Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, önümüzdeki aylarda aynı hızda olmasa da dezenflasyon sürecinin devam edeceğini söyledi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00İngiltere'de bu ülkede de sizler de siz verdiğiniz lezzet vermeye devam ediniz rica ediyoruz.
00:05Üçüncüsü geçmişte artık olan en çok farklı konularla konuşacağız.
00:09Sayın Bakan'ın
00:11...sızıntıları kapatacağız ve burada
00:15sağımsızlıksız, başsızsız, her nefesli bir toplantı olacak.
00:19Bu toplantımızın gerçekten konuşuşumuzu da en büyük faya sahiptir.
00:24Böyle bir anlarda biraz evvel, şimdi de söylediğim gibi
00:27...farklı sesler, farklılıkların beraber olmasını çok önemli tutuyoruz.
00:31İki yıldır bu farklılığa...
00:32...program arzulanan sonuçları veriyor mu?
00:35Çok hızlı bir şekilde buraya bakalım.
00:38Birincisi, dediğim gibi Türkiye'nin en büyük kırılganlık alanı
00:42dış açık.
00:43Geçen sene Mayıs ayında 57 milyar dolar olan dış açık
00:4719 milyar dolara kadar düştü.
00:49Çok büyük ihtimalle yakında 15 milyar dolar civarı bir rakama düşmüş olacak.
00:55Bu önemli bir daralma.
00:58Kısmen geçici faktörlerin etkisi var ama...
01:02...yani politikanın sıkılaştırmasının etkisinden bahsediyorum.
01:07Kısmen de giderek yapısal dönüşümün etkisini göreceğiz.
01:11Onu da açıklayacağım.
01:12Rezerv konusu diğer bir endişe kanaydı.
01:18Rezervlerde ciddi bir iyileşme söz konusu.
01:22Şöyle söyleyeyim, 27 Eylül itibariyle rezervlerde
01:27son bir yıl içerisinde net rezervlerde
01:3193 milyar dolarlık bir artış var.
01:34Bu artışın kaynağını merak ediyor olabilirsiniz.
01:38Daha çok Türkiye'deki portföy tercihleri etkili.
01:45Yani TL mevduatta mı olacaksınız, döviz mevduatında mı olacaksınız?
01:49O belirleyici.
01:51Dış kaynağa erişimde ciddi bir artış var.
01:54Hem real sektörün hem bankaların hem de kamunun.
01:59Bir de tabii ki bir miktarda dışarıdan portföy girişleri var.
02:04Özeti bu.
02:06Kredi derecelendirme kuruluşları tabii bu süreci takip etti
02:10ve 5 not artışı sağlandı.
02:14Çok istisnadır aslında bir yıl içerisinde bu türden not artışları.
02:20Önemli bir dönüş şu aslında takdir ediyorlar.
02:25Dolayısıyla hatta bildiğim kadarıyla arkadaşların söylediğine göre
02:29bu sene 3 ayrı kredi derecelendirme kuruluşundan not artışı alan
02:33tek ülkeymişiz diye biliyorum.
02:36Ve onlarla diyaloglarımız çok güçlü.
02:39Ümit ediyorum ki önümüzdeki dönemde bu özellikle pozitif görünüme sahip
02:44rating kuruluşlarının tekrar adım atması önemli.
02:48Diğer önemli bir konu KKM'den çıkış.
02:51Geçen sene Ağustos ayında KKM zirveyi buldu.
02:54144 milyar dolar civarı bir rakamla.
02:58Bu yaklaşık 98 milyar dolar düşmüş durumda.
03:01Biz buradan çıkmakta kararlıyız.
03:04Süreci piyasayı bozmadan yani bir türbülans yaratmadan şu ana kadar yürüttük.
03:12Bu önemliydi ve bu süreç devam edecek.
03:16Tabii Türk lirasının mevduat içerisindeki payı da artıyor.
03:20Bu da önemli bir gelişme çünkü o zaman para politikasının etkinliğini arttırmış oluyoruz.
03:27Büyümede bir dengelenme ihtiyacı vardı.
03:31Geçen senenin ilk üç çeyreğine bakarsanız
03:35Türkiye kapalı bir ekonomi olsaydı
03:38yüzde 8 ile 11 arası bir büyüme olacaktı.
03:41Ama Türkiye açık bir ekonomi ve net ihracatın etkisi eksiydi.
03:45Şimdi tabii büyümede hem yavaşlama var hem de dengelenme var.
03:50İstihdam artışı çok güçlü.
03:53Özellikle son bir yıla baktığınız zaman.
03:57Ve bundan dolayı da işsizlik oranları oldukça
04:01hani Türkiye'nin tabii ki geçmiş verilerine göre iyi seyrediyor.
04:06Henüz istihdam piyasasında bir bozulma yok.
04:09Birçok ili ziyaret etme fırsatım oluyor.
04:12Ve o zaman real sektörle istişare etme fırsatım oluyor.
04:15Genelde sorduğumuzda,
04:18yani Güneydoğu'daki birkaç il hariç
04:21hemen hemen bütün Orta Anadolu,
04:24yani Ege,
04:27yani Karadeniz, hemen hemen her tarafta
04:30işçi bulamama, yani personelman bulamama sıkıntısı ifade ediliyor.
04:36Tabii şimdi real ekonomide bir yavaşlama var.
04:41Bazı alanlarda daralma var.
04:44Ama henüz real ekonominin geneline ilişkin
04:49bir daralma söz konusu değil.
04:52Yani tabiri caizse hala ılımlı bir büyüme söz konusu.
04:57Bir yavaşlama var ama güçlü seyrediyor.
05:01İmanat sanayinde yavaşlama var.
05:04Orada daralmayı ima eden göstergeler var.
05:09Ama bunun geçici olduğunu düşünüyoruz.
05:12Dezenflasyon.
05:14Bu programın en kısa vadede,
05:17en önemli hedefi dezenflasyondur.
05:20Yani enflasyonu tekrar makul seviyelere çekmek.
05:23Geçiş döneminden sonra dezenflasyon süreci başladı.
05:26Muhtemelen bugün Eylül ayı rakamları açıklanacak.
05:30Muhtemelen süreç devam ediyordur diye düşünüyoruz.
05:33Önümüzdeki aylarda belki aynı hızda olmasa da
05:36dezenflasyon süreci devam edecek.
05:39Burada bir ayrımı dikkatinizi çekmek istiyorum.
05:43Yani genel olarak baktığınız zaman
05:46mal enflasyonundaki düşüş daha ciddi boyutlarda.
05:50Hizmetlerde bir miktar katılık var.
05:53Ama bu katılığı zamanla aşacağımıza inanıyoruz.
05:56Bütçe satması 2024 yılında çok büyük ihtimalle
06:02son 10 yıldaki satmanın 10'da birinden az olacak.
06:07Dolayısıyla eğer bir harcama disiplini,
06:10bir tasarruf kültürü oluşturulmasaydı
06:14bu kadar çok büyük bir fark çıkma ihtimalin yok.
06:18Peki bunun rakamsal karşılığı ne?
06:21Bunun rakamsal karşılığı 814 milyar lira.
06:25Ve gari safi yurt ticaret hastalığının %1.8'i.
06:29Dolayısıyla ciddi bir disiplin var,
06:32ciddi bir kontrol var, mekanizmalar var
06:35ve kurumsal yapı oluşturuldu.
06:38Bakın kurumsal yapıdan bahsediyorum.
06:41Yani ilk defa bir tasarruf genelgesi değil.
06:44Tasarruf genelgesinin yanında kanuni düzenlemeler
06:47o düzenlemelerle birlikte Maliye Bakanlığı'na
06:50tabii ki denetim, takip rolünün verilmiş olması
06:55bunda çok etkili.
06:57Önümüzdeki dönemde ne yapacağız?
07:00Kamu maliyesi alanında vergi harcamalarını
07:03yani teşvik sistemini gözden geçireceğiz.
07:05Bu bir reform alanı bizim için.
07:07Vergi istisnaları ve indirimli oranların
07:10gözden geçirmesine devam edeceğiz.
07:12Bunu biz orta vadeli programda net bir şekilde ortaya koyduk.
07:16Kayıt dışlıkla mücadelede elimizi güçlendirecek
07:19ilave kurumsal reform anlamında
07:22bazı hususları da çalışıyoruz.
07:25Bunlar gelir ayağı.
07:27Gider ayağında harcama gözden geçirmelerini devam ettiriyoruz.
07:31Bütün programları gözden geçiriyoruz.
07:33Bu gerekli mi, bu zaruri mi, bu program kapatılabilir mi?
07:36Bu kamu idareleri olmazsa devlet, vatandaşa
07:41iyi hizmet sunabilir mi?
07:43Perspektifiyle şu anda kamuyu mercek altına almış durumdayız.
07:48Deprem harcamalarını sınırlandırmıyoruz.
07:50Yani deprem yaralarını sarmak için
07:54orada bir sınırlamaya gitmiyoruz.
07:56Ama deprem dışı harcamalarda
07:58yani kamunun genişlemesini durdurmuş durumdayız.
08:01Enerji subansiyonlarında kademeli düşüş süreci başladı.
08:06Deprem harcamalarına baktığınız zaman
08:09geçen sene milli gelire oran olarak
08:12yüzde 3.6 ile zirveyi buldu.
08:14Büyük ihtimalle bu sene daha düşük seyredecek.
08:17Önümüzdeki yıllarda azalacak.
08:20Dolayısıyla böyle bir resimle karşı karşıyayız.
08:23Yani 2028 yılında herhalde deprem etkisi
08:26önemli ölçüde ortadan kalkacak.
08:29Ama EYT'nin maliyeti artık o kalıcı bir maliyet.
08:35Yani deprem etkisi geçici.
08:38Bir kerelik birkaç yıllığına bir kerelik
08:41ama EYT öyle değil.
08:43Önümüzdeki yıllarda sisteme gireceklerin de etkisini
08:46dikkate aldığımızda
08:48EYT'nin etkisi geçen sene
08:50verisafi üssü hastalığı oranla
08:52yüzde 1 iken bu sene yüzde 1.7'ye.
08:55Gelecek sene yüzde 2'ye ve bu şekilde gidiyor.