Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:13Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler.
00:16Yayını ne yazık ki üzücü bir haberle açacağız.
00:18Isparta'da askeri helikopter kazası sonucu kara havacılık okul komutanı Tuğgeneral İsa Baydili'nin de aralarında olduğu altı askerimiz şehit oldu.
00:28Buradan ailelerine sabır dileyelim, tüm Türkiye'nin başı sağ olsun diyerek efendim başlayalım.
00:33Biliyorsunuz dün itibariyle Suriye'de 61 yıllık Baas rejimi yıkıldı.
00:3812 günlük ilerleyişin ardından HTC önderliğindeki muhalif gruplar Şam'a girdi ve Şam düştü.
00:45Beşer Esad'ın şu anda ailesiyle birlikte Moskova'da bulunduğu bilgisi Rus medyasında yer aldı efendim.
00:50Olayların ardından konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan dedi ki Şam rejimi Türkiye'nin uzattığı elin kıymetini bir türlü idrak edemedi.
00:58Ne manaya geldiğini anlayamadı.
01:00Şimdi bundan sonra bölgede neler olacak Türkiye'ye nasıl yansıyacak bir değerlendirme alacağız.
01:05Emekli Tuğgeneral Dr. Haldun Solmaz Türk bizimle.
01:08Hoş geldiniz.
01:09Teşekkür ediyorum. İyi yayınlar diliyorum.
01:12Biz de teşekkür ediyoruz efendim.
01:14Aslında yıllardır olamayan 12 günde oldu böyle yorumlar yapılıyor.
01:19Sizden bir değerlendirme alalım.
01:21Neler değişti bölgede?
01:23Nasıl bir hareketlilik oldu ki 12 günde çok ciddi bir ilerleyişle harita değişti.
01:29Yıllardır direnen Beşer Esad bir biçimde artık rejim yıkılmış oldu.
01:34Siz nasıl değerlendirdiniz?
01:36ABD-Rusya anlaştığı yorumu var.
01:38Siz katılır mısınız?
01:40Öncelikle ben de başsağlığa dileklerinize katılıyorum.
01:44Ne yazık ki orduda görev yapmanın ayrılmaz bir parçası.
01:49Bu tür uçuşlar, hele hele kara havacılık da tabii ki isminin üzerinde kara havacılık.
01:54Bu düşen helikopter çok eski bir tip helikopter.
01:59UH-1 tipi bir helikopter.
02:01Niye düştü, nasıl düştü?
02:03Bunlar şüphesiz araştırıp kamuoyuyla paylaşılacaktır.
02:06Bu aşamada başsağlığa dileklerinize katılmanın ötesinde ne yazık ki yapabileceğimiz bir şey yok.
02:11Ateş düştüğü yeri yakıyor.
02:14Şeye gelince, sorunuza gelince.
02:17Şimdi tabii Tayyip Erdoğan'ın ifadesini aktardınız.
02:23Hani uzatılan elin kıymetini anlamadı.
02:26Biz derken ben şahsen, ben de bu ifadenin ne anlama geldiğini anlamakta güçlük çekiyorum.
02:34Çünkü 12 yıl önce Şam'a gideceğiz, Emevi Camii'nde namaz kılacağız, kardeşlerimizle kucaklaşacağız, dua edeceğiz.
02:46Selahattin Eyyubi'nin mezarında deyip, rejim değişikliği için Suriye İç Savaşı'na taraf olan Tayyip Erdoğan kendisiydi zaten.
02:56Ve 13 yıl devam eden bir iç savaş var.
03:00Bu iç savaş da Türkiye, işte 2016'ya kadar muhaliflere destek vererek, yani meşru rejime, Şam'daki rejime ayaklananlara fiilen destek vererek,
03:152016'dan sonra da fiilen Suriye'ye girerek bunun bir parçası oldu.
03:21Şimdi tabii sonradan bu rejim değiştirme hikayesi benim için terör koridorunu önlemeye dönüştü.
03:29Doğru, ama terör koridoru 2011'de yoktu.
03:34Türkiye bu iç savaşa taraf olmasaydı, iç savaşın bu kadar körüklenmesini sağlamasaydı, Amerika, Fransa başta olmak üzere, Batı'yla birlikte,
03:44ne IŞİD ortaya çıkacaktı, ne PDYPG devletleşecekti, ne de bir terör koridoru riski çıkacaktı.
03:54Yani kendi yarattıkları riski çözümlemek için sözde doğrudan doğruya Suriye'nin iç savaşına taraf olumlu bir katılındı.
04:06Ve en son işte 4 yıl önce 2020'ye gelindiğinde, biz bugün HTS'i işte şimdi Şam'a ve bütün Suriye'yi kontrol eden HTS'e
04:18ve diğerlerinin onun etrafındaki daha radikal grupları korumak için Rusya'yla savaşı bile göze aldık.
04:27Şubatı 2020'de olanları hatırlarsak, işte 5 Mart 2020'de Moskova'daki ateşkes o günden bugüne gelindi.
04:36Şimdi tabii belki soru şöyle formüle edilebilir sizin sorunuz. Yani 5 Mart 2020'de Moskova'da uzlaşılan bir ateşkes koşulları vardı.
04:51O günden bugüne 4,5 yılda ne değişti ki, bugün bu durumdayız yani Suriye rejimi yıkıldı, hükümeti yıkıldı ve geleceği nerede?
05:04Bunu içi koflaşmış bir ağaca benzetebiliriz. Yani ağaç böyle duruyor fakat içi boşalmış aslında kof.
05:14Yani Suriye devleti bu hale geldi. Kurumları yok edildi.
05:20Tek adam rejimlerinde, otokratik hatta tabii totaliter rejim Suriye'deki, bu tür rejimlerde bu kaçınılmazdır.
05:31Sorun şu, yani sorun derken yani bizim açımızdan sorun şu.
05:35Hiç bu noktaya gelmeden, yani hadi 2016-2017'lere kadar hata üstüne hata yapıldı ama ondan sonra aradan geçen,
05:47hani bakın neredeyse 7-8 yıl var, bu 7-8 yılda geçmişte yapılan hatalardan ders alınıp Suriye devleti bu hale gelmeden birlikte bir çıkış yolu bulunmalıydı.
06:02Peki çıkış yolu neydi?
06:04Şimdi bakın esas olarak Türkiye'nin ulusal çıkarları yani güvenlik ve refahı Suriye'de bizimle dost, üniter ve toprak bütünlüğü olan bir devletin olmasını gerektiriyor.
06:22Çalışma bu yönde olmalıydı. Tam aksi yapıldı.
06:27Şimdi de deniyor ki, bütün bu olan bitenden sonra deniyor ki, efendim işte bizim için Türkiye'nin işte toprak bütünlüğü, işte demokrasi, şu, bu çok çok çok önemlidir.
06:39Şimdi bakınız, 2011'de Suriye üniter yapısı ve toprak bütünlüğü olan bir ülkeydi.
06:47Şimdi bugün bu artık kalmadı ve bunun tekrar test edilmesi mümkün değil.
06:53Evet.
06:54Yani mümkün değil. Niye mümkün değil? Çünkü Fırat'ın doğusundaki yapı devletleşti. Bir tek ilanı kaldı.
07:01Evet.
07:02Bir tek ilan. Bu tarafta da farklı bir grup, yani esas olarak radikal dinci bir grup hakimiyet sağladı.
07:09Şimdi buradan hayırlı bir sonuç Türkiye açısından çıkması mümkün değil. Ancak yapılabilecek şeyler olsa da bazı şeylerin tamiri ne yazık ki mümkün değil.
07:19Böyle bir açmazda karşı karşıya şu anda.
07:21Evet Sayın Solmaz Türk, siz de aslında sormak istediğim noktaya geldiniz.
07:25Orada Fırat'ın doğusunun ve batısının birleştirilip bir Kürt devletinin yaratılması projesi işte olacak mı olmayacak mı bu tarz yorumlarda yapılıyor ama
07:33bir yandan da Membiç'te Türkiye'nin desteklediği Milli Suriye Ordusu'nun orada tamamen kontrolü sağladığına ilişkin bir haber var.
07:41Türkiye'nin bir biçimde orada bir Kürt koridoru oluşmasını istemediğini de biliyoruz.
07:46Şimdi bu olay nereye gidecek?
07:48Bundan sonra Türkiye belki söylemlerini değiştirip orada bir Kürt varlığını bir devleti bir özelliği kabul edecek noktaya gelecek mi?
07:55Şimdi bakınız şunu gördük. Yani bu son 10 günde şunu gördük.
08:01Her ne yaşandıysa 10 günde bunların hepsi önceden kurgulanmış bir senaryo var, aktörler var ve bu aktörleri yönetenler var.
08:15Bu yönetim bunların hepsini planlamış zaten. Yani yarından itibaren ne olacağı da planlı, çok planlı.
08:24Şimdi Fırat'ın doğusundaki yapı kalıcı bir yapıdır.
08:31Bundan sonra o yapının ortadan kalkması ki Suriye Devleti'nin toprağının %40'ını kontrol ediyor.
08:41Bu yapının ortadan kalkması mümkün değil, olası değil.
08:45Bunun tartışılması bile abes.
08:49En fazla şu yapılabilir, Kuzey Irak'taki Kürdistan Bölgesel Yönetimi gibi bir yapına o ırağa ne kadar bağlıysa,
09:02yani Bağdat'taki hükümete ne kadar bağlıysa, bu yapı da hiç olmazsa başlangıçta Şam'a o kadar bağlı olacaktır.
09:10Şimdi Fırat'ın doğusundaki Tel Rifat ve Mümbiç'in YPG'den arındırılması, bu da zaten planın bir parçası.
09:21Bakın, NHTŞ'nin İdlib'den çıkıp Şam'a kadar ilerlemesinde gerçek bir çatışma oldu.
09:28Suriye Ordusu savaşmadı.
09:31Aynı Saddam'ın Irak ordusunun savaşmadığı gibi.
09:35Genereller savaşmadılar, savaşmak için emir vermediler.
09:38Bakın, rejimin düştüğünü bize Suriye Genelkurmayı duyurdu.
09:43Yani tabii kendi subaylarına duyurdu, rejim düştü, Esad gitti diye.
09:47Yani bir sivil yönetim başbakanından duymadık biz bunu.
09:50Dolayısıyla ordu savaşmama kararı almış ve bunu ilgililerle daha önceden konuşulmuş zaten.
09:57Şimdi aynı şekilde YPG-PYD'nin Tel Rifat'tan çekilmesi ve onunla beraber oradaki Kürt halkının çekilmesi tamamen bir anlaşma sonucu oldu.
10:07Yani bir çatışma olmadı orada.
10:08Aynı şekilde Mümbiç'te de bir çatışma meydana gelmedi.
10:11Şunu söylemek istiyorum, yani baktığımız resmi bize farklı anlatmaya çalışıyorlar.
10:17Ama resmin gerçekliği şu, Fırat'ı esas alan ve Fırat'ın doğusunda konsolide olan bir Kürt siyasi varlığı var ve şu anda o PYD-YPG'nin kontrolünde.
10:30Ve Amerika ve Batı ve İsrail güçlü bir şekilde bunun arkasında duruyor.
10:35Ve hep durmaya devam edecekler.
10:37Şimdi Fırat'ın doğusunda esas olarak bu olan bitenleri Türk halkına tabiri caizse kabul ettirebilmek için senaryonun bir parçası olarak böyle bir hikaye yaratıldı.
10:49Evet tamam orada o var ama bakın Fırat'ın batısını temizledik.
10:53PYD-YPG tekrar ediyorum, buradan planın bir parçası olarak çarpışmadan çekildi.
10:59Aynı Suriye ordusunun çarpışmadığı gibi.
11:01Çünkü oyun böyle yazılmıştı.
11:04Peki Sayısolmaz Türk orada tabii İsrail'in işgalinde olan Golan Tepeleri'ne de yeniden asker yolladığı bilgisi var.
11:12Sizce İsrail'de bir harekat başlatıp içeriye doğru bir işgale girişecek mi?
11:17Öyle bir ihtimal görüyor musunuz?
11:19Şimdi tabii bu şeyin yani bu olan bitenin bir kere hayır öyle bir şey beklemiyor.
11:25İsrail'in buna ihtiyacı yok.
11:27Zaten o ihtiyacı olanı yaptı.
11:29Tampon bölgeye girdi.
11:31Bu Golan Tepeleri biz Golan Tepeleri deyince yani bizi dinleyenler böyle küçük böyle 3-5 tepe gibi.
11:37Burası çok geniş bir bölge yani stratejik bir bölge.
11:41Ve Orta Doğu'da petrolden daha önemli olan su biliyorsunuz.
11:45Burada çok önemli su kaynakları var.
11:48Bu su kaynaklarının üzerine çöktü İsrail.
11:521967'de.
11:531981 yılında buralara ilhak etti.
11:56Dedi ki yani burası artık benim ülkemin bir parçası.
12:00Benim toprağım.
12:01El koydu yani buraya.
12:02Bakın 2019 yılında bugün bazıları bayram yapıyor ya Trump'a dostum Trump diye kutlama mesajları gönderiyorlar.
12:092019 yılında o zaman başkanken Trump İsrail'in bu Golan bölgesini ilhakını resmen tanıdı.
12:18Şimdi İsrail bunun da ötesine geçti.
12:21Tampon bölgeyi de kontrol etti.
12:23Zaten ihtiyacı olan bu.
12:24Bunun ötesinde başka bir şey gerekmiyor.
12:26İsrail zaten Suriye'nin bölünmüşlüğüyle zaten istediğini elde etti.
12:31Yani istediği Irak'ın bölünmüşlüğüyle elde etti.
12:34Şimdi Suriye'nin bölünmüşlüğü onu da elde etti.
12:36Eksik olmasınlar yardımcıları sayesinde.
12:39Onu da elde etti.
12:40Şimdi sırada İran var.
12:42Sonra kime sıra geleceği belli değil mi?
12:45Dolayısıyla bir taraftan kendi ulusal çıkarlarımız açısından milli olarak bakmak.
12:51Bir taraftan bölgedeki duruma bizi nasıl etkilerdi.
12:54Bir de tabii global yani krisal ölçekte de bakmak lazım bunun.
12:58Şimdi bizim kendi doğrudan ulusal çıkarlarımız açısından bakıldığında dediğim gibi
13:03yani biz sınır güvenliğimiz ve refahımız önemli.
13:08Yani buraya artık daha para akıtmayalım.
13:10Bakın ekonomi krizinin ortasındayız.
13:12Daha dibe bile vurmadık.
13:14Şimdi burada Suriye'ye bu şekilde balıklama girmiş olmanın çok büyük rolü var.
13:21Sadece sığınmacılara yapılan yardımlar, masraflar, eğitim sistemimizin, ulaştırma sistemimizin, kiraların, ev fiyatlarının, sağlık sistemimizin ambele olması değil.
13:37Sınırın ötesinde de sorumlu olduğumuz insanlar var.
13:42Buraya oluk oluk para akıyor.
13:46Bakınız bunun kesilmesi lazım.
13:48Burada Türk Silahlı Kuvveti'nin çok büyük sayıda birlikleri var.
13:52Bu sürdürülemez.
13:54Bir de hani Fırat'ın doğusundaki durumda Fırat'ın batısında artık bize komşu bir Taliban devleti var.
14:01Ve bunun Türkiye'ye uzantısı olacak.
14:03Yani rejimi ihraç etmek isteyecek.
14:06Bizim bu konudaki hassasiyetlerimiz belli.
14:08Şimdi bölgeye bakıldığında İsrail'in bir haydut devlet gibi davrandığını görüyoruz.
14:15Ve bu böyle devam edecek.
14:17Bundan Türkiye'ye hiçbir hayır gelmez.
14:20Ama asıl küresel bakmamız lazım.
14:22Bakın Amerikalılar 1999 yılında Kosova olayını başlatırken, savaşını başlatırken,
14:30Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı almadan başlattılar.
14:33O zaman dediler ki biz ulusal çıkarlarımızı 5 kişiden oluşan uluslararası bir kurumun,
14:40yani Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerini kastediyor,
14:43iki dudağın arasında teslim edemeyiz.
14:46Tayyip Bey'in dediği hani dünya 5'ten büyüktür de aynı şeyi söylüyor.
14:49Peki o zaman ne olacak?
14:50Biz dediler uluslararası çıkarımız ne gerekiyorsa onu yaparız.
14:54İşte 1999'dan başlayarak bugüne kadar 25 yıldır çeyrek asırda artık uluslararası hukukun,
15:04uluslararası düzenin bir hükmü kalmadı.
15:06Bakınız bir ülke sınırları içinde asker vardır, polis vardır, jandarma vardır,
15:11yargı vardır vs.
15:13Uluslararası ortamda böyle bir şey yok.
15:15Dolayısıyla uluslararası ortamdaki düzeni muhafaza eden dengedir.
15:20Bu denge kalktığı için Amerika Birleşik Devletleri,
15:25işte Kosova'dan başlayarak, Balkanlar, sonra Libya, sonra diğer ülkeler,
15:30en son Suriye, Irak, Suriye, en son buraya geldi.
15:33Burada bir haydut devlet gibi davrandı.
15:37Şimdi yaşananlardan sonra kendisini daha kontrol edilemez görmeye başlayacaktır.
15:45Bakın bunun sonuçlarını Doğu Avrupa'da, Ukrayna'da, Kafkaslar'da yaşadık ve yaşıyoruz.
15:51Yaşadık ve yaşıyoruz.
15:53Buna fırsat verilmemeliydi.
15:55Dünyadaki düzenin, asayişin, güvenliğin, istikrarın sağlamasının tek güvencesi dengedir.
16:03Çok taraflılıktır, çok kutupluktur.
16:05Amerika aynı 99'da olduğu gibi bugün 25 yıl sonra hele hele Trump gibi,
16:10Trump kafasında ve karakterinde, yapısında bir insanın başkanlığında.
16:14Bakın etrafında topladıklarına bakın.
16:16Bakın Milli Savunma Bakanı yapmayı düşündüğü kişiye bakın.
16:2044 yaşında bir binbaşı.
16:2244 yaşında bir binbaşı.
16:24Ve radikal görüşleriyle ve ırkçı söylemiyle tanınan bir kişi.
16:29Bunu Savunma Bakanı yapıyor.
16:32Diğerlerine bakın.
16:33Hepsi kendisine sadakatle bağlı kişiler.
16:35Kendisinin dengesiz ruh yapısını ve dünya siyaseti hakkındaki bilgisizliğini de dikkate alırsanız,
16:43gerçekten 25 yıl sonra çok kritik bir eşikteyiz.
16:48Yani bu sadece bizim için, bölge için de, dünya için de.
16:52Ve şimdi bu gelinen noktada Suriye'de yapılan hataların da çok büyük bir rolü var.
16:57Suriye'de yaşanan çok büyük, çok büyük bir rolü var.
16:59Bakınız 10 günde Suriye Ordusu'nun daha 4 yıl önce İdlib'de bunları temizleme noktasına gelen
17:07ve bizim müdahalemizle bizim kurtardığımız.
17:10Bunlar şimdi ülkeyi kontrol ediyor.
17:12Bu Suriye Ordusu 4,5 yılda nasıl bu hale geldi?
17:1610 günde nasıl düştü?
17:18Koşku Suriye'de nasıl düştü?
17:20Bakın düşürenlere bakın.
17:22Ellerinde piyanet tüfekleriyle bu işi yaptılar.
17:25Sözde, sözde.
17:27Bakınız havaya sözde kutlama için attıkları mermilerin yüzde birini bile çatışmada atmadılar.
17:34Yani böyle bir resimle karşı karşıya.
17:36Bunun arkasındaki, bunun arkasındaki beyni ve bu beynin oyun planını
17:42ve bunun oyun planının haritanın neresinde ne olduğunu,
17:47bu yol haritasını doğru görmemiz, bunun üzerine odaklanmamız
17:51ve bizim ülkemizi bu beladan, bu kaostan mümkün olduğu kadar çabuk sıyırmak için
17:56ne gerekiyorsa yapmamız gerekir diye düşünüyorum.
17:59Yoksa durum gerçekten endişe verir.
18:03Son peki çok kısa sayın Solmaz Türkan.
18:06Az önce dediniz ya buradan sonra sıra İran'a gelecek.
18:09Zaten İran'a yönelik de işte İsrail tarafından yapılan saldırılar vardı.
18:13Doğrudan artık bir savaş başlamıştı.
18:15Sonrasında da sırada kim olduğunu biliyoruz dediniz.
18:18Orada şunu konuşalım.
18:20Şimdi 2014'e baktığımızda Rusya ve İran'ın bir biçimde aslında
18:24Esad'ı bugün yaşadığı senaryodan kurtardığını biliyoruz.
18:28Bu kez bunu neden yapmadılar?
18:30Yapamadılar mı?
18:31Bu kez böyle bir durum olanak da değil miydi?
18:33Ve İran'a yönelik nasıl bir plan olduğunu düşünüyorsunuz?
18:37Şimdi şöyle.
18:39İran'ı öncelikle yapmak istediler de mi yapamadılar?
18:43İran'a bir kere güçleri dört buçuk yılda tabii büyük ölçüde yıpratıldı.
18:49Bunu zaten İsrail ve Amerika kendileri söylüyor.
18:51Bu çok açık.
18:53Yani Rusya Ukrayna'ya girerek vahim bir hata yaptı.
19:00Girmeden bir gün önce galipti.
19:03Yani stratejik olarak, diplomatik olarak, siyasi olarak çok daha ilerişli bir konumdaydı.
19:09Girdiği ertesi günden itibaren yıpranmaya başladı.
19:12Ve şimdi buradan sıyrılmanın yolunu arıyor.
19:15Gerçekten güç durdu.
19:16Sadece siyasi olarak değil, askeri olarak da güç durdu.
19:20İran'ın durumu zaten uzun yıllardır ambargo altında.
19:24Gerçekten zayıfladı.
19:26Şimdi bu ikisi çok önemli faktör.
19:29Rusya ile İran, dört buçuk sene önceki Rusya ile İran değil.
19:32Ama asıl olan şu.
19:35Eğer bir ordunun kendi ülkesini savunmak için savaşmaya niyeti yoksa
19:40generaller teslim alındı deyin, teslim oldu deyin, satın ne ederseniz.
19:47Yani bir ordunun generalleri teslim olmuşsa ve halkın siyasi iktidara güveni kalmamışsa
19:55dışarıdan yapabileceğiniz hiçbir şey yoktur.
19:58Bunun için böyle içi koflaşmış ağaç örneğini verdim.
20:01O hale gelmişti zaten Suriye.
20:05Şimdi bu noktaya gelinmemeliydi.
20:13Bu noktaya gelindi, artık bundan sonrası ne kurtarılabilirse onun kurtarılmanın yollarına bakmak lazım.
20:21Peki İran ne olacak?
20:23Aşağı yukarı Suriye'de yaptıklarını yapacaklar.
20:25Ve bunun hazırlığının yapıldığına eminim şu anda.
20:29Suriye'de gördüğümüz senaryoyu İran'da da görme ihtimalimiz çok çok çok yüksektir.
20:35Yapmaya çalıştıklarımız esas olarak.
20:37Peki.
20:38Sayın Solmaz Türk çok teşekkür ediyorum vakit ayırdığınız ve değerlendirmelerinizi aktardığınız için.
20:43Ben de teşekkür ediyorum. Kolay gelsin.
20:46Hoşçakalın.
20:48Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, emekli Tuğgeneral Dr. Haldun Solmaz Türk bizimle birlikteydi.
20:53Biliyorsunuz dün 61 yıllık Bası rejimi yıkıldı.
20:57Şam düştü, Beşarasat ailesiyle birlikte Rusya'ya gitti.
21:01Şimdi orada aslında başkenti ve neredeyse Suriye'nin çok büyük bir bölümünü HTA önderliğindeki muhalif gruplar kontrol ediyor.
21:08Bundan sonra Suriye'de neler olacak?
21:11Suriye'de olanların yansımaları dünyaya ve özellikle Türkiye'ye nasıl olacak?
21:16Sizler için bunları konuştuk. Bir sonraki yayında görüşmek üzere. Hoşçakalın.