
06:41Çünkü biz Avrupa'nın bir parçası olarak güvenliğin temel unsurlarından birisiyiz.
06:48Türkiye'siz bir Avrupa güvenliğini düşünmek pek mümkün değil.
06:52Bunu zaten Sayın Cumhurbaşkanımız da, Dışişleri Bakanımız da çeşitli toplantılarda dile getirdiler.
06:58Cumhurbaşkanımız çok net bir şekilde yakın zamanda açık açık dile getirdi.
07:03Dolayısıyla tabi ki bir takım arayışlar var ama Türkiye'nin bu anlamda bu bir pazarlık değil.
07:11Bu bir gerçek.
07:12Avrupa'nın güvenliğinin sağlanması Türkiye'nin varlığı olmaksızın mümkün değil.
07:17Ama Türkiye burada ne katkı sunabilecek, ne katkı sunabilir, ne katkı vermeye hazır.
07:23Orada tabi ki bizim Avrupa'nın içerisindeki Avrupa Birliği, Avrupa Katası genel anlamdaki durumumuzda tabi ki gündem konusu olacak.
07:33Yani Türkiye'ye bir katkı verirken bir yandan da Avrupa Birliği'nin de Türkiye'ye bir kapı aralaması gerekiyor. Doğru mu?
07:39Avrupa Birliği'nin bir kapı aralaması gerekiyor demeyelim.
07:42Avrupa Birliği'nin zaten 2019'dan beri Türkiye'ye karşı aslında defakto olarak durdurduğu müzakere sürecinin o zaman alınan kararları artık o kararları kaldırıp
07:54Türkiye'yle yeniden ta eski bir zamandaki akamete uğrayan süreç sayın Sarkozy zamanında başlamıştı o sorunlu süreçler diyelim.
08:06Bunu kaldırıp artık Türkiye'yle göz seviyesinde doğrudan bir müzakere sürecinin yürümesi lazım.
08:14Bunun emareleri var mı? Var.
08:16Çünkü özellikle 2023'den sonra, seçimden sonra yeni hükümetimizin kurulması sonrası çok yoğun bir trafik başladı.
08:28Yani kurumlarımız arasında, bakanlıklar arasında bu anlamda olumluya yönlenmeye çalışılan, olumlu yönde ilerletilmeye gayret edilen bir takım temaslar ve adımlar atılmaya çalışılıyor.
08:44Önümüzdeki zamanda yanlış hatırlamıyorsam yakın zamanda artık ticari bir takım konular ve başlıklar üzerinde tekrar işbirlikleri, toplantıların başlaması söz konusu.
08:55Herhalde ticariyle başlayacak ama bir yandan da tabii Avrupa Birliği'nin bazı kuralları var.
08:59Bunların başında da demokratikleşme konusundaki hassasiyetleri geliyor.
09:03Her ne kadar kendileri bunu farklı şekilde de zaman zaman uygulayabiliyor olsalar da.
09:08Ama kriterler kriterler.
09:10Dolayısıyla Türkiye yeniden kriter gündemine dönmeye hazır mı?
09:14Demokratikleşme yolunda.
09:16Şimdi sürece baktığınız zaman özellikle Ukrayna Rusya Savaşı, daha sonra Gazze'de bir yılı aşkın süredir devam eden soykırım,
09:29İsrail hükümetinin oraya yapmış olduğu bu saldırılar ve bu saldırıların cereyan ettiği zamanda ki aynı şekilde Ukrayna cephesinden de baktığınızda
09:41dünyanın uluslararası toplumun buna olan tepkisi açıklamaları değerlendirdiğinizde
09:47bugün sayın cumhurbaşkanımızın yıllar önce dünya beşten büyüktür söyleminin aslında ne anlama geldiğini bire bir yaşamış olduk.