Başta Suriye olmak üzere bölgede baş döndüren gelişmeler yaşanırken, Türkiye diplomasi trafiğinin merkezi oldu. İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Majd Tahteravançi Ankara'daydı. Kritik temasları öncesinde CNN TÜRK'ün sorularını yanıtladı. Muhabirimiz Ece Altuğ'un özel röportajını, Kameraman Mustafa Barış Tan ve Melih Baytürk görüntüledi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Türkiye ve bölgesinde sıcak gelişmeler var. Tam da böylesine bir dönemde Ankara peş peşe kritik isimleri ağırlıyor.
00:08O isimlerden birisi de İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecit Tahterevancı.
00:13Kendisi Ankara'da temasları öncesinde. Yayın konuğumuz Sayın Tahterevancı, TNN Türk'e hoş geldiniz.
00:19Haydi memnun.
00:20Suriye'deki gelişmelerle başlayalım istiyoruz.
00:23Esad, daha doğrusu Bağız rejiminin 61 yıllık devrilmesinin ardından Suriye'de yeni geçiş sürecini nasıl değerlendiriyorsunuz?
00:32İran'ın Esad'a verdiği destek, İran-Suriye ilişkilerinin geleceğini nasıl etkiler?
00:41Biz o dönemde Suriye'de, o dönemki devletin daveti üzerine orada ve müsteşarlık seviyesinde bulunuyorduk.
00:48O zaman terörizmle mücadele ve DAEŞ'le mücadele için orada bulunuyorduk.
00:52Ve şimdi herkes görüyor, DAEŞ'in Suriye'de ve Irak'taki yaptığı vahşi eylemlerden sonra ne kadar etkiliydi bizim orada bulunmamız.
01:00Şimdi Suriye'de yeni bir hükümet iş başındadır ve Suriye halkının kendi geleceğine karar vermesinden yanayız.
01:06Orada nasıl bir hükümet istiyorlarsa, aynı şekilde Suriye'nin toprak bütünlüğüne saygı duyulması gerektiğine inanıyoruz.
01:13Ve diğer ülkelerin orada müdahale etmemesi gerektiğine, orada Suriye halkı yapacağı bir seçimde nasıl bir hükümet istiyor, onun kendileri karar vermeleri gerekiyor.
01:23Suriye halkı nasıl bir karar verirse versin, bizim tarafımızdan saygı duyulacaktır.
01:31Peki yeni yönetimle hiç temasa geçtiniz mi, bir görüşme planlıyor musunuz?
01:35Direkt bir temasımız olmadı ama Suriye'deki yeni hükümet bizim bakış açımızdan ve düşüncelerimizden haberdardır ve uygun zamanda direkt bir temas da kurabiliriz.
01:48İran'ın bölgede güç kaybettiğine dair yorumlar var, siz bu yorumlara ne dersiniz?
01:53İran'ın gücünün zayıflaması doğru değildir ve İran'ın oradaki savunma gücü, İran'ın sözünün geçerliliği bölgede ve aynı şekilde İran'ın gücünün nedeni bellidir.
02:07Biz bu değerlendirmeyi doğru görmüyoruz.
02:10Bölgenin son yüzyıl içerisinde Batı Asya'nın gördüğü olaylar, Batı Asya'da olan olaylara aşina olan kişiler şunu bilirler ki bir tane bir iniş çıkışta veya bir olayla konuyu değerlendirmek doğru değildir.
02:23Esad rejiminin düşmesinin ardından İran basınında Türkiye'ye yönelik suçlayıcı haber ve yorumlara yer verildiğini görüyoruz.
02:31Bu eleştiriler İran'ın resmi görüşünü yansıtıyor mu?
02:35İran'ın Türkiye'ye, dost ve kardeş ülke Türkiye'ye bakış açısı tamamıyla belli ve herkesce bilinen bir şeydir.
02:45İran ve Türkiye'nin çok uzun geçmişe dayalı ilişkileri vardır.
02:49Tarihi, kültürel, medeniyet açısından, ekonomik açısından Türkiye ve İran her alanda dostane, samimi ve yakın ilişkiye sahiptir.
02:58Ve herhangi bir olayın bu derin ilişkilere etkisinin olması mümkün değil.
03:02İran ve Türkiye halklarının ilişkileri o kadar derin ve o kadar güçlüdür ki böyle bir olaylarla herhangi bir şekilde sarsılması mümkün değildir.
03:11Tabi toplumda çok seslilik, İran toplumunda da çok seslilikten dolayı bazı basın organları ve gayri resmi organlar, devlet dışında gayri resmi organlar fikirlerini beyan ediyorlar.
03:23Ama bunlar İran'ın resmi düşünceleri değildir.
03:26Aynı şekilde biz burada basında da İran hükümetine karşı bazı eleştirilere şahit oluyoruz.
03:32Demin aslında benim söylemek istediğim İran'da da yine basının hükümet eleştirilerine şahitiz.
03:38Aynı şekilde Türkiye'de de yine hükümetten eleştiriler söz konusu olabiliyor.
03:43Ama iki ülke ilişkileri o kadar güçlüdür ki resmi makamların kararları doğrultusunda ilişkilerin en iyi şekilde ilerletilmesinden yanıdır.
03:52Ankara'da temaslarınız olacak, muhataplarınızı özellikle Suriye konusunda hangi mesajlara vereceksiniz?
04:02Bizim mesajımız dostluk mesajıdır.
04:04Biz ve Türkiye sadece iki alanda değil, bütün diğer alanlarda ekonomi, kültürel, siyasi ve diğer alanlarda ilişkilerimizi geliştirmekten yanayız.
04:14İran ve Türkiye bölgenin iki tane büyük ülkesi olarak çeşitli alanlarda ve çeşitli düzeylerde işbirliklerini devam etmeleri ve bu doğrultuda beraber çalışmaya her zaman hazır olduğunu belirtiriz.
04:25Cumhurbaşkanı Sayın Pezeşkian da komşularla Türkiye ile dostluğun geliştirilmesine yönelik bir anlayışı olduğunu biliyoruz.
04:31Bu bağlamda önümüzdeki dönemde Türkiye-İran ilişkilerinin seyrinde ne gibi değişiklikler olabilir?
04:39Hangi alanlarda daha fazla aktif olabiliriz, daha fazla faaliyet gösterebiliriz, daha fazla ilişkilerimizi geliştirebiliriz?
04:49Ekonomi bunların en başında geliyor ve biz şuna inanıyoruz ki iki komşu ülke bu alanda çok iyi işler yapabilirler.
04:56Bakanların ziyaretleri, çeşitli alanlarda ilişkilerimizi geliştirmeye yardımcı olabiliriz.
05:01Umarız yakın bir zamanda Sayın Erdoğan da İran'ı ziyarette bulunurlar.
05:06Üst düzey bir istişarelerle ilişkilerini değerlendirmeleri ve nasıl birbirlerine yarar sağlamaları ve nasıl yeni ilişki imkanlarını kurmaları ve geliştirmeleri konusunda görüşmeler yapıyorlar.
05:18İran'da terör örgütü PKK bağlantılı grupların olduğuna dair bilgiler, değerlendirmeler var.
05:24Sorumuş olacak İran topraklarında PKK bağlantılı gruplar var mı ve bu gruplarla mücadelede hangi adımlar atıyorsunuz?
05:33Her şeyden önce şunu söylemem gerekiyor, Türkiye'nin güvenliği İran'ın güvenliğidir.
05:43Biz hiçbir şekilde Türkiye'nin güvenliğine herhangi bir halel gelmesini istemeyiz, izin vermeyiz.
05:49Bu doğrusuda da bayağı çaba harcıyoruz ki böyle bir halel gelmesin Türkiye'nin güvenliğine.
05:55Çeşitli alanlarda güvenlik birimlerimiz birbirleriyle görüşmelerine devam ediyorlar düzenli bir şekilde ve gerekli olan konuları gündeme getirip gerekli kararlar veriyorlar.
06:05Biz kesinlikle PKK veya onun bağlantısı olan grupların İran'da varlığını kabul etmiyoruz ve bunu reddediyoruz.
06:12Bu doğrultuda Türkiye'deki dostlarımız da bizim bu bakış açımızdan haberdarlar ve bu dediklerimizi biliyorlar.
06:19Haberleri vardır, bir ülke olarak son 45-46 yıl içerisinde terörizmle mücadelede çok büyük zararlar görmüştür ve bu doğrultuda mücadele ederek şehitler çok sayıda şehit vermiştir.
06:31Terörizmin komşu ülkemize zarar vermesini kabul etmemiz mümkün değildir.
06:36İran Türkiye için doğalgazda önemli bir tedarikçi ancak İran'da doğalgaz kıtlığı yaşandığı yönünde haberler var hatta ithal edebileceği de yine konuşuluyor.
06:46Bu noktada son durum nedir ve Türkiye ile mevcut anlaşmalar bu durumdan etkilenir mi?
06:52Türkiye ile 25 yıllık gaz ihracatı anlaşmamız vardır ki bunun artık sonuna gelmişiz ve şu an bu anlaşmayı yenilemek için müzakereler devam ediyor.
07:06Türkiye'ye ve herhangi bir ülkeye bir taahhütümüz varsa onu yerine getiriyoruz.
07:11Belki bazen bazı teknik nedenlerden dolayı gaz ihracatında kesintiler olabilir ama biz her zaman verdiğimiz taahhütleri yerine getirmekten yanayız ve aynı şekilde doğalgaz ihracı ile ilgili Türkiye'deki dostlarımızla ilgili yeni bir anlaşmaya varmaktan yanayız.
07:28Türkiye ve Irak kalkınma yolu projesi için hazırlıklarınız sürdürüyor. Bir yandan bölge ülkelerin arasında bağlantısallığı artıracak Zengezur projesi var, Zengezur hattı var. Siz bu projelere dahil olmayı düşünür müsünüz?
07:42Biz şuna inanıyoruz, bölgeler özellikle komşumuz olan bölgeler bağlantı yollarının çeşitlendirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bağlantı yollarını çeşitlendirerek daha çok birbirimize yarar sağlayabiliriz ama aynı anda da çok önemli bir noktaya da vurguda bulunuyoruz.
08:00Herhangi bir bağlantı yolu söz konusu olduğunda bölgede herhangi bir jeopolitik değişikliğe neden olmamalı. Bölge ülkelerinin hakimiyetine de saygı duyulması gerekiyor.
08:10Bir diğer sorun, Sayın Tahterevancı 20 Ocak'ta ikinci kez başkanlık koltuğuna oturan Donald Trump'ın Beyaz Saray'da ilk ağırlayacağı liderde İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu olacak.
08:22İsrail medyasına da şöyle haberler yansıdı, İran'a karşı ortak bir operasyonun görüşülebileceği iddiası vardı. Sizin bu senaryolara yanıtınız, yorumunuz ne olur ve yeni dönemde ABD ile ilişkilerinizden beklentileriniz neler?
08:39Bu konuda Netanyahu, Orta Doğu ve Batı Asya'da karışıklık yaratmak istiyor. Bu konuda hiç kimsenin şüphesi yoktur. Bir hükümet ki son bir buçuk yıl içerisinde Filistin halkına, Gazze halkına, Lübnan halkına cinayetler işlemiştir.
08:57Diğerlerinde ayağını bu konuya çekmesi herhangi bir şekilde tuhaf karşılanmamalıdır. Yani Netanyahu, ABD'nin parasal desteğiyle Batı Asya'da savaş ve kargaşa yaratmak için kendinde beis görmüyor. Bunu yapmak için hazır olduğunu da düşünüyorum.
09:13Ama İran'a karşı herhangi bir askeri operasyon düşüncesi içindeyse eğer, hatta düşünmeden önce bile bu planı, onun sonuçlarını ve getirilerini de düşünmesi gerekiyor. Onlar İran'ın savunma kapasitesine aşina ve biliyorlar ki her türlü maceraya giriştikleri zaman cevap alacaklardır.
09:32Gazze ve Lübnan'a bakacak olursak orada ateşkes devam ediyor ama bir yandan hem ABD hem de İsrail'den gelen açıklamalar var ki endişe yarattığı da ifade ediliyor. Bu noktada özellikle öngörünüz ya da kırmızı çizgileriniz nedir?
09:46Bazı yeni maceralara girişmek için eğer çabalar varsa buna karşı konulması gerekiyor ve Gazze'de ateşkesin devam etmesi gerekiyor. Lübnan'da da şimdi ateşkes vardır ama defalarca bu ateşkesin bozulduğuna şahit oluyoruz.
10:04Hala da Lübnan'ın güneyi bir bölümleri işgal altındadır ve uluslararası toplumun hem Gazze'de hem Lübnan'da ateşkesin devam etmesi ve İsrail'in herhangi bir şekilde maceraya girişmesine karşı durması gerekiyor.
10:187 Ekim'de başlayan gelişmeler neticesinde İsrail'in Hezbollah'a ciddi bir şekilde zarar verdiği iddia ediliyor. Direniş aksi kırıldı mı? Ne dersiniz?
10:29İsrail'in Gazze'de ve Lübnan'da cinayetler işlediği ve direniş güçlerine darbe vurduğu bir gerçektir. Ama acaba direniş ekseni zayıfladı mı? Bu doğru değildir. Önce bakmamız lazım.
10:44Aslında direnişin merkezi veya üstü neresidir? Filistin'de halkın düşüncesi ve psikolojisidir. Lübnan'da da Lübnan halkının işgale karşı bakış açısı ve duruşudur.
10:55O yüzden direnişin zayıfladığını söylememiz bu doğru değildir. Ve herhangi bir darbe ile de bu psikoloji ve halkın bakış açısının zayıflaması söz konusu değildir. İşgal devam ettiği sürece direniş de devam eder.
11:07Evet, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Tahterevancı sorularımızı yanıtladı. Hem Suriye hem de Türkiye ilişkilerine varana kadar pek çok başlıkta merak ettiklerimizi yönelttik kendisine diyelim. Yayınımızı burada noktalayalım.