TÜRKİYE Odalar ve Borsalar Birliği Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi'nde (TOBB ETÜ) Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarı 'QuanT'yi geliştiren ekipten Prof. Dr. Ali Bozbey, kuantum bilgisayarların şu anda ilaç ve savunma sanayiinde çok karmaşık problemleri çözmede kullanılabileceğini söyledi. Prof. Dr. Bozbey, 'Belki 10 yıl sonra, 20 yıl sonra kuantum bilgisayarlar hayal gücümüzün çok ötesinde problemleri de çözebilir' dedi. https://www.timeturk.com/teknoloji/turkiye-nin-ilk-kuantum-bilgisayari-quant/video-1798300
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00İzlediğiniz için teşekkür ederim.
00:30İlaç üretimi aşamasında aslında.
00:45Şey olur mu bilmiyorum mesela.
00:47Korona zamanında kuantum bilgisayarlar şu anda da o kapasiteli değil ama yeterince yüksek kapasitede...
00:54Kuantum bilgisayar yeni bir hesaplama mantığına dayanan bir bilgisayar.
00:59Bildiğimiz klasik bilgisayarlar cep telefonlarımızdaki veya işte masaüstü bilgisayarlarımızdaki işlemciler.
01:05Bir ve sıfırlara dayanarak hesap yapan ve matematiksel işlemleri verimli olarak yapabilen bilgisayarlar.
01:12Daha sonra bu yapay zeka tabanlı işlemciler çıktı.
01:16Son özellikle 4-5 yılda yapay zeka teknolojilerinin gelişmesiyle.
01:21Orada da matematiksel işlemlerden daha çok yapay zeka, görüntü işleme tabanlı işlemlerde kullanılması verimli.
01:31Üçüncü bir hesaplama alternatif teknoloji olarak da kuantum bilgisayarlar şu anda gündemde.
01:38Kuantum bilgisayarların yapılabileceğinin ya da anlamlı olacağının ilk başlangıç tarihi 90'ların ortaları.
01:4690'larda Shor tarafından geliştirilen, önerilen Shor algoritması ile kuantum bilgisayarların anlamlı bir uygulaması olabileceği anlaşıldı.
01:56Ve ondan sonra donanım ekipleri çeşitli kubit mimarileri, kubit teknolojileri geliştirmeye başladılar.
02:03Ve 2018 yılında IBM ilk 5 kubitlik bilgisayarını tanıtmış oldu.
02:08Ondan sonra da kubit sayıları farklı firmalarda, farklı ülkelerde artarak şu anda binler mertebesine ulaştı.
02:17Şu anda ilk akla gelen endüstriler ilaç sanayisi, savunma sanayisi ve malzeme araştırmaları, iklim değişiklikleri gibi
02:26çok karmaşık problemlerin olduğu ve problemlerin karmaşıklığının değişken sayısı üstel olarak arttığı problemler.
02:34Burada uygun olmasının sebebi kuantum bilgisayarların, o kubitlerin aslında bir ve sıfırlardan değil, bir ve sıfırların çeşitli kombinasyonları ile hesap yapabiliyor olması.
02:47Yani kubit sayısı kadar bir kuantum bilgisayarın karmaşıklığı üstel olarak artıyor.
02:53Yani 100 kubitlik bir bilgisayarla, 101 kubitlik bir bilgisayar arasında %1 değil 2 kat fark var.
03:01Bunu klasik bilgisayarlardan ayıran en temel farklardan bir tanesi bu.
03:07Diğeri de kuantum mekaniksel özellikleri kullanarak problemlerin çözümlerine ulaşabiliyor olması.
03:13Orada aslında şöyle bir şey var, klasik bilgisayarlarda ya da klasik mikro işlemcilerde ilk bulunduğunda 70'lerde
03:20kullanım alanları o günün problemlerini çözmeye yönelik ve o günün hayal gücüyle sınırlıydı.
03:26Şu anda geldiğimiz 30-40 yıl içinde bu klasik mikro işlemcileri icat eden ya da o gün uygulama geliştirmeye çalışanların
03:35hayalinin çok çok ötesinde uygulam alanları buldu şu anda bilgisayarlar.
03:40Bence şu anda kuantum bilgisayarlar da o durumda.
03:44Biz bugünün problemlerine cevap arayabilir durumdayız aslında.
03:48Hayal gücümüz ancak bugünün problemlerine cevap vermeye yetiyor.
03:52Belki 10 yıl sonra, 20 yıl sonra şu anda hayal gücümüzün çok çok ötesinde problemleri de uygulam alanı bulacağını düşünüyorum.
04:00Türkiye'de foundry seviyesine, üretim evi seviyesine, fabrika seviyesinde bir üretim evi maalesef henüz mevcut değil.
04:08Ve biz çiplerimizi, çeşitli projelerdeki çiplerimizi yurt dışında üretim hizmetiyle ürettiriyoruz.
04:16Tasarımlarımızı burada yapıp.
04:18Ama bu sonuçta sürdürülebilirliği zayıf bir konu.
04:24Onun için çok fazla vakit kaybetmeden kendi süper iletken kuantum çiplerimizi de ülkemizde üretebilir hale gelmemiz önemli.
04:33Çip krizi var.
04:35Yani bu her şeyde olduğu gibi.
04:38Özellikle yarı iletkenlerde ve diğer kuantum çiplerde kritik ve çok yüksek teknoloji çiplerinin genelde satın alınması özel izinlere tabi.
04:49Ve genellikle de sivil amaçlı alınıyor.
04:53Yarı iletken çiplerde ölçek ekonomisi önemli.
04:57Çünkü o kurulan fabrikanın anlamlı bir ekonomik fizibilitesi olması için çok sayıda üretilip, çok sayıda müşteriye satılabiliyor olması lazım.
05:07Ama şu anda dünyada bu kuantum çiplerin ölçek ekonomisi yarı iletkenler kadar kritik değil.
05:15Ve bu çip üretim altyapısına ulaşım maliyetleri makul seviyelerde.
05:22Ve çiplerin kazandıracağı teknoloji ve katma değer ölçek ekonomisinin ötesinde o çipleri kullanarak elde edilecek uygulamalarla ilişkili.
05:35Yani gerek malzeme araştırmaları gerek stratejik uygulamalarda vs.
05:40Belki orada ekonomik ölçek ikinci planda kaldığı bir alan şu anda bütün dünyada.
05:45Sadece Türkiye için değil.
05:46Kuantum bilgisayar tasarlayıp çalıştırabilen çok sayıda ülke yok.
05:52Yani yaklaşık 15 civarında olduğunu düşünüyorum.
05:56Ama buradaki belki en önemli çıktı.
06:01Bizim gençleri motive ederek burada çalışan bir kuantum bilgisayarın olduğunu bilmeleri.
06:10Bana gelen öğrencilerden gelen mesajlar, ziyaret etmek istiyorlar, detaylar öğrenmek istiyorlar.
06:16Kendi konularında kendi ilgi alanlarında bu çalışmalara destek nasıl verebileceklerini soruyorlar.
06:24Bunlar aslında belki donanımın da ötesinde en önemli kazançlarımızdan birisi olabilir.
06:30İlerleyen zamanlarda çeşitli aktivitelerde planlıyoruz.
06:34Hem gençler için hem de bilim akademi için o tür şeyler planlıyoruz.