Ordu'nun Fatsa ilçesinde Roma İmparatorluğu döneminde, milattan sonra 239 yılı civarında dikilen bir mil taşı olan yazıtlı taş eser, bir caminin bahçesinde 56 yıldır oturak olarak kullanıldı. Önemli bir tarihi eser olduğu tespit edilen taş, cami bahçesinden kaldırılarak Ordu Müzesine götürüldü.
Fatsa ilçesine bağlı Bolaman Mahallesi'nde bulunan ve 1968 yılında yapılan Laleli Merkez Camii'nin temeli kazıldığı esnada bir taş bulundu. O dönem vatandaşlar, taşın üzerinde yazılar olduğu için şüphelendi. Gerekli görüşmeleri sağlayan vatandaşlar bir sonuç alamayınca, yapısı düzgün olduğu için taşı caminin bahçesine yerleştirerek, oturak olarak kullanmaya karar verdi.BİNLERCE YILLIK TARİHİN ÜZERİNDE OTURDULARVatandaşlar, önemini ve anlamını bilmeden 1970'li yıllardan bu yana oturak olarak kullandıkları taşın üzerinde oturup dinlendi, cemaat ve misafirler burada yıllarca sohbet etti.
hbrlr1.com/cbddywwikckckl
Fatsa ilçesine bağlı Bolaman Mahallesi'nde bulunan ve 1968 yılında yapılan Laleli Merkez Camii'nin temeli kazıldığı esnada bir taş bulundu. O dönem vatandaşlar, taşın üzerinde yazılar olduğu için şüphelendi. Gerekli görüşmeleri sağlayan vatandaşlar bir sonuç alamayınca, yapısı düzgün olduğu için taşı caminin bahçesine yerleştirerek, oturak olarak kullanmaya karar verdi.BİNLERCE YILLIK TARİHİN ÜZERİNDE OTURDULARVatandaşlar, önemini ve anlamını bilmeden 1970'li yıllardan bu yana oturak olarak kullandıkları taşın üzerinde oturup dinlendi, cemaat ve misafirler burada yıllarca sohbet etti.
hbrlr1.com/cbddywwikckckl
Category
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Burası ulu kabirsanlıktı. Burada bu yol falan yoktu.
00:14Çok kişi getirdik buraya biz. Geldi bu taşı. Kimse okuyup da netice veremedi.
00:20Netice veremediler. Çok kişi geldi bu taşı okutmaya.
00:27Yazı birkaç kişiye gösterildi.
00:30Öncelikle çok önemli bir eser gerçekten.
00:33Çünkü Ordu bölgesinde ilk defa latince yazılı bir Roma mil taşına rastlıyoruz.
00:39Ordu Fatsa çevresinde.
00:41Tabi bu tip eserler genelde özellikle Karadeniz bölgesi gibi ormanlık alanlarda tespit etmesi zor eserler.
00:49Bölgeye geldik. Yerinde incelemelerde bulunduk.
00:54İlk izlenimimiz açıkçası bunun bir Roma dönemine ait latince yazılı bir mil taşı olduğu yönündeydi.
01:00Daha sonra konunun uzmanlarına danışmak gerekli tabi ki.
01:04Marmara Üniversitesi tarih bölümünden eski Helen ve Latin dilleri uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Sami Öztürk ile görüştük.
01:14Ona gönderdiğimiz bilgiler doğrultusunda bunun Roma İmparatoru 3. Gordianus dönemine ait bir mil taşı olduğunu anladık.
01:21Milattan sonra 239 yıllarına ait.
01:24Mil taşı Roma döneminde özellikle 2. 3. yüzyıllarda çok yaygın olarak Roma İmparatorluğu'nun bütün topraklarına dikilmiş,
01:33yolları, güzergahları gösteren ve İmparatoru da aynı zamanda onurlandıran dikili taşlardır.
01:41Anadolu'da bunlarla ilgili geniş çaplı çalışmalar yapılmıştır.
01:45Özellikle David French İngiliz arkeoloji enstitüsü adına Asya minörünün yani küçük Asya'nın Anadolu'nun Roma mil taşları konulu çok geniş kapsamlı bir çalışma yapmıştır.
01:56Biz de ilk önce ona baktık tabi ki ve orada bu yazıtın bulunmadığını yani yeni keşfedilen bir yazıt olduğunda bu şekilde anlamış olduk daha önce yayınlanmadığını.
02:06Burada İmparatorun buradan geçen Roma yolunu onardığı ile ilgili, yenilettiği ile ilgili bir bilgiye yer verilmiş
02:14ve ikinci mile ait olduğu üzerinde yazıta belirtilmiş ki aşağı yukarı Bolaman-Yalıköy sahilleri civarına denk gelen bir mesafe.
02:25Yani olasılıkla buradan geçen yol, Laleli köyünden geçen yol Bolaman sahilinden İç Anadolu'ya doğru devam eden Roma yollarının hemen başlangıcında yer alıyordu.
02:39Bu açıdan hem bölgenin Roma dönemindeki güzergahlarının belirlenmesi, Roma dönemi tarihi hakkında bilgi vermesi açısından önemli bir yazıt tabi ki.
02:49Bir de en başta söylediğim gibi gerçekten bu tip eserlerin bulunması zor bir coğrafya.
02:55O açıdan bunu tespit edebilmek bizim için çok önemli oldu.
02:59Hem FATSA kültür tarihine önemli bir eser kazandırmış olduk bu şekilde hem de bölgenin tarihi ile ilgili önemli bilgiler edinmiş olduk.
03:08Evet vardır muhtemelen ama bahsettiğim coğrafi zorlukların dolayı tespit etmek zor oluyor.
03:15Buradan bizi izleyenlere de seslenmek istiyorum.
03:18Özellikle vatandaşlar tıpkı Edebiyat Öğretmenimiz Aydın Balın yaptığı gibi önemli bir sorumluluk.
03:24Çevrede bu tip eserler varsa çevrelerinde hemen bölgedeki müzeye öncelikli olarak
03:30veyahut da bölge belediyelerinde FATSA'daki Cevat Erbil hocamızın gerçekleştirdiği görevde makamda bulunan kültür müdürlerine sorumlulara iletmeleri.
03:41Biz Ordu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü olarak hem sanat tarihçiler hem arkeologlar üniversitemizde
03:47öncelikli olarak tabi ki bölgemizin bu tip araştırmalarını yapmakla sorumluyuz.
03:51Bunlara çalışıyoruz. Gittikçe sayılarının artacağını da düşünüyoruz.
03:57Görüldüğü üzere mil taşının üzerinde uzun satırlar boyunca bir yazıt yer alıyor.
04:02Tabi bu tip yazıtlarda özellikle mil taşları üzerinde öncelikle uzunca imparatorun yüceltilmesi,
04:10onun isminin anılması çok önemli bu mil taşının hangi dönemde dikildiği ile ilgili.
04:15İmparatorun ismine ve ünvanlarına yer verilmiş uzunca.
04:19Daha sonra bu mil taşını satırın sonlarına doğru buradan geçer Roma yolunu Roma İmparatoru 3. Gordianus'un onardığını yenilettiğini anlıyoruz.
04:30İmparator Gordianus'un ismi de hatta burada hemen 1, 2, 3, 4, 5. satırda yer alıyor.
04:38Yazıtın sonundaysa Roma rakamıyla iki rakamını okuyabiliyoruz.
04:43Anlaşılan 2. mile yani Roma döneminde günümüzde yaklaşık 1480 metreye gelen bir birimdir Roma mili, bir kara mili.
04:54Aşağı yukarı 3 kilometrelik bir mesafe yolun başlangıcından bulunduğumuz Naleli Köy Camii'ndeki noktaya kadar
05:01eğer taş gerçekten de bu yakınlarda bulunduysa şu anda orijinal yerinde durmuyor.
05:07Onu da belirtmek gerekir.
05:083 kilometrelik bir mesafe ki bu da limana hem Bolaman hem Yalıköy limanlarına uygun bir mesafeyi veriyor.
05:16Yazısının üzerinden bu bilgileri alabiliyoruz.
05:20Tabii bu tip eserlerin bulunmasında çevredeki yaptığımız araştırmalarda destek çok önemli.
05:25Bu konuda da bize her zaman her konuda maddi manevi desteklerini esirgemeyen FATSA Belediye Başkanımız Sayın İbrahim Etem Kibar'a teşekkürü bir borç biliyorum.
05:35Çünkü idari görevlerde sorumluluklarda bulunanların desteği olmadan bu tip kültür varlıklarının kazandırılması ve bunun hakkında bilimsel çalışmaların yapılması mümkün olmuyor.