Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler.
00:16Bugün güne acı bir haberle başladık.
00:18Balıkesir'in Karesi ilçesinde patlayıcı üreten bir mühimmat fabrikasında patlama gerçekleşti.
00:25Olay sonucunda 12 yurttaşımızı kaybettik, 4'te yaralı var.
00:29Bu sayıların artmamasını umuyoruz ve hayatını kaybedenlerin yakınlarına sabır ve başsağlığı diliyoruz.
00:36Böyle başlayalım.
00:36Şimdi burada elbette bir patlama oldu ama neden böyle bir patlama oldu?
00:41Alınması gereken ama alınmayan bir önlem mi vardı?
00:44Bu gibi durumlarda neler yapılmalı?
00:46Nelere dikkat edilmeli?
00:47Bunları konuşacağız.
00:48Konuğumuz iş sağlığı ve güvenliği uzmanı Dr. Nuri Bingör, hoş geldiniz.
00:53Hoş bulduk efendim, sağ olun.
00:55Şimdi mevcutta sahip olduğumuz bilgilere bakarak Sayın Bingör neler söyleyebilirsiniz bu patlama hakkında?
01:02Neler düşündürdü size?
01:04Şimdi patlayıcı madde üreten bir tesis, pyroteknik bir malzemedir bu.
01:09Biz patlamaları genelde son zamanlarda özellikle patlayıcı ortamlar şeklinde yani doğalgaz, madenlerdeki grizu veya işte bir makarna fabrikasındaki toz patlaması şeklinde çok sık görmeye başladık.
01:21Ama bu biraz daha farklı bir patlama, patlayıcı madde patlaması diye geçen bir patlama türü bu.
01:27Pyroteknik bir malzeme dediğim gibi.
01:29Bunun bir örneğini daha önce Hava İççek Fabrikası'nda Sakarya'da Hendek'te görmüştük hatırlarsanız.
01:34Bunun ikisi arasındaki farkı doğalgaza göre, patlayıcı ortam patlaması göre farkı, etkisi.
01:40Çok şiddetli, çok can yakıcı şekilde, çok yıkıcı etkiye sahip bir şiddeti vardır bu tip patlamaların.
01:47Doğalgaz patlaması yaklaşık 10 atmosferlik bir basınç yaratır.
01:51Yine yıkar geçer, pencereleri, duvarları parçalar, döker ama kolonları parçalayamaz.
01:57Kolonlara zarar veremez, o kadar gücü yoktur.
02:00Bu tip patlamalar böyle 3000-5000 basınçla başlar ama malzemenin çokluğuyla alakalı da şiddeti 100.000 atmosfere kadar çıkabilir.
02:09Bunlar kolonları söker, ufak ufak parçaları ayırır, şarap nal gibi çevreye savurur ve içeridekileri tamamen öldürür bir vaziyettedir.
02:18Zannediyorum öncelikle de başsalgıcıları öğrenlere, o 12 vatandaşımız atölyenin içinde çalışan kişilerin tamamıydı.
02:28Yaralananlar var, yaralananlar muhtemelen o alanın içinde olmayıp dışarıda olan ama savrulan parçalardan yaralananlar olduğu hissi bende uyanıyor patlamanın şiddeti kapsamıyla.
02:41Onlar da zaten hayat tehlikesi yoktur diye bilgi geldi, hastanede tedavi altındalar.
02:45Peki sayın Bingöl, bu patlamanın meydana gelme sebebi, yani dikkat edilmemiş bir şey mi olmalı ki sonuçta gerçekten çok ciddi önlemler alınması gereken bir alandan söz ediyoruz.
02:58Patlayıcı üreten bir fabrika burası, neler yapılmamış ya da ihmal edilmiş olabilir ki böyle bir patlama gerçekleşiyor?
03:05Sizin söylediğinize göre böyle bir şeyin gerçekleşmesi halinde zaten kesinlikle can alıyor.
03:12Aynen öyle, şimdi burada teknik inceleme ortaya çıkmadan önce bir şey söylemek çok doğru olmaz ama bir takım ihmaller olduğu da aşikar.
03:23Sonuçta iş güvenliği önlemleri kanun kapsamında, yönetmekler kapsamında üst düzey seviyede alınmış olsaydı, yerine getirilmiş olsaydı bu patlama zaten yaşanmazdı.
03:32Patlama yaşanmışsa demek ki bir ihmal var demektir.
03:34Biz iş güvenliği uzmanları olarak bu ihmali de çok kabul etmiyoruz.
03:37İşin iki bacağı var, bir tanesi personel çalışan bacağı, bir tarafı da sistem ve proses bacağı.
03:44Siz çalışana güvenemediğiniz için sistemi otomasyona yönlendirirsiniz, daha güvenli sistemler oluşturmaya çalışırsınız.
03:50İşçinin hatasını kompansize edecek duruma getirmek zorundasınız.
03:54İşveren bu konuda her türlü şekilde bir kere bu sorumluluğu alarak, her türlü tedbiri alacak şekilde uygulama yapmak zorunda.
04:03İş güvenliği kanunu sanıyorum 4. ve 5. maddesi bundan bahsediyor.
04:06Dolayısıyla bir takım ihmal var ki o ihmaller bir açık oluşturmuş, o açıktan dolayı da bu patlama olmuş.
04:12Ama nerede olmuş kısmı teknik inceleme sonrası açığa çıkabilir.
04:16Sabahtan bu yana birçok yayına bağlandım, birçok yayını izledim.
04:19Gördüğümüz kadarıyla bazen yıldırımdan olabilir diyorlar, statik elektrik gibi bir şüphe var.
04:25Sabotaj olabilir mi? Valide dedi ki sabotaj olmaz ama sabotaj ihmali hiçbir zaman göz ardı edilecek bir ihtimal değildir.
04:32Yani az da olsa mutlaka vardır.
04:34Sabotajdan kastı sanırım Sayın Vali'nin, hani bir terörist saldırı değil olabilir ama biz biliyoruz ki
04:40işte bir Fransız uçağıydı herhalde pilot bir dengesizlik yaşayınca işte şizofrenik bazda intihara kalkıştı.
04:48Uçaktaki herkesi öldürecek şekilde uçağı düşürdü.
04:51Burada da aynı şekilde bir olay olmamış olabilir mi bilemeyiz.
04:55Tabii dikkatli çalışmak gerekiyor.
04:57Dikkate bağlı olmadığını da biliyoruz.
04:59Bunlarla ilgili yeterli denetimlerin ve eğitimlerin verilmesi gerekiyor.
05:03Burada çalışan işçiler bu malzemelerin hassas olduğunu ve dikkatli davranmaları gerektiğini
05:08üretim esnasında, yerleştirme esnasında, paketleme esnasında biliyorlar zaten, bilmek zorundalar.
05:13Biz bunlara iş güvenliği kanunu kapsamında yine en az 16 saat iş güvenliği eğitimleri veriyoruz.
05:18Bunların mesleki yeterli kurumdan alınmış bir sertifikası olduğunu düşünmüyorum.
05:22MHK henüz o eğitimleri veriyor mu bilmiyorum.
05:25Bir kaynakçı, bir elektriğiçi sertifikası veriyoruz.
05:27Ama bir patlayıcı madde çalışanı ile ilgili bir mesleki yeterlik var mı bilmediğim için o konuda çok yorum yapmıyorum.
05:35Ama en azından 16 saat senede en az, en az 16 saat iş güvenliği eğitimleri verilmek zorunda olduğunu biliyorum.
05:41Dolayısıyla bu eğitimlerle işçileri bilinçlendirmek, denetimlerle bunların güvenlik yönlemleri arttırmak,
05:47tabii teknik yönlemleri de ihmal etmemek gerekiyor.
05:49Öncelik yine teknik yönlemler.
05:51Sonuçta patlayıcı madde ile uğraşıyoruz.
05:54Patlayıcı madde dediğimiz şey de oksitleyici ile patlayıcı maddenin bir arada bulunması demek.
05:59Bir yangın üçgeninin iki bacağı zaten var demek.
06:01Üçüncü bacak ateşleyici.
06:03İşte bu ateşleyici ortaya çıktığı zaman da patlam oluyor gördüğümüz gibi.
06:06O ateşleyici kaynakları da bilmek gerekiyor.
06:09Literatürde 13 tane değişik kaynak var.
06:12Bunlar işte açık alevler, sıcak gazlar, sıcak yüzeyler, işte mekanik kıvılcımlar.
06:18Mesela bu tip yerlerde bir mekanik onarım yapılmaz.
06:21Yapılmaması gerekir.
06:23Bunun dışında elektrikli cihazlar, bir ateşleme kaynağıdır yine.
06:27Bunların özel yapılması gerekir.
06:29Bunları biz ex-ekipman diyoruz, ex-proof diyoruz.
06:31Bir takım tabirler var.
06:33Ex-proof, ex'in bir çeşididir sonuçta.
06:35Özel yapılması gerekir.
06:37Armatürler, lambalar, aydınlatmalar dahil olmak üzere, motorlar, enerji veren ekipmanlar dahil olmak üzere,
06:42açma-kapama anahtarları dahil olmak üzere.
06:44Siz anahtarı açıp kapatırken oluşacak kıvılcım ortamı tutuşturmaya ve patlatmaya yeterli enerjiyi açığa çıkarıyor çünkü.
06:51Statik elektrik bunlardan bir tanesi.
06:53Biraz önce de söyledim. Söylentilerden bir tane statik elektrik olabilir mi?
06:56Her zaman böyle bir şüphe vardır ama bununla ilgili de teknik yönlemler alınmış olmalı.
07:00Statik elektriğe karşı topraklama dediğimiz bir eş potansiyellenme yöntemi var.
07:04O mutlaka olmazsa olmaz yapılır.
07:07Ben birçok tesiste bulundum.
07:09Makine Kimya Endüstrisi bunlardan bir tanesi.
07:11Bunların tam olarak yapıldığına şahit oluyoruz genelde.
07:13Ama ne oluyor?
07:14Periyodik bakımlarının yapılması gerekiyor.
07:16Bunlar yapılmıyor.
07:17Bazı kopuklar oluyor, eskimeler oluyor, korozyona uğruyor.
07:20Burada periyodik bakımlarının yapılıp yapılmadığı da ilgili bir soru oluşuyor.
07:24Yine statik elektriğe karşı nemlendirme yapılabilir.
07:26Antistatik giysiler ve antistatik ayakkabı çalışanların tümüne verilmek zorunda ki
07:31böyle verildiğini düşünüyorum.
07:33Nereden böyle düşünüyorum?
07:34Tesisi gördüğüm kadarıyla sabahtan beri izlediğim programlarda
07:37yani oturmuş, iyi bir tesise benziyor.
07:40İstihdam da sağlamış.
07:41Öyle merdiven altı bir tesis gibi gözükmüyor.
07:44O yüzden bunların yapıldığını düşünüyorum.
07:46Ama bir yerde bir ihmal, bir hata var ki
07:49o kaza silsilesi zincirinde bir problem var ki bu kazada meydana geldi.
07:54Ama o da dediğim gibi mutlaka bir teknik inceleme sonucunda
07:57bir kişiler tarafından ortaya çıkarılabilecek bir durum.
08:00Ama orada da şöyle bir zorluk var.
08:02Öyle büyük bir yıkım var ki o yıkımdan sonra
08:05eldeki deliller ne derece sağlam, ne şekilde size bilgi verebilecek
08:08o da ayrı bir şüphe unsuru aslında.
08:10Evet.
08:11Doğru söylüyorsunuz.
08:12Şimdi aslında Bakan Tunç'un da açıklaması var.
08:14Ciddi bir soruşturma başlatıldı konuya ilişkin.
08:17Bir rapor gelecektir, inceleme yapılacaktır.
08:19Ama ilk anda bildiklerimize baktığımızda
08:22biz mesela bir sağlıkçıyla da konuştuk bu konuyu.
08:25Kendisi patlamanın sonrasına da işaret ediyor.
08:27Yani 18 farklı kimyasalın bulunduğu bir üretim tesisinden söz ediyoruz.
08:32O patlama sırasında havaya yayılan bu insanların soluyacağı gazların da
08:38ciddi bir sağlık problemi oluşturacağını düşünüyor.
08:41Siz de katılır mısınız?
08:42Yani tesisin yeniden bir önlem alması gerekir değil mi bu konuyla ilgili?
08:47Şimdi şöyle, bu tip büyük patlamalarda,
08:50pyroteknik malzeme patlamalarında bu risk çok fazla yok.
08:53Yani bir doğal gaz patlamasına veya başka kimyasal bir fabrikadaki bir yangında
08:58bu risk çok daha fazla.
08:59Yok demek hiç yok anlamını taşımıyor.
09:01Yani daha az seviyede bu risk olayı, biliyorsunuz bir istatistik ve olasılık olayı
09:06olasılığı düşük ama yok anlamı taşımaz.
09:09Yani ben sağlıkçı arkadaşa katılmakla birlikte
09:11çok yüksek bir riskin olduğunu düşünmüyorum.
09:13Ama buna karşılık patlamamış, kararsız bazı patlayıcı malzemelerin
09:18olabileceğini göz ardı etmemek gerekir.
09:20Sonuçta orada bir enkaz temizleme çalışması esnasında veya işte bir delil arama çalışması
09:27sırasında ikinci patlamaların olmayacağı anlamına gelmiyor.
09:31Aslında bu risk daha büyük bir risk.
09:33Aynısını yine havaya çiçek fabrikasından örnek vereceğim.
09:35Patlamamış o kararsız, çünkü bunlar ısıya maruz kaldı ve kararsız duruma düştü.
09:39Bu kararsız dediğimiz kimyasalların tekrar patlayabileceğini 3 tane askerimizi şehit
09:45vererek gördük biz yine havaya çiçek fabrikasında Sakarya'daki olayda.
09:49Dolayısıyla bu riski de bertaraf etmemek gerekiyor, yani elimine etmemek gerekiyor.
09:54Ama sağlıkçı arkadaşımız dediği de yabana atmayalım.
09:57Az da olsa böyle bir risk tabii ki oluyor.
10:00Ama ilk anda daha çok yangına müdahale eden itfaiye ekiplerini etkileyebilir bir durum.
10:05Onlar da zaten solum cihazıyla müdahale ediyorlar.
10:07Dolayısıyla risk var ama belki minimum düzeyde diyelim.
10:12Şimdi yerleşim yerlerine de bir yandan yakın olması yönüyle bunları söylemişti elbette.
10:17Dediğiniz gibi her riski göz önüne alarak belli önlemler alınmalı.
10:21Son kertede şunu da sormayı istiyorum.
10:23Şimdi böyle konular oluyor ve biz sizlere sıkça danışıyoruz ama bir yandan da gerçekten
10:28sadece bu yıl baktığımızda bile bazı önlemler alınmadığı için, belki işverenler yapması
10:33gerektiğini yapmadığı için işte fabrikalarda, başka üretim tesislerinde işçi ölümlerine şahit olduk.
10:39Defalarca olduk. Madenlerde zaten bizim kanayan yaramızdır.
10:43Şunu sormak isterim, yani siz konunun uzmanısınız.
10:46Bir işverenin küçük veya büyük bir tesis.
10:49İş sağlığı, güvenliği önlemlerini alması, bütün o söylediğiniz teknik kısımları halletmesi
10:55çok maliyetli bir şey mi? İşveren neden bu kadar kaçıyor?
10:58Şimdi şöyle, işin durumuna göre maliyetli de olabilir, maliyetli olmayabilir.
11:03Ama maliyetli olması onu karşılamayacağı anlamına gelmiyor.
11:05O zaman işi bıraksın, kapatsın, gitsin anlamı taşır.
11:08Sonuçta biz işçileri öldürmek için çalıştırmıyoruz.
11:10O işten para kazanmak, üretim yapsın diye çalıştırıyoruz.
11:13Onun maliyetine katlanmak zorunda.
11:15Ama bazı maliyetler öyle küçük ki onu bile ihmal ediyoruz.
11:18Bazen bilgisizlikten, bazen işte görgüsüzlükten, bazen birilerinin yönlendirmemesinden,
11:25bazen de işte maliyetten kaçıyoruz.
11:26Biz her zaman kaza olduğu zaman ya işveren maliyetten kaçmış diyoruz ama
11:30global firmalarda kaza olmuyor mu? Oluyor.
11:32BP'nin Deep Horizon firması biliyorsunuz 2010'da büyük bir facia yaşadı.
11:3718 milyar dolar ceza kestiler.
11:39Ha, çevre felaketini önler mi? Önlemez.
11:41BP o maliyetten kaçar mıydı? Kaçmazdı.
11:43Dolayısıyla her zaman maliyet açısından da bakmamak lazım.
11:46Bazen bu bir kültür. Kültürün oturması gerekiyor.
11:48Özellikle teknik yönlemlerde bu tip patlayıcı malzemeyle çalışan,
11:53patlayıcı ortamla çalışan işte BOTAŞ testi olur, MKI olur, TÜPRAŞ olur.
11:58Burada zaten üst seviye önlemler alınıyor.
12:00Ama bu önlemlere kişilerin de uyması gerekiyor.
12:03Güvenlik kültürünün oluşması gerekiyor.
12:05Periyodik bakımlarının sürekli yapılması gerekiyor.
12:07Mesela senede 1 yapılması gereken periyodik bakımların
12:09bir zaman zaman yapılmadığını görüyoruz.
12:11Yani bir elektrik testi saatini senede 1 kontrol ettirmek gerekiyor
12:14topraklama testi ayarıyla beraber.
12:16Acaba bütün cücüğünü koruyor mu?
12:18Mesela yıldırım örneğinden bahsedildi.
12:20Yıldırım düşmüş diye ilk başta öyle haber geldi.
12:22Yıldırımla ilgili böyle bir testte mutlaka paratonel testi vardır.
12:26Özellikle de Faraday kafes koruması vardır.
12:28Şimdi bu vardır ama kurulduğunda diyelim ki 20 sene, 10 sene, 5 sene önce
12:33hala aynı korumayı, aynı vasıttaki korumayı sağlıyor.
12:37Bunu da garanti edebilmek için senelik periyodik kontrollerin yapılması gerekir.
12:42Şimdi biraz önce de söyledim, teknik inceleme çok zor ama
12:44kağıt üzerinde, dokumentasyon üzerinde inceleme çok da zor değil.
12:47O dokumentasyonlar şimdi verirkiş tarafından istenecek, bakılacak.
12:51İş eğitimleri verilmiş mi? Eğitimlerle ilgili dokümanlar var mı?
12:54Yeterli miktarda denetim yapılmış mı?
12:57Ne kadar miktarda malzeme alınmış, ne kadar eleştirilmiş, ne kadar büyük risk taşıyor?
13:02Yani siz malzemeyi bölerek riski parçalayabiliyor musunuz?
13:06Üretim tesisinde 3 kilo mu patlayıcı malzeme var, 300 gram mı, 30 kilo mu?
13:10Bunların miktarının büyüklüğü de patlamanın şiddetini etkiliyor.
13:13Bunların hepsi dokumentasyon üzerinden çıkabilecek şeyler.
13:15Tabii en ufak bir ihmalde sonuçta böyle bir kazayla sebepleniyor.
13:20Her zaman maliyeti ön plana çıkarmaya çalışıyoruz ama
13:22her zaman da maliyet doğru bir yaklaşım olmuyor şimdi doğrusu.
13:26Bazı maliyetler inanın çok küçük.
13:28Yani şimdi bir korkuluktan bahsediyoruz inşaatta.
13:31Korkuluğun standart uygun olması lazım.
13:33E inşaat firmasının müteahhitin gücü yetmedi.
13:35Ne yapalım? İptal mi edelim, inşaatı mı duralım?
13:38Hayır, inşaatta demirler vardır, demir borular vardır.
13:41Onlarla geçici bir şekilde maliyeti karşılayacak bir bütçe oluşana kadar
13:45bir geçici önlem, sıkı denetimlerle iş çözülebilir.
13:48Yani siz yeter ki çözüm bulmaya çalışın,
13:51palliatif çözümlerle o geçici finans krizini atlatmaya çalışın.
13:55Çünkü müteahhitin ben korkuluk almaktan kaçacağını zannetmiyorum.
13:58Ben bunu derslerde de çok sık anlatırım.
14:00Bir müteahhit bir tane inşaat yapmıyor.
14:02Onu bitirecek başka yapacak, onu bitirecek başka yapacak.
14:05Korkuluğu her yerde kullanacak.
14:06Ama o an bir krize girmiş olabilir, siz de geçici çözüm bulmanız lazım.
14:10Dediğim gibi bazı maliyetler çok düşük olmakla beraber
14:13maliyetin yüksek olması da işveren onu karşılamayacağı anlamını taşımıyor.
14:17Evet. Sayın Bingöl çok teşekkür ediyorum.
14:20Aktardığınız bilgiler çok kıymetli.
14:21Sizin de söylediğiniz gibi belki de güvenliğin bir kültür haline gelmesi.
14:25Yalnızca maliyet açısından da konuşulmaması gerekiyor.
14:27Belki burada maliyetten ziyade işçinin yaşamına verilen değeri de
14:33bir başka konu başlığı altında konuşmak gerekiyor.
14:36Çok teşekkür ediyorum katıldığınız için, değerlendirmeleriniz için.
14:40Ben de iyi yayınlar diliyorum.
14:42Hoşça kalın.
14:44Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri,
14:46iş sağlığı ve güvenliği uzmanı Dr. Nuri Bingöl bizimle birlikteydi.
14:51Kendisiyle Balıkesir'de gerçekleşen patlamaya ilişkin konuştuk.
14:55Karesi ilçesinde patlayıcı üreten bir mühimmat fabrikasında yaşandı bu olay.
15:00Dolayısıyla çok yıkıcı bir patlama oldu.
15:02İlk anda 12 yurttaş hayatını kaybetti ve 4 yaralı var.
15:07Sizler için bu patlamanın hangi sebeple gerçekleşmiş olabileceğini anlattı Sayın Bingöl.
15:12Diyor ki elbette teknik bir inceleme sonrasında çıkacaktır detaylar ortaya.
15:16Ancak bir patlama olduysa da demek ki bir ihmal var.
15:19Bu ihmalin nasıl olduğu, kimler tarafından bu ihmalin gerçekleştirildiği de önemli.
15:25Bakan Tunç'un açıkladığına göre ciddi bir soruşturma yürütülecek bu konuya ilişkin.
15:30Burada da elbette işverenin, üretim tesisinin herhangi bir kişinin bir ihmali varsa
15:36en ağır cezayla cezalandırılmasını umalım.
15:40Yayını da bu şekilde noktalayalım.
15:41Yeniden hayatını kaybedenlerin yakınlarına, sevdiklerine başsağlığı dileyelim efendim.
15:46Hoşça kalın.
15:49www.sorularlaislamiyet.com