Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri hepiniz hoş geldiniz.
00:17Siyaset arenasında sular biraz daha ısınıyor.
00:19Gelecek Saadet ve Deva Partilerinin Çatı Parti adında yeni bir birleşim kuracağı
00:25söyleniyor.
00:26Biraz da kafa karışıklığı yarattı bu iddialar, söylemler.
00:30Peki nedir bu olayın aslı?
00:32Siyaset bilimci Profesör Doktor Tanju Tosun'dan dinleyeceğiz.
00:36Sayın Tosun hoş geldiniz.
00:38Hoş bulduk Erdem Bey.
00:41Şimdi Çatı Parti diyoruz ama öncelikle dilerseniz bunun tanımıyla başlayalım.
00:47Bu yeni bir parti mi yoksa meclis içerisinde yeni bir grup mu?
00:51Peki yapılan açıklamalar hem yeni bir parti hem yeni bir gruba işaret ediyor.
00:56Nedir bu Çatı Parti olarak isimlendirdiğimiz yeni kuruluş oluşum?
01:02Evet şimdi yani bu tür oluşumları dünyanın farklı ülkelerinde görüyoruz, tanık oluyoruz.
01:14Amaç nedir?
01:16Bir Çatı Parti kurmak suretiyle siyasette bir şekilde var olmak, tabii etkin olmak
01:24ve özellikle parlamenter siyaset içinde tek başına yapamayacakları, üretemeyecekleri
01:32politikaları daha fazla seçmen kitlesine hitap etmek amacıyla ortak değerler, ilkeler,
01:40benzer ideolojilerle bir araya gelen partilerin tek bir siyasal oluşum şeklinde parlamenter
01:47siyasete dahil olmaları ki dünyada bunun çeşitli örnekleri var.
01:53Yani Japonya'da, İngiltere'de mesela Japonya'da Liberal Demokrat Parti, İngiltere'de Liberal
02:00Demokratlar, Almanya'da Hristiyan Demokrat Birliği, Hristiyan Sosyal Birlik çok sayıda
02:07örnek var.
02:08Şimdi dünyadaki örnekleri dikkate aldığımızda genellikle üç kategori Çatı Parti dikkat
02:17çekiyor.
02:18Bunlardan bir tanesi yeni bir Çatı Parti'nin kurulması şekliyle siyasette yol almak,
02:28devam etmek.
02:29Bir diğer yöntem mevcut bir siyasal partinin bir Çatı Parti haline gelmesi.
02:36Üçüncü kategorideki Çatı Parti oluşumu ise bir ittifak yapısının bir Çatı Parti'ye
02:44dönüşmesi.
02:45Şimdi bizim örneğimizde özellikle Gelecek, Saadet, Deva Çatı Parti oluşumu dünyada
02:57Çatı Parti örneklerinden bir miktar farklışıyor.
03:01Takip ettiğim kadarıyla bu üç parti de tüzel kişiliğini sona erdirmiyor.
03:09Parti adını vermeden yeni bir isimle parlamenter siyasete dahil oluyorlar.
03:15Yani hatta dikkatimi çekti sosyal medyadan parti adını kullanmadan yeni yol şeklinde
03:23bir isimlendirme dikkat çekiyor.
03:29Şimdi normalde Çatı Parti'nin kurulması dünya örneklerinde Çatı Parti'yi oluşturan
03:36partilerin tüzel kişiliklerinin sona ermesi ve yeni bir parti ile gerçekleşiyor genellikle
03:43ya da seçim ittifakı sürecinde seçimlere yönelik böyle bir Çatı Parti oluşumu söz
03:49konusu ama Türkiye'deki bu Çatı Parti örneğinde yine takip ettiğim kadarıyla parti tüzel
03:58kişiliklerine son verilmiyor.
04:01Yaklaşık olarak kırka yakın ismin yeni yol örnek olarak veriyoruz.
04:08Türkiye'ye Yargıtay Cumhuriyet Başsavcımına başvurup İçişleri Bakanlığı Yargıtay Cumhuriyet
04:16Başsavcımı o prosedürün sonunda bir parti oluşumu söz konusu bir yanda ama diğer
04:23yanda bu Çatı Parti'nin kökenindeki partiler de kendi varlıklarına devam ettirecekler.
04:30Bunun iki tane temel nedeni olabilir.
04:32Görünür neden birkaç milletvekilinin her partiden ayrılmak istememeleri, ideolojik
04:40nedenler olabilir, kişisel nedenler olabilir, başarılı olmayacağına ilişkin düşünce
04:45olabilir.
04:46Gelecekte, Saadet'te, Deva'da isim olarak siyasal hayatta hatta birkaç milletvekili
04:54ile birlikte var olmaya devam edecekler.
04:57Buna karşılık Çatı Parti kurulduktan sonra bu partilerde halen vekil olan milletvekilleri
05:05Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne bir dilekçeyle başvurarak yeni Çatı Parti de siyasi hayatına
05:12devam edeceklerini deklare edecekler.
05:15Dolayısıyla böyle bir milletvekili geçişi olacak ama üç parti de tüzel kişiliklerini
05:21devam ettirecek.
05:22Diğer yandan yeni bir Çatı Parti olarak tüzel kişiliğine sahip bir siyasal parti
05:28daha olacak.
05:29Peki genel başkanlar özelinde durum nasıl olacak?
05:34Kendi tüzel kişiliğini devam ettiren partilerde mi siyaset hayatlarına devam edecekler
05:39yoksa sizin örnek verdiğiniz yeni yolda mı siyasete devam ediyor olacaklar?
05:48Benim takip ettiğim kadarıyla tabi çok iddialı bir çıkarsamada bulunmak mümkün
05:53değil ama yeni yol ismiyle oluşum gerçekleştiği takdirde partinin genel başkanının milletvekili
06:05olmayan bir siyasi aktör olmasının öngörüldüğü dikkat çekiyor.
06:11Neden böyle bir tercihte bulunabilirler gerçekleşirse şimdi saadet gelecek devada
06:20sonuçta Türk siyasetinde bir süreden beri var olan partiler genel başkanlarının
06:27temsil ettiği bir dünya görüşü bir ideoloji partinin örgütlenme yapısında içinde
06:34bir ağırlıkla seçmenle kurmuş oldukları bir bağ var.
06:40Şimdi bir genel başkanlığı istese diğer partinin seçmenleri kendi partilerinin
06:48genel başkanına sen niye genel başkan olmuyorsun diye bir eleştiri getirebilirler.
06:54Dolayısıyla bu tür eleştirilerden uzak durmak için bir başka ismi genel başkan
07:02olarak düşünüyor olabilirler.
07:04Bence bu daha mantıklı bir yöntem ama bu yöntem sadece geçiş sürecinde işlevselli
07:14olabilecek bir yöntem.
07:16Yani hem saadet partisi gelecek partisi hem devanın parti tüzel kişilikleri ayrı
07:23partiler olarak kalması hem de genel başkanların dışında bir genel başkan olması bu geçiş
07:31süreci için öngörülen bir model diye düşünüyorum ben.
07:35Ola ki bu çatı parti modeli tutmadı var olan partiler en azından saadet partisi
07:45gelecek partisine geri dönüşün yolu da bu şekilde açık kalmış oluyor.
07:50Yani tüzel hayatını devam ettirmesi diğer 3 partinin bir bakıma başarısız olunursa
07:57her şeye sil baştan başlamak yerine kaldıkları yerden devam etmek.
08:01Peki siz az önce bir geçiş süreci için muhtemelen bu milletvekili olmayan bir ismin
08:08daha bağımsız bir ismin genel başkanı olacağını söylediniz.
08:11Yeni yolun tutması halinde yani uzun ömürlü olmaya başlaması halinde partinin içinde
08:19bir karışıklık çıkar mı genel başkanlık koltuğu için ya da partinin kritik noktalarındaki
08:26pozisyonlar için çünkü 3 genel başkan da aynı oy potansiyelinde ve hemen hemen
08:32aynı milletvekili sayısına sahipler.
08:34Yani kimse kimseden daha baskın bir güce sahip değil mecliste.
08:39Ne olur ilerleyen süreçte?
08:43Şimdi bu tür çatı parti yapılanmalarının kurumsallaşabilmesi için ortak hedef,
08:52ilke ve değerler temelinde hem siyasal elitlerinin hem de seçmeninin bir noktada
09:00buluşması gerekiyor.
09:02Şimdi gelecek saadet örneğinde bakıldığında bu partilerin genel başkanları öyle belirli
09:09bir makam mevki için siyaset yapan aktörler değil.
09:13Yani bu anlamda rüştlerini de ispat etmişler.
09:17Özellikle Gelecek ve Deva Partisi'nin genel başkanları böyle bir genel başkanlık
09:24yarışına bağlı olarak partide bir karışıklığın çıkma ihtimalinin ben düşük olduğunu görüyorum.
09:31Ama burada aynı zamanda seçmene bakmak gerekiyor.
09:36Yani bu partilerin destekleyicilerine bakmak gerekiyor.
09:41Eğer orada bir sıkıntı olur ise bu tür riskler her zaman için var ama bu risklerin
09:49oluşmaması için de mevcut genel başkanlara önemli görev düşüyor tabii yeni çatı partide.
09:59Peki çatı partinin Türk siyasetine, Türk siyasi hayatına etkisi nasıl olacak gündeme
10:07geldiği günden itibaren?
10:10Şimdi tabii Türkiye hem bir siyasi partiler mezarlığı çok sayıda parti var bizim siyasal
10:21hayatımızda hem de Türkiye siyasetinde çok geniş bir parti garajı var.
10:31Yani 130'un üstünde siyasi parti var fakat iktidar için yarışan ya da iktidar ortaklığı
10:41için yarışan 3-4 parti var.
10:44O açıdan bakıldığında bu tür partilerin başarılı olma şansı bir kitleye kendilerini
10:53anlatabilme, iki özellikle iktidar ve ana muhalefet ya da büyük muhalefet partilerinin
11:03seçmenlerinden destek alabilmeye bağlı yoksa bu partinin hedeflediği seçmen kitlesi başka
11:10bir yerden gelmeyecek.
11:12O anlamda bu partilerin önümüzdeki süreçteki performansları yani Türkiye siyasetinde
11:21siyasal güç anlamında nerede konumlanacağına ilişkin önemli bir husus.
11:28Şöyle bir avantajları var tabii yani her 3 partinin bir kere ekstrem aşırı partiler
11:37değil yani Türkiye'de ideolojik yelpazenin merkezinde siyaset yapmak isteyen muhafazakar
11:45ve demokrat partiler.
11:48Şimdi Türkiye'de azımsanmayacak bir muhafazakar seçmen kitlesi var ama Türkiye'deki muhafazakar
11:55seçmenin de şöyle bir özelliği var özellikle son 20 yıldan beri AKP iktidarıyla birlikte
12:02son derece ideolojik bir kitle ama bu ideoloji yanında pragmatizmin de eklenmiş olduğu
12:11ve iktidardan beklentileri olan iktidarla kurmuş oldukları ilişki bu muhafazakar
12:17seçmenin biraz bununla ilgili iktidar olma, iktidarda kalmayla ilgili olan bir şey.
12:25Dolayısıyla Çatı Parti'nin rakibi eğer muhafazakar parti olarak AKP ise AKP'nin
12:38çözülmesi dışında büyüyebilmesi için bu Çatı Parti'nin bir sürece ihtiyaç
12:46var yani kısa vadede çok ciddi anlamda bir alternatif olma muhalefet alternatif
12:53olma imkanı da o kadar kolay değil ama dediğim gibi iktidarın performansına bağlı
13:02olarak bu muhafazakar seçmende ve aynı zamanda liberal demokrat seçmenlerden ne
13:09ölçüde kendilerine seçmen çekerse o ölçüde de tabi kendileri için bir artı değer
13:15olur.
13:16Şimdi muhafazakar seçmenden bahsettik sanırım bundan bahsederken yeniden Refah
13:21Partisi'ni denklem dışında tutamıyoruz çünkü 31 Mart yerel seçimlerinde çok büyük
13:27bir kazanım elde etmişti belediyeler kazanmıştı yeniden Refah Partisi ve hiç
13:32beklenmedik bir sonuçtu aslında.
13:34Şimdi AK Parti'den kopan seçmen 31 Mart'ta yeniden Refah'ı tercih etmişti.
13:40Yeni yolun ya da Çatı Parti'nin de siyaset denklemine girmesiyle ilerleyen dönemlerde
13:47biz AK Parti Çatı Parti'den ziyade yeniden Refah çekişmesi görebilir miyiz seçmen
13:54arasında?
13:55AK Parti'den kopan seçmenlerdi.
13:58Şimdi tabi yani iddialı bir çıkarsamada bulunmak için AKP seçmeninin çok iyi analiz
14:08edilmesi gerekiyor.
14:09Nasıl bir seçmen profili var?
14:12Benim takip ettiğim kadarıyla yeniden Refah Partisi'ne kıyan AKP seçmeni AKP'nin
14:21içinde temsil edilen muhafazakar pragmatik seçmenle karşılaştırıldığında muhafazakarlık
14:28özelliği daha ağır basan ve referanslarının da Necmiyetin Erbakan olduğu bir seçmen
14:40kitlesi.
14:41Hal böyle olunca Adalet ve Kalkınma Partisi içindeki muhafazakar seçmenlerden ne ölçüde
14:50önümüzdeki süreçte yeniden Refah Partisi çekim alanı olabilir?
14:57Onu cevaplamak kolay olmasa da fakat yanılmıyorsam açıklanan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın
15:05siyasi parti üye sayılarına bakmak gerekir.
15:09Üye sayısını en fazla arttıran parti yeniden Refah Partisi.
15:14Dolayısıyla bir iğme yakalamış görünüyor hem son yerel seçimdeki başarısı oy gücü
15:24itibariyle hem de parti örgütünü genişletme anlamında.
15:29Bunun devam etmesi halinde tabii AKP'den bir miktar seçmene çekme olasılığı mevcut.
15:39Diğer yandan özellikle bu çatı partinin AKP'den seçmen çekebilme imkanı da bu parti içinde
15:49ne kadar muhafazakar demokrat hatta liberal eğilimli ama pragmatik olmayan bir takım
15:55ilke değerler temelinde siyasetle bağ kuran seçmene bağlı o seçmenin AKP ile önümüzdeki
16:06süreçte kuracağı ilişki hem yeniden Refah Partisi için hem çatı parti için sınırlı da olsa
16:14bir oy potansiyeli olarak düşünülebilir tabii ama burada tabii AKP'nin iktidar partisi olarak
16:23önümüzdeki süreçteki performansı da önemli olacak.
16:27Anlıyorum. Sayın Tosun çok teşekkür ediyorum bugün vakit ayırdınız.
16:33Rica ederim. İyi yayınlar diliyorum.
16:36İyi günler.
16:39Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri siyaset bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun konuğumuzdu.
16:45Saadet Gelecek ve Deva'nın Birleşme ile kurulacak yeni bir parti olan çatı partinin
16:50ya da bir diğer ismiyle yeni yolun kuruluş amacını konuştuk aşamalarını konuştuk ve
16:55Türkiye'deki siyasi hayata nasıl bir etki yapacağını konuştuk.
17:00Biz de süreci takip edeceğiz. Sizlere aktarmaya devam edeceğiz.
17:03Ancak şimdilik burada noktalayalım. Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.