Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler 5 Kasım'da yapılan seçimlerle birlikte Donald Trump ikinci kez ABD Başkanı olma şansını yakaladı.
00:23Bugün de yemin töreni olacak sizlerle belki de bu programın buluştuğu saatlerde Trump yemin töreninin sonuna gelmiş olacak ve Trump'ın neler yapacağına ilişkinde kaygıları önümüzdeki günlerde izlemeye yorumlamaya devam edeceğiz.
00:37Şimdi söz konusu Donald Trump olduğunda bir eski şiddetten ve tecavüzden de hüküm giymiş bir isim olduğunu da vurgulayarak söylüyorum bir nevi şahsına münhasır bir karakter söylemleriyle, eylemleriyle, yaptıklarıyla ve yapmayı vaat ettikleriyle aslında çokça konuşuluyor.
00:54Trump göreve geldiği andan itibaren ilginç girişimlerde bulunacağı söyleniyor.
00:59Yazarımız Ergin Yıldızoğlu da aslında seçimlerden bu yana Trump'a ilişkin ABD ve Avrupa'da faşizm korkusuna ilişkin çokça yazdı ve bu programlarda da konuştuk.
01:10Bugün de konuşacağız. Kendisi bizimle birlikte. Ergin Bey hoş geldiniz.
01:14Hoş bulduk buyurun.
01:16Efendim şimdi aslında bugünkü yazınızda da bu konulara değindiniz.
01:20Biraz da yazının ağırlık merkezi şuydu, benim ölçtüğüm. Bir faşizmle dirsek temasında bulunan bir teknoloji devlerinin isimlerinin de bir nevi performatif erkeklik gibi bir performatif erkeklik sergilediğinden söz ettiniz.
01:40O kavramı biraz ben açıklamanızı ve açmanızı isteyeceğim sizden ilk olarak.
01:44Peki ilk önce erkeklik taklidi yaptıklarını söylüyorum. Söylemek istiyorum bir taraftan.
01:52Sağdan soldan özellikle sağ kültürden toparlanmış erkeklik imajlarını hiç aslında o güne kadar edinmemiş oldukları halde kullanmaya çalışıyorlar şimdi.
02:06Ve böylece faşizmin önemli özelliklerinden bir tanesi yani erkek egemenliği, erkek fantazileri kısmını üretmeye başlıyorlar yeniden.
02:20Şimdi bu MAGA hareketinde bu var. MAGA hareketinin yani Amerika'yı tekrar büyük yapalım diyen faşist hareketin içinde zaten bir erkek kültürü var.
02:30Silaha dayanan, kadınların haplarını sınırlayan, kürtaj konusunda önemli yolcu da engellemeye çalışan ve tabi ki bunların hepsinin kaynağında götürüp dini metinlere dayatmaya çalışan bir erkek kültürü var.
02:48Bunun büyük bir kısmı aynı zamanda geleneksel erkek eğilimleriyle de uyumlu.
02:58İşte örnek olarak Cowboy filmlerini düşünürseniz orada böyle katı ama çok ciddi disiplinli, işte çok nasıl söyleyeyim ilkeli, taviz vermeyen, evet bireycidir ama korumacıdır aynı zamanda zayıfları korumaya çalışır.
03:16Böyle bir feodal özelliklerle taşıyan bir erkek tipi ya da Amerika'nın kültüründe bir sınır kültürü yani genişlemekte olan sınırlarda yaşayan insanların zor yaşam içinde geliştikleri bir kültürle ilişkili.
03:34Bugün şimdi bunu tekrarlamaya başlayanların bununla bir alakası yok. Yani şimdi Zuckerberg erkek kültürünün ne kadar önemli olduğunu keşfetmeye yeni başlamış.
03:48Diyor ki ben savaş sporlarını yapmaya başladım. Savaş sporlarını yapmaya başlayınca fark ettim ki erkeklikte bir takım erdemler var. Bu erkeklik erdemlerin de şirket ortamına biraz daha fazla sokmakta bir mahsuru yok hatta faydalı diyor.
04:14Şimdi bunlar bu örnekleri arttırmak mümkün. İşte bask ortalıkta çok özel bir kompüter oyununun dünya altıncısı olduğunu iddia ediyor. Sonra birileri çıkıp dediler ki yok sen aslında hile yapıyorsun burada yanında daha iyi oynayan birilerini kullandırıyorsun öyle kazanıyorsun.
04:36İşte genç delikanlıların oynadığı bir oyunda dünya altıncısı olmaya çalışıyor olduğunu iddia eden bir adam var karşımızda. Böyle bir garip garip bir durum var.
04:48Tabii ki bunu benim vurgulamamın sebebi şu. Faşist kültür imajlara ve de siyasetin estetize edilmesine yani bedenle ilişkilendirilmesine çok dayanır.
05:04Bu kesim bunu bir şekilde benimsemeye başlayan çok büyük bir sermaye kesimi bunlar. Sayıları az belki ama işte borsadaki etkilerine baktığımız zaman da Amerikan kapitalizmi içindeki yerlerine baktığımız zaman çok güçlü gruplar bunlar.
05:23Evet. Sayın Yıldızoğlu aslında şimdi ilk baştan itibaren Trump'ın seçim kampanyasında ve sonra kazandıktan sonra da yanında gördüğümüz bir isim var Elon Musk hatta kendisi için Amerika'nın gölge bakanı bile dendi.
05:36Neler yapacağı Trump'la birlikte neler yapacağı çok merak konusu. Ben de geçtiğimiz günlerde şöyle bir tweet attığını gördüm bu arada. MAGA hareketi diyoruz ya MEGA şeklinde yazmıştı ve Make Europe Great Again şeklinde açılımının olduğunu söylemişti.
05:51Hem ABD hem de Avrupa için bu ekranlarda söylediğim gibi sıkça bir faşizm tehlikesi mi var diye konuştuk. O yüzden yine konuşalım. Trump bu yakınındaki Elon Musk ve diğer isimlerle ne yapmayı planlıyor?
06:04Şimdi Trump'ın şu anda iktidara gelirken beraberinde getirdiği ekibe ve buna bağlı olarak Muhafazakar Parti'nin Cumhuriyetçi Parti'nin yapısına baktığımızda aslında Trump da birleşiyor gözükmesine rağmen birbiriyle rekabet halinde olan çatışmakta olan çok fazla fraksiyon var burada.
06:27Mesela örnek olarak verirsen bir taraftan çok büyük şirketler yani Elon Musk ve Silikon Vadisi'den gelen şirketler ve aynı zamanda bunlarla beraber ilişkisinde olan savunma sanayi çünkü artık teknoloji savunma sanayi ile iç içe geçmiş bir sektör.
06:47Wall Street yani borsada da görmek mümkün bunların hepsi bunların uluslararası ilişkilere işte bunların göçmenlik sorunlarına yaklaşımları kendi çıkarları açısından göçmen getirmeye ve bu göçmenleri kullanmaya dünyanın her tarafından da kendilerine en uygun göçmenleri getirmeye yönelik.
07:12Bu tabi ki aynı zamanda düşünürseniz bir başka tür emperyaz meyifi işaret ediyor.
07:18Örneğin Hindistan'dan matematikçi bilgisayarcı getiriyorlar doktor çok fazla doktor getiriyorlar hemşire getiriyorlar ama şöyle getiriyorlar bunu bütün bunları yetiştirme maliyetini Hindistan üstlenmiş oluyor ortaya kullanılacak mal çıkıyor.
07:37Bunlar malı malı kendilerine hiçbir maliyeti kendilerine hiçbir mal olmayan maliyeti sıfır olan doktoru alıp getiriyorlar.
07:45Dolayısıyla bir Hintli dışişleri bakanı söylemişti eskiden bizden ham pamuğumuzu alıp götürüyordunuz şimdi beyinleri alıp götürüyorsunuz.
07:56Dolayısıyla bu da bir sömürgeci yaklaşım.
07:58Bunun karşısında MAGA denen yani esas faşist hareketin popüler tabanın ise göçmenlik konusunda başka bir tutumu var.
08:08Ki bu tutumu sade ırkçılıktan değil aynı zamanda yerleşmiş olan Latin Amerikalıların hatta siyahların da yoksul kesiminin benimsediğini görmek mümkün.
08:20Daha fazla istemiyoruz diyorlar.
08:22Daha fazla gelmesin hatta işte şu ana kadar izinsiz çalışanlar da gitsin.
08:30Burada bu sefer tarım kesiminin şeyi girmeye başlıyor.
08:34Çünkü bunlar o izinsiz çalışanlar aslında çok ucuza köle fiyatına tarımda çalışan insanların önemli bir kısmı inşaatta çalışan insanları oluşturuyorlar.
08:44Bu anlamda mesela bir başka çelişki çok kritik eyaletler var.
08:53Rahatlıkla demokratlardan cumhuriyetçilere, cumhuriyetçilere demokratlara kayan eyaletler var.
08:59Bu eyaletlerin valileri ya da yöneticileri, Cumhuriyetçi Parti'den yöneticileri bu kadar sağ kaymaya karşı direnmek istiyorlar.
09:10Çünkü biraz fazla sağ kayarlarsa bir dahaki seçimlerde demokratlara aldıkları oyların demokratlara geri dönmesinden ve dolayısıyla seçimleri kaybetmiş olmaktan korkuyorlar.
09:20Dolayısıyla bir acayip bir yamalı bohça var karşımızda.
09:25Trump üzerinden birleşmekte birleşmeyi becermiş bir grup ama Trump kararlar almaya başladıktan sonra ne tarafa doğru ilerleyecek ben bilemiyorum zor ama.
09:39Belki de bahsettiğiniz şey biraz da popülist siyasetle birlikte default gelen bir şey de olabilir.
09:49Lider etrafında farklı görüşmenin birleşmesi ama şimdi Trump'ın alacağı kararları da aslında konuşalım.
09:56Kararlar alındıkça belki o kesimlerden bazıları memnun olacak ya da olmayacak.
10:00Trump'ın bugün yemin töreninden hemen sonra 200'ü aşan bir dizi kararname yayınlayacağı söyleniyor.
10:08Özellikle işte az önce konuştuğumuz bu göç meselesi ile ilgili vesaire.
10:12Beklentiler hangi yönde?
10:14Trump bugünden itibaren en elzem şekilde hangi kararları hangi politikaları uygulamaya hayata geçirmeye başlayacak?
10:21Şimdi hatırlarsanız şöyle bir şey söylüyordu kendisine sormuşlardı.
10:26Sizin için diktatör olacak diyorlar.
10:28Diktatör olacak mısınız diye.
10:30Bir günlüğüne diktatör olacağım ben diyordu.
10:34Yani şöyle söylüyor ben bütün yapacağım yapacaklarımı bir güne sığdıracağım.
10:39En azından çok büyük bir kısmını bir güne sığdıracağım.
10:43Ve o gün bittiği zaman da önemli değişiklikler olmuş olacak.
10:47Bugün mesela dün yaptığı bir konuşmada sağduyuyla devrim yapacağım.
10:53Yapacağız diyor.
10:55Şimdi sağduyuyla devrim yapacağız demek aslında en düşük ortak faydayı dayatacağız herkese.
11:00Demek aslında ideolojik olarak.
11:03Nedir bu?
11:04Milliyetçilik, ırkçılık işte ondan sonra devlet harcamaları yapmasın.
11:09Liberalizmin çeşitli düşünceleri son 30 yılda yerleşmiş.
11:13Bunlar en düşük ortak faydayı oluşturuyor bir sürü sınıflar arasında.
11:17Bunun yanı sıra önemli yapması gereken bir iş bu hani derin devlet diyorlar ya devlet bürokrasisi esas olarak devleti yöneten kesim.
11:28Bu kesimi yeniden şekillendirmesi gerekiyor.
11:32Yani dengeleme ve kontrol etme araçlarının yani güçler ayrılığının etkisini kırması gerekiyor.
11:40Çünkü devlet başkanının neredeyse kral konumuna gelmesini istiyor.
11:48Bir karar verdiği zaman kimse bunun karşısında durmaması gerekiyor.
11:52Bana çok tanıdık geldim.
11:56Evet maalesef maalesef.
11:58Bugün alacağı kararların içinde büyük ölçüde şey olacak atamalar olacak diye düşünüyorum.
12:06200 daha dediğine göre önemli atamalar olacak herhalde.
12:10Bu atamalarda da şöyle bir kısa ve orta vadeyi düşünebiliriz.
12:15Eğer hesapları istediklerini yapabilirlerse Trump ve Trump'ı yönetmeye çalışan faşist ekibin istediklerini yapmayı başarması halinde 5000 ila 15000 yeni kadrodan bahsediliyor.
12:31Yetiştirilmiş deniyor bunlar son yıllarda.
12:34Bunların en büyük özelliği Trump'a sadakatlerini beyan ederek görevlerine geliyor olacaklar.
12:44Ve bu sadakati paylaşmayanları da geldikleri yerden de temizleyecekler.
12:49Böylece bize de yine çok tanıdık gelen bir şey devlet başkanını birleştirmeye, tek yapmaya yönelik.
12:59Bu tabii ki bu da faşizmin özelliklerinden bir tanesi.
13:03Bu anlamda benim kaygım yani bunun bir süredir uygulandığım kaygım faşist hareketinin en kritik noktası devlete eriştiği nokta.
13:12Devleti şekillendirme şansına ulaştığı nokta.
13:17Şimdi Amerika'da faşist hareket hem de büyük sermayenin doğrudan müdahalesiyle birlikte devlete erişmiş ve devleti yeniden şekillendirecek kararları alabilecek duruma gelmiş.
13:33Buradan ileri tarafa doğru gider bilmek zor.
13:38Aslında son olarak ben de o konuyu yeniden konuşmak istiyorum.
13:42Dediğim gibi sıkça konuştuk bu konuları ama bütün dünyaya böyle baktığımızda belki ülkemizi de içine dahil ederek sağ popülist siyasetin artık bir zirve yaptığını,
13:52bütün ülkelerde bir yükselişe geçtiğini söyleyebiliriz.
13:55Siz buna süreç olarak faşizm diyorsunuz.
13:57Bizi en nihayetinde faşizme götürecek yolun, taşların çok iyi dizilmesiyle alakalı belki bu.
14:03Ama tam anlamıyla belki burada Kuzey Kore'yi, Rusya'yı falan ayırarak soruyorum.
14:08Tam anlamıyla bir faşist yönetim, Trump gibi birinin bile mevcut konjonktürde ABD'de öyle bir yönetim uygulaması ya da Almanya'da konuşuyoruz,
14:18Fransa'da, İngiltere'de vs. Bunun hayata geçmesi böyle baktığınızda süreçte çok da yakın duruyor mu?
14:26Şimdi şöyle ölçüleri biraz değiştirmek gerekiyor.
14:33Çünkü 1920'lerin, 30'ların kapitalizmi ve 30'ların dünyası ve teknolojik düzeyi bugüne göre çok geriydi.
14:42Örneğin işte sokakları kontrol etmek için siyah ve kahverengi üniformalara, gömleklere ihtiyacınız vardı.
14:50Bugün insanları kontrol etmek için çok enteresan ve etkin araçlara sahipsiniz ve bunlar şiddet içermiyor.
15:02İşte X ya da eski Twitter bunlardan bir tanesi.
15:06Yani sosyal medyada bunun üzerine artık yazılan kitaplar herhalde kendi başlarında bir kütüphane oluştururlar.
15:14İnsanların arzularının, beklentilerinin, siyasi eğilimlerinin nasıl şekillendirildiğini, hangi teknikler kullanıldığını,
15:22hadi algoritmalarla yönetildiğini üzerine çok malzeme var.
15:26Bu anlamda klasik başında beklediğimiz kontrol mekanizmasını beklememeniz lazım. Başka şeyler oluyor.
15:33Bugün Amerika'da basın özgürlüğü konuşuluyor.
15:40İnsanlar korkuyorlar.
15:42Trump'da söylüyor, hapse atacağını da atmaktan bahsediyor.
15:45Zuckerberg için bir gazeteci sordu Trump'a, sizin hapse atma tehdidinizden korktuğu için mi size yaklaştı dedi.
15:56Trump gayet sakin olabilir dedi.
15:59Hayır öyle bir şey yok, ne alakası var. Ben hiç kimseyi hapse atmakla tehdit etmedim demedi.
16:07Amerika gibi liberal demokrasinin kalesi, bildiğimiz anlamda en ileri kapitalizmin siyasi görüntülerinin yer aldığı yerde
16:18basın özgürlüğü bu şekilde konuşuluyorsa eğer, zaten kontrol edilen bir basın bu.
16:24Ana akım basına baktığımız zaman bunlar zaten devlet politikalarını izleyen.
16:29New York Times, Washington Post'dan başlayıp gidebiliriz.
16:34Bunlar devlet politikalarının etrafında dolaşarak üretim yapan kültür endüstrisinin araçları.
16:40Bunlar bile korkmaya başlıyorlarsa, kendilerine baskı uygulanmasından, hapse atılmaktan korkmaya başlıyorlarsa,
16:47bir takım televizyon programı yapanlar ağız değiştirmeye başladılar.
16:53Düne kadar küfür kıyamet konuşanlar ağız değiştiriyor.
16:57Korkuyorlar.
16:58Korkmalarının nedeni biz dışarıdan bakıyoruz ve ayrıntılardan anlamaya çalışıyoruz.
17:04Onlar işte içinde yaşıyorlar.
17:06Yani bir anlamda havayı kokluyorlar ve havadaki değişikliği görerek korkuyorlar.
17:13Eğitim sisteminde ciddi değişiklikler yaşanıyor.
17:16Yani dini prensipler birçok ülkelerde, birçok eyaletlerde öne geçmeye başlıyor.
17:23Evrim zaten okutulmaz oldu.
17:25Çok sayıda 12-15 tane filan eyalette evrim çıkarıldı.
17:30LGBTQ çıkarıldı.
17:34İşte ırkçılık teorisi çıkarıldı.
17:37Yani tarihi konuşmak bir anlamda yasak oldu.
17:41Çünkü tarihlerini öğrenmeden geliyorlar.
17:44Bu da faşizm özelliklerinden bir tanesidir.
17:47Faşizmde tarihi yeniden değiştirerek yorumlar ve o yeni yorumunu dayatır herkese.
17:55Bunun da örneklerini biliyoruz kendi pratiğimizden.
17:59Bu anlamda süreç olarak faşizmden kastettiğim bir faşizmin birkaç aşaması var.
18:06Önce hareketin ortaya çıkması, ideolojisinin şekillenmesi, liderliğinin belirlenmesi,
18:11bunun örgütsel biçimler almaya başlaması bütün bunlar faşistleşme olarak devam ediyor.
18:18Genelde faşizm teorileri yani faşizm tarifleri iktidara geldikten sonraki kısmına bakarak konuşuyor.
18:27Totaliter devlet kısmıyla konuşuyor.
18:30Ama daha ilginç ve korkutucu olan ya da önemli üzerine durulması gereken devlet haline gelmeden önceki hali.
18:38Çünkü devlet haline gelmeden önce engellenmediği takdirde devlet haline geldikten sonra engellenebilirliği yok bunun.
18:45Yani tarihte bunun hiçbir yerde örneğini görmedik.
18:49Çünkü devlet olağanüstü bir araç.
18:53Bunu kullanmaya başladığı zaman mesela yasaları yok saymaya başladığı zaman bir şey yapamıyorsunuz.
19:00Çünkü itiraz edeceğiniz kurumlar onun elinde, disiplin araçları onun elinde, cezalandırma araçları onun elinde.
19:09Ortada böyle kalıyorsunuz ve de şey yapmaya başlıyorsunuz.
19:12İşte böyle yapılamaz, şöyle edilemez, demokrasi uygun değil falan.
19:16Ama o yapmaya devam ediyor ve siz de yapmaya devam ediyorsunuz.
19:20Almanya'da da böyleydi, İtalya'da da böyleydi.
19:25Şu anda bir sürü ülkede böyle yaşanıyor.
19:28Buna çeşitli isimler bulmaya çalışıyorlar.
19:31Rekabetçi liberalizm bilmem ne falan.
19:33Yok işte bu adım adım ilerleyen bir süreç bir yerde kesiliyor, geri doğru dönüyor.
19:39Ya da devam ediyor.
19:41Yani Hindistan'a bakın nereden nereye geldi.
19:44Cenozid'den konuşmaya konuşuyorlar bir senedir.
19:47Yani Müslümanları yok etmekten konuşuyorlar.
19:5110 sene önce böyle bir konuşma yapılmıyordu.
19:55Bu anlamda bu süreç galiba çağımızın bir özelliği.
20:03Yani bir gericilik dönemi yaşıyoruz.
20:06Örneğin işte Paris Komünü'nden sonra başlayan bir dönem var.
20:101917'ye kadar süren ve bu dönemde çok gerici yönetimlerin hakim olduğu.
20:17Hani faşizm yok ama otoriter, totaliter işte otok şeylik despotik rejimler var her tarafta.
20:24Haklar gitti kısıtlanmış.
20:27Brev yapanlar öldürülüyor filan derken biz de böyle bir dönemdeyiz anladığım kadarıyla.
20:33Tek farkımız o dönemlerin hepsinde bir şekilde dengelemeye çalışacak işçi hareketleri vardı.
20:42Şimdi yok.
20:46Evet Sayın Yıldızoğlu aslında siz anlatırken kulağa en korkunç gelen kısmı belki de şuydu.
20:51Yasalara uyulması gerektiğini söylüyorsunuz ama yasalara uymamaya başlıyorlar.
20:55Ve siz sadece söyleyebilirsiniz artık hiçbir şey yapamazsınız.
20:58Bu nokta çok korkutucu.
21:00Bence de bir anlamıyla yaşadığımız da bir pratik.
21:03Biraz da bu kaosu engelleme iddiasının en yüksek olduğu sağ popülist partilerin ve siyasi hareketlerin
21:11bu aslında kulağa kaos gibi gelen noktaya bizi sürüklemesi de bence başka bir ironik.
21:17Çok teşekkür ediyorum katıldığınız vakit ayırdınız ve bunları anlattığınız için.
21:20Sağ olun teşekkürler. Ben teşekkür ederim. İyi çalışmalar.
21:23Hoşçakalın.
21:25Saygılı Cumhuriyet TV izleyenleri yazarımız Ergin Yıldızoğlu ile Trump'ın yeni dönemini konuştuk.
21:30Trump başta da söylediğim gibi pek çok yönüyle, eylemleriyle, söylemleriyle kaygı yaratan bir isim.
21:36Bir eski hükümlü tecavüz ve şiddet suçlarından.
21:40İlerleyen günlerde de özellikle göçmenlere ilişkin politikalarında, çevreye ilişkin politikalarında.
21:45Amerika'nın şimdiye kadar izlemiş olduğu yolu belki de tam tersine çevirecek.
21:49Belki elde etmiş olduğu kazanımları tam tersine çevirecek.
21:52Bir dizi kararnameyi daha bugün yemin ettiği gün yayınlaması bekleniyor.
21:58Sayın Yıldızoğlu da söylediği gibi Trump bir gün sadece diktatör olacağım demiş ama
22:03bir günde kendi politikalarına ilişkin yapabileceği çok şey var.
22:06Avrupa'nın ve ABD'nin uzun süredir bir faşizme sürüklenişi hakkında sizler için Sayın Yıldızoğlu ile konuşuyoruz.
22:13Bugün de bunu tartıştık.
22:14Şimdilik noktalıyorum. İlerleyen günlerde dış politika gündemini yine sizler için yorumlayacağız.