Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00İYİ GECELER SEVGİLİ İŞİNİŞLER GECE YAYINIYLA BİRLİKTEYİZ DÜNYANIN VE TÜRKİYE'İNİN AMA EN ÇOKTA DÜNYANIN NABZINI TUTACAĞIZ BU GECE ZİRA AMERİKA'DA BAŞKANLIK KOLTUĞUNA YENİDEN TRAMP OTURDU GÖZLER RUS LİDER PUTİNE ÇEVRİLDİ PUTİN TRAMP'I TEBRİK ETTİ UKRAYNA SAVAŞINI BİTİRME ARZUSU DİKKATİ HAK EDİYOR DEDİ AMERİKA'YLA DİYALOĞA YEŞİL IŞIK YAKTI
00:00:29Diğer yandan Fransa Cumhurbaşkanı Macron'dan da çok dikkat çeken bir açıklama var. Avrupa'yı ot obura Amerika Rusya ve Çin'i de et obura benzetti. Avrupa'yı Rusya Çin ve Amerika tehlidine karşı uyardı. Kendi tarihimizi yazacak güçteyiz dedi ve toparlanmalıyız çağrısı yaptı.
00:00:51Peki Trump Putin Avrupa'yı bitirecek mi? Elbette konuşacağız. Uluslararası İlişkiler Uzmanı Doktor Sayın Cihan Günyel ve Sosyolog Sayın İsmail Öz stüdyo konuklarımız Sayın Öz Sayın Günyel Hoşgeldiniz. Hoşbulduk Teşekkür ediyoruz yayınlar diliyoruz.
00:01:06Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere dünya içinde yeni bir dönem başlıyor 2025'in hemen başında. Niye? Çünkü Trump ikinci kez başkan seçildi. Peş peşe tebrikler geldi. Şöyle bir baktığımızda Ukrayna, Türkiye, İsrail, Macaristan, Fransa, Sırbistan, Çekya, Hollanda, İtalya, Kanada, Japonya, NATO Genel Sekreteri dahil pek çok tebrik mesajı var.
00:01:30Orta Doğu'da biraz karışık tebrik edenler var kaygıyla yaklaşanlar var ama nihayetinde Trump ikinci döneminde. Nasıl bir dönem dünyayı bekliyor? Elbette bu konuşacağız ama isterseniz şöyle başlayalım Sayın Günyel liderlerin ülkelerin Trump'a bakışı tebrik mesajları var ama bununla birlikte eleştirileri de var ki az önce Macron'un bir açıklamasını getirdim.
00:01:56İsterseniz böyle bir giriş yapalım sonra da Macron'un daha detaylı açıklamasını verip onun üzerine konuşalım.
00:02:03Açıkçası şu şekilde başlayabiliriz aslında Tunç Bey Macron'a biraz sonra geçeceksek o zaman şöyle bir genel toparlama yapalım.
00:02:11Trump ikinci kez başkan alayı olduğuna açıkladığında şu açıklamayı yapmıştı.
00:02:16Ben eğer başkan seçilirsem geldiğimde %2 yani NATO üyelerinin %2'yi biliyorsunuz bir kriter var savunma harcamaları için daire, safi, yurtdışı, asılanın %2'sini ayırmak zorunda var ki bu yıllardır büyük bir tartışma.
00:02:30Trump bu bütçeyi ayırmayan ülkeleri Rusya'ya karşı korumayacağını söyledi.
00:02:36Ve bu açıklama üzerine Avrupalı liderlerden daha doğrusu NATO'nun Avrupalı kanadından bayağı sert tepkiler geldi.
00:02:43Fakat bu aslında biraz da Ukrayna Savaşı ile beraber biraz kendine getirdi gibi baktığımızda NATO üyelerine çünkü ilk kez 32 üyeden 23 tanesi %2 o gayri safi yurtdışı hasılalarını savunma bütçesi olarak ayırdılar.
00:02:58Bu da hemen hemen ilk kez oluyor bu kadar üyesinin ayırması.
00:03:02Şimdi bu korku ve panik durumu biraz biz bir süredir gözlemliyoruz.
00:03:06Aslında Batı ittifakının içerisinde Trump'a karşı özellikle Avrupalı ittifak üyelerinin çok sıcak bakmadığını biliyoruz.
00:03:15Çünkü 2016-2020 yılları arasında da Trump'ın başkanlığı sırasında yine Atlantik ve Avrupa tarafında aslında bir tartışma süreci veyahut da anlaşamama süreçleri olmuştu.
00:03:27Hatırlarsanız Trump NATO'nun beyin ölümü gerçekleşti demişti.
00:03:32Yine benzer şekilde askeri harcımı...
00:03:34Hatta hızlırmayın NATO'dan çekilirim demişti.
00:03:36Elbette.
00:03:38Trump'ın bakış açısı biraz bu noktada değişik yani diğer Amerikan başkanlarından oldukça farklı bir profil çizmişti bu dönemde.
00:03:45Belki iş adamından gelmeye yaklaşma olduğu için biraz böyle daha kar zarar maliyeti yapan biraz daha çıkar mantığında bakan ama altı da boş değildi şundan dolayı boş değildi.
00:03:58Şimdi yine geliriz birazdan belki Macron üzerinden ama şunu görmek gerekir.
00:04:04NATO 1949'da kurulduktan sonra Avrupalı üyeleri aslında Batı Avrupalı üyeler şu oldu Avrupa güvenlik şemsiyesini Amerika sağladı NATO çerçevesinde ve Avrupalı üyeler özellikle Almanya ve Fransa başta olmak üzere İtalya'yı yine katalım Avrupa'nın siyasi ve ekonomik entegrasyonuna daha çok odaklandılar.
00:04:26Ve günümüze geldiğimizde bir soft güç olarak yani bir soft power askeri yönü değil daha çok ekonomi ve en az söyleyelim siyasi yönü kuvvetli olan bir yapıya büründü.
00:04:36Fakat bu hep bir eleştiri getirmeye başladı şundan dolayı çünkü NATO'nun Avrupalı üyeleri yani Avrupa Birliği'ni kuran üyeler hep savunma bütçeleri anlamında bunu tam olarak yerine getiremedikleri gibi savunmayı da güvenlik şemsiyesini de biraz Amerika'nın kendisine bıraktılar.
00:04:54Tabii bu şimdi başkanlar döneminde bazen değişebiliyor kimi başkan bu durumu memnuniyet verici karşıladı çünkü Avrupa güvenlik mimarisini NATO çerçevesinde Avrupa Birliği'nin liderliği altında özellikle Amerika'nın liderliği altında sürdürme konusunda çok farklı eğilime girmediler.
00:05:12Fakat Trump bu noktada şuraya geldi ya ben bu kadar harcama yapıyorsam bu kadar asker gönderiyorsam o zaman siz ne yapıyorsunuz ben neden kendi ülkemin yani kaç bin kilometre dışındaki bir coğrafyayı neden ben benim ülkemi kaynaklarımla besleyeyim veyahut da benim askerim niye burada bulunsun mantığında yaklaştı.
00:05:33Şimdi o dönem içerisinde hep tartışma oldu bu işte Macron'un işte beyin ölümü gerçekleşti demesi bir de o dönem şu tartışmalar vardı Tunç Bey çok büyük bir savunma örgütlenmesinden bahsediyor.
00:05:44Şimdi bir örgütü kuruyorsanız savunma anlamında sizin bir düşman bir tehdit de bulmanız gerekiyor.
00:05:48Şimdi soğuk savaştan sonra bu Sovyetler Birliği'ne karşı kurulan NATO'nun içerisinde şu tartışmalar olmaya başladı Sovyetler Birliği yenildi gerekçe var mı yani sebep var mı nasıl devam ettiririz diye.
00:06:01Önce 90'lı yıllarda bir Avrupa güvenlik mimarisi oluşturulması anlamında işte üyeliklere açıldı 2000'li yıllar yine bu şekilde geçti işte 2001-11 Eylül saldırıları sonrası küresel terör öncelik edildi fakat bu da koca bir örgütün savunma örgütünün devlet altı bir yapılanmalara karşı mücadelesinde çok istenilen o yaklaşımı tutmadı.
00:06:25Bu taki nereye kadar 2022'deki Rusya'nın Ukrayna askeri harekatına kadar o dakika sonrası da baktığımızda Biden yönetimiyle de beraber aslında bir düşman bulundu bu da Rusya'ydı ve Avrupalı üyeler bir anda baktık ki kendi dönüpte baktıklarında Avrupa'da bir savaş var tekrardan ki 2. Dünya Savaşı sonrası en büyük çatışmayı görüyoruz fakat ne teçhizat anlamında ne askeri bir savunma planı çerçevesinde buna hazır olmadıklarını
00:06:54hatta Avrupa Birliği'nin de buna hazır olmadıklarını gördüler ve şu bu noktada yine Trump'ın kış itibariyle yaptığı açıklamalar ve savaşın etkisiyle şunu gördük Avrupalı hem birlik üyesi hem NATO üyesi devletler bir savunma bütçesi oluşturmaya başlamışlar hatta savunma planları çizmeye başladılar.
00:07:14Şimdi bunlardan biri Almanya Fransa ve yanlış hatırlamıyorsam Polonya'nın bir savunma hattı planını onayladıkları herhangi bir şekilde bir çatışmada beraber hareket etmeleri üzerine bir takım yaklaşımları benimsediler fakat yeterli değil maalesef.
00:07:29Sayın Öz, siz de devam edelim. Sizin gelen tebrikler olumsuz açıklamalar çerçevesinde değerlendirmeniz edilir ama en çok da şunu merak ediyorum Rusya meselesi Sayın Günyel'in de sözü getirdiği gibi nihayetinde Biden döneminde Rusya-Ukrayna gerilimi hat safhaya çıktığı yıllardır devam eden bir savaş halen devam ediyor ama Trump seçim kampanyasında da ben savaşı bitireceğim.
00:07:56Bu Belki Orta Doğu için de söylenmiş olabilir ama şimdi Rusya'yı konuşalım.
00:08:00Savaşı bitirir mi? Putin'in memnuniyetini dile getirdiği bir açıklama var. Trump'ı tebrik ediyoruz. Kendisiyle diyaloğa hazırız diyor. Dolayısıyla bir Rusya-Amerika yakınlaşması yeniden sanki oluşacak gibi bu çerçevede Ukrayna'ya verilen destek de kesilir mi acaba?
00:08:20Şimdi tabii burada aslında şunu görüyoruz ki işte her yeni durum aslında yeni fırsatlar içinde bir kapı olarak değerlendiriliyor. Bu çok normal bir şey.
00:08:31Bir de aslında şöyle bir akrikatı da bizim görmemiz gerekiyor. Bizde böyle bazen isimler üzerinden, devlet adamları üzerinden, Türkiye'ye de bazen böyle bir haksızlık yapıldığı için belki bu noktada düşmekte fayda var.
00:08:46Bir insan değiştiğinde, bir devlet adamı değiştiğinde, bir başbakan, cumhurbaşkanı değiştiğinde kurumlara oturmuş bir ülke olarak Amerika belki biraz daha farklı bir yerde değerlendirilebilir.
00:08:58Ama netici itibariyle demek ki bir insanla çok şey değişiyor.
00:09:02Yani öyle değil mi? Evet Amerika'nın bir müessesiz nizamı, bir kurulu düzeni, kurumlar olarak, İsrail politikaları, temel şeyleri çok değişmez ama nihayetinde biz şu anda bir kişinin gelişiyle birçok şeyi konuşuyoruz değil mi?
00:09:17Demek ki yani o koltuklara gelen insanlar herhangi bir insan olarak gelmiyorlar.
00:09:24Ama o gelen kişinin de Trump olması sebebiyle konuşuyoruz.
00:09:27Çünkü isimler gelir gider ama devlet politikaları her daim yürüyor.
00:09:31Bazen şöyle bir şey vardır, devletlerin tarihinde böyle çok silik, mevcut durumu devam ettiren, stabil, hatta bazen aşağı düşüren o profili ama bazen de böyle çok yükseğe çıkaran değil mi?
00:09:43Yani bu dünya tarihinde böyledir, her devlette de böyledir.
00:09:46Bazı şahsiyetler gelir o devleti coşturur.
00:09:48Dolayısıyla da şimdi Putin Rusya tarihinde herhangi bir adam olmayacak kesinlikle değil mi?
00:09:56Asla değil.
00:09:57Şimdi buradan baktığınız zaman nasıl ki İngiltere'de bir Victoria döneminden bahsediyorsanız veya farklı farklı ülkelerde farklı zeminlerden bahsediyorsanız.
00:10:04Dolayısıyla elbette ki Trump da burada aslında Amerika'daki müesses nizamın karşısında duran,
00:10:11aslında Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekten de bugün siyonist bir sermayeyi arkasına almış bir sosyal medyanın veya medya organlarının bütün tezviratlarına,
00:10:24bütün manipülasyonlarına ki bütün dünyada değil mi hep Kamala Harris gelecek gibi veya sanki hep o öndeymiş gibi hep ona dair algıları biz okuduk ama
00:10:34ama öbür taraftan da başka bir taraftan hepimizin hissettiği bir şey vardı ki yani Trump diye bir hakikat var.
00:10:41Özellikle bunu da ortaya koymak gerekiyor.
00:10:44Şimdi buradan baktığımız zaman öyle anlıyorum ki ben yani Rusya ile Amerika Birleşik Devletleri arasında yeni bir fırsat doğdu aslında.
00:10:54Yani ve çok kararlı gibi de konuştu.
00:10:57Ben açıkçası Trump'ın konuşmasını gerçekten de beğendim.
00:11:01Yani hatta onun ilk dönemdeki o savruk halleri yani böyle şımarık şımarık konuşmaları bu sefer bence yok gibiydi yani çok azalmış gibiydi.
00:11:13Tabii ki siyasette hiçbir zaman arzu etmediğimiz siyasete yön verme açısından gerçekten ya da siyaseti dizayn etme açısından bu suikastlerin darbelerin her zaman karşısındayım.
00:11:24Yani kim olursa olsun siyaset kendi kodları içerisinde bir şeyi değiştirecekse değiştirmeli ve dışarıdan bu tip böyle müdahalelerle bu işlerin yönlendirilmesine her zaman karşı olduğum için bu notu düşerek söylüyorum ama
00:11:37öyle anlaşılıyor ki o Trump mesela atılan o kurşunla Trump'ın hayatta çok şey değişmiş.
00:11:43Ve ha keza bir sürü davalı süreçlerden yargılamalardan geçerek yani düşünün şimdi Amerika Birleşik Devletleri'nde acaba hangi başkan bu kadar çok davayla karşı karşıya kalmıştır değil mi?
00:12:00Yani bir sürü sarmal ortaya çıktı yani.
00:12:04Yani Trump bu yeni döneminde düşmanlarından intikam alma ve adalet sistemini kendi lehine kullanma anlamında geriye dönük bir hesaplaşmanın da içine girer mi acaba?
00:12:16Şimdi şöyle yani konuşmalarından ben açıkçası böyle şeyi çok fazla hissetmedim.
00:12:20Yani buna dair mesajlar vermedi.
00:12:22Çok temkinliydi yani çok kucaklayıcı bir konuşma yaptı.
00:12:26Onu söyleyebilirim.
00:12:28Ama ben bir rövanşist bir tavırla bana işte yapılanların hesabını soracağım falan gibi bir şey söylemedi.
00:12:34Ama bu şu da olabilir.
00:12:36Yani Trump biliyorsunuz yani böyle çok düşünmeden böyle çok savruk bir şekilde hatta kelimeleri fırlatan ben öyle bazen diyordum yani.
00:12:45Kelimeleri fırlatıyordu yani.
00:12:47Hani nereye gelip gelmeyeceğine hiç bakmadan hani kelimeler değil mi?
00:12:50Yani yerli yerine konur, yediğine konur söz değil mi?
00:12:52Bunda öyle bir şey yok.
00:12:53Fırlatıyordu yani.
00:12:54Nereye çarpar?
00:12:55Kime çarpar?
00:12:56Hatta bazen o törenlerde mörenlerde bile değil mi?
00:12:58Birilerini böyle eline atıp geri çektiğini biliyoruz.
00:13:01Yani o tokalaşmalarda birini çekip kendine böyle alıp değil mi?
00:13:04Böyle bir sarstığını falan biliyoruz.
00:13:06Dolayısıyla böyle bir yapı.
00:13:08Ama öyle anlıyorum ki yani o zaman o süreç onu pişirmiş.
00:13:12Ve sanki biraz daha böyle hani o ilmi siyaset diye bir şey var ya.
00:13:17Evet.
00:13:18Sanki o ilmi siyaseti biraz öğrenmiş gibi.
00:13:20Çünkü oradan da gelmiyor zaten.
00:13:22Ama henüz gibi.
00:13:23Sonra başladıktan sonra göreceksin.
00:13:25Ama tabii.
00:13:26Şimdi bunlar bizim tavırlardan gösterilen fotoğraftan.
00:13:29Çünkü hani şöyle bir şey vardır ya.
00:13:31Ben severim yani.
00:13:32Görüntünün ya da işte ne bileyim bakışın iktidarı nededir?
00:13:36Bakışın bir iktidarı vardır değil mi?
00:13:38Bakışın iktidarı nesnededir yani.
00:13:40Ya da o karşınızda duran şeydedir.
00:13:42O size kendisini nasıl gösteriyorsa öyle görürsünüz.
00:13:44Şimdi bana kendisini şu anda Trump böyle gösteriyor.
00:13:47Ama dediğim gibi yani Trump bu süreçte bir ilmi siyaseti öğrenmiş bir profil olarak da
00:13:52o yaşadıklarının etkisiyle hani her şeyi böyle ağzından savurma.
00:13:57Yani bekle.
00:13:58Zamanını bekle.
00:13:59Ya da işte bir şeyleri daha ilmi siyasetle götür.
00:14:02Tepkileri üstüne çekme.
00:14:04Ki mesela bu aslında bir yönüyle Trump'ın yürüttüğü seçim atmosferinde
00:14:10o seçim profesyonel bir seçim süreci yönettiler bence.
00:14:14Dolayısıyla orada da gördük ki aslında Trump bu zemini biraz daha iyi okuyor.
00:14:19Daha iyi bir ekiple okuyor.
00:14:21Ve bilimsel olana daha fazla itibar edecek gibi görünüyor.
00:14:25En azından Elon Musk'ı yanına almasından da biraz bunu anlayabiliyorum.
00:14:30Yani bunlar bizim starlarımız.
00:14:32Yani bunlar bizim hani bilimsel olarak, ilmi olarak bizi dünyada seviye atlatacak isimler olarak da bunları lanse ediyor bir şekilde.
00:14:40Yani bir yönüyle bunun bir tarafının da bize ışık tutması gerekiyor diye düşünüyorum.
00:14:46Yani Amerika Birleşik Devletleri gibi bir ülke bile
00:14:50bir gecede işte 20 milyar dolar para kazandırdığı bir insana
00:14:54böyle çok da şey olarak bakmıyor.
00:14:56Bir yönetim olarak mesela onu taşıyıp bir yere götürüyor.
00:14:59Yaptığı şeyleri övüyor.
00:15:01Bir başkan onu kendi seçim kazandıktan sonra değil mi
00:15:05onu ne kadar anlattı.
00:15:07Konuşmasında ciddi bir bölüm ayırdı ona mesela.
00:15:09Şimdi bir süper güç olan Amerika Birleşik Devletleri bile
00:15:13X platformunda algoritmalarla oynadığı iddiaları da var.
00:15:16Bunun olmadığını düşünebilir miyiz?
00:15:19Düşünebiliriz ama
00:15:21Teşekkür edin büyük bir bölüm.
00:15:23Kesinlikle.
00:15:25Çünkü burada çok sağlam bir destek vardı.
00:15:27Çok sağlam bir yandan ama
00:15:29şöyle de okuyabiliriz bunu.
00:15:31Bakın aslında Elon Musk biliyorsunuz
00:15:33bu İsrail Gazze meselesinde çok açık tutum aldığı zaman
00:15:37ona da bir had bildirilme yoluna gittiler.
00:15:39Yani ona da bir ayar verdiler.
00:15:41Yani öyle kafana göre konuşma.
00:15:43Sonra mecburen gitti değil mi
00:15:45Kerhen'de olsa İsrail'e gitti.
00:15:47Gazze orada ona bir tiyatro çevirdiler.
00:15:49Bir şeyler gösterdiler.
00:15:51Aslında senin bildiğin gibi değil.
00:15:53Bak burada böyle şeyler oluyor falan gibi.
00:15:55Ama bence Elon Musk buna ikna oldu mu?
00:15:57Olmadı.
00:15:59Çünkü orada kendi kayıplarını düşünerek
00:16:01aslında orada bir rol takındı sadece
00:16:03İsrail'e karşı veya Amerika'daki o
00:16:05müesses nizama karşı.
00:16:07Ama öyle anlaşılıyor ki
00:16:09arka tarafta bir savaş verdi kendince.
00:16:11Ve Trump'ın bunu başarabileceğini
00:16:13ve müesses nizama karşı birlikte
00:16:15mücadele ederlerse belki
00:16:17bu düzeni değiştirebilecekleri düşüncesiyle
00:16:19bence
00:16:21Elon Musk da buraya bir katkı vermiş oldu.
00:16:23O açıdan bu birlikteliğin
00:16:25inşallah en azından
00:16:27savaşların bitmesi noktasında tabi ki
00:16:29diğer rekabetler devam edebilir ama
00:16:31en azından savaşların bitmesi anlamında başlangıcı olarak
00:16:33ben biraz prim
00:16:35vermemiz gerektiğini düşünüyorum.
00:16:37Sayın Günger şimdi iki açıklama var.
00:16:39Biri Putin'den diğeri Zelenski'den.
00:16:41Putin diyor ki
00:16:43meslektaşlarıma, uzmanlarıma
00:16:45şu anda Avrupa'da neyin eksik
00:16:47olduğunu soruyorum.
00:16:49Ve cevap şu,
00:16:51beyinleri yok.
00:16:53Mesaj bu. Zelenski
00:16:55savaşın hızlı bir şekilde sona ermesi
00:16:57Ukrayna için
00:16:59kayıp olur. Şimdi Putin'in
00:17:01Trump'a çaktığı selamın
00:17:03ardından gelen
00:17:05açıklamalar
00:17:07savaşın bir anlamda
00:17:09bitmesiyle ilgili Zelenski'nin
00:17:11bir kaygısı olduğunu görüyoruz bu açıklamadan.
00:17:13Putin de soruyor.
00:17:15Yani iki yıldır, üç yıldır bunları
00:17:17yaşadık. Neyi yaşadık şimdi biz?
00:17:19Hadi buyurun cevap verin diyor. Ne dersiniz?
00:17:23Açıkçası her iki tarafında
00:17:25okumalarına baktığımız zaman
00:17:27şimdi Ukrayna'dan başlayacak olursak
00:17:29Tunç Bey, şöyle bir
00:17:31gerçeklik var. Ukrayna
00:17:33tamamen özellikle
00:17:35askeri tehcizat
00:17:37anlamında batılı
00:17:39ülkelere, devletlere
00:17:41şu an muhtaç durumda.
00:17:43Çünkü oradan gelmezse
00:17:45başarı sağlama
00:17:47şansı yok ve en çok
00:17:49nasıl söyleyelim muhtaç olduğu
00:17:51ülkede Amerika Birleşik Devletleri.
00:17:53Hatta hatırlarsanız burada da programlarda
00:17:55da konuştuk. Biden bir türlü
00:17:57yardım paketini geçiremiyordu.
00:17:59İşte 60 milyar doları
00:18:01bunun. Ukrayna'ya ayrılacak askeri
00:18:03paketti ki o dönemde
00:18:05Ukrayna'nın bayağı bir tehcizatının
00:18:07eksildiğini biliyoruz ve çok önemli
00:18:09kentleri, stratejik noktaları da
00:18:11Doğu Ukrayna'da Rusya'ya karşı
00:18:13kaybetti. Şimdi Zelenski bunun farkında.
00:18:15Çünkü şu açıklamayı yapmıştı
00:18:17Trump. Ben geldiğim
00:18:19zaman bu askeri yardımları
00:18:21durduracağım. Çünkü
00:18:23şöyle bir mantığı var.
00:18:25Ben veriyorum ama işte demin Avrupa
00:18:27özelinde konuştuğumuz gibi de
00:18:29benden binlerce kilometre ötedeki
00:18:31bir savaşta neden ben
00:18:33bizim ülkemizin parasını buraya
00:18:35gönderiyorum. Peki bu koşullarda
00:18:37bu savaş biterse
00:18:39Trump desteğini
00:18:41ekonomik anlamda da askeri anlamda
00:18:43da çekerse
00:18:45kazanan
00:18:47Rusya mı olacak?
00:18:49Hangi koşullarda anlaşma sağlanacak?
00:18:51Ukrayna neyi kaybetmiş olacak?
00:18:53Şimdi şöyle bir durum var.
00:18:55Burada bir çelişki var aslında Tunç Bey.
00:18:57Büyük bir çelişki. Bu büyük çelişkiden
00:18:59de şunu kastediyorum.
00:19:012022 yılı itibariyle
00:19:03aslında daha öncesi var ama en azından
00:19:05bu savaş başladığı itibariyle Amerika
00:19:07ve Batı, NATO'suyla
00:19:09Avrupa Birliği'yle biz bu Batı ittifakının
00:19:11Ukrayna'yı
00:19:13de facto olarak
00:19:15aslında askeri malzemeleri
00:19:17üzerinden hatta askeri danışmanları
00:19:19üzerinden savaşa müdahil olduğunu
00:19:21gördük. Şimdi şöyle bir
00:19:23durumu yaratıyor bu. Bu Trump'ın da çelişkisi
00:19:25olacaktır. Şimdi bir yandan
00:19:27bir tarafta dünyanın uluslararası
00:19:29Amerika'nın liderliğinde bir Batı
00:19:31hegemonyası var ve buna aslında meydan
00:19:33okuyan ülkeler de var. Şimdi Çin bundan
00:19:35memnun değil, Kuzey Kore bundan memnun değil,
00:19:37Rusya bundan memnun değil, İran bundan memnun
00:19:39değil. Şimdi süreçte artık
00:19:41Batı hegemonyasının aşındığı bir süreci
00:19:43de yaşadığımızı düşünürseniz
00:19:45şimdi Ukrayna'da bir
00:19:47savaş nasıl bir süreç olacak? Diyelim ki
00:19:49şöyle
00:19:51kuralım. Bütün yardımları
00:19:53kesin. Zaten Ukrayna'nın dayanma şansı yok.
00:19:55Ve bu Rusya'nın tamamen
00:19:57Kiev'e kadar gelip
00:19:59savaşı kazanması anlamına gelir.
00:20:01Ve şu noktaya geliriz biz.
00:20:03Amerika başta olmak üzere Batı'nın
00:20:05uluslararası sistemle kendisine
00:20:07yani challenger bir rakibine
00:20:09karşı yenilgisini görürüz. Bu da
00:20:11şuna gelir. Çin
00:20:13örneğin İran
00:20:15Kuzey Kore tarafından Batı'nın bak
00:20:17yenilebiliyormuş. Demek ki biz
00:20:19meydan okurken demek ki
00:20:21haklıymışız. Bu bir cesaretli
00:20:23uluslararası sistemle büyük bir
00:20:25değişimin, dönüşümün
00:20:27büyük bir kapısını aralar. Şimdi
00:20:29içeride Amerikan müessesesi nizamı
00:20:31diyelim. Şimdi şunu da söyleyebiliriz.
00:20:33Mesela Cumhuriyetçiler. Hepsi bu
00:20:35duruma kani gelmeyecektir. Yani tamam
00:20:37Trump sen bildiğini yap demeyeceklerdir.
00:20:39Şimdi uluslararası sistemin başat
00:20:41aktöründen bahsediyoruz ve buradan
00:20:43çekilmesi, yenilmesi Batı'nın
00:20:45ve Amerika'nın yenilmesi anlamına gelecektir.
00:20:47Şimdi böyle bir çelişki var. Diğer
00:20:49açıdan bakalım nasıl bir barış?
00:20:51Amerika'nın yenildiği anlamına
00:20:53gelir mi? Yoksa Trump'ın savaşı
00:20:55bitirdiği için kahraman mı yapar?
00:20:57Şimdi şöyle bir barışın nasıl
00:20:59olacağıyla alakalı bir durum. Şimdi
00:21:01tamamen Ukrayna'nın yenildiği
00:21:03bence bir senaryo ortaya koyarsak
00:21:05Amerika'nın yenildiği anlamına gelir.
00:21:07Şu noktaya gelir. Bence Cumhuriyetçiler
00:21:09içerisinde de o tartışma olur. Sadece demokratların
00:21:11değil. Ya sen
00:21:132016-2020 yıllarındaki eleştirimiz
00:21:15şuydu ki sen Rusya gibi Çin
00:21:17veya bunların liderlerine karşı
00:21:19inanılmaz derecede bir hayranlığın var.
00:21:21Sen de onlar gibi olmak istiyorsun.
00:21:23Fakat işin sonunda bu hayranlığın
00:21:25getirdi ve savaşı bir barışı
00:21:27yaparken aslında Batı'nın
00:21:29ve bizim yenilgimizle sonuçlandırdığın
00:21:31eleştirisini gelir ki Avrupa
00:21:33güvenlik mimarisi bundan çok etkilenecek.
00:21:35Ve bu noktada Trump'ın
00:21:37bir zorluğu var. Ama ben Trump'ın
00:21:39şu şekilde davranacağını düşünüyorum. Açıkçası
00:21:41bir Rusya üzerinden
00:21:43Avrupalı müttefiklerini
00:21:45bence korkutacaktır
00:21:47ki Macron bunun farkına varmış
00:21:49durumda ve şu noktaya gelir
00:21:51Avrupalı yani Avrupa'yı
00:21:53daha çok kendine bağlama buraya daha fazla
00:21:55silah satma. Trump şunu yapacaktır
00:21:57o bütçeleri %2 yapalım
00:21:59biraz silah alalım. Ben madem
00:22:01sizi koruyacaksam siz de bunları bunları
00:22:03yapacaksınız deyip silah
00:22:05satışında çok büyük paylar
00:22:07görebiliriz. Çünkü barışın nasıl yapıldığı
00:22:09çok önemli bence burada Tunç Bey.
00:22:11Şunu yapabilirse Trump başarı olur. Ne
00:22:13Rusya'nın kaybetti ne Batı'nın kaybetti.
00:22:15Beraberlikle ama
00:22:17Ukrayna'nın kaybettiği.
00:22:19Ukrayna'nın kaybettiği böyle olur.
00:22:21Çünkü siz şöyle bir durum var
00:22:23bu kadar bağımlıyken sizin
00:22:25patronunuz ne diyorsa bir nebide patronlar
00:22:27oluyor. Ona da uymak zorundasınız.
00:22:29Şimdi Trump şunu dese
00:22:31şunu şunu yapacaksın ya yapmıyorum.
00:22:33Yapmazsan silah vermiyorum.
00:22:35Başının çaresine bak dese zaten
00:22:37yine Zelenski eller
00:22:39havaya kaldırmak zorunda kalacak. O noktada
00:22:41olacak şeyi şu şekilde düşünüyorum ben
00:22:43Kimsenin yenilmedi.
00:22:45Ama Ukrayna dediğiniz gibi yenildi.
00:22:47En iyi
00:22:49ihtimallerde bile
00:22:51en iyi ihtimallerde bile en büyük
00:22:53zararı gören Ukrayna değil mi?
00:22:55Yani hem insanları hem ekonomisi.
00:22:57Ve Avrupalı müttefik
00:22:59üyelerini kendine daha çok bağladığı
00:23:01bir yaklaşımı özellikle silah
00:23:03konusunda satışı konusunda da kendisine
00:23:05daha bağımlı kıldığı bir süreci
00:23:07görebiliriz. Bence Macron biraz
00:23:09bunun çok bence ciddi
00:23:11ciddi bir şekilde farkına varmış.
00:23:13Hazır söz Macron'a gelmişken sayın Öz
00:23:15Macron'un ifadesini
00:23:17seslendireyim paylaşayım sonra da
00:23:19yorumunuzu rica edeyim.
00:23:21Diyor ki Macron benim için durum
00:23:23basit. Dünya
00:23:25otoburlardan ve etoburlardan
00:23:27oluşuyor. Otçul olarak kavmeye
00:23:29karar verirsek etoburlar
00:23:31kazanacak. Ve biz onlar için
00:23:33bir pazar olacağız.
00:23:35Bu biz Avrupalılar için tarihte
00:23:37belirleyici bir an. Temel
00:23:39olarak önümüzdeki soru şu
00:23:41başkalarının yazdığı tarihi
00:23:43Putin'in başlattığı
00:23:45savaşları, Amerikan seçimlerini
00:23:47Çin'in teknolojik
00:23:49veya ticari tercihlerini mi okumak
00:23:51istiyoruz yoksa
00:23:53kendi tarihimizi mi yazmak
00:23:55istiyoruz? Bunu yazacak
00:23:57gücümüzün olduğunu
00:23:59düşünüyorum diyor Macron.
00:24:01Kendisinden beklenmeyecek bir şekil.
00:24:03Şimdi konuya
00:24:05biraz şöyle bakabiliriz aslında
00:24:07Siz okurken, onlar da aklıma geldi
00:24:09bir taraftan. Bugün
00:24:11hatta bunu gördüğümde de biraz
00:24:13buna benzer şeyler düşündüm.
00:24:15Şimdi
00:24:17bir devlet, yani
00:24:19yıkılıp yeniden kurulan devletin enerjisini
00:24:21kastetmiyorum. Bir devlet
00:24:23en yüksek
00:24:25enerjisini tarihte bir kere kullanır.
00:24:27Aynı devlet ikinci
00:24:29enerjiyi bir daha kullanamaz.
00:24:31Dolayısıyla bana göre Avrupa'daki
00:24:33şu andaki bütün devletler
00:24:35o tarihteki en yüksek rolünü
00:24:37bir kere oynadıkları o rolü zaten
00:24:39oynadılar. Şimdi ölüyü
00:24:41diriltmeye çalışan bir Macron
00:24:43var burada. Yani
00:24:45benim bu söylediğim şey
00:24:47Avrupa'nın yerle yeksan olduğu anlamını
00:24:49ortaya koymuyor. Yani bunu da
00:24:51böyle anlama noktasında biraz böyle bazen
00:24:53anlaşamadığımız bir yapılar oluyor.
00:24:55Onlara söylemiş oluyorum yani.
00:24:57Dolayısıyla hep böyle şerh düşerek
00:24:59konuşmanız gerekiyor ya örneklerle
00:25:01falan ve onlara bunu söylüyorum.
00:25:03Dolayısıyla da eleştirilerini genelde
00:25:05oradan yapıyorlar. Dolayısıyla Amerika
00:25:07çökmüyor yani. Amerika var.
00:25:09Avrupa da var. Ama
00:25:11o tarihte bir rolleri vardı ya
00:25:13onların üstledikleri bir rol. O döngüsel
00:25:15tarihte. Hani
00:25:17İbni Haldun'un
00:25:19işte ortaya koyduğu
00:25:21en temel felsefeyle birlikte
00:25:23o döngüde şu anda Avrupa o
00:25:25rolünü oynadı.
00:25:27Bundan sonra Avrupa'nın
00:25:29yeniden bir rol oynayabilmesi için çok
00:25:31başka koşullar gerekiyor.
00:25:33O yüzden de Trump bir şeyin farkında.
00:25:35Ha etobur diyor.
00:25:37Yani pardon da
00:25:39kendileri de etobur dönemleri
00:25:41vardı ya onların bir.
00:25:43Yani Afrika'da şurada burada
00:25:45değil mi? Tabi Cezayir'i hatırlayalım mesela.
00:25:47Cezayir'i Avrupa Afrika'nın
00:25:49pek çok yerini hatırlayın. Yani dolayısıyla
00:25:51bunlar da az etobur değil yani.
00:25:53Şimdi o günleri hatırlayıp biraz
00:25:55hayıflanıyor bence. Mesele o.
00:25:57Niye biz yeniden bir etobur
00:25:59yapalım? Niye insan övüten
00:26:01o fabrikaya tekrar dönüp de
00:26:03oraya tekrar gelmeyelim? Çünkü
00:26:05biliyoruz ki yıllık sömürgelerinden
00:26:07elde ettikleri paraları 500-600
00:26:09milyar dolarlardan bahsediyoruz değil mi?
00:26:11Yani eğer o sömürdükleri
00:26:13yerlerin zenginlikleri olmasaydı
00:26:15bir batı olur muydu yani? Biz bugün böyle bir batı
00:26:17konuşabilir miydik? Zenginliğini
00:26:19doğudan sömürmüşsün. Kültürün
00:26:21de oradan böyle bir
00:26:23hep üstüne çökme.
00:26:25Dolayısıyla da yani
00:26:27bir taraftan ama sen bir yandan da onu inkar
00:26:29ediyorsun yani. Sana bunun nereden geldiğini
00:26:31kimden geldiğini inkar ederek de bir yandan
00:26:33böyle bir şey ortaya koyuyorsun.
00:26:35Şimdi burada Macron
00:26:37başka bir taraftan da Avrupa'daki
00:26:39bu lidersizlik
00:26:41durumunu görüyor.
00:26:43Avrupa'da lider yok.
00:26:45Karizmatik liderlerini kaybetti Avrupa.
00:26:47Kendisi de buna da ait.
00:26:49Zaten biliyorsunuz şu anda Almanya'da
00:26:51bir iktidar krizi var şu anda.
00:26:53Koalisyon dağılıyor.
00:26:55Şimdi düşünebiliyor musunuz? Bakın
00:26:57bir dönem aslında Türkiye'ye bile model
00:26:59olarak sunduğumuz,
00:27:01benim de en azından
00:27:03bir hükümet
00:27:05sistemi ya da bu
00:27:07koalisyonlar veya parlamenter
00:27:09sistemin dünyadaki aslında
00:27:11en ileri örneklerinden birisidir
00:27:13bu anlamda Almanya. Yani
00:27:15koalisyonlarla da yürüyebilen
00:27:17oradaki sistem dolayısıyla
00:27:19küçük partinin böyle kolay kolay kafasını
00:27:21eser gibi hani bizde bir dönem vardı ya
00:27:233 tane 5 tane milletvekili olan
00:27:25birisi geliyor, iktidara ortak oluyordu.
00:27:27Ben çıkıyorum dediğinde
00:27:29şu anda Almanya bütün o
00:27:31koruyucu
00:27:33tarafına rağmen yani bu anlamda
00:27:35en ideal örneklerden biri olmasına rağmen
00:27:37şu an kriz yaşıyor.
00:27:39Dolayısıyla yani şu anda
00:27:41Avrupa'nın pek çok tarafında biz
00:27:43bu yani aşırı
00:27:45ırkçı hareketleri vs. bu tip şeylerin
00:27:47gelişimini de çok net olarak
00:27:49görüyoruz ki bir başıboşluk
00:27:51bir problem söz konusu. Avrupa'da
00:27:53Avrupa'yı savunacak adam gibi bir ordu
00:27:55yok. Anlatabiliyor muyum?
00:27:57Dolayısıyla biliyorsunuz yani
00:27:59burada kendileri bir Avrupa ordusu kuralım diye bir mücadele
00:28:01verdiler. İşte bir
00:28:03aslında Amerika'ya karşı bir özgürlük
00:28:05mücadelesi veriyorlar bir taraftan.
00:28:07Hatta NATO'dan işte NATO'nun beyin ölümü
00:28:09gerçekleştiği meselesinde aslında
00:28:11Amerika Birleşik Devletleri tabi Biden'ın
00:28:13o
00:28:15hafızasıyla bunun olduğunu zannetmiyorum ama
00:28:17oradaki o müesses nizam
00:28:19yani NATO'nun beyin ölümünün
00:28:21gerçekleşmediğini ya da gerçekleşmemesi
00:28:23gerektiğini
00:28:25Ukrayna savaşıyla çok net gösterdiler
00:28:27bunlara zaten değil mi? Yani
00:28:29ne oldu ondan sonra? Bunlar
00:28:31işte biz artık NATO olmasın şu bu
00:28:33falan filan diyenlerin hepsi
00:28:35bütün
00:28:37güçleriyle var enerjileriyle
00:28:39NATO'nun yaşaması için
00:28:41mücadele etmeye başladılar. Rusya acaba
00:28:43bize de saldırır mı? İşte NATO olmazsa biz
00:28:45ne yaparız değil mi? Ondan sonra orayı
00:28:47beslemeye hatta silah
00:28:49bütçelerini artırmaya vesaire
00:28:51bütün şeyler geldi yani. Bu korkuyu sallan
00:28:53Amerika Birleşik Devletleri'ydi Biden'dı
00:28:55ama şimdi NATO'yu
00:28:57tartışılır hale getiren ülke yine
00:28:59Amerika bu kez isim farklı
00:29:01Trump. Çünkü birbirlerine
00:29:03karşı çok ters politikalar
00:29:05yani hatta az önce siz ifade ettiniz yani
00:29:07ben NATO'dan yani
00:29:09bunun parasını ben ödüyorum değil mi? Oranın
00:29:11hep biz bunu karşılıyoruz niye bunu yapalım?
00:29:13Bu sefer de orada
00:29:15bir isim var gerekirse ben çıkarım giderim
00:29:17diyen. Avrupa'ya zor günler bekliyorlar.
00:29:19Dolayısıyla hani biraz böyle sanki o
00:29:211823'lerdeki o Monreo doktrinini
00:29:23hatırlatır gibi böyle bir kendi kabuğunda
00:29:25daha çok hareket etmeye çalışan
00:29:27işte orada savaştı burada herhangi bir yerde
00:29:29biz gidip askerimizin ölmesine gerek yok
00:29:31ne işimiz var bizim orada gibi
00:29:33diyen de bir Amerika var ama
00:29:35biz şunu biliyoruz ki yani işin hakikat
00:29:37tarafında Amerika bu kadar
00:29:39büyük yapıyı yani
00:29:41bu tip ekonomi
00:29:43olmadan işte farklı ülkelerle
00:29:45kendince işte
00:29:47belki bugüne kadar o zor kullanarak
00:29:49iktidar restorasyonlarıyla veya farklı
00:29:51politikalarla dünyanın her yerinde
00:29:53bir icraat yürütmek durumunda olan
00:29:55bir Amerika buradan da bu ördüğü
00:29:57ağdan da böyle kolay kolay geriye
00:29:59çekilebilir gibi bir tarafta da
00:30:01durmuyor yani bunu da görmemiz gerekiyor
00:30:03yani burada yani oportinizmin
00:30:05böyle tavanına çıkmaya
00:30:07gerek yok yani ayaklarımızı
00:30:09yerden kesip bir oksijen çarpması yaşamaya da
00:30:11gerek yok. Amerikanın bir takım hakikatleri var
00:30:13dolayısıyla bunları da düşünerek
00:30:15aslında neler olabileceğini
00:30:17ortaya koymamız gerekiyor. Benim buradaki
00:30:19en büyük iyimserliğim inşallah
00:30:21kısa vadede hiç olmazsa şu
00:30:23Gazze'deki katliam
00:30:25soykırım bitebilir diye ben çok en çok
00:30:27ona hakikaten
00:30:29şey yapıyorum böyle bir umudum var en azından
00:30:31bu konuşmalardan
00:30:33biraz onu çıkarmak istiyorum inşallah
00:30:35bu olur yani. Sayın Günyaz sizin
00:30:37Macron'un
00:30:39Rusya, Çin ve Amerika'yı
00:30:41hedef alarak
00:30:43işaret ederek Etobur, Otobur
00:30:45benzetmesini nasıl değerlendirdiniz?
00:30:47Diyor ki yani biz
00:30:49artık yeter bu ülkelerin
00:30:51masasına meze
00:30:53olmayalım ayakta kalacak
00:30:55gücümüz var hadi beraber
00:30:57kenetlenelim diyor bir anlamda
00:30:59niye böyle bir şey söylemeye ihtiyacı hissetti?
00:31:01Niye Trump'ın
00:31:03seçildiğinden sonra
00:31:05bu aklına geldi?
00:31:07Şimdi birincisi aslında burada Macron
00:31:09uluslararası ilişkiler
00:31:11ve realist kuramı
00:31:13inanılmaz derecede bence
00:31:15okuyarak gündemi değerlendirmiş.
00:31:17Şunu demek istiyorum yani bizim gerçekçilik
00:31:19dediğimiz gücün tamamen
00:31:21ön planda olduğu bir uluslararası sistemden
00:31:23bahsediyoruz. Çünkü ülkeleri
00:31:25egemen birer varlıklar olarak üst bir
00:31:27kurum yok ve kim güçlüyse
00:31:29güçlü aslında zayıfı
00:31:31yener veya hatta tahakküm eder.
00:31:33Bu açıdan aslında
00:31:35değerlendiriyor.
00:31:39Bu okumasını bu şekilde yapıyor.
00:31:41Yani biz
00:31:43geçmişe de atıp yapıyor ve biz diyor
00:31:45eğer ki Otobur ve Etobur'dan
00:31:47kastettiği aslında
00:31:49askeri anlamda güçlü olan
00:31:51Çin, Amerika ve Rusya'dan ve
00:31:53gücü ve askeri gücü oldukları için
00:31:55daha fazla istediklerini
00:31:57elde edebilecekleri veya uluslararası
00:31:59sistemde tehdit oluşturabilecek unsurlar
00:32:01şimdi buradaki
00:32:03artık bu. Otobur derken de
00:32:05aslında avcı ilişkisi gibi.
00:32:07Kendilerini de böyle giderse
00:32:09birer av olacağını düşünüyor. Çünkü Avrupa
00:32:11şu şekilde
00:32:13söyleyebiliriz. Bütün Avrupa güvenlik
00:32:15mimarisi birliğin dışındaki
00:32:17üyelere bağlı. Kime bağlı?
00:32:19Birincisi Amerika'ya bağlı elbette.
00:32:21Ama şimdi bakıyoruz Tunç Bey
00:32:23İngiltere Brexit süreciyle ayrıldı ve
00:32:25artık birliğin üyesi değil İngiltere
00:32:27önemli bir güç. Bakıyoruz Türkiye.
00:32:29NATO'nun ikinci büyük
00:32:31ordusu ve birliğin üyesi değil.
00:32:33Ki bunu Stoltenberg geçtiğimiz
00:32:35kış aylarında, bahar aylarında
00:32:37söylemişti. Avrupa'nın güvenliğini bu ülkelerden
00:32:39geçer. Bu ülkeler olmadığı sürece
00:32:41Avrupa Birliği'ni kastederek
00:32:43siz Avrupa'nın güvenliğini sağlayamazsınız dedi.
00:32:45Peki bunun alt metni ne var?
00:32:471945 yılı itibariyle
00:32:49dünyada biz şunu gördük. Modern
00:32:51uluslararası sistem 1600'lerin
00:32:53ortasından başlayarak hep Avrupalı güçlerin
00:32:55baktığımızda en kısa
00:32:57süreciyle Fransa'nın dünya liderliğini
00:32:59sonra İngiltere'ye verdi. Fakat
00:33:0145 yılında İkinci Dünya Savaşı biter.
00:33:03Dünyada iki tane büyük aktör çıkar.
00:33:05Birisi Amerika, birisi de Sovyetler Birliği
00:33:07ve işte Amerika NATO'yu
00:33:09kurarak NATO üzerinden Avrupa
00:33:11Güvenlik Şemsiyesi'nin sağlayıcısı olur.
00:33:13Peki Avrupalı ülkeler, özellikle
00:33:15Batı Avrupalı ülkeler ne yapmıştır? Almanya ve
00:33:17Fransa. Bu süreçte yaşadıkları güç
00:33:19kaybıyla öncelikle kendi ülkelerin
00:33:21inşası ve daha sonrasında beraber
00:33:23bir siyasi ve ekonomik
00:33:25entegrasyona gitmişlerdir. Ve güvenlik kısmını
00:33:27her zaman için Amerika'ya bırakmışlardır.
00:33:29Ve günümüze geldiğimizde bu
00:33:31ülkeler şöyle, Soğuk Savaştan
00:33:33sonra Avrupa Birliği'nin hep adımlar atmak istedi.
00:33:35Biz bir ordu
00:33:37kuralım, bizim Avrupa Güvenlik Savunma
00:33:39politikalarımız bu noktada olsun. Fakat
00:33:41Amerika'nın güvenlik şemsiyesine o kadar
00:33:43alışmış ki bu ülkeler çoğu kendi
00:33:45işlerinde tartışma oldu. Almanya'nın
00:33:47ekonomik güç olarak, soft
00:33:49power olarak bir
00:33:51anlamda nasıl söyleyelim, bir işi
00:33:53ki Amerika güçlerinin de en çok olduğu ülke
00:33:55diyebiliriz Avrupa'da. Bu noktada Amerika'ya
00:33:57bırakması ki Fransa'nın
00:33:59sürekli olarak Almanya'yla
00:34:01beraber tekrardan buna dönme isteği
00:34:03vardı. Fakat bir türlü gerçekleşmedi. Şimdi
00:34:05içeride bir başka tartışma daha var
00:34:07Avrupa Birliği'nin. Avrupa Birliği'nin
00:34:09Doğu Avrupalı, yani
00:34:11Rusya'ya yakın olan eski Varşova Partili
00:34:13daha doğrusu Sovyetler Birliği işgalini yaşamış
00:34:15olan Polonya gibi, Letonya gibi,
00:34:17Macaristan gibi veyahut da
00:34:19Çek Cumhuriyeti gibi ülkeler
00:34:21NATO ve Amerika'nın güvenlik
00:34:23meselesini tercih ediyorlar ve
00:34:25Avrupa Birliği'nin kuracağı
00:34:27ordunun Amerika'nın vereceği güvenliği
00:34:29vermeyeceğini belirtiyorlar.
00:34:31Şimdi kendi içerisinde de
00:34:33tam olarak anlaşamayan
00:34:35bir durum var. Fakat
00:34:37işte biraz da Macron
00:34:39Almanya'yı, belki de Avrupalı
00:34:41diğer güçleri şunu demek istiyor. Yani
00:34:43biz geçmişte uluslararası sistemin aktörü bizdik
00:34:45ve güç bizdeydik. Caydırıcı güç olan da bizdik.
00:34:47Bu askeri güç ve
00:34:49teknolojiyle beraber dünyayı fetheden
00:34:51ülkeler de bizdik. Biz bunu yine yapabiliriz.
00:34:53Çünkü yapmak zorundayız. Artık
00:34:55dünyada 3 tane baktığımızda
00:34:57askeri anlamda 3 tane büyük güç
00:34:59var. Birisi Amerika ve şu an
00:35:01biz her ne kadar Batı İttifakı
00:35:03içerisinde beraber olsak da
00:35:05Trump'ın yaptığı açıklamalarla
00:35:07bizi kendisine sadece şu an
00:35:09mahkum ediyor. Bundan kurtulmamız
00:35:11lazım. Ortak bir soğutma,
00:35:13ortak bir askeri güç
00:35:15yaratmamız. Çünkü Avrupa Birliği,
00:35:17Tuş Bey demin de söylediğim gibi ya soft power
00:35:19ekonomik olarak ve kültürel
00:35:21aynı zamanda siyasi anlamda
00:35:23bir güç. Fakat sizin askeri
00:35:25gücünüz olmayınca sizin geldiğiniz durum
00:35:27bu işte. Siz de tehdide veyahut da
00:35:29nasıl söyleyelim, tehdit üzerinden
00:35:31Amerika'nın, Trump'ın, Rusya'yı
00:35:33önüne bırakırım eğer
00:35:35siz bu harcamaları yapmazsınız
00:35:37dediği noktada ki şimdi bunu
00:35:39görüyor ve bu okumayı yapıyor.
00:35:41Eçim benzer şekilde Asya Pasifik'te çok güçlü.
00:35:43Orada anlamında da çok kuvvetli.
00:35:45Macron biraz geçmişe
00:35:47atıfla beraber Avrupa'nın
00:35:49aslında bu realist güç
00:35:51oyunda askeri bir
00:35:53gücünüz yoksa caydırıcı bir güç
00:35:55olamıyorsunuz ve bu noktada da tehditlere
00:35:57veyahut da saldırılara açık
00:35:59kalacağınız anlamına gelecek. Bunun
00:36:01farkına varmış ama içeride
00:36:03Doğu Avrupalı ülkeler, Almanya'nın
00:36:05yaklaşımı, İngiltere zaten
00:36:07Brexit süreciyle çıktı ve
00:36:09Amerika'ya yaklaştı. Kendi politikalarını
00:36:11benimsiyor. Bu noktada aslında Macron'un
00:36:13işi de çok zor. Hocam da belirtti.
00:36:15Seçimi Kamala kazansaydı,
00:36:17Kamala Harris kazansaydı yine aynı
00:36:19açıklama gelir miydi Macron'dan?
00:36:21Muhtemelen gelmeyebilirdi.
00:36:23Kamala Harris Biden'ın
00:36:25politikasını sürdürecekti. Neydi o?
00:36:27Ukrayna'daki, Ukrayna'ya
00:36:29askeri desteğin devam ettirilmesi
00:36:31ve bu noktada da savaşın uzaması.
00:36:33Ta ki nereye kadar? Belki de şu
00:36:35noktaya hedefleniyordu.
00:36:37Ukrayna'da Rusya'nın yenildiği,
00:36:39aslında Ukrayna'nın
00:36:41şartlarının avantajlı olduğu bir süreçte
00:36:43görüş anlaşmasının imzalanması
00:36:45ve muhtemelen
00:36:47bu açıklama gelmeyecekti. Belki
00:36:49bu açıklamanın altında ben bir başka okuma daha
00:36:51yapmamız gerekir. Trump'ın seçim vaatlerinden
00:36:53birisiydi. Şuydu, ben geldiğimde
00:36:55gümrük vergilerini arttıracağım. Avrupa
00:36:57özellikle otomobil sektörü.
00:36:59Şimdi bu şuna da
00:37:01sekte vuracaktır Tunç Bey. Şu an
00:37:03resesyona girmiş. İki senedir
00:37:05büyüme yaşamayan Almanya, Avrupa
00:37:07Birliği'nin ürünlerinin Amerika'ya
00:37:09gitmesi ve yüksek bir gümrük
00:37:11vergisiyle karşılaşması bir
00:37:13rekabet problemi yaratıp, enerji maliyetleri
00:37:15ve enerji maliyetleri zaten hocam
00:37:17biliyorsun, Ukrayna Savaşı'yla beraber zaten
00:37:19çok zorlamaya başlamış. Bu arada Çin'den de bir
00:37:21açıklama vardı. O da şu, Amerika'yla
00:37:23biz bir yolunu bulur, anlaşırız.
00:37:25Yani beraber hareket edebiliriz
00:37:27açıklaması da enteresan
00:37:29geldi bana Trump'ın seçilmesinden
00:37:31sonra. Özellikle otomotiv sektöründeki
00:37:33Çin'in durumu ortada.
00:37:35Evet, %60 vergi arttırma
00:37:37sözü vardı. Eğer yanlış hatırlamıyorsam,
00:37:39belirtebilirsiniz beni de.
00:37:41Çinli ürünlere karşı
00:37:43%60 vergi koymayı düşünen...
00:37:45Çin'de buna çok ciddi bir tepki gösterdi. Hatta
00:37:47şikayet etti galiba. Ruslar arası
00:37:49bu tahkim mi deniyor?
00:37:51O tip dengeleri yöneten...
00:37:53Biden zaten bir vergi arttırmıştı
00:37:55hocam. Özellikle elektrikli araçlar
00:37:57çok kısa bir zaman önce
00:37:59bu vergi arttırımını onayladı ve
00:38:01yürürlüğe koydu. Fakat Trump'ın çok
00:38:03yüksek seviyeli yapması...
00:38:05Ruslar arası rekabeti çok engelliyor diye
00:38:07rahatsız. Çin'in Rusya'dan bir farkı
00:38:09var aslında Tunç Bey. Çin
00:38:11aslında hem Avrupa ülkeleriyle
00:38:13hem de Amerika'yla ticaret çok üst düzeyde
00:38:15yapıyor. Çin bir adım atarken
00:38:17şunu da göz önüne almak zorunda kalıyor.
00:38:19Yani benim en çok mal sattığım
00:38:21ülkeler burası ve ona göre
00:38:23hareket etmem gerekiyor. Şimdi Trump
00:38:25yanlış hatırlamıyorsam, başkanlık döneminde Çin'i
00:38:27ziyaret etmişti. Daha sonrasında Kuzey Kore'ye de
00:38:29gitmişti. Trump şöyle
00:38:31fayda-maliyet açısından baktığında
00:38:33herkesle görüşüyor. İşte o zaman da iş insanı
00:38:35kimliği ortaya çıkıyor. Evet. Devlet adamlığının
00:38:37yanında değil mi? Evet. Yani ben şey
00:38:39demiyor ya ben Putin'le görüşmem.
00:38:41Putin'in yanına gitmem demiyor.
00:38:43Putin'le gidiyor görüşüyor. Bunu tamamen
00:38:45bakıyor. Burada bizim bir faydamız var mı?
00:38:47Zararımız mı var? Yani uluslararası
00:38:49ilişkiler anlamında yani Amerikan liderliğinin
00:38:51olduğu bir
00:38:53uluslararası sistem okuması değil de
00:38:55daha çok... Bürokratları bırakmıyor işi. Yani kendisi
00:38:57birebir iletişim kurarak sonuna
00:38:59gitmeye çalışıyor. Öyle bir de
00:39:01bir de aracı da kullanmıyor. Mesela
00:39:03bizim Sayın Cumhurbaşkanımız da mesela o yönde
00:39:05direkt muhatabıyla konuşuyor.
00:39:07Muhatabıyla konuşuyor. Yani
00:39:09araya birini koyup da onunla böyle temas yürütmüyor.
00:39:11Direkt kendi görüşüyor. Bu
00:39:13bence bir siyasetçi için çok bulunmaz
00:39:15bir nimet, muazzam bir şey.
00:39:17Ama orada bir fark var Sayın Cumhurbaşkanımızda.
00:39:19Cumhurbaşkanımız
00:39:21bir konuştu bir sözünü verdiği zaman
00:39:23o sözünün değil bir insan. O ayrı.
00:39:25Ve o ne dediyse orada gidiyor.
00:39:27Fakat Trump öyle değil. Her şeyi dört üç
00:39:29bir anda... Trump bir anda değişebiliyor. Yani
00:39:31nasıl söyleyeyim kabahat ağabeyliği balık gibi.
00:39:33Elinizden kaçabiliyor bir anda.
00:39:35Biz bunu Suriye'de gördük. Çok özledim hocam.
00:39:37Bir anda 180 derece
00:39:39değişti. Bir anda
00:39:41değişebiliyor. Ya da bazı uluslararası işler anlamında
00:39:43attığı adımlar aslında Amerika'ya
00:39:45zarar da verebiliyor. Şöyle zararlar
00:39:47mesela şunu hatırlayalım.
00:39:49Suudi Arabistan biliyorsunuz Yemen'de
00:39:51Husi'lere karşı bir harekat
00:39:53başlattığında Husi'ler buna karşılık
00:39:55verip petrol rafinelerini
00:39:57üretim tesislerini vurmuştu. Yanıyordu.
00:39:59Suudi Arabistan o dönem
00:40:01Trump'tan Amerika'dan yardım
00:40:03istedi. Ben ülkemi ve
00:40:05askerlerimi bu işe karıştırmam dedi.
00:40:07İşin sonunda şuraya geldi. Suudi Arabistan ve
00:40:09Körfüz ülkeleri şunu dedi. Ya Amerika'ya
00:40:11çok bel bağlamışız. Bu kadar bel
00:40:13bağlamaya gerek yok. Çin üzerinden
00:40:15İran'la normalleşme süreci başladı
00:40:17mesela. Trump'ın derdi o değil ki
00:40:19gitti Suudi Arabistan'ın 400 milyar
00:40:21dolarına çöktü. Onlara silah sattı.
00:40:23İsmail hocam şöyle bir
00:40:25mesela... Trump oraya bakmıyor ki.
00:40:27Petrol yerime karışma diyor değil mi?
00:40:29Şu örneği de vereyim.
00:40:31Petrol önemli diyor. Şu örneği de vereyim.
00:40:33Mesela o da çok enteresandı.
00:40:35Katarla biliyorsunuz Suudi Arabistan ve Körfüz ülkeleri
00:40:37bir avluk uygulamaya başladılar. Katar'ın
00:40:39sen Müslüman kardeşleri
00:40:41hareketleri destekliyorsun diye.
00:40:43O dönem içerisinde
00:40:45şöyle bir durum takındı.
00:40:47O dönemde Bin Selman'ı
00:40:49destekledi. Tamamen Suudi Arabistan'ın yanında
00:40:51durdu. En son şunu uyarmak zorunda kaldı
00:40:53Amerikan bürokrasisi.
00:40:55Orta Doğu'daki merkezi kuvvetler komutanlığının
00:40:57üstü, ana merkezi.
00:40:59Katar'da bizim burada 12 bin askerimiz var ve
00:41:01bütün operasyonları buradan yönetiyoruz.
00:41:03Bu olayda araya girmek zorunda
00:41:05kaldılar. Bazen Trump'ın da böyle
00:41:07attığı adımlar Amerikan'ın
00:41:09dış politikasında veyahut da bölge
00:41:11politikalarında da zarar verebiliyor.
00:41:13Bu sefer o adımları atar mı?
00:41:15Tabii bunu bekleyip göreceğiz.
00:41:17Fakat birebir diyalog kurması da
00:41:19elbette ki daha fazla sorunun
00:41:21bence çözülmesi anlamında da önemli bir
00:41:23işaret. Yani mesela Biden gibi böyle eline bir
00:41:25metin tutuşturup okutulan bir
00:41:27biri değil tabii ki. Ama Biden'ı
00:41:29kıyaslamıyor. O hiç bir kıyası yok ki.
00:41:31Sağ belliydi ve solun yönünü bulamıyordu.
00:41:33Boşluklar falan değil mi artık? Neler
00:41:35gördükleri... Biden herhalde Amerikan
00:41:37halinden kötü başkanı.
00:41:39Devlet adamı istiyor.
00:41:41Yani mesela bu normal bir
00:41:43herhangi bir yerdeki bir insan için
00:41:45bunlarla bu şekilde
00:41:47konuşmak hakikaten hiç hoş bir şey değil.
00:41:49İnsanın hastalıklarla,
00:41:51insanın kişisel düştüğü durumlarla
00:41:53ilgili hakikaten insan olarak asla...
00:41:55Ama bir devlet
00:41:57adamına soyunduğunuzda o zaman
00:41:59bu başka bir şeye tekabül ediyor.
00:42:01Git kardeşim otur köşende tamam bak.
00:42:03Saygı duyulacak şeyler bunlar.
00:42:05Ama sen bu hallerini bilmeyip görmeyip
00:42:07bunu kabullenmeyip ben burada koca bir
00:42:09süper devleti yöneteceğim dediğinde
00:42:11o zaman milletin önünde böyle bir karton
00:42:13karaktere dönüşüyorsun. Öyle değil mi?
00:42:15Bunu da görmek gerekiyor yani.
00:42:17Bilmiyorum ben en azından
00:42:19hatırlamıyorum son
00:42:21Amerikan tarihinde
00:42:23hiç bu kadar mizah malzemesi
00:42:25olan bir devlet adamı başkanı var mıydı?
00:42:27Trump'ı geçti.
00:42:29Trump çok mizah dönemi olmuştu.
00:42:312016-2020 daha kötüsü geldi.
00:42:33Bu kadar değil yani.
00:42:35Daha entelektüel kısmı
00:42:37espri kısmı hani daha eğlenceli
00:42:39bir tarafı vardı ama
00:42:41Biden öyle bir profil değil.
00:42:43Amerikan tarihinde herhalde
00:42:45açık ara en kötü başkanıydı.
00:42:47Gerçekten hocamın da
00:42:49söylediği gibi bir tokalaşmaya çalışıyor.
00:42:51Biri yok biriyle konuşmaya çalışıyor.
00:42:53Merdivenlerden düşüyor.
00:42:55Sürekli gaf yapıyor.
00:42:57Şimdi hocam da dediği gibi
00:42:59uluslararası sistemin yani
00:43:01başat aktörünün başkanısınız.
00:43:03O kadar ağzınızdan
00:43:05düşmanlarınızın dediğiniz ya hatta
00:43:07rakiplerinizin öğrenmemesi
00:43:09gereken bütün açıkları söylediniz.
00:43:11Fransa'da bir toplantıda işte uluslararası bir toplantıda
00:43:13aile fotoğrafı çektirmek için
00:43:15bir araya geldi. O gitti başka bir yerlerde.
00:43:17Bir de uyudu mesela orada röportaj anında.
00:43:19Hatta ikili görüşmede.
00:43:21Dolayısıyla ben şunu da düşünüyorum mesela
00:43:23o arka tarafta Trump şeyin Biden'ın
00:43:25danışmanları mesela ona o metni
00:43:27verenler ya belki de arkada
00:43:29ter döküyorlardı ya. Acaba ne yapacak
00:43:31bugün?
00:43:33Çünkü vitrine koymanız gereken
00:43:35biri var mecburen. Bu vitrinde
00:43:37ne yapacak bu adam yani?
00:43:39Trump da diyor önce
00:43:41Amerika diyor. Yani demek ki bundan sonra
00:43:43Amerika özelinde daha çok
00:43:45girişimler göreceğiz.
00:43:47Daha farklı politikalar göreceğiz.
00:43:49Öyle anlaşılıyor.
00:43:51Peki Avrupa'nın özellikle
00:43:53Almanya'nın Trump'ın
00:43:55gelişimden duyduğu kaygıyı
00:43:57sadece ekonomiyle mi
00:43:59değerlendirmek gerekir?
00:44:01Yani tabii ki sadece aslında ekonomiyle
00:44:03değil. Bir yandan mesela şimdi belki de
00:44:05Avrupa uzun zamandan beri kendi
00:44:07güvenlik mimarisini oluşturmada
00:44:09geri kaldığı için
00:44:11çok ciddi pişmanlıkları da vardır.
00:44:13Yani bu bir yönüyle her halükarda
00:44:15sizin Amerika'ya ve
00:44:17NATO'ya mahkum olmanız demek.
00:44:19Buradan da çıkamıyorlar.
00:44:21Buna enerjileri de ne yazık ki yok.
00:44:23Kendileri açısından.
00:44:25Çünkü bir kere genç nüfus açısından
00:44:27çok dezavantajlı bir noktaya geldiler.
00:44:29Burada işte doğudaki
00:44:31o çok
00:44:33kutuplu dünyaya doğru da bir gidiş de
00:44:35biraz hissediyoruz değil mi?
00:44:37Dünya çünkü yepyeni şeyler keşfediyor.
00:44:39Bunlarla, şunlarla, bunlarla.
00:44:41Yani burada Türkiye
00:44:43hakikaten çok farklı bir zeminden
00:44:45bir aktör olarak doğuyor.
00:44:47Yani bunu da görüyorlar.
00:44:49Dolayısıyla bu matematikte, denklemde
00:44:51oyuncular çok farklı pozisyonlar aldı.
00:44:53Yani çok farklı noktalara geldi.
00:44:55Sayın Özgün Ürgül Kayalım.
00:44:57Hem Amerika'nın hem de Avrupa'nın demografik yapısını konuşuruz.
00:44:59Dönüşte bir reklamımız var.
00:45:01Kısa bir aradan sonra devam edeceğiz.
00:45:09Yeniden birlikteyiz sevgili izleyiciler.
00:45:11Akademisyen Sayın Cihan Günyel
00:45:13ve Sosyolog Sayın İsmail Öz bizimle birlikte.
00:45:15İsmail Bey sizde kalmıştık.
00:45:17Amerika'nın ve Avrupa'nın demografik yapısından bahsedelim.
00:45:19Özellikle Amerika'nın da
00:45:21Trump'ın seçimi kazanmasında
00:45:23bir hayli etkili olduğu düşünülür.
00:45:25İsterseniz
00:45:27önce Avrupa'yı konuşalım.
00:45:29Öte yandan da Amerika'nın değişen yüzünü konuşalım.
00:45:31Belki mesela
00:45:33muhakkak hatırlarız.
00:45:35Burada sizinle program yapma fırsatımız oldu.
00:45:37Yani hep söyledim ben.
00:45:39Üçüncü Dünya Savaşı'nın olmama ihtimalini de
00:45:41konuşurken aslında biraz bu demografi üzerinden de
00:45:43daha çok gitmiştik.
00:45:45Ben açıkçası
00:45:47Türkiye'nin
00:45:49demografik yapısından bahsediyorum.
00:45:51Türkiye'nin demografik yapısından bahsediyorum.
00:45:53Türkiye'nin demografik yapısından bahsediyorum.
00:45:55Türkiye'nin demografik yapısından bahsediyorum.
00:45:57Daha çok gitmiştik.
00:45:59Açıkçası bugün tabii ki o ihtimalden
00:46:01zannediyorum çok daha da uzaklaştık.
00:46:03Benim açımdan çok uzak bir ihtimaldi.
00:46:05Üçüncü Dünya Savaşı'ndan
00:46:07iyice uzaklaştık.
00:46:09Zaten onu çok ciddi olarak görmüyordum.
00:46:11Bölgesel olarak bir şey olabilir.
00:46:13Bölgesel savaş çıkabilir.
00:46:15Hatta çok
00:46:17beni bile endişelendirecek bazı
00:46:19atılımlar, hareketler oldu zaman zaman.
00:46:21Bu olabilirdi.
00:46:23Ama ben artık bu bölgesel
00:46:25savaş ihtimalinin bile
00:46:27çok düştüğünü ve
00:46:29dünya savaşı gibi bir ihtimalin
00:46:31de çok çok daha artık
00:46:33ötelendiği kanaatindeyim.
00:46:35En azından şu anki tablo bana bunu
00:46:37böyle gösteriyor.
00:46:39Zaten o dönemde bile
00:46:41bu demografik
00:46:43sebepler çerçevesinde baktığım zaman
00:46:45dünyada böyle bir üçüncü dünya savaşı
00:46:47yapalım, böyle bir savaşa gidelim.
00:46:49Ben çünkü biraz da
00:46:51o tarihsel kaynaklardan okuduğum zamandan
00:46:53düşünüyorum. O birinci dünya savaşındaki
00:46:55yani o
00:46:57insanların savaş azmi, savaş
00:46:59enerjisi, bir an evvel şu cepheye
00:47:01gidelim de şu iş olsun bitsin
00:47:03diye bakan ciddi bir kitle var.
00:47:05Bunlar tabii ki
00:47:07iktidarların da bir şekilde enerjisi oluyor.
00:47:09Anlatabildim mi? Onları tahrik eden
00:47:11bir şey de dönüşüyor. Ve kitle
00:47:13harekete geçtiği zaman
00:47:15o kitlenin yıkıcılığı tabii bir anda
00:47:17kendilerini dev aynasında gören
00:47:19başka bir şeyde dönüşüyor kitleler.
00:47:21Ama bugün dünyada böyle bir enerji
00:47:23Avrupa'da yok. Yani
00:47:25Rusya 4 senedir bir savaş yorgunu haline
00:47:27gelmiş bir ülkeden bahsediyoruz. Yani
00:47:29buradan bile nasıl çıkacağım diye
00:47:31kara kara düşünüyor aslında. Bakmayın yani
00:47:33bir tarafıyla böyle
00:47:35efelenirken öbür tarafıyla da aslında
00:47:37gidin ona bir sorun ne oluyor diye.
00:47:39Şimdi şu anda
00:47:41en iyi rakamlarla kendilerinin bile
00:47:43tasdik ettiği bir noktada
00:47:45şu anda Rusya'nın 50-60 bin tane kaybı var.
00:47:47Ama biz biliyoruz ki arka taraftan
00:47:49benim başka kaynaklar üzerinden de
00:47:51bildiğim
00:47:53şu anda onlar belki bunu dillendirmiyor ama
00:47:55100 bin civarında asker kaybı var
00:47:57Rusya'nın yani burada.
00:47:59Anlatabiliyor muyum? Şimdi bu böyle olmasa
00:48:01Kuzey Kore'den oraya asker getirtip
00:48:03savaştırmak falan filan. Değil mi?
00:48:05Onlar da burada savaşacak insan
00:48:07bulmada zorlanırken.
00:48:09Şimdi 3. Dünya Savaşı'nın...
00:48:114 yıl oldu neredeyse.
00:48:13Pandemiyle beraber şu süreçlerde
00:48:15başladık.
00:48:173 yıl 3 yıldır galiba.
00:48:19Şubat'ta evet
00:48:212022-2025 3. yılını
00:48:23getirdik. Şu an 3 yıl neredeyse
00:48:25diyebiliriz.
00:48:27Belki 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa
00:48:29coğrafyası... 4 yıl süren bir savaştı işte o değil mi?
00:48:312. Dünya Savaşı yine uzun bir
00:48:33savaş.
00:48:3539-45 arası desek bile. 6 yıl süren
00:48:37bir savaş fakat burada
00:48:39şu an gördüğümüz kadarıyla da
00:48:41Ukrayna'daki durum 2. Dünya Savaşı sonrası
00:48:43Avrupa'nın gördüğü bir savaş
00:48:45ve kronikleşmiş bir savaşa doğru da gidiyor.
00:48:47Yani aslında her iki taraf çok
00:48:49ufak ufak böyle ya toprak
00:48:51kaybı işte Ukrayna kaybediyor ufak ufak
00:48:53işte Rusya geliyor veyahut da bir yerde duruyor.
00:48:55Kışın hava şartlarından
00:48:57dolayı her iki taraf duruyor. Veyahut da şunu
00:48:59unuttuk Kursk bölgesine girdi Ukrayna.
00:49:01Rusya'nın girdi. Fakat Rusya'da
00:49:03şu an Kursk bölgesinde Ukrayna
00:49:05askerlerini çıkartamıyor.
00:49:07Yani kronikleşmiş bir savaş var.
00:49:09Bunun arkasında bile ekonomi var.
00:49:11İşte Trump'ın da verildiği üzere.
00:49:13Şimdi bakıyorsunuz.
00:49:15Ekonomisi var hocam.
00:49:17Dolayısıyla bütün bunları düşündüğünüzde
00:49:19aslında bu ihtimaller
00:49:21bir yönüyle zaten beslemiyor ama
00:49:23bütün bu saydıklarım yani
00:49:25hiçbir zaman böyle bir şey olmaz anlamına da gelmiyor.
00:49:27Şöyle gelmiyor. Hani bazen
00:49:29öyle bir noktaya gelirsiniz ki
00:49:31öyle bir raddeye gelirsiniz ki artık
00:49:33bizim Anadolu'da çok şey vardır ya
00:49:35yani şimdi kediyi köşeye sıkıştırdı mı
00:49:37aslanın bile yüzüne sıçrar.
00:49:39Yani en zayıf devlet bile bazen
00:49:41sizin şaşıracağınız hamleler yapabilir.
00:49:43Can havliyle şimdi ölüm
00:49:45kapıya gelip dayandıysa artık
00:49:47yapacak bir şeyiniz kalmaz değil mi?
00:49:49Ama bir yandan da şöyle bir şey de vardır.
00:49:51Hukukun içerisinde de
00:49:53bir temel ilki olarak da bir şey vardır ya
00:49:55hani bir kişi
00:49:57bir iddiada bulunduğu zaman o iddiasını
00:49:59karşılar mı karşılamaz mının fiziksel
00:50:01şeyini de ararsınız. Yani
00:50:035 yaşındaki bir çocuk kalkıp
00:50:05ne bileyim 50 yaşındaki
00:50:07bir adama ben seni döveceğim dediğinde gülersiniz.
00:50:09Böyle bir de bir hakikat var.
00:50:11Bir orantı ararsınız.
00:50:13Şimdi burada bir taraftan bakıyorsun
00:50:15Ukrayna'nın durduğu yerde arkasında
00:50:17Amerika, Avrupa olmasa Rusya'ya
00:50:19kafa tutacak bir potansiyel bir enerji yok.
00:50:21Yani bir defa hava kuvvetleri
00:50:23diye bir şey yok.
00:50:25Yani hava savunma diye bir şey yok.
00:50:27Yani bu
00:50:29mütekabiliyetlere baktığınız zaman
00:50:31tabi ki Rusya'nın da antikapları var.
00:50:33Ama ben inanıyorum ki Rusya
00:50:35burada biraz da hem kendi
00:50:37soydaşları, kendi dindaşları
00:50:39mezhep taşları artık hatta değil mi?
00:50:41Aynı mezhepten iki tane
00:50:43usuldan bahsediyoruz. Şimdi sanki
00:50:45Rusya'da burayı böyle çok yakıp
00:50:47yıkmak istemiyor bir taraftan.
00:50:49Yani böyle bir taraf da var.
00:50:51Bunu da dengel olarak
00:50:53belki düşünmek ve görmek gerekiyor.
00:50:55İsmail hocam ilk Rus
00:50:57çok özür dilerim lafınızı bölüyorum.
00:50:59Aslında ilk bağımsız Rus
00:51:01devleti diyebileceğimiz Kiev dukalı
00:51:03Moskova dukalı bile
00:51:05Kinezliği var. Sonra Moskova Kinezliği'nin
00:51:07etrafında birleşen, başka bir tarafa
00:51:09giden. Estağfurullah. Zaten şurada
00:51:11200-300 senelik bir hikayeden bahsediyoruz.
00:51:13Ondan önce değil mi
00:51:15bunlar Kinezlikler
00:51:17hatta Osmanlı'ya direkt vergi veren bile
00:51:19değil. Osmanlı'nın işte bu vasalına
00:51:21ona bağlı olan başka bir şey üzerinden
00:51:23Osmanlı'ya vergi ödeyen bir yapı bunlar.
00:51:25Ama 200 sene çok
00:51:27şey değiştirdi ve biz
00:51:29en büyük savaşlarımızı Ruslara karşı yaptık ve
00:51:31kaybettik. Çoğu savaşı da yani
00:51:33fakat hakikaten yine nüfus üzerinden
00:51:35baktığınızda söyleyebilirsiniz. Osmanlı'nın
00:51:37nüfusu sürekli aşağı doğru giderken
00:51:39Rusya'nın nüfusu
00:51:41hep yukarı doğru gitmiş. Dolayısıyla böyle
00:51:43bir zeminde bir mukayesenin
00:51:45burada 12-13 milyonluk bir
00:51:47Osmanlı var değil mi? Kalvoriye'ye
00:51:49inmiş. Öbür tarafta 120 milyonlara
00:51:51çıkmış bir Rusya.
00:51:53Şimdi bir defa
00:51:55nüfus mukayesesi üzerinden baktığınızda
00:51:57karşılaşılması imkansız.
00:51:59O yüzden yani devletlerin bu
00:52:01anlamdaki en büyük kaynağı insan.
00:52:03İnsan kaynaklarını devletler bu anlamda
00:52:05Avrupa açısından düşündüğünüzde
00:52:07yaşlanarak kaybediyor. Yerine yenisini
00:52:09koyamayarak kaybediyor.
00:52:11Amerika Birleşik Devletleri'nde de bugün
00:52:13konformist bir toplum ortaya çıkmış.
00:52:15Bu konformist toplumu siz kolay kolay
00:52:17savaşa ikna edebilir misiniz yani?
00:52:19Konfor alanından çıkmaları çok zor.
00:52:21Çok zor yani. O
00:52:23rahatlıktan hatta obezitenin konuşulduğu
00:52:25bir toplumdan bahsediyoruz yani yemekten obez
00:52:27olmuş bir toplumdan. Şimdi bu
00:52:29bütün ve konforun gevşettiği toplumlar.
00:52:31Anlatabiliyor muyum?
00:52:33Hatta mesela Seneka bu
00:52:35Hanibal için bile şey der mesela
00:52:37Hanibal gibi bir adam. Hanibal yani.
00:52:39Değil mi? O Plene Dağları'nı aşmış
00:52:41koca bir
00:52:43Roma'yı titretmiş bir Kartacalı komutandan
00:52:45bahsediyoruz. Onun için bile diyordu ki
00:52:47bu kadar büyük işler
00:52:49yapmış bir
00:52:51lider, bir komutan
00:52:53geldi diyor, şampanyanın
00:52:55güneşine yenildi diyor mesela.
00:52:57Şampanya sahilleri orada
00:52:59gevşiyor ve koca bir komutan oradaki
00:53:01o konfora yeniliyor. Kontrolü
00:53:03kaybediyor. Evet. Yani bu anlamda
00:53:05baktığınız zaman dünyanın böyle handikapları var.
00:53:07Yani evet ama başka
00:53:09bir taraftan biz şunu biliyoruz ki burada
00:53:11yine en büyük mücadele ha gücü
00:53:13bir de şöyle bir şey var yani gücü göstermenin
00:53:15tek yolu silah değil.
00:53:17Gücü göstermenin tek yolu yumruk değil.
00:53:19Bu Trump da
00:53:21ekonomisiyle şimdi patron ya
00:53:23parayla gücünü göstermek
00:53:25bir çaba göstermek. Teknolojisiyle göstermek.
00:53:27Evet. Teknolojinizle, paranızla
00:53:29bu da bir yöntem. Peki. O da o savaşı
00:53:31oradan verecek ve o güç savaşı
00:53:33o denklemi orada dönüştürmeye ve
00:53:35değiştirmeye çalışacak. Burada da çok vahşi
00:53:37davranacağına eminim.
00:53:39Çünkü yapısı o yani. Evet.
00:53:41Senin gibi yaşında Avrupa'ya yeniden dönüşecek
00:53:43olursak şöyle bir yorum
00:53:45gördüm ben Trump'ın
00:53:47seçilmesiyle birlikte.
00:53:49Trump'ın gelişini
00:53:51Avrupa sağı
00:53:53uyanış çağrısı olarak değerlendiriyor
00:53:55diye bir
00:53:57yorum. Avrupa sağının
00:53:59yeniden Trump'la birlikte
00:54:01daha güçlü hale gelmesi
00:54:03Avrupa'yı ne kadar etkiler
00:54:05ya da niçin böyle bir
00:54:07kaygı var? Niçin bir
00:54:09uyanış çağrısı olarak değerlendirildi?
00:54:11Şimdi burada Avrupa sağının
00:54:13belki ortak noktada
00:54:15şunları buluşturabiliriz.
00:54:17Hem Avrupa
00:54:19Birliği hem de Amerika Birleşik Devletleri
00:54:21çok fazla sayıda
00:54:23göçmenin gittiği ülkeler. Yani dünya genelinde
00:54:25tabi şu gerçeği de kabul etmek
00:54:27gerekir. Dünyanın bugün bu kadar
00:54:29adaletsiz yani özellikle
00:54:31ekonomik anlamdaki
00:54:33adaletsizliği ve tek taraflı bağımlılık
00:54:35göçü tam tersine çevirmeye başladı ve
00:54:37Avrupa Birliği hem de daha doğrusu
00:54:39Avrupa kıtası ve Amerika en çok
00:54:41geçmenin gittiği ülke için Trump'la
00:54:43çok faydalı. Trump'ın göçle alakalı
00:54:45tavrını zaten biliyoruz.
00:54:47Birinci döneminden de biliyoruz. Bu dönem ne yapacak
00:54:49onu da ayrıca göreceğiz. Elbette
00:54:51şimdi Avrupa Birliği'nin de
00:54:53özellikle son süreçte
00:54:552010 yılında başlayan o
00:54:57Arap Bağrı denen süreciyle beraber en çok göç
00:54:59yaşandığı özellikle
00:55:01Kuzey Afrika ve Ortadoğu üzerinden
00:55:03Akdeniz'den biz Avrupa'ya giden
00:55:05göçmenleri gördük. Şimdi
00:55:07göçmenlerin gidişi ve
00:55:09buna 2022 yılında belki
00:55:11hiç konuşmuyoruz ama neredeyse 6 milyona
00:55:13yakın Ukraynalı göçmen
00:55:15olarak Avrupa sınırlarından
00:55:17içeri girdi ve Avrupalı ülkelere yerleşti.
00:55:19Şimdi şu sonucu doğurdu bu
00:55:21Tuğç Bey
00:55:23göçmen gelmesi demek
00:55:25sizin aynı zamanda bunu bir popülist
00:55:27söylemi üzerinden de bakın sizin
00:55:29geldiler ve işlerinizi aldılar.
00:55:31Trump bunu çok iyi kullandı hatta
00:55:33siyahi işçilere bile
00:55:35seslenerek işte bak göçmenlere
00:55:37kaptırdınız işlerinizi dedi ki
00:55:39bu seçimde bunun da mesela
00:55:41etkisi belli ki görülüyor.
00:55:43Şimdi Avrupa
00:55:45aynı benzer süreci yaşıyor.
00:55:47Aşırı sağın yükselmesindeki temel
00:55:49sebeplerden birisi aşırı
00:55:51göç almasından kaynaklı
00:55:53olarak ve burada da
00:55:55maalesef
00:55:57Müslüman İslam kimliğinin de
00:55:59birer düşman
00:56:01olarak gösterilmesi aşırı sağa besledi.
00:56:03Normalde Avrupa'da özellikle
00:56:05şimdi hem Hitler Almanyası
00:56:07hem de Mussolini İtalyası
00:56:09tamamen Yahudilik karşılığı
00:56:11üzerine yani faşizmin kurulma
00:56:13köklerinde bu varken bugün aşırı sağ
00:56:15kodlarında bu Yahudilik
00:56:17üzerinden değil Müslümanlık üzerinden
00:56:19okunuyor ve aşırı sağ hem Avrupa
00:56:21parlamentosu seçimlerinde hem
00:56:23Fransa'daki seçimlerde hem de
00:56:25Almanya'da yanlış hatırlamıyorsam geçenlerde
00:56:27yerel seçimler vardı ve
00:56:29orada aşırı sağ inanılmaz derecede
00:56:31başarı sağladı. Şimdi şuna getirir
00:56:33yakınlaşırlar mı Trump'la
00:56:35birbirlerine yakınlaşmazlar mı?
00:56:37Muhtemelen yakınlaşmama
00:56:39ihtimali her iki tarafın bakış açısıyla
00:56:41yapabilir. Şunda Trump hem Avrupa
00:56:43birliği yani Avrupalı
00:56:45müttefiklerine karşı Rusya'ya
00:56:47karşı korumayacağını
00:56:49belirtmesi Rus tehdidi
00:56:51aşırı sağ tarafından da bu
00:56:53sonuç itibariyle Avrupa'da siyaset yapan
00:56:55aşırı sağda olsa
00:56:57ideolojisini buna göre şekillendirmiş
00:56:59parti veya kişilerden bahsediyoruz.
00:57:01Arayı açabilir. İkincisi
00:57:03gümrük vergileri yükseltmesi
00:57:05ve Avrupa'daki
00:57:07ekonomik dengenin bozulması yan yana
00:57:09getirmekten ziyade birbirlerini
00:57:11başka yönde de itebilirler.
00:57:13Zaten baktığımızda şu an
00:57:15Macron'u merkez sağ
00:57:17düşünmemiz gerekir.
00:57:19İtalya'da sağ bir başbakan var.
00:57:21Muhtemelen Almanya'da
00:57:23şu an hocamın da belirttiği gibi bir kriz
00:57:25var ve seçimlerde şu an
00:57:27anketlerde Almanya'da merkez sağ
00:57:29önüne giriyor. Aşırı sağ ve
00:57:31solda ikincilik için kapışıyormuş.
00:57:33Yani anketlerde görünen
00:57:35süreç bu. Yani
00:57:37aşırı sağ gelir mi yan yana bilemiyorum.
00:57:39Ama merkez sağda
00:57:41Trump'ın bu açıklamalarına şöyle
00:57:43jeopolitik açıdan ve uluslararası sistem açısından
00:57:45yanıt verecektir. Eğer müttefiksek
00:57:47ya Avrupa güvenlik
00:57:49mimarisi içerisinde de
00:57:51uluslararası sistemin diğer coğrafyalarda da
00:57:53ya ortak hareket etmemiz gerekir,
00:57:55eğer müttefiksek ekonomik anlamda da bu vergileri
00:57:57koymaman gerekir diye bir
00:57:59muhtemelen anlaşmama noktası
00:58:01olabilir Tunç Bey bu noktada.
00:58:03Burada bir de şöyle bir şey var.
00:58:05Mesela biliyorsunuz yani ulus hareketleri
00:58:07aslında ulusçuluk hareketleri
00:58:09Batı'da, Avrupa'da
00:58:11bir takım birleşmelerin de kapısını açtı.
00:58:13Mesela değil mi işte Alman Birliği,
00:58:15İtalyan Birliği vesaire gibi
00:58:17yani oralarda pozitif bir iş gördü.
00:58:19Ama aşırı sağcılık
00:58:21aynı şeyi yapar mı? Yani aşırı sağcılık
00:58:23çünkü bu
00:58:25ulus hareketlerinden biraz farklı bir
00:58:27yapısı var. Ve aşırı sağ
00:58:29tahrip eden bir şey. Yani
00:58:31mesela buradan baktığınız zaman
00:58:33Hitler'in
00:58:35değil mi o aşırı milliyetçilik
00:58:37damarıyla birlikte belki
00:58:39belki Versay'daki
00:58:41o küçük düşmenin getirdiği de etkiyle
00:58:43Almanların o ideal
00:58:45zeminde ortaya çıkışı ve
00:58:47bir ne diyelim
00:58:49bir Alman idealizmi çerçevesinde
00:58:51bir araya gelerek ortaya koydukları
00:58:53ve ürettikleri o duygusal
00:58:55zeminde gelişen öfkeyle
00:58:57birleşen o şiddet bir
00:58:59soykırım yaptırdı değil mi? Yani bir
00:59:01şiddet sarmalığı üretti.
00:59:03Dolayısıyla aşırı sağda bugün aslında
00:59:05bana göre batının
00:59:07bu yönüyle baktığım zaman
00:59:09çünkü şöyle bakıyorum ben
00:59:11yani aşırı sağ ya da
00:59:13içinizdeki zenginlikleri
00:59:15ötekileştirme. Yani aslında bir
00:59:17zenginlik olarak da görebileceğiniz o
00:59:19farklılıkları tölere edememe,
00:59:21taşıyamama gibi bir tabloyu da
00:59:23ortaya çıkarıyor. Yani bana
00:59:25aşırı sağ hareketler her zaman
00:59:27bir devletin
00:59:29zayıfladığının işaretini verir.
00:59:31Ben öyle bakarım. Yani bir
00:59:33bu ülkede aşırı
00:59:35sağcılık artıyorsa o
00:59:37ülkede mutlaka bir şey zayıflıyordur.
00:59:39Hani bir devletin içerisinde
00:59:41dört tane ana iktidar alanı vardır ya
00:59:43siyasi iktidar, işte askeri
00:59:45iktidar, ekonomik iktidar, ideolojik iktidar...
00:59:47Yani ne olur? Yani ne zayıflarsa
00:59:49aşırı sağ yükselir?
00:59:51En çok ekonomi. Ve ekonomiyi
00:59:53tabii mutlaka bu bir siyasi
00:59:55istikrarsızlığı da beraberinde getiren
00:59:57bir şeydir bu. Dolayısıyla
00:59:59bunlar zayıfladığı zaman artık
01:00:01o toplum doyamayacağını düşündüğünde,
01:00:03doyma korkusu yaşadığında
01:00:05veya aç kalma korkusu...
01:00:07Geçinememe. Evet, geçinememe.
01:00:09Bu sefer diyor ki, ya biz kimin yüzünden açız?
01:00:11Kimin yüzünden erişemiyoruz
01:00:13gıdaya veya refaha?
01:00:15E şimdi bunun yüzünden. Şimdi orada
01:00:17aslında bu öyle bir şey ki yani
01:00:19en ötedekini, en son geleni atıyor.
01:00:21Hatta şöyle bir şey de vardır
01:00:23o göç psikolojisinde.
01:00:25En son gelen kendisinden sonra
01:00:27geleni en çok istemez.
01:00:29Çünkü kapının ağzında odur.
01:00:31Dolayısıyla aslında o onun varlığı
01:00:33onun durumunu tehdit eder yani.
01:00:35Der ki, ya niye geldin?
01:00:37Senin yüzünden bizi de atacaklar yani.
01:00:39En son birini binmişler ya,
01:00:41hani trenin en son binenler değil mi?
01:00:43Sıkıntı hep onların arasına gelir.
01:00:45Ortada duranın bir derdi yoktur yani.
01:00:47Kapının ağzındakiler kavga ederler.
01:00:49Dolayısıyla bu böyle bir şey.
01:00:51Çünkü onun yüzünden kovulacaktır.
01:00:53Yani bak senin yüzünden
01:00:55atılacağız buradan şimdi yani.
01:00:57Dolayısıyla bu göç psikolojisinde böyle bir şey de var.
01:00:59Ve her zaman
01:01:01yani göç edilen yerdeki
01:01:03insanların psikolojisini biraz da böyle okumak da
01:01:05gerekiyor. Şimdi
01:01:07Batı'da bu zeminden baktığımız
01:01:09zaman aslında belki de bizim
01:01:11ülkemizde de aslında biraz böyle olmuyor mu?
01:01:13Mesela göçmenler en çok
01:01:15yani onlar da bir yerden göçmüşler,
01:01:17gelmişler belli bir zamanda.
01:01:19Ama şu anda bakıyorsunuz ki bazı hareketlerde
01:01:21en çok onlar tepki gösteriyor.
01:01:23Şeyde de mesela millet sistemi
01:01:25Osmanlı'da böyle bir örnek de var mesela.
01:01:27Osmanlı millet sistemiyle yönetiliyordu
01:01:29biliyorsunuz. Yani
01:01:31Yahudilere millet statüsü
01:01:33verildiği zaman en çok Ermeniler
01:01:35öfkelenmişler.
01:01:37Yani nasıl olur da biz aynı statüyü
01:01:39bunlarla paylaşırız falan filan gibi.
01:01:41Dolayısıyla böyle bir şeydir bu.
01:01:43Yani oradaki merkezi konumda
01:01:45olanın böyle bir derdi yoktur ama
01:01:47onların arasında bu kavga devam eder. Şimdi Batı'da da
01:01:49ben inanıyorum ki bir ekonomik zayıflama
01:01:51bir siyasi istikrarsızlık var ve
01:01:53bu istikrarsızlık
01:01:55artık ötekileşmeleri
01:01:57beraberinde getiriyor. Fazlalıkları atalım.
01:01:59Orada kim var işte
01:02:01falanlar filanlar gibi
01:02:03durum. Sayın Öz, sayın Günyah
01:02:05çok teşekkür ederiz katkılarınız için. Biz teşekkür ederiz.
01:02:07Güzel bir gece
01:02:09diliyoruz size. Elbette size de sevgili
01:02:11izleyiciler güzel bir gece, keyifli bir
01:02:13sabah sizin olsun. Tekrar görüşmek
01:02:15üzere.