Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:12Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler.
00:15Bu yılın artık sonuna geldik diyebiliriz.
00:17Yaklaşık iki hafta sonra yeni bir yıla merhaba diyeceğiz.
00:20Ekonomiyi konuşalım bugün.
00:22Geriye dönüp baktığımızda bu yıl Türkiye için ekonomik açıdan çok zor bir yıldı.
00:27Ancak uzmanların söylediğine göre önümüzdeki yıl çok daha zor olacak.
00:30Bugün bazı gündemlerimiz var.
00:32Aslında şöyle bir baktığımızda Ocak-Kasım ayı aralığında gerçekleşen rakamlara bir bakalım.
00:37Bir 2024 ekonomi karnesi çıkaralım istedik.
00:40Sizler için konuşacağız.
00:41Özellikle bütçe açıklarını konuşacağız.
00:44Konuğumuz ekonomist profesör doktor Şenol Babuşcu.
00:47Hoş geldiniz.
00:49Hoş bulduk Erem hanım.
00:51Efendim dilerseniz bütçe açığıyla başlayalım dedim ya.
00:53Geçtiğimiz yıla baktığımızda şöyle bir ekonomi karnesi diye.
00:56Karni herhalde pek de iyi değil.
00:58Bu yıl Ocak-Kasım döneminde 1 trilyon 260 milyar 289 milyon lira açık vermiş bütçe.
01:05Yaklaşık %39,8'lik bir artış var.
01:09Nasıl değerlendirmek lazım bu rakamları?
01:13Şimdi rakamlara baktığımızda ilk 11 ay rakamlara çok enteresan bilgiler içeriyor.
01:20Kasım sonu itibariyle geçen yılın aynı dönemine göre bütçe gelirleri %67, bütçe giderleri %75-60 vaziyette.
01:28Bütçe açığındaki artış %140.
01:33Şimdi Twitter'da da sosyal medyada şöyle bir soru sordu ekonomi yönetimine.
01:382024'de enflasyonu yaklaşık %45 iken bütçe giderleri %75 artıyor.
01:44Ya enflasyon düşük gösteriliyor ya da bütçe giderleri enflasyonun çok üstünde artış göstermiş oluyor.
01:53Bence nedir hangisidir sizce diye sorduğumda çok çeşit cevaplar aldı ama belirli düşünceme göre
02:01hem enflasyon düşük gösteriliyor hem de bütçe giderleri enflasyonun çok üzerinde artıyor.
02:06Yani %45 enflasyon varken bütçe giderleri %75 artıyorsa bir yerde bir yanlış vardır rakam.
02:13İkinci soru şu enflasyon %45 iken bütçe açığındaki artış %140'lara kadar çıkıyorsa tasarruf tedbirlerinden bahsedilebilir mi?
02:23Evet.
02:24Bence enflasyon %45 iken bütçe açığı %140 artıyorsa tasarruf tedbirleri diye bir şey olamaz zaten.
02:33Yoktur. Tasarruf tedbirleri varsa eğer o zaman olmasaydı tasarruf tedbirleri %240 artacaktı belki de.
02:40Ciddi boyutta soru işareti taşıyan uygulamalar bunlar.
02:45Bu kamu harcamalarını ne kadar israf edildiğini, kamunun ne kadar israf yaptığını gösteren rakamlar.
02:52Önümüzdeki dönemde eğer kamu bu israfı bırakmadığı takdirde enflasyon düşme yerine zaten girmedi ve bundan sonra da girme ihtimali yok.
03:01Enflasyon düşüşü hedeflenen enflasyonunu 2025 yılında gerçekleştirilmesi hemen hemen imkansız.
03:07Evet. Sayın Babuşcu şimdi bir işsizlik oranına da değinelim istiyorum.
03:11Aslında bir haftaya aşkın süre oldu işsizlik rakamları açıklandı. Belki çokça da konuştunuz ama.
03:16Şimdi Türkiye'de işsizlik oranı aslında artmıyordu. Son birkaç açıklamadan beriye baktığımızda bir artış görmüyorduk.
03:24Bir artış gözlemlendi. %0,1'lik ama.
03:27Şimdi Türkiye'de de aslında atıl iş gücü, geniş tanımlı işsizlik, dar tanımlı işsizlik gibi farklı farklı kavramlar konuşulduğundan belki çok anlayamıyoruz.
03:38İşsizlikte bir artış var evet. Makul bir artış gibi görünüyor ama daha da fazla görecek miyiz?
03:45Şimdi şöyle işsizlik rakamlarının zaten çok güvenimi yok.
03:49Yani açılan rakamlar bir enflasyon rakamları iki işsizlik rakamları bence ülkemizden güvenilir veriler değil.
03:57Bu güvenilir olmayan veriler üzerinden de yine analiz yaptığımızda işsizlik rakamlarına baktığımızda bir artış görülüyor.
04:05Çok küçük bir artış görülüyor ama bu kadar gerçek rakamlar çok daha yüksek artış olduğunu bence göstermekte.
04:14Önümüzdeki dönemde iki çeyrektir ülke ekonomisindeki büyüme duran vaziyete doğru geçmeye çalışıyor.
04:22Önümüzdeki dönemde de bu durgunluk devam edecek.
04:25Özellikle 2025 yılının ilk yarısında bu yüksek politika faizi nedeniyle ekonomik durgunluk hatta stagrasyonal girme bile söz konusu olabilir.
04:36Bu nedenle işsizlik rakamlarında önümüzdeki 2025 yılı içerisinde ilçe ilk yarıda kesin ikinci yarıda da büyük bir olasılıkla artış görülecek.
04:48Sizin de söylediğiniz gibi büyümede ciddi bir yavaşlama var ve politika faizine de değindiniz.
04:55Şimdi oraya gelelim istiyorum yavaş yavaş.
04:58Gerçekten uzun süredir bir faizi yüksek ve sabit tutma politikası izleniyor.
05:02Karar değişikliği çok görmedik son aylarda.
05:05Artık önümüzdeki yıl yavaş yavaş faizler inecek mi aslında yurttaşların da merak ettiği bu.
05:10Bir yandan da çünkü krediler, kredi kartları biliyorsunuz borçlar artık ödenemez durumda.
05:16Siz bir faiz indirimi hangi aylarda bekliyorsunuz önümüzdeki yıl?
05:21Merkez Bankası'na baktığımızda faiz indirimi çok düşünmüyor görünüyor.
05:30Ama bir taraftan da diğer boyutuyla baktığımızda özellikle bireyler ihtiyaç kredileri, kredi kartları ile geçiniyorlar zaten.
05:38Bireyler yüksek faiz ortamında enflasyon ve faizin altında eziliyorlar.
05:44Diğer taraftan küçük işletmeler aynı şekilde enflasyon ve faiz altında eziliyorlar.
05:49Çünkü enflasyon yüzde kırk yedilerde şu an.
05:54Ve baktığımızda kredi faizleri bireysel kredilerde ve küçük işletme kredilerinde yüzde altmışlarda
06:03hatta bunun bileşiğini ve masraflarını da koyarsanız yüzde seksen yüz doksanları olan bir faizin altında işletmeler ve bireyler ezilmiş vaziyette.
06:11O nedenle onlar politika faizinin düşmesini istiyorlar.
06:16Ve siyasetçi üzerinde de ciddi baskı uyguluyorlar.
06:20Siyasetçi bir taraftan, bir taraftan bireyler ve küçük işletmelerin baskısıyla merkez markası faiz düşürmek zorunda kalabilir.
06:27Yirmi altı aralıktaki toplantıda, gelecek haftaki toplantıda düşük de olsa bir faiz indirimi bekliyorum.
06:35İlk toplantıda mı?
06:37Evet, ilk aralık toplantısında.
06:40Gelecek haftaki yüzde yüz baz puan veya yüz elli baz puan, belki iki yüz baz puan, yüzde iki yüz baz puan aralığında bir faiz düşüşü bekliyorum.
06:50Eğer o olmadığı takdirde Ocak ayında kesin artık faiz düşüyor, başlayacak.
06:56Ve peyderbeyi her ay düzenli olarak faiz düşürerek ben yılın sonunda, 2025 yılın sonunda otuz otuz beş aralığında politika faizinin geleceğini bekliyorum.
07:08Bu faiz düşüşü yaşanırken aynı zamanda enflasyonda da düşüş yaşayacak mıyız, en azından iktidarın hedeflediği kadar?
07:15Enflasyonda düşüş yaşadığımız için faiz düşüşü olacak zaten.
07:19Faiz düşüşü olduğu için enflasyon düşmeyecek.
07:25Faizler düşecek.
07:27Evet tamamdır bir sesiniz kesildi gibi oldu.
07:30Bu da Erdoğan'ın faiz sebep enflasyon sonuç gibi bir teorisi var ya ben de öyle bir şey söylüyormuş gibi oldum.
07:36Öyle yanlış anlaşılmasın.
07:38Dilerseniz bir asgari ücret gündemine de girmiş olalım.
07:41Herkesin de merak ettiği konu çok fazla rakam konuşuluyor ama.
07:44Ben şimdi yayında söyleyeyim diye birkaç not aldım.
07:47Bu yıl gerçekten çok fazla vergi ödemişiz.
07:51Şöyle bakıyorum.
07:52Dolaylı vergilerin Ocak-Kasım döneminde total vergideki payı %65.
07:57Dolayısız vergiler %34.
07:59Sadece KDV'den elde edilen 2.109.532 milyon lira.
08:04Ama asgari ücret şimdi zam yapılacağı zamanda bu vergileri ödeyen yurttaşlara açıkçası böyle kaşıkla verip kepçeyle almak gibi oluyor.
08:13Çok küçük oranlardan söz ediliyor.
08:15%30 civarları konuşuluyor.
08:17Sizin beklentiniz ne?
08:20Evet, devlet güzel söylediniz.
08:23Kaşıkla veriyor ama kepçeyle alıyor.
08:29Kendi ürünlerine, kendi hizmetlerine, kendi vergilerine yeniden değerleme oranında %44-45 artış yaparken
08:39asgari ücrete geldiği zaman veya maaş zamlarına geldiği zaman, emeklilere yapılan maaş zamlarına geldiği zaman
08:47gelecekteki enflasyon tahminini dikkate alıyor.
08:51Ama kendisinin gününde geçmişteki en yüksek enflasyonu dikkate alıyor.
08:55Şimdi AKP hükümetlerinin veyahut da ekonomi yönetimlerinin bugüne kadar yaptığı en iyi uygulamalardan en başarılı uygulamalarından birisi algı yönetimidir.
09:0722 yıldır algı yönetimini çok iyi uyguluyorlar.
09:10Ve bu algı yönetimi yaparak vatandaşı iknaya çalışıyorlar.
09:15Asgari ücrette de Merkez Bankası Başkanı'nı ilk Amerika'da konuşturarak %25 artışı olacak diye bir algı yönetimi başlattılar.
09:23Daha sonra sivri toplum kuruluşlarının açıklamaları ve başka ekonomiden sorunu yönetimlerin açıklamalarıyla %25 rakamını ısındırdılar.
09:34Şimdi %30 yapıp bence sürpriz yapmış olacaklar.
09:40Bak %25 düşünülüyordu ama biz %30 yaptık.
09:43%30'un üzerine çıkacağını pek sanmıyorum.
09:46Yani 22 bin lira civarında bir asgari ücretti.
09:49Gerçi %30 değil 35 olsa ne olacak?
09:527-800 lira daha artmış olacak.
09:54Bu asgari ücretin derdine deva değil.
09:56Bence asgari ücretin minimum %50 arttırılıp 25 bin liranın altında kesinlikle olması gerekiyor.
10:04Hatta emeklilerin de taban ailenin 12 bin 500 lira olan taban ailenin asgari ücret seviyesine 25 bin liraya çekilmesi en doğru yaklaşım olacaktır diye düşünüyorum.
10:14Aslına bakarsanız yani hayal ettiğimiz rakam bile geçinmek için o kadar zor bir rakam ki şimdi 25 bin lirayla belki büyük bir kentte bir ailenin iyi koşullarda yaşayabilmesi tabii imkansız.
10:26Son olarak şimdi sizin sosyal medya hesabınızda da yaptığınız bazı paylaşımlar var onları da takip ediyorum.
10:32Özellikle IMF'nin önümüzdeki yıllarda Türkiye ekonomisine ilişkin bazı tahminlerini paylaşmışsınız ve demişsiniz ki pek de iç acıcı görünmüyor bu tahminler.
10:41Dilerseniz böyle geniş anlamda bir onlarla ilgili yorumlarınızı da alayım sonra sonlandıralım.
10:46Bizim tahminlere göre büyüme rakamlarını daha düşük büyüme bekliyor IMF.
10:53Diğer rakamlarda da çok bizim yani bizden daha kötü bir şer vaziyette.
11:01Hükümet zaten tüm rakamlarda iyi imsel ve iyi rakam çıktıkça ekonomi yönetimindekiler açılama yapıyorlar.
11:09Kötü rakam çıkınca böyle iş konuşma stratejisi benim için.
11:14Mesela bütçe ilk 11 aylık kreyler açılandı dün hiç kimse konuşmuyor bütçe kreylerini.
11:20Ama iyiye gidişat olsaydı bütçede kesinlikle hemen çıkıp konuşmalar yapılırdı sosyal medyada sayın bakan paylaşım yapardı.
11:30Biraz daha gerçekçi görülüyor.
11:33Peki sayın Babuşcu çok teşekkür ediyorum vakit ayırdığınız için.
11:38Ben teşekkür ederim.
11:40Hoşçakalın.
11:41İyi günler diliyorum.
11:42Görüşmek üzere.
11:43Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri sizlere böyle hızlı bir değerlendirme yapmak istedik.
11:48Ekonomist Prof. Dr. Şenol Babuşcu bizimle birlikteydi.
11:51Bu yılı bitirirken geriye dönüp baktığımızda bu yılda ekonomik anlamda neler yaşandı?
11:56Türkiye ekonomisi nereden nereye geldi?
11:58Şöyle bir anlatmak istedik özellikle bütçe açıklarını merkeze aldık konuşurken.
12:03Çünkü her seferinde de konuştuğumuz gibi ciddi ciddi bütçe açığı veriyor Türkiye.
12:08Bunlar da pek fazla konuşulmuyor.
12:10Sayın Babuşcu'nun dediği gibi ekonomi yönetimi enflasyon düşüşü gibi ya da iyiye giden rakamlar gibi gelişmeler olduğunda açıklamalar yapıyor.
12:18Ancak böyle bütçe açığı gibi rakamlar ortaya çıktığında pek kimse konuşmuyor.
12:22Bunun yanında ödediğimiz vergilerden söz ettik.
12:24O kadar fazla vergi ödüyoruz ki aslında doğrudan ve dolaylı olarak ancak asgari ücrete yapılacak zam, emekliye yapılacak zam konuşulduğunda
12:32az önce de söylediğimiz gibi kaşıkla alan devlet kepçeyle veriyor efendim.
12:36Böyle bir değerlendirme sunduk sizler için.
12:38İlerleyen günlerde de zaten asgari ücret ana gündemimiz konuşmayı sürdüreceğiz.
12:42Şimdilik noktalıyoruz. Hoşçakalın.