Suriye'de son durum ne? Esad rejimi sonrası bölgede neler oluyor? Baas ideolojisi Suriye'yi nasıl etkiledi? Moskova için Suriye'nin stratejik önemi ne? Moskova Esad'a desteğini çekti mi? Gürcistan'da hükümet karşıtı protestolar: Parlamento binası önünde AB eylemi... Yapay zekada manipülasyon tartışmaları... Yakın gelecekte hangi teknolojik gelişmeler bekleniyor? Hangi hukuki hazırlıklar yapılıyor? Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; Gazeteci Samet Doğan, Uluslararası İlişkiler Uzmanı Ksenia Kozina, Yes to Europe Partisi Başkanı Giorgi Vashadze, Teknoloji Sorumlusu Çiçek Çizmeci ve Teknoloji Uzmanı Bilgi Özünal Yuva yanıtladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili seyirciler yeni bir 5N1K programına hoş geldiniz.
00:08Tarihe tanıklık ettiğimiz bir haftayı yaşıyoruz.
00:11Ortadoğu'da özellikle yıllardır devam eden kimi iktidarlar yıkılıyor, ülkelerin sınırları değişiyor.
00:18Kimi ülkeler ülkeleri işgal etmeye, kendi aralarında çatışan örgütler öne çıkmaya başladı.
00:24Üstelik bunlar Ortadoğu'da uzak bir ülkede değil hemen yanı başımızda burnumuzun dibinde Suriye'de oluyor.
00:31Yüzlerce kilometrelik sınırımızda yeni oluşumlar Türkiye'nin geleceği ile ilgili de pek çok şey bize fısıldıyor.
00:39Başar Esad 2011 yılında başlayan Suriye İç Savaşı'nda yenildi ve Rusya'ya kaçtı.
00:46Milyonlarca mülteciyi yarattıktan sonra iddialara göre milyarlarca dolarla dünyanın en zengin mültecisi olarak Rusya'ya sığındı.
00:56Arkasındaysa yanmış, yıkılmış, dağılmış eski bir ülke bıraktı.
01:02Bugün Suriye'de ne olacağını hemen hiç kimse bilmiyor.
01:06Konuşmalar, tartışmalar, savaş bir anlamda örtülü savaş, örtülü tartışmalar, örtülü diplomasi hala devam ediyor.
01:15Öyle bir coğrafya ki içinde yüzlerce neredeyse küçük grubun olduğu en radikal dincisinden en layık yapılanmaya kadar farklı grupların yer aldığı ve pazarlıkların olduğu bir Suriye ile karşı karşıyayız.
01:34Başar Esad arkasında gerçekten harap bir ülke bıraktı.
01:40Şimdi ne olacağı konuşuluyor.
01:43Üç senaryo var masada.
01:45Biri Suriye'deki bütün güçlerin birleşmesi ve özerk bölgelerinde olduğu bir federasyon olması.
01:51İkincisi özellikle soft radikal dinci diyorum ben bunlara HTA'nın yönetime abanması ve bir anlamda bütün ülkede kontrolü ele geçirmeye çalışması.
02:04Üçüncüsü ise büyük felaket senaryosu.
02:07Herkesin birbiriyle çatıştığı, büyük bir kasun olduğu bir Suriye tablosu.
02:12Şu ana kadar yaklaşık bir hafta diye baktığınız zaman Suriye rejiminin yıkıldığından bu yana itidalli açıklamalar gördük.
02:23HTA lideri bizzat Jolani, MIT başkanı İbrahim Kalın'la Şam'da kendi sürdüğü arabayla Şam'ı gezdirdi, Emevi Camii'ne götürdü ve de namaz kılındı.
02:37Erdoğan'ın sözü havada kalmadı.
02:40Yıllar sonra gerçekleşti diyebiliriz.
02:42Jolani ilginç açıklamalar da yapıyor.
02:45Biz diyor şeriatı zorla dayatmayacağız ama tabii ki şeriatın gücünde herkes ikna olacak, görecek.
02:51Nasıl ikna olacak bilinmiyor.
02:53Şu anda Suriye nüfusunun yüzde 14-15'inin Alevi olduğu tahmin ediliyor.
02:58Bunlar düne kadar Esad rejiminde laik bir laik ama bir diktatörlükte yaşıyorlar.
03:06Onu da altını çizerek söyleyelim.
03:09Bugün baktığınızda hem Türkiye sınırındaki Suriye Demokratik Güçleri yani YPG yani PKK'nın kardeşi
03:18hem de HTA'nın iktidarlı açıklamalarıyla bir orta yol bulmaya çalıştıklarını görüyoruz.
03:23İçeride bunlar olurken şu anda Rusya da şaşkınlık içinde.
03:28Özellikle Rusya'dan homurtular yükseliyor ama iyi de onlar da iki tane askeri üstünü orada tutmak için pazarlıklar yapıyorlar.
03:37Güneyde ise İsrail Suriye'ye fırsat bu fırsat girdi ve onlar da kendileri için stratejik olan Golan Tepelerini ve etrafını ele geçirdi.
03:47Geriye dönmeye niyetleri yok.
03:49Neten Yahu geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamalarda bunu da açık açık ifade ediyor.
03:53Türkiye'nin ne yapacağıysa herkesin merak konusu.
03:57Yabancı basına baktığınız zaman bütün bu hikayenin kazananını Erdoğan olarak gösteriyorlar.
04:03Erdoğan da zaten sözünü sakınmıyor.
04:06O kadar çok değişen denklem var ki Türkiye'deki Suriyeliler ne olacak?
04:10Avrupa Birliği'ndeki Suriyeliler ne olacak?
04:12Geri gidecekler mi?
04:13Ya da yeni gelen yönetimle beraber yeni Suriyeliler Türkiye'ye gelecek mi?
04:19Pek çok bilinmezi yaşadığımız bir ortamdayız.
04:22Neredeyse gelişmeler saat saat değişiyor.
04:26İşte bir ortamda bölgeyi çok iyi bilen Samet Doğan'a soralım.
04:30O da bölgedeydi yeni döndü.
04:32Gazeteci Samet Doğan.
04:34Sevgili Samet, Bağız Partisi'nin 63'te Suriye'de iktidara gelmesi ve 70'te Hafız Esad liderliğiyle ele geçirmesiyle başlayan bu süreçte
04:43bu Bağız ideolojisinin Suriye'de toplumsal ve siyasi yapısındaki etkisi neydi acaba?
04:49Bağız rejimi nasıl bir Esad rejimine dönüştü merak ediyorum.
04:5370'ler Suriye'si aslında çok karışık bir dönemi ifade ediyor Suriye için.
05:01Özellikle 60'lar sürecinde Hafız Esad'in Suriye'de iktidarı ele almasına kadar gelen süreçte
05:09Suriye aslında bir darbeler ülkesi diyebiliriz.
05:15Hatta geçmişte ben Hafız Esad'e darbe yapmaya çalışan ve yıllarca hapishanede kalmış bir eski subayla karşılaşmıştım.
05:27O da böyle anlatmıştı.
05:29O dönem özellikle radyo binasını ele geçiren subaylar hemen darbe ilan edebiliyordu.
05:39Hatta hala Suriye'de radyo binası askerlerle korunuyordu.
05:48Dolayısıyla son noktada Hafız Esad Suriye'deki bütün bu darbe girişimlerini bastırıp
05:57ordu içerisindeki bütün aykırıları temizlemeyi başaran tek lider olmuştu o dönemde.
06:04Suriye toplumu içerisinde bazı ideolojisi çok yaygındı.
06:09Çünkü bir anlamıyla İsrail'le karşı bir direnişi kendi içinde sembolize ediyordu.
06:21Hatta bugün Suriye'yi deviren grupların başında bulunan, Suriye rejimini deviren grupların başında bulunan
06:29Cuglani'nin babasının da bir Bağız ideolojisine bağlı biri olduğu söylenir.
06:35Dolayısıyla Suriyelilerin Bağız'tan beklediği şey bir anlamıyla İsrail karşıtlığıydı.
06:45Fakat Hafız Esad bunu tabii ki bir fırsata çevirdi ve süreç içerisinde ağır bir diktatörya kurdu.
06:54Ve ona karşı çıkabilecek tek güç İhvan-ı Müslüm'indi.
07:00İhvan-ı Müslüm'ün 80'e kadar ordu içerisinde, özellikle ordu içerisinde yapılanmıştı.
07:07Ve bir şekilde bu iktidarı devirmenin peşindeydi.
07:11Fakat 82 Hama olaylarında baba Hafız Esad çok şiddetli bir güç kullanarak binlerce insanın Hama'da öldürülmesi
07:26ve dolayısıyla on binlerce insanın cezaevine atılması ve sürülmesiyle sonuçlanan bir kazanım elde etmişti.
07:35Suriye'de Hafız Esad'ın karşısında durabilecek ikinci bir güç İhvan'ın tamamıyla yenilmesiyle birlikte ortadan kalkmıştı.
07:44Ve günümüze kadar da Esad rejimi babadan oğula yine aynı şekilde diktatörlük şeklinde devam etti.
07:53Peki bundan sonra ne olacak Suriye'de?
07:56Çünkü Bağız rejimi öyle bir Suriye yarattı ki hani geçtim bir tane alternatif bir partiyi bir tane sivil toplum kuruluşu bile yok şu anda.
08:05Bu hızlı geçiş nasıl olacak? Sen nasıl değerlendiriyorsun? Kim kiminle ittifak yapar?
08:10Suriye'de devrimin gerçekleşmesi tabii ki tüm dünyada şok etkisi oluşturdu.
08:17Hatta ülkemizde de öyle. Belki de muhalifler için bile öyle.
08:22Çünkü son operasyonlarının adı bile salırganlığı püskürtme operasyonuydu.
08:29Yani İdlib bölgesine yapılan Esad rejiminin yaptığı bombardımanları durdurmak için cepheyi biraz geriye taşımayı düşünüyorlardı.
08:38Sonrasında aslında Esad rejiminin içten içe çökmüş olduğunu hep birlikte gördük.
08:45Çünkü muhalifler her girdiği kasabayı çok kolaylıkla ele geçirdiler.
08:50Ta ki Şam'a kadar sonunda da Esad kaçmış oldu.
08:54Fakat bu tabii ki bütün dünya için hazırlıksız bir süreç olsa da Türkiye için öyle değildi.
09:01Türkiye yaklaşık 13 yıldır Suriye meselesiyle çok yakından ilgilenen kurmaylarıyla var olan bir ülke.
09:11Dolayısıyla geçiş sürecindeki hızı görünce evet bir hazırlık da aslında yapılmış olduğunu insan düşünüyor.
09:20Aslında geçiş sürecindeki muhaliflerin hızı, başbakanın belirlenmesi, kurmaylarının belirlenmesi bir takım hazırlıkların olduğunu da gösteriyor.
09:32Yani muhalifler de bu geçen 5 yıl sürecinde İdlib'de belli başlı hazırlıklar yapmışlar.
09:39Şöyle de bir şey ekleyebilirim.
09:42Halep'te bütün sokaklarda geçiş süreci kurmaylarının fotoğrafları bulunuyordu.
09:49Bilbordlarda özellikle çok büyük bilbordlar gördüm.
09:52Ve burada o kişiler tanıtılarak onların halka yapmak istediği reformlar, çalışmalar sırasıyla anlatılıyordu.
10:02Dolayısıyla çok hızlı bir süreç yaşayacağımızı düşünüyorum.
10:06Tabii burada çok önemli olan mesele Türkiye'nin, Katar'ın yani yıllardır muhaliflere kol kanat gelen ülkelerin buradaki tutumu çok önemli.
10:20Tabii dünyada çok büyük endişe var.
10:25Heyeti Tahrir-i Şam'ın geçmişine bakıldığında el kayda bağlantısı nedeniyle burada bir radikal unsurların rejimi ele geçirdikten sonra farklı uygulamalar yapıp yapmayacakları konuşuluyor.
10:42Fakat bugün bile hala Ahmet Eşara'nın yani eski adıyla Culani'nin açıklamalarına baktığımızda böyle bir sürece girmeyeceklerini defaatle söylüyorlar.
10:55Bugün bile Suriye halkını sokaklara davet etti ve devrim kutlamaları yapmalarını istedi.
11:01Sokaklara çıkacak muhalif güçlerin asla silah kullanmaması, halkı ürkütmemesi, korkutmaması yönünde de uyarılarda bulundu.
11:10Dolayısıyla Suriye'deki bütün tarafların içerisinde bulunacağı bir sistem karşımıza çıkabilir.
11:22Samet Doğan çok çok teşekkür ederim.
11:24Sevgili seyirciler tabii herkes Rusya'nın neden orada boşladığını, neden Esad'ın arkasında durmadığını konuşuyor.
11:31Herhangi bir pazarlık yapıldı mı yapılmadı mı o da bilinmiyor.
11:34Ancak Esad'ın şu anda Moskova'da olduğu iddia ediliyor.
11:37Nerede onunla da ilgili bilgi yok.
11:39Kasni Kozina şu anda Moskova'da uluslararası ilişkiler uzmanı.
11:44İsterseniz Sayın Kozina'ya soralım.
11:46Esad'ın şu anda Moskova'da olması ve Rusya'nın bölgedeki askeri gücü Suriye'de tutmaya çalışması ne anlama geliyor sizce?
11:54Rusya'daki hava ne onu merak ediyorum.
11:5710 yıl önce Suriye Rusya'nın Orta Doğu'daki süreçlere müdahale edebileceğini göstermesi için bir araçtı.
12:06Ancak şu anda Suriye'nin Rusya için önemini ikili ilişkiler perspektifinden değil bölgesel bir perspektiften değerlendirerek daha iyi anlayabiliriz.
12:15Şu anda Orta Doğu Rusya için çok önemli bir bölge ve Rusya Orta Doğu'da çok istikrarlı bir bölgesel güvenlik sistemi oluşturmayı ve bölgedeki durumu normalleştirmeyi hedefliyor.
12:26Bu fikri Rus kamu görevlilerinin açıklamalarında görüyoruz ve 2023 yılında yayınlanan en yeni dış politika konseptimizde de görüyoruz.
12:34Bu belgede örneğin Suriye ayrı bir şekilde ele alınıyor.
12:38Bunun nedeni sadece Rusya'nın Orta Doğu'daki askeri varlığının en önemli unsurlarından biri olması değil.
12:44Aynı zamanda bölgenin temel ülkelerinden biri olmasıdır.
12:48Bölgesel güvenlik meselelerinin büyük bir kısmı Rusya'nın yaratmaya ve teşvik etmeye çalıştığı bu sistemle doğrudan bağlantılı ve bu durum büyük ölçüde Suriye'ye bağlı.
12:58Bu nedenle Rusya'nın Suriye'de olan biten süreçlerin dışında kalması mümkün değil.
13:03Resmi rejimin en büyük destekçisi olarak Rusya Beşar Esad'ı Moskova'da ağırlıyor.
13:08Ancak şunu da anlamamız gerekiyor ki Rus yetkililer yaşananların tüm sorumluluğunu Suriye hükümetine yüklemeye çalışıyor.
13:15Ve Beşar Esad'ın eylemlerini Rusya'dan etkilenmiş değil bağımsız ve egemen kararlar olarak göstermeye çalışıyorlar.
13:22Özetle Suriye sadece bir askeri varlık unsuru değil.
13:25Aynı zamanda Rusya'nın Orta Doğu'daki konumunu ve bölgesel güvenlik açısından da stratejik bir öneme sahip ülke.
13:33Herkesin merak ettiği soru aynı.
13:35Rusya neden Esad'a desteğini çekti?
13:38Neden gerçekten?
13:44Rusya'nın Suriye'ye yönelik tutumu ve politikası son 10 yılda oldukça değişti ve bunun birkaç sebebi var.
13:50İlk sebep oldukça açık ve sanırım kimse buna itiraz etmez.
13:54Şu anda Rusya'nın ana önceliği Ukrayna'daki özel askeri operasyonudur.
13:59Bu çok fazla kaynak harcadığımız ve çok fazla dikkat verdiğimiz bir çatışma.
14:03Hatta Suriyeli krizle ilgili yorum yaparken Rus yetkililer Suriye'ye fazla dikkat vermeyeceklerini,
14:10tüm dikkatlerini özel askeri operasyona vereceklerini ifade ettiler.
14:14İkinci faktör ise daha az belirgin.
14:16Rusya artık Suriye'de 2015'te olduğu gibi ana aktör olmadığını düşünüyor.
14:20Vladimir Putin'in bir keresinde söylediği şu cümleyi hatırlayabiliriz.
14:24Suriyelilerden daha Suriyeli olmayacağız.
14:27Bu Rusya'nın Beşar Esad rejimini desteklediği ve Suriye'yi istikrara kavuşturma önlemlerini desteklediği anlamına gelir.
14:34Ancak güçlü bir ekonomik sistem ve çalışan siyasi kurumlara sahip bir devlet kurma sorumluluğunun Suriyelilere ait olduğu da vurgulanıyor.
14:42Mevcut kriz Suriye hükümetinin herkes için uygulanabilir bir sistem yaratamamasından kaynaklanıyor.
14:48Üçüncü olarak bölgesel dinamiklerde de bir değişiklik görüyoruz.
14:53Önceden Orta Doğu, ABD, Rusya, Fransa, İngiltere gibi bölge dışı aktörlerin aktif olduğu bir yerdi.
15:00Ancak son yıllarda, özellikle son 2-3 yılda dünya çok değişti.
15:05Suriye krizinde de bölgesel aktörlerin etkisinin arttığını ve bölge dışı aktörlerin, örneğin Rusya'nın etkisinin azaldığını görüyoruz.
15:13Bu sadece Suriye'de değil, Orta Doğu'daki diğer barış süreçlerinde de gördüğümüz önemli bir değişimdir.
15:20Genel olarak Rusya'nın Suriye krizinin çözümüne aktif katılım göstermediğini veya tamamen dışarıda kaldığını söyleyemem.
15:27Rusya diplomatik iletişim söz konusu olduğunda oldukça aktif.
15:31Şu anda Suriye'deki tüm güçlerle iletişim halindeyiz.
15:34Ayrıca Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlarla da iletişim halindeyiz.
15:39Ve ABD ile bölgedeki durumu kontrol etmek için görüşmeler yapıyoruz.
15:43Özetle Rusya'nın Suriye'deki varlığının karakteri değişti.
15:47Kaynaklarımız sınırlı olduğu için bize daha yakın ve hayati önem taşıyan konulara daha fazla dikkat ediyoruz.
15:53Ancak yine de yakın gelecekte Rusya'nın Suriye'yi tamamen terk edeceğini düşünmüyorum.
15:59Beşer Esad'ın geleceğini ve olayların nasıl gelişeceğini görmek ilginç olacak.
16:08Sayın Kozina çok çok teşekkür ederim.
16:09Sevgili seyirciler aşağıda Suriye, yukarıdaysa Gürcistan karışık.
16:13Gürcistan'da da Avrupa Birliği yanlarıyla Moskova yanları arasında adı konulmamış bir savaş var.
16:19Gürcistan Avrupa Birliği'ne girmek istiyor.
16:22Ancak Rusya'yı destekleyen Cumhurbaşkanı buna engel oluyor.
16:26Halk sokaklara döküldü, günlerdir eylemler yapıyorlar.
16:29Eylemlerin başında Avrupa'ya evet, Yes to Europe partisi çekiyor.
16:34Ve o partinin başkanı Giorgi Vassadi şu anda yanımızda, yayınımızda.
16:40Özel bir röportaj için yayına katılıyor.
16:43Merhaba, hoş geldiniz.
16:44İlk olarak şunu sormak istiyorum.
16:46Şu anda Gürcistan'da son durum ne?
16:48Özellikle protestoları tetikleyen ana neden neydi?
16:52Neden insanlar sokağa döküldü?
16:53Öncelikle seçimler hileliydi.
16:55Mahkemeler manipüle edildi.
16:57Protestoların başlangıcı buydu.
16:58Daha sonra kendini ilan eden Gürcü lider, AB entegrasyonu durdurduklarını açıkladı.
17:03Bu protestoların en önemli noktalarından biriydi.
17:06Şu anda içinde bulunduğumuz ortamda Gürcü rüyası tamamen anayasal normların dışına çıkmış durumda.
17:11Amacımız anayasal normları ve düzenlemeleri geri getirmek.
17:14İnsanlar Putin'e yakın olan Rus kökenli Bidzina İvanişvili'den kurtulmak için yeni seçimler talep ediyor.
17:19Bununla birlikte şu anda sayıları 400-500'ü bulan tüm tutukların serbest bırakılmasını istiyorlar.
17:24Ayrıca kolluk kuvvetlerinin siyasallaşmasının önlenmesi talep ediliyor.
17:28Bu protestolar yabancı ajanlar yasasıyla, hileli seçimlerle ve Gürcü rüyasının AB ile üyelik müzakerelerine erişim sağlamayacağını duyurması ile ilgili.
17:37Hükümet şu ana kadar protestolara nasıl yanıt verdi?
17:40Özellikle bu yabancı ajan yasasının tepki olarak insanların sokağa çıkmasına sert tepki gösterdiği gibi görüyorum.
17:46Doğru mu?
17:49Sanırım herkes kendini ilan eden hükümetin acımasız baskısını gösteren videoları izledi.
17:54Biz onlara hükümet demiyoruz.
17:55Tamamen gayrimeşru olduklarını düşünüyoruz.
17:57Çünkü seçim sonuçlarını kimse tanımıyor.
17:59Gençlere, gazetecilere saldırıyorlar.
18:01Barışçıl göstericileri tutukluyorlar.
18:03Tanınmış aktörler ve kamyon mal olmuş kişiler dahil birçok kişiyi gözaltına alıyorlar.
18:07Örneğin dün İçişleri Bakanlığından bana bir çağrı yapıldı ve sorguya gitmem istendi.
18:11Bu Gürcistan'a yönelik tam kapsamlı bir saldırı anlamına geliyor.
18:14Bu nedenle batılı ortaklarımızdan mümkün olan en kısa sürede harekete geçmelerini istiyoruz.
18:19Açıklamalarını takdir ediyoruz ancak artık harekete geçme zamanı.
18:22Biz demokrasimiz ve Gürcistan'ın Avrupa geleceği için mücadele ediyoruz.
18:26Ve batılı ortaklardan yardım ihtiyacımız var.
18:28Bidzina İvanişvili Gürcistan'ın sözde lideri.
18:31Putin'in ve Rus rejiminin desteğini alıyor.
18:33Şu anda Gürcistan'da olan her şey Gürcistan'ın ulusal çıkarlarına karşı yürütülen bir Rus özel operasyonudur.
18:38Rusya'nın çıkarı Gürcistan'ın Avrupa Birliği ya da NATO gibi demokratik devletler arasında yer almamasıdır.
18:44Ve bunu açıkça ifade ediyorlar.
18:45Bunun sebebi orta koridorun Gürcistan üzerinden geçiyor olmasıdır.
18:49Rusya için alternatif ticaret rutası yalnızca Gürcistan üzerinden geçiyor.
18:53Bu nedenle burada güçlerini sürdürmek için bu kadar istekli davranıyorlar.
18:57Bidzina İvanişvili'nin bir kuklu hükümeti olduğunu düşünüyorum.
19:00Ayrıca Türkiye hükümetini de bu süreçte daha aktif rol almaya çağırıyorum.
19:03Çünkü Rusya'nın çıkarlarını şu anda Türkiye'nin çıkarlarıyla örtüşmediğini düşünüyorum.
19:07Rusya örneğin Azerbaycan'dan Türkiye'ye Gürcistan üzerinden geçen gaz ve petrol akışını kontrol etmek istiyor.
19:12Bu birçok örnekten sadece biri.
19:14Dolayısıyla Türk liderleri ve hükümeti Gürcistan konusunda daha fazla angaca olmaya
19:19ve demokratik hiçbir ülkenin seçim sonuçlarının tanımadığını vurgulamaya davet ediyorum.
19:22Ancak komşularımız Türkiye dahil seçim sonuçlarını tanıyor.
19:26Bu nedenle Türkiye hükümetinin Gürcistan'daki seçimler hakkında kararını yeniden gözden geçirmesini iyi olacağını düşünüyorum.
19:42Şöyle düşünüyorum ki Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği Gürcistan'da olan her şeyle çok daha aktif bir şekilde ilgilenmeli.
19:48Öncelikle yaptırım araçlarına sahipler ve Rus asıllı Gürcü oligarh Bizina İvanişvili'yi ve Gürcistan'ı batıdaki gelişmelerden izol etmeye çalışan çevresindeki insanları hedef alabilirler.
19:57İkinci olarak mali yardım konusu var.
19:59Onlardan hükümete mali yardım sağlamalarını ve bu mali yardımı doğrudan sivil topluma, bağımsız Gürcü medyasına vermelerini istiyoruz.
20:06Bağımsız medya şu anda fon eksikliği nedeniyle çok zayıf durumda.
20:09Sonunda hükümet tüm iş dünyasını kontrol ediyor ve hala var olan bağımsız kurumlara fon sağlanmasını engelliyor.
20:15Üçüncü olarak üyelik müzakereleri konusunda netlik talep ediyoruz.
20:19Yani Rus tipi bir rejim hükümette olduğu sürece hiçbir ilerleme olmayacağını açık bir şekilde ifade edilmesi gerekiyor.
20:24Dördüncü olarak ise seçim sonuçları meselesi var.
20:26Batılı demokratik ülkelerden kendini ilan eden hükümetle ilgili hiçbir olumlu mektup ya da mesaj göndermemelerini ve resmi olarak seçim sonuçlarının tanımama pozisyonunu almalarını istiyoruz.
20:35Bu batıdaki demokratik dünyanın Gürcistan halkının desteklediğini net bir şekilde gösterebilmemiz için gerekli.
20:40Bu tür bir destek istememizin nedeni İvanişvili ve Rusya tarafından desteklenen bu kendini ilan eden hükümetle mücadele ediyor olmamızdır.
20:48Demokratik ülkelerden destek talep ediyoruz.
20:50Çünkü bu mücadeleyi kazanmak istiyoruz.
20:52Gürcistan'da şu anda 12 gündür aralıksız protestolar devam ediyor.
20:5510 binlerce insan sokaklarda.
20:57Eğer nüfusu oranına kıyaslarsanız 100 bin kişi gerçekten çok büyük bir sayı.
21:01Her gün bu protestolara katılan insan sayısını görebilirsiniz.
21:04Her gün devam eden bu protestolarla ilerleme kaydedemiyoruz.
21:07Barışçıl protestoculara yönelik bu tür ihlalleri, bu tür acımasız baskıları gördüğümüzde şimdi protestolara kısıtlamalar getirmek ve Gürcistan'daki ifade özgürlüğünü sınırlamak istiyorlar.
21:16Bu yüzden ortaklarımızdan burada daha aktif olmalarını istedik.
21:19Türkiye'ye gelince Türkiye'nin çıkarının Rusya'dan bağımsız, Rus kontrolünden bağımsız bir Gürcistan'a sahip olmak olduğunu düşünüyorum.
21:25Bu yüzden komşumuz olarak Türkiye'nin bu meselede çok daha büyük bir rol oynaması gerektiğine inanıyorum.
21:30Gürcü rüyası hükümeti insanları savaşla tehdit ediyor.
21:33Rusya tarafından gelen savaş tehdidi çok güçlü ve gerçek bir tehdit.
21:36Türkiye'nin bölgemizde özellikle Karadeniz bölgesinin en güçlü oyuncu olduğunu söyleyebilirim.
21:41Bu yüzden Türkiye'nin liderlik ederek Gürcistan'ın Rus kontrolünden kurtulmasına yardımcı olabileceğini düşünüyorum.
21:46Çünkü eğer Gürcistan Rus kontrolü altına girerse bu Azerbaycan'ın da kontrol altına alınacağı anlamına gelir.
21:52Çünkü Azerbaycan, Kazakistan ve diğer ülkeler Avrupa Birliği ve Türkiye ile Gürcistan üzerinden Gürcistan toprakları aracılığıyla iletişim kuruyor.
21:59Durum gerçekten çok kritik ve Türk Cumhurbaşkanı'nın daha fazla katılım göstermesini ve bu konuda daha fazla rol almasını umut ediyorum.
22:06Bölgesel meselelerde liderlik gösterebileceği bir noktada olduğunu düşünüyorum.
22:10Ayrıca Putin'in Türk Cumhurbaşkanı'nın tutumuna önem verdiğini ve ona kulak verdiğini biliyoruz.
22:15Türkiye'nin burada çok daha büyük ve güçlü bir rol oynayabileceğine inanıyorum.
22:18Bu nedenle Türk Cumhurbaşkanı'na Gürcistan meselesine daha fazla katılım göstermesi ve daha fazla angajı olması için açıkça çağrıda bulunuyorum.
22:26Çok çok teşekkür ederim yayına katıldığınız için.
22:29Çiçek sen teknoloji dünyasında çok hakimsin.
22:32Amerika Birleşik Devletleri'ni de yakından takip ediyorsun.
22:34Bu haftanın teknolojideki ilginç gelişmesi ise yeni yapay zekanın artık insanları birebir kopyalaması.
22:41Ve de Elon Musk'ın mesela yapay zekası öyle görseller üretti ki bu hafta en sonunda kapatıp geri çekmek zorunda kaldılar.
22:48Neden? Ne oldu acaba?
22:50Büyük dil modeli yapay zekası şu anda yazılı bir komut yazdığınızda size yazılı olarak ve görsellerle cevap veriyor.
22:58Bu görseller bu hafta bir güncelleme aldı ve öyle ki çok gerçekçi hale geldi.
23:04Ve bu gerçekçilik artık gerçek ve sahtenin arasındaki o çizgiyi de bulanıklaştırdı.
23:12Öyle ki insanlar siyasi figürlerin, tanıdığımız kişilerin, aktörlerin, aktrislerin fotoğraflarını Grog'la yaptılar.
23:20Ve öyle ki gerçek zannedebilir aslında insanlar.
23:24Hepimiz bunları gerçek zannedebiliriz.
23:26Dolayısıyla çok gerçekçi olması sebebiyle bir gün sonra da yayından bu versiyonu, bu çok gerçekçi yapan, resim çıkartan versiyonu çıkartıldı.
23:35Ama tekrar birkaç hafta içerisinde yeniden Grog'a eklenmesi bekleniyor.
23:40Özellikle hem telif hakları sebebiyle yani bu tip imajlar üretildiği, resimler üretildiği zaman X ve X'e yayın Grog'un herhangi bir telif ödemesi gerekecek mi?
23:51Ve etik durumlardan ötürü çünkü Donald Trump'ın daha böyle silahlı, kanlı halleri de canlandırıldı bu görüntülerde.
24:01Başka siyasi figürler de, tanınmış kişiler de aynı şekilde.
24:05Böyle çok iç açıcı olmayan görüntülerin de olması tabii ki insanları yanıltabilir ve bir dezenformasyona da sebebiyet verebilir.
24:14Bu anlamda da bu son çıkardıkları sürümü bir süreliğine şu anda durduklarını söylediler.
24:21Çiçek çok teşekkür ederim. İsterseniz Çiçek'in bıraktığı yerden devam edelim.
24:25Şimdi bu teknolojiler gelişiyor gelişmesine de.
24:27Yani değil sadece ünlü insanları sıradan insanları da artık gerçekliğin öldüğü yani gerçekliğin ötesi vardı postrut mu?
24:34Gerçekliğin öldüğü bir noktaya geldik. Bu noktada acaba insanlar güvende mi değil mi?
24:39Bunu da bir uzmana soralım. Bilgi Öznuval Yuva şu anda yayınımızda.
24:44Sayın Yuva özellikle bu deepfake dediğimiz şey bambaşka bir boyuta geldi.
24:48Herkes evinde iki komutla deepfake üretiyor.
24:51Sizce hukuki olarak bunun altyapısı kuruldu mu?
24:55Yani birisinin başına böyle bir şey gelse gidip mahkemede hakkını arayabilir mi dünyanın herhangi bir yerinde?
24:59Cüneyt Bey yapay zeka teknolojilerinin en dikkat çekici uygulamalarından biri olan derin sahtekarlık ya da bizim jargonda deepfake dediğimiz bu teknoloji son yıllarda hem bireysel hem toplumsal güvenlik açısından çok ciddi tehditler oluşturmaya başladı.
25:14Bu teknoloji nedir diyecek olursak şöyle basitçe açıklayayım.
25:17Görüntü ve ses işleme teknikleriyle aslında kişilerin yüzlerini seslerini kullanıp gerçeğe çok yakın sahte içerikler üretmek.
25:25Şimdi bu durumun birkaç önemli ve kritik etkisi var.
25:28Ben bireysel taraftan önce ele alacağım bu durumu.
25:31Deepfake teknolojisi bir kişinin aslında izni olmadan sahte videolarını ya da fotoğraflarını üretip o kişinin itibarını zedelemek, kariyerini baltalamak, sosyal ilişkilerini ciddi şekilde etkilemek, olumsuz etkilemek gibi sonuçlara sebep olan bir teknoloji kullanımı.
25:52Burada özellikle politikacılar, sosyal medya fenomenleri, kamusal figürlerin maalesef bu teknolojiye hedef olduğunu görüyoruz.
26:00Sahte bir video kullanıp bir kişinin yapmadığı bir şeyi yapmış gibi göstermek aslında sadece o kişinin imajına zarar vermekle kalmıyor.
26:09Aynı zamanda o kişiyle ilişkili tüm sosyal çevreyi etkiliyor maalesef.
26:14Kişisel veriler ve mahremiyetin bu teknolojilerin kullanılmasında ciddi şekilde zarar gördüğünü gözlemleyebiliyoruz aslında.
26:22Şimdi toplumsal açıdan baktığımızda da çok daha geniş bir tehdit oluşturuyor bu durum.
26:26Bu teknoloji sahte haberlerin yayılmasını kolaylaştırıyor.
26:30Toplumda yanlış bilgilendirmeye ve kargaşaya sebep olabiliyor doğal olarak.
26:35Özellikle kritik dönemlerde, kriz anlarında sahte videoların kullanılıp halkın manipüle edilmesi çok mümkün.
26:43Gerçeğe çok yakın bir video, bir liderin, bir fenomenin açıklama yapmış gibi göstermesi büyük çaplı bir karışıklığa, yanlış yönlendirmelere sebep olabilir.
26:57Gerçekle sahte arasındaki bu belirsizlik toplumda güvensizlik yaratıyor ve toplumsal dokuyu maalesef zayıflatıyor.
27:0410 Kasım'da Atatürk'ü andık biliyorsunuz.
27:08Atatürk gibi tarihimizde çok önemli bir yere sahip olan figürün bile deepfake teknolojisiyle manipüle edilebileceği gerçeğiyle karşılaştık aslında.
27:18O kadar çok yapay zekayla oluşturulmuş video, deepfake videosu, sesi, fotoğrafı gördük ki Atatürk'le alakalı artık günün sonunda hangi Atatürk fotoğrafı gerçek sorusunu sormak zorunda kaldık.
27:33Bu noktaya gelmek tarihsel beleğimizin ve kültürel kimliğimizin nasıl tehlike altında olduğunu gösteriyor aslında.
27:38Bize yalnızca yapay zekanın ne kadar güçlü bir araç olabileceğini değil, aynı zamanda bu gücün dikkatli kullanılmadığında nedenle tehlikeli olabileceğini de hatırlatıyor.
27:50Tüm bu tehditlere karşı alınması gereken en önemli tedbirlerden biri dijital okuryazarlığın arttırılması aslında.
27:57Toplumun bu tür içerikleri eleştirer bir gözle değerlendirme becerisinin gelişmesi gerekiyor.
28:02Nedir dijital okuryazarlık? Bir cep olursak şöyle basitçe tanımlayayım.
28:05Bireylerin internette gördükleri her şeyi hemen doğru kabul etmeyip, sorgulamalarını ve güvenilir kaynakları kullanarak doğrulamalarını sağlamak.
28:15Ayrıca bu tür teknolojilerin nasıl çalıştığını ve hangi yöntemlerle doğruluğunu kontrol edilebileceğini anlamak, sahte ve gerçeği ayırt etmek için de önemli.
28:26Az gittik, uz gittik. Bir 5N1K'nın daha sonuna geldik. Önümüzdeki hafta yeni bir 5N1K'da buluşuncaya kadar ben Cüneyt Özdemir. Hepinize iyi günler, iyi akşamlar diliyorum.