İktidarın kadın politikalarını eleştiren Rosa Kadın Derneği Başkanı Suzan İşbilen, "Şüpheli kadın ölümlerine yargı yolu açılmadı. Şimdiye kadar iki davada şüpheli ölümün kaza veya intihar değil, bir cinayet olduğu ortaya çıktı" dedi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Efendim öncelikle kabul ettiğiniz için teşekkür ederim.
00:02Narin Gülen cinayeti hala aydınlatılamadığı malum.
00:06Narini kimin ve nasıl öldürdüğüne dair henüz bir şey bilmiyoruz.
00:10Soruşturma ve yargılama sürecini nasıl değerlendiriyorsunuz bu anlamda?
00:16Şimdi Narin cinayeti gerçekten Türkiye'de bir muamaya dönüştü.
00:20Yani artık insanlar katil kim sorusunu birbirine sormaktan yorulur hale geldi.
00:27Üç gün süren bir yargılama sürecinde de katilin kim olduğu netleşmedi.
00:32Bana göre ilk başta mesela Narin kaybolduğu gün itibariyle soruşturma yanlış yürütüldü.
00:41Zaten hem soruşturma yanlış yürütüldü hem de şöyle bir şey var.
00:47Yani bu Narin'in ailesinin iktidarına yakın bir ilişkisi var.
00:51Ve bir AKP milletvekili çok rahat diyebildi yani katili gizliyoruz.
00:56Yani bunu o kadar rahat söyledi ki yani bu söylem bile katili gerçek anlamda katil değil.
01:05İşte katil yerine konmak istenen kişileri bulmaya dönüp bir soruşturma diye algılıyorum.
01:10Yani şu anda dört kişi cinayetten yargılanıyor.
01:15Yani bu dört kişiden cinayeti işleyebilecek kişilerin kim olduğu çok rahat bulunabilirdi.
01:21Yani devletin bana göre istihbaratı çok gelişkin, çok geniş bir istihbarata sahip olmasına rağmen
01:27iktidarın hala en ufak bir şeyin sürekli böyle gündeme getirmesi ben oyalama taktiği olarak görüyorum.
01:36Çünkü Narin cinayeti evet çok önemli bir cinayet.
01:39Hepimizin vicdanı ve adalet duygusu zedelendi bu arada.
01:43Ama şöyle bir şey de var.
01:45Mesela Narin'den sonra Kocaköy'de 25 tane çocuk bir cami hocasının istismarına maruz kaldı.
01:53Arkasından başka bir yerde çocuk istismarı gündeme geldi.
01:57Kocaeli'nde başka bir yerde ve İzmir'deki şirin kız çocuğunun tecavüze olayarak öldürülmesi hiçbiri gündeme gelmedi.
02:07Yani Narin olayı çok önemli ama bu olaylar da önemli.
02:12Sanki bu olay Narin cinayetinin her şeyi gölgesinde kalıyor ve herkes Narin cinayetini konuşuyor.
02:19Elbette ki konuşmalı ama insanın aklına şu geliyor.
02:22Acaba bu çözülmeme, böyle zamana yayma, sürekli bir cinayeti ön planda tutup diğerlerini kamuoyundan gizleme,
02:31gözden ırak tutma amaçlı mı diye ben düşünmeden edemiyorum.
02:35Benim aklıma o geliyor.
02:36Mesela o kız çocuğunun ölüm tarzı, ölüm şekli de çok acıydı.
02:40Hani kendisinden para dilenen bir adamın, 50 yaşındaki bir adamın,
02:458 yaşındaki bir kız çocuğuna tecavüz edip öldürmesi ve gömmesi kabul edilir bir şey değil.
02:51Ve bunun gündemde yerine alıp konuşulmaması da kötü bir şey.
02:56Evet bugün Narin cinayeti önemli, konuşalım, katil bulunmalı.
03:00Ama bununla birlikte bu kadar çözümsüzlük başka bir şeyi bana düşündürtmüyor.
03:07Bu kadar zamana yayma, bu zamana yaymanın şurası da olabilir.
03:11İnsanlar yorulacak, zamanla belki hiçbiri de cezaevine girmeyecek yani.
03:15Çünkü katil, gerçek anlamda katil, herkes gizliyor ve gizlediği için zaman aşımı da gelecek,
03:22bilmem şu da gelecek, bu da gelecek.
03:24Yine Narin'in cinayeti de bir cezasızlıkla gündemdeki yerini koruyacak yani.
03:30Benim bu konuyla ilgili düşüncem bu.
03:33Peki, bir de Rojvin Kabayiş'in şüpheli ölümü var malum ve henüz aydınlatılamadı.
03:38Arama ve soruşturma süreçleri birçok eksiklik dikkati çekenler arasında.
03:45Gülistan doku soruşturmasına benzer bir süreç var burada da.
03:49Rojvin Kabayiş soruşturmasının da Gülistan dokuda olduğu gibi tozlu raflarda kaybolması endişesi taşıyor musunuz?
03:58Kesinlikle o endişeyi taşıyorum.
04:00Çünkü Rojvin Kabayiş, hani üniversiteyi kazanan 21 yaşında bir genç kadın.
04:06Bu genç kadın, yani herkesin bütün gençliği hayali üniversitede kazanmak.
04:13Ve Rojvin'de üniversiteyi kazanmış Van gibi bir yerde 100. yıl üniversitesinde
04:18üniversite okuma şansını yakalamış bir genç kadın.
04:21Ve gidişinin hani oradaki süresi uzun süren bir süreç olsa
04:26belki dersiniz hani bunaldı ya da şöyle oldu farklı nedenler arayabilirdiniz ama
04:31gidişinin ilk haftasında kaybolması Van'ın da cinayet, şüpheli ölüm durumunu ister istemez düşündürtüyor.
04:40Mesela Gülistan doku da öyle oldu.
04:42Ama şunu da görmek lazım.
04:44Özellikle de bu katil ya da katillerin,
04:48işte El Sarıoğlu'nun dediği gibi işte bizim dostlarımız iktidara yakın dostlarsa
04:55gerçekten bu ölümler tozlu laflarda yerini alabiliyor yani.
04:59Bunu bu şekilde açıklamak lazım.
05:01Çünkü gerçek anlamda hani insan hasta olduğunda bir baş ağrısı için
05:05doktor doktor gezerken neden sağlıklı bir insan kendi yaşamına son versin ki?
05:10Yani aile de bu konuda çok net.
05:13Biz aileyle de görüştük.
05:15Aile hiçbir koşulda kızlarının intihar etmediğini düşünüyor.
05:19Çünkü bir ara işte ekonomik nedenler şu bu dendi.
05:22Yok ailenin ekonomik durumu da iyi.
05:24Yani kızlarını rahat koşullarda okutabilecek bir ekonomik koşulları da var.
05:30E peki projine ne oldu yani?
05:33Yemekhaneden çıkıp kim intihar edebilir ki?
05:36Hem yemekhaneden çıkacak gidip kantinden bir şeyler alacak.
05:41Ondan sonra gidip intihar edecek.
05:43Yani bu asla inandırıcı gelmiyor.
05:46Ve şu da gerçekten bu cezasızlık politikasının bir devamı gibi.
05:51Çünkü şimdiye kadar şüpheli kadın ölümlerinin hepsi ya intihar,
05:58ya yüksekten düşme, ya da farklı gerekçelerle hiçbir şekilde mahkeme açılmıyor,
06:04yargı yolu açılmıyor.
06:05Sadece şimdiye kadar Türkiye'de iki davada şüpheli ölüm diye gösterilip
06:12kadın hareketlerinin yani Türkiye'deki ve Kürdistan'daki kadın hareketlerinin
06:17olayı yoğun konuşması üzerine olayın kaza değil, intihar değil bir cinayet olduğu ortaya çıkmıştır.
06:25Yani ben inanıyorum ki bugün kadın cinayetleriyle şüpheli kadın ölümleri sayısal olarak başa başa gidiyor.
06:33Bu şudur yani, nasılsa şüpheli ölüm olduğu zaman
06:38hiç yargı yolu açılmıyor, kimsenin peşine düşmüyor.
06:41Cenaze kalktıktan sonra olay da intihar diye kapatılıyor.
06:46Ve şu anda da böyle bir yöntemin seçilmiş olabileceğine dair inancım güçlüdür diye düşünüyorum yani.
06:55Bazı bellere göre 2024 yılının ilk 10 ayında 2343 kadın öldürülüyor,
07:04207 kadın da şüpheli bir şekilde yaşamını bitiriyor.
07:07Kadın cinayetlerindeki her gün bu artış,
07:10her gün bir yenisi eklenirken iktidarın söylendiği ve İstanbul Sözleşmesi'nden çıkılmasının ardından
07:14şimdi de 6284 gün tartışmaya açılması mevcut, tartışılıyor olmasını biliyorsunuz.
07:21Bunları nasıl değerlendiriyorsunuz?
07:23Şimdi İstanbul Sözleşmesi 2011 yılında yürürlüğe girdi
07:29ve 2011 yılında kadın cinayetlerinin en az işlendiği yıldır.
07:33Yani buna dikkat çekmek gerekiyor.
07:37Ve AKP iktidara geldiğinden beridir yıl yıl 2002-2003
07:42her yıl bir önceki yılı katlayan sayıda kadın cinayetleri yaşanıyor
07:47ve son 20 yılın en fazla kadın cinayeti de 2024 yılında işlendi.
07:53Hatta 2024 yılında mesela geçen ay Aralık ayında Adana'da bir günde 5 kadın öldürüldü.
08:00Şubat ayında bir günde 7 kadın öldürüldü.
08:03Yani bu kadar katlayarak giden bir kadın cinayeti var.
08:07Artık buna kadın cinayeti, kadın kırımıdır.
08:10Kadın katliamıdır. Bunu bu şekilde algılamak lazım.
08:13Çünkü demin de söyledik, bütün bunların temelinde cezasızlık politikası çok erken.
08:20Çünkü İstanbul Sözleşmesi neydi?
08:22İlk defa kadına yönelik psikolojik şiddete dahi ceza uygulayan bir maddeydi, bir yasaydı.
08:31Ve o yüzden erkekler şiddet uyguladığında, hani fiziksel şiddet bırakalım kadın katliamını,
08:37fiziksel şiddet, psikolojik şiddet uyguladığında bunun cezai yaptırımı olduğu için,
08:42olduğunu bildikleri için kendi kendine bir otokontrol sistemi geliştirebiliyorlardı.
08:47Ama bugün İstanbul Sözleşmesi kaldırıldı.
08:51Niçin kaldırıldı?
08:53İşte AKP iktidarının kadınla, kadın karşıtı politikalarından dolayı kaldırıldı.
08:59Çünkü AKP'nin bütün politikaları kadın karşıtlığı üzerindendir.
09:04Ve kadını erkeğe köle yapan, erkeğin konfor alanını her geçen gün daha da yükselten bir kadın anlayışı var.
09:12Yani tamamen eril bir zihniyet var.
09:15Yani erkek egemen anlayışı var.
09:17Çünkü bakıyorsunuz, AKP iktidarında varsa da kadın bakan ya da yetkili zihniyet olarak gördüğüne,
09:25bunlara kadın demek mümkün değil.
09:28Yani biz aslında fiziksel olarak kadın erkek söylemenden ziyade,
09:32biz zihniyetinin eril olup olmadığına bakıyoruz.
09:36Bir kadının zihniyeti de çok rahat eril olabilir ve eril dili kullanabilir.
09:40Bugün işte AKP'li Özlem Zengin, İzmir'de yoksulluktan kaynaklı çocuklarını evde bırakan bir annenin yaşamını söz konusu yapabiliyor.
09:49Aslında bu yaşamını gündemleştirmek, olumsuzlamak,
09:54bu vesileyle kadını gözden düşürüp,
09:56işte kadının yoksulluğu bir kenara bırakıp,
09:59kadının sorumsuzluğu üzerinden bunu değerlendirmek eril bir yaklaşımdır.
10:04Ve bunu da bir kadın dile getiriyor.
10:06Bu açıdan biz diyoruz ki zihniyet eril olduktan sonra,
10:09ki yani kadınlar bu sayısal olarak kadınlarda eril zihniyet tek tüttür,
10:15ama erkeklerin bir bütünü eril zihniyetle yaşamını sürdürüyor.
10:20Eril zihniyetle hareket ediyor.
10:23Eril zihniyetle kadına yaklaşıyor.
10:26Eril zihniyetin olduğu yerde de kadına yönelik şiddet de vardır.
10:31Kadına yönelik şiddetin her türlü de gündeme gelmektedir.
10:36Bunu bu şekilde değerlendiriyorum.
10:39Sorunun devamında, ben şu anda unuttum ne vardı?
10:43Yani şu anda 6.284'ün tartışılıyor olması.
10:48Şimdi ben şöyle söyleyeyim.
10:50Mesela ne oldu?
10:52İstanbul Sözleşmesi'nden iktidar da rahatsız olmasına rağmen
10:56en çok rahatsızlığını dile getiren Yeniden Refah Partisi oldu.
11:00Sonuçta zihniyet olarak AKP ile aynı türde olan,
11:04aynı anlayışta olan bir parti.
11:06Ve AKP iktidarı Yeniden Refah Partisi ile
11:11ittifak adına İstanbul Sözleşmesi'ni kaldırdı.
11:16Bugün ise burada 6.284 sayılı yasanın
11:21gerçekten o yasa da etkin kullanıldığında,
11:24etkin bir şekilde hayata geçirildiğinde
11:27İstanbul Sözleşmesi kadar kadını koruyan bir yasadır.
11:30Ama o yasayı da Fida Parla yaptı.
11:33İttifak üzerinden o yasayı tartışmaya açtı.
11:37Şimdi iktidarların şöyle bir yönü vardır.
11:39Yani mesela diyelim ki 6.284'ü ortadan kaldıracak.
11:43Kadın beyanı esastır diyor.
11:45Mesela orada da Cumhurbaşkanı dedi ki,
11:48kadın beyanı değil, kadının kanıtı esastır dedi.
11:51E şimdi siz kalkıp da psikolojik şiddetin kanıtını bulamazsınız.
11:56Ya da işte aile ilçi tecavüzlerin kanıtını bulamazsınız.
12:00Bu vesileyle 6.284 gündeme geliyor ve tartışmaya açılıyor.
12:05Tartışılırken de yine kadın üzerinden tartışılıyor.
12:09Mesela bu son dönemde televizyon dizilerinde çok görüyoruz.
12:13İşte dizide şunu anlatmak istiyor.
12:17Kadının beyanı esastır.
12:19İşte kadın bir erkeğe iftira attı.
12:21Erkek onun üzerine cezaevinde yattı.
12:23Ya da aile tarafından öldürüldü.
12:25Bu yüzden kadın beyanı esastır.
12:27Yasası kaldırılsın.
12:29İşte nefaka olayı herkes öyle.
12:31Zaten kadının eğitim durumu yok.
12:34Kadının çalışma hayatı yok.
12:35Kadının ekonomik hayatı yok.
12:37Bu vesileyle erkeğe bağımlı kalmak zorunda.
12:39Ya evde babaya bağımlıdır.
12:41Ya evlendiğinde erkeğinin eşine bağımlıdır.
12:44Kadın şiddet görüyor.
12:46Kadın o erkekle bir arada yaşamanın imkanı yok.
12:50Ama ekonomik nedenlerle o yaşamı sürdürmek zorunda kalıyor.
12:54Yasada nefaka diye bir şey var.
12:56Boşandığı takdirde erkeğin vereceği nefakayla kısmen de olsa kendi yaşamını sürdürebilir.
13:03Ama bugün nefaka da gündemde.
13:05Nefakanın kaldırılması da gündemde.
13:07Diyor ki erkek vermesin, devlet versin diyor.
13:10Yani bu devlet ne zamana kadar bu parayı verecek?
13:13Ki verebilecek mi?
13:15Yani bu iktidar kendince böyle bir işleyin.
13:17Yasayı kaldırıyor.
13:19Keyfi bir uygulama getiriyor.
13:21O da kaç kişiden kaç kişiye verebilecek?
13:23Şunu söylemek doğru olacak.
13:25Yani AKP iktidarı her yönüyle, her yönüyle kadını erkeğe muhtaç hale getiriyor.
13:32Kadını erkeğe bağımlı hale getiriyor.
13:34Kadını erkeğin kölesi yapıyor.
13:36Ve diyor ki sana bir erkekle yaşam dışında yaşam yok.
13:40Sen ya baba evine gidip kendi babanın şiddeti altında yaşayacaksın.
13:46Erkek kardeşlerinin şiddeti altında yaşayacaksın.
13:48Ya da eşinin sana başka şekilde şans yok diye kadınları bu yönüyle terbiye etmeye çalışıyor.
13:57Kadının köleliğini pekiştiriyor.
14:00Ve şunu da yapıyor.
14:02Yani kadına yönelik şiddet uygulamayı o kadar normalleştiriyor ki.
14:07Yani yapılan bir araştırmada dünyada her üç kadından biri şiddet görürken
14:12Türkiye'de şiddet gören kadınların oranı %50 oranındadır.
14:16Ve şiddet uygulayan erkeklerin %75'i şiddeti normal görüyor.
14:21Yani doğal görüyor.
14:23İşte bir insana şiddet uygulamanın yanlışlığını, şiddet uygulanmaması gerektiğini bir kadına onu düşünmüyor.
14:31Diyor ki, çünkü toplumsal cinsiyet rolleri kapsamında erkeğin zihniyetine bu yerleştirilmiş.
14:37Sen erkeksin, sen kadını döversin.
14:40Ama erkek de şunu diyor, ben güçlüyüm.
14:42Parayı ben kazanıyorum.
14:44Kadına ben bakıyorum.
14:46Ve bu benim malımdır.
14:48Benim malım anlayışıyla baktığı için şiddeti de çok rahat uygulayabiliyor.
14:52Ve bunu da normal karşılıyor.
14:54Yani bunu böyle olmaması gereken bir davranış olarak görmüyor.
15:02Peki efendim, kadınların şiddette gerekli tedbirlerin zamanında alınmaması,
15:06kadın cinayetleri davalarında ceza indirimleri, şiddeti ve cinayetleri arttırıyor mu?
15:12Sizce bunun önüne nasıl geçilebilir?
15:16Şimdi bunun önüne geçilmesinin yolu,
15:18gerçekten iktidarın birincisi böyle bu sosyal medyada ve benzeri yerlerde
15:24sürekli kadını olumsuzlayan paylaşımların önüne geçmesi gerekiyor.
15:30Çünkü o paylaşımlar kadını şeytanlaştırıyor.
15:33O şeytanlaşan kadını da öldürmek her erkek için vaciptir gibi bir şey görülüyor.
15:38Yani böyle bir adıyla hareket ediyor.
15:40Bir defa bunun önüne geçilmesi gerekiyor.
15:42İkincisi 6284 etkin kullanılmalı.
15:47Gerçekten şiddet uygulayanlara cezai yaptırım uygulanmalı.
15:51Bir de hem kendi eğitim sisteminde hem televizyon programlarında bir bütünen
15:56o toplumsal cinsiyet kodlarının artık zamanı geçti.
16:00Yani 5 bin yıldır kadın üzerinde uygulanan ve kadını böyle edilgen hale getiren
16:08o toplumsal cinsiyet kodlarını da kaldırmalı.
16:11Kadına yönelik şiddetle ilgili bir bütün kadın kurumlarıyla birlikte
16:16farkındalık yaratacak çalışmalar yapmalıdır.
16:19Yani bunu mesela ilkokul birinci sınıf itibariyle kadın nasıl kadın olunur,
16:25erkek nasıl güçlü, şiddet uygulayan erkek olununun üzerinde sürekli
16:31ilkokuldan başlayan medyayla, sosyal çevreyle pekiştirilen bir toplumsal cinsiyet rolleri var.
16:41Bu roller gerçekten kadınları ve erkeği zihniyet olarak birbirinden ayrıştırıyor.
16:48Çünkü öyle ayrı, dengesiz bir kişilik yapıştırısı oluşturuyor ki
16:52zihniyet olarak bir araya geldiğinde işte böyle kavga çıkıyor.
16:56Ama bu zihniyet ayrımcılığı uyanan kadının artık fiziksel olarak da
17:02erkeklerle aynı ortamda yaşamama düşüncesini yaratıyor.
17:07Çünkü kadın bilinçleniyor, kadın artık farkına varıyor, kadın şiddeti kendine reva görmüyor.
17:15Yani durmasının, bitmesinin şey budur ama eğer iktidar buna rağmen bir şey yapamıyorsa
17:22yapılması gereken tek şey kadınların örgütlenmesidir, kadın dağılışmasını güçlendirmektir.
17:28Yani sırf kadın kimliği üzerinden kadınların bir araya gelmesidir.
17:33Yani artık ideolojik söylem ve benzeri şeylerden ziyade
17:37gerçekten kadın, kadın olduğu için şiddete uğruyorsa
17:42kadınlar ki her düşünceden, her anlayıştan kadın şiddete uğruyorsa
17:47bu kadınla aynı kaderi yaşamanın verdiği bir durumla
17:52birleşmek, örgütlenmek ve sürekli dağılışma içinde olmak zorundadırlar.
17:59Efendim son olarak kayyum atamaları malum.
18:02Kayyum atamaları reç başkanlık sisteminde, siyasette kadın temsilinde
18:05ve kadın kazanmalarına yönelik de bir darbe anlamına geliyor aslında.
18:08Peki sizce kadın hareketinden buna yeterli tepki var mı?
18:13Yani yeterli tepki, aslında tepki var ama çok da fazla bir tepki yok.
18:21Normalde bugün işte Batman, Mardin ve hal fethiye gelen kayyuma karşı ciddi anlamda bir tepki var.
18:30Çünkü kayyum bir yandan işte bir genel boyutuyla bir halkının iradesini yok saymayken
18:37diğer yanda işte demokratik belediyecilik anlayışını ve halkçı belediyeciliği
18:43yaşama geçirmeye çalışan belediyelerin kadınlarla ilgili aştı.
18:48Yani bu şiddetle uğrayan kadınların, şiddet ortamından uzaklaştıran kadınlara
18:53psikolojik, hukuksal destek sağlayan belediyedeki birimlerin kapatılması olayı da var.
19:00Yani kayyum tahribatları saymakla bitmiyor.
19:03Bir de eş başkanlık sistemi gerçekten kadın hareketlerinin en büyük temel kazanımıdır.
19:10Çünkü biz bugün toplumsal cinsiyetin rollerini eleştirirken eş başkanlık sistemi bunun panzehiridir diyebiliriz.
19:22Çünkü toplumda kadın erkek eşitliğini, kadın erkeğin ortak iradesinin yansımasının
19:29en önemli iki sistemidir, eş başkanlık sistemi.
19:33İşte kayyum belediyeciliği hem bu eş başkanlık sistemi davet ediyor,
19:37hem belediyelerde kadına yönelik olası şiddeti kaldırmaya yönelik kadınları erkek şiddetiyle karşı karşıya getirmenin tahribatlarını yaratıyor.
19:50Yani kayyumun tahribatları alabildiğine fazladır.
19:54Evet gerçekten kadınlar birbütün bu gerekçelerle olsa şiddete karşı mücadele, kayyuma karşı da mücadeledir.
20:03Bu şekilde mücadelesini büyütmelidir ve kayyumların kadın kazanımlarını bu kadar bertaraf etmesine, yok etmesine müsaade etmemelidir.